Stosunek cywilnoprawny:

1. Pojęcie i elementy stosunku cywilnoprawnego

2. Zdarzenia cywilnoprawne

• Stosunek jest to szczególna postać stosunku prawnego( jest to stosunek społeczny uregulowany prawem) jeżeli jest unormowany normami prawa cywilnego jest to stosunek cywilny. Posiada 3 elementy:

• Podmiot są to podmioty prawa cywilnego

• Przedmiot- jest to określone zachowanie się podmiotów z reguły jest to działanie ale zdarza się również zaniechanie. W niektórych przypadkach stosunków przedmiot to również pewien przedmiot, którego dane zachowanie dotyczy

• Treść to uprawnienia i obowiązki podmiotów. Klasycznym stosunkiem jest stosunek, w którym obowiązkowi jednej ze stron odpowiada uprawnienie drugiej ze stron. Obie strony są w momencie powstania stosunku zindywidualizowane tzw. Określone. Strona to nie to samo co podmiot strony w stosunku są 2 a po każdej ze stron może występować dowolna ilość podmiotów. Stosunek może mieć również podmioty niezidentyfikowane w 2 przypadkach:

• podmioty mogą być niezidentyfikowane co do liczby, co do cech(np. w stosunku własnościowym jest jeden właściciel stanowiący jedną stronę po drugiej stronie występują niezidentyfikowani wszyscy mający obowiązek nie ingerować w sferę własności.

• Strona jest nie zidentyfikowana w danym momencie i zostanie prawdopodobnie zidentyfikowana później np. przyrzeczenie publiczne

Stosunki mogą być stosunkami:

• Stosunkami prostymi który polega na tym, że 1 ze stron jest stroną uprawnioną a 2 zobowiązaną( darowizna darczyńca jest podmiotem zobowiązanym a obdarowany podmiotem uprawnionym)

• Stosunek złożony polega na tym, że każda ze stron jest wzajemnie względem siebie jest wzajemne uprawniona i zobowiązana. Przeważają w prawie cywilnym. Inaczej zwane stosunkami wzajemnymi.

Istnieje możliwość aby w stosunku cywilnoprawnym uczestniczyła również osoba 3np. poręczyciel.

Zdarzenia prawne są siłą sprawczą stosunków cywilnoprawnych. Jest to pewien stan faktyczny, z którym norma prawa cywilnego wiąże powstanie, zmianę lub wygaśnięcie stosunku prawnego. Dzielą się na:

• Zdarzenia naturalne- zwane zdarzeniami sensu stricto, w ścisłym słowa znaczeniu. Zachodzą bez udziału woli podmiotów, poprzez siłę przyrody, zjawiska naturalne np. upływ czasy.

• Działania- świadome zmierzanie przez podmiot do wywołania określonych skutków prawnych. Dzielą się na:

• Czynności prawne. Są przejawem aktywności podmiotów dążących do powołania, zmiany lub ustania stosunku prawnego mają najważniejszą rolę

• Akty władzy publicznej o charakterze konstytucyjnym( powołują do życia stosunki powodują ich zmianę lub wygaśnięcie) orzeczenia sądowe, akty administracyjne np. o wywłaszczeniu

• Inne działania- są to zachowania podobne do oświadczeń woli do czynności prawnej np. wezwanie dłużnika do spłaty należności

• Czynny -pewne zachowania faktyczne powodujące powstanie skutków prawnych niezależnie od woli podmiotów. Dzielą się na zgodne z prawem i bezprawne

Prawo podmiotowe

1. Pojęcie, funkcja i normatywne postacie prawa podmiotowego

2. Rodzaje praw podmiotowych

3. Nabycie i utrata prawa podmiotowego

4. Wykonywanie i nadużycie prawo podmiotowego

5. Kolizja i ochrona prawa podmiotowego

Stosunek prawny determinuje prawo podmiotowe. Każdy ma 3 elementy: podmiot, przedmiot, treść. Treść obejmuje uprawnienia i obowiązki podmiotów. Nie można wyróżnić co jest ważniejsze uprawnienia czy obowiązki przyjmuje się jednak, że to uprawnienie jest pojęciem pierwotnym, a obowiązek kategorią wtórną. Podmiot dążąc do zawarcia stosunku myśli na początku o uprawnieniach jakie dla niego z tego stosunku płyną dopiero potem o obowiązkach. Uprawnienie to inaczej prawo podmiotowe. Treścią regulacji prawa cywilnego są nie tylko stosunki ale również prawa podmiotowe.

Prawo w znaczeniu przedmiotowym to zespół norm jest kategorią pierwotną ponieważ o tym, ż komuś przysługuje sfera działania decyduje prawo w znaczeniu przedmiotowym.

Prawo w znaczeniu podmiotowym to prawo podmiotowe a więc sfera możliwości działania jednostki wyznaczona przez prawo.

Prawo podmiotowe jest to przyznana i zabezpieczona przez normę prawną oraz wynikająca ze stosunku prawnego sfera możliwości działania podmiotu w określony sposób. Prawo podmiotowe to chroniony prawem interes majątkowy lub niemajątkowy.

Normatywne postacie prawa cywilnego:

• Prawa bezpośrednie- do ich wykonywania nie potrzeba innej osoby, podmiotów, osoba uprawniona może je wykonywać samodzielnie

• Roszczenia- aby prawo podmiotowe było wykonywane musi istnieć działanie innego podmiotu. Bez tego działania podmiot uprawniony nie może realizować swojego prawa

• Prawa kształtujące- polega na tym, że osoba uprawniona podejmuje działanie mające na celu spowodowanie powstanie, zmianę lub ustanie stosunku prawnego. Nie wymagany jest udział osób 3. W niektórych teoriach mówi się, że prawo to wymaga udziału osób trzecich polegającym na respektowaniu działania podmiotu uprawnionego np. przyjęcia oferty, prawo pierwokupu,

Niektórzy wyróżniają jeszcze jeden rodzaj prawa podmiotowego ekspektatywy ale jest to raczej specyficzna sytuacja prawna, która polega na tym, że istnieje szansa nabycia prawa podmiotowego w przyszłości. Nie jest to istniejące prawo podmiotowe. Prawo daje mam szansę na jego uzyskanie np. posiadacz rzeczy w czasie biegu zasiedzenia, umowa warunkowa, umowa przedwstępna.

Rodzaje praw podmiotowych( ze względu na klasyfikacje):

Kryterium skuteczności:

• Prawo podmiotowe bezwzględne( prawo obowiązuje bezwzględnie!!!!) skuteczne przeciwko wszystkim( erga omnes) np. własność

• Prawo podmiotowe względne- skuteczne w stosunku do określonej osoby( inter pares) np. wierzytelność

Kryterium określonego interesu:

• Prawo podmiotowe majątkowe

• Prawo podmiotowe nie majątkowe

• Prawo podmiotowe przenaszalne( przechodnie) oznacza, że prawo podmiotowe może być przechodzić na drugą osobę. Zazwyczaj są to prawa majątkowe

• Prawo podmiotowe nie przenaszalne( nie przechodnie) np. służebności osobiste

• Prawo podmiotowe zbywalne to takie, które można przenieść w drodze czynności prawnej na drugą osobę. Art. 57 KC zawiera ograniczenia co do zmiany charakteru prawa. Jeżeli prawo ma charakter prawa zbywalnego strony stosunku nie mogą tego zmienić.

• Prawo podmiotowe wolne

• Prawo podmiotowe związane mogą one przysługiwać podmiotom, które posiada inne prawo podmiotowe np. służebność gruntowa wówczas tym dodatkowym prawem jest posiadanie gruntu władnącego.

• Prawo podmiotowe samoistne

• Prawo podmiotowe akcesoryjne- byt tych praw związany jest z istnieniem innego prawa podmiotowego i stanowi specyficzny dodatek do innego prawa np. hipoteka

Nabycie prawa podmiotowego- podział:

• Pochodne- prawo pochodzi od wcześniejszego właściciela jest uzależnione od wcześniejszego posiadacza prawa podmiotowego. Następca nabywa w całości lub nabywa w części. Nabywa je dlatego, że poprzednik je przenosi lub robi to ustawa. Obowiązuje zasada nemo plus iuris

Nabywa:

Pod tytułem szczególnym pod tytułem ogólnym

• Pierwotne- następca nabywa prawo w sposób niezależny od poprzednika w sytuacji gdy prawo wcześniej nie istniało lub gdy istniał poprzednik ale następca nabywa prawo w sposób od niego nie zależny np. zasiedzenia, zawłaszczenie rzeczy niczyjej.

• Nabycie translatywne gdy prawo wcześniej istniało i przechodzi na inny podmiot

• Nabycie konstytutywne gdy prawo wcześniej nie istniało a nabywca nabywa je wraz z jego powstaniem

Utrata praw podmiotowego:

1. Przeniesienie

2. Wygaśnięcie

1

3