NOWOTWÓR	ZŁOŚLIWOŚĆ	LOKALIZACJA	CECHY	POSTAĆ	MIĄŻSZ	ZRĄB	GUZ MIESZANY	UWAGI
Włókniak - fibroma: - miękki - f. molle (więcej miąższu) - twardy - f. durum (więcej zrębu)	- (włókniakomięsak - fibrosarcoma)	- wszędzie - najczęściej w skórze i bł. śluz.	- torebka - rośnie powoli	- guz o ostrych konturach - rozrosty różnokształtne - w bł. śluz. często polipy lub formy uszypułowane	- fibroblasty i fibrocyty - chaotycznie	- tk. łączna - gł. wł. kolagenowe - mniej wł. sprężystych i siateczkowych - faliście lub wirowo - zmienna ilość naczyń	- fibrolipoma - fibromyxoma - fibroosteoma - fibroadenoma	- włókniakowatość - liczne włókniaki
Tłuszczak - lipoma: - miękki - l. molle - twardy - l. durum - oleisty - l. oleosa (jamki z płynnymi lipidami)	- (tłuszczakomięsak - liposarcoma)	- najczęściej w podskórzu, krezce i otrzewnej - czasem w narządach	- cienka torebka - rośnie powoli - budowa zrazikowa	- guz poj. lub twory mnogie - uwypuklenia, a nawet formy uszypułowane	- różna wielkość kom. - z reguły lipocyty większe od prawidł. - lipoblasty, często wielojądrzaste (olbrzymie) - jądra zepchnięte na obwód	- pasma tk. łącznej otaczające - nieliczne naczynia (o chaot. przebiegu)	- lipofibroma - lipomyxoma - lipoosteoma - lipochondroma	- ch. Dercuma - naciek zap. wzdłuż nn. czuciowych w ok. tłuszczaków - H + E → wypłukanie tłuszczu przez alkohol - Sudan III → żółty
Chrzęstniak - chondroma: - okołokostny - ecch. - wewnątrzkostny - erch. - kostniakochrzęstniak - zarodkowy	- (chondrosarcoma) → często przerzuty do płuc	- często w kościach - w j.nosowej, tchawicy, płucach - w gr. mlekowym	- twardy, spężysty - niebiesko-biały - często bud. zrazikowa	- kulista	- duże wyspy tk. chrzęstnej szklistej - jamki niereg. rozmieszczone, różnej wlk - chondroblasty: większe, z ciemnym jądrem, czasem wielojądrzaste, poj. lub po kilka w jamkach (zwykle > 2)	- obfity - delikatna tk. łączna wiotka - nieliczne naczynia	- chondroosteoma - chondroadenoma
Kostniak - osteoma: - zbity - o. compactum (z istoty zbitej, na obwodzie beleczki istoty gąb.) - gąbczasty - o. spongiosum (z cienkich beleczek, pomiędzy nimi szpik)	- (osteosarcoma) → często przerzuty do płuc	- zbity - na pow. kości - gąbczasty - wewn. lub na pow. kości			- tk. kostna w postaci mniej reg. blaszek, na ich obrzeżu i w środku: - osteoblasty: małe, 1 jądro, kościotwórcze - osteoklasty: duże, mniej liczne, wielojądrzaste, niszczą	- włóknista tk. łączna wiotka	- rzadko samodzielnie - osteofibroma - osteochondroma	Prawdziwe kostniaki rzadko wyst. u zwierząt. Kostniaki dzieli się na: - zarodkowe - kostnawe - mięsakowe okołokostne - guzy olbrzymiokom.
Mięśniak gładkokomórkowy - leiomyoma	- (mięśniak głądkokomórkowy mięsakowy - leiomyosarcoma)	- najczęśniej w macicy (pod bł. śluz, sur. lub w mięśniówce) - w ścianie p. pok. - także naczynia, pęcherz, oskrzela	- spoisty - szaroróżowy lub biały - rośnie powoli - miejscowa wznowa	- często wieloogniskowa	- pasma mięśni gładkich - różnokierunkowo - w miocytach jądra jak ziarna ryżu	- zwykle skąpy, rzadziej obfity - tk. łączna - 3 typy wł.: kolagenowe, sprężyste i siateczkowe	- często fibroleiomyoma (trudne do odróżnienia od mięśniaka) - adenoleiomyoma	W dużych guzach: - ogniska martwicy (niedokrwienie) - obrzęk - zwyrodnienie tłuszczowe
Naczyniak - angioma: - prosty - haema. simplex - jamisty - h. cavernosum (w tk. wiotkiej - mniejszy opór → rozszerzenie naczyń)	- (mięsak naczyniowy - angiosarcoma)	- najczęściej w skórze lub - w narządach (wątroba, płuca, śledziona, mózg)	- zwykle torebka - czerwony lub siny	- mały guz - może rosnąć naciekowo, ale nie niszczy tk.	- gęsta sieć rozszerzonych naczyń włos. - spłaszczony śródbłonek, wewn. RBC - pączujące naczynia ulegające kanalizacji - lite nieskanalizowane listewki śródbłonka - różny obraz naczyń uzal. od prądu krwi (od szybkości - szer., od ciśn. - grubość)	- tk. łączna		Naczyniak wywodzi się z naczyń krwionośnych lub limf. Naczyniaki skóry u zwierząt są słabo widoczne (silne owłosienie, pigmentacja skóry).
Czerniak złośliwy - melanoma malignum	+ (forma niezłośliwa: znamię barwnikowe)	- najczęściej w skórze - w siatkówce - bł. śluz. odbytu - nadnercza	- b. agresywny - promieniooporny - miękki - czarnoszary	- typowy wzrost naciekowy - szybko daje przerzuty (płuca, serce, mózg, mm)	- kom. barwnikotwórcze (melanoblasty): różnej wielkości i kształtu, z melaniną - skupione w małe lub większe gniazda porozdzielane tk. łączną - duża il. melaniny → pękanie kom.	- tk. łączna - liczne cienkościenne naczynia z tendencją do pękania		Czerniak wywodzi się z kom. barwnikotwórczych (punktem wyjścia są najczęśniej fizjol. skupiska melanoblastów). Wyst. też czerniaki bezbarwnikowe.
Włókniakomięsak - fibrosarcoma	+	- podskórze, tk. łączna międzymm, powięzie - więzadła, kości - rzadziej w bł. śluz. i narządach	- miękki - biały - rośnie szybko	- wzrost naciekowy - stosunkowo późno daje przerzuty gł. do płuc	- liczne fibroblasty i fibrocyty - kom: małe wrzecionowate, gęsto → chaotyczne pasma, z dużym jądrem - nie różnicują się, nie produkują wł. - b. szybko się dzielą → atypia jąder, patol. formy podziału mitotycznego	- skąpa tk. łączna - liczne wł. siateczkowe - niewiele wł. kolagen. - liczne cienkościenne naczynia → pękanie		Często wyst. ogniska martwicze i wylewy krwi.
NOWOTWÓR	ZŁOŚLIWOŚĆ	LOKALIZACJA	CECHY	POSTAĆ	MIĄŻSZ	ZRĄB	GUZ MIESZANY	UWAGI
Białaczka - leucaemia: - limf. - l. lymphogenes - szpikowa - l. myelogenes - czerwonokrwinkowa - l. erytrogenes	+	- nacieki narządów (nerki, wątroba, serce) - białaczkowy obraz krwi - czasem brak zmian we krwi (chłoniaki aleukemiczne)	- ch. systemowa	2 formy rozrostowe: - guzowata (miejscowa) - guzy naciekające narząd - naciekowa (rozlana) - rozległe zlewające się nacieki	Chłoniak złośliwy: - monoklonalny rozrost kom. ukł. limf. - zwykle przewklekła limfocytoza (ch.leukemiczne = chłoniako-białaczki) - w narządach obfite nacieki kom. limfoidalnych → zanik miąższu			Najczęściej wyst białaczka limf. (=chłoniakomięsak =chłoniak złośliwy)
Brodawczak - papilloma: - twardy (zbita tk. łączna wł., silnie zrogowaciały nabłonek) - miękki - p. molle (wiotki zręb, liczne naczynia, nierog. nabł.)	-	- twardy: pochwa, skóra, j.ustna, przełyk, żwacz - miękki: j.nos., żołądek, pęcherz, miedniczki nerkowe, pęch. żółciowy	- równomierny rozrost miąższu i zrębu - kom. nabłonka nigdy nie niszczą bł. podst. - rosną powoli	- liczne polipy, formy uszypułowane , twory kalafiorowate - względnie w głąb tk. - guzy poj. lub mnogie	Brodawczak skóry: - nabł. wielowarst. płaski rogowaciejący - nieprzerwana wyraźna bł. podstawna	- obfita tk. łączna - liczne naczynia - poj. gr. łojowe i potowe		Może powst. z każdego rodz. nabłonka pokrywowego.
Gruczolak - adenoma: - lity - a. solidum - cewkowaty - a. tubulare - pęch. - a. alveolare - z gronek - a. acinosum - z gr. mieszanych - a. mixtum	- (gruczolakorak - adenocarcinoma)	- w skórze, bł. śluz. - w narządach: jajniku, gr. mlekowym, tarczycy	- zwykle równomierny rozrost miąższu i zrębu	- na powierzchni - polipy (skóra, bł. śluz.) - gruczolaki z narządów - kuliste	- tk. gruczołowa - nabłonki gruczołowe prod. wydzielinę - brak przewodów wyprowadzających → zaleganie wydz. w cewkach	- tk. łączna	Często z innymi: - fibroadenoma - chondroadenoma	Wywodzi się z kom. gruczołów zewn. i wewn.wydzielniczych.
Torbielak - cystoma: - c. uniloculare - c. multiloculare - c. papilliferum (brodawczakowaty)	-	- w narządach: jajniku, gr. mlekowym, tarczycy	- torebka (może pęknąć)	- cystoma uniloculare - torbiele drobne i poj. - cystoma multiloculare - wiele dużych torbiel	- tk. gruczołowa - nadmiar wydzieliny → rozciąganie gr., powst. torbiele - cystes - płyn sur., śluz. lub koloidowy (tarczyca) - silnie spłaszczony nabłonek cewek	- skąpy - tk. łączna		Specyficzna postać nadmiernie wydzielającego gruczolaka. Czasem do światła gr. wrastają brodawkowate wypustki nabłonka → torbielak brodawczakowaty
Nabłonkowiec niedojrzały złośliwy (rak) - carcinoma: - rak prosty (równowaga między nabłonkiem a zrębem) - rak twardy - rak miękki	+		- agresywny - wzrost naciekowy - niszczy bł. podstawną - daje przerzuty - wznowa pooperacyjna					Wywodzi się z nabłonka skóry i błon śluzowych.
1. Rak płaskonabłonkowy rogowaciejący (rakowiec) - cancroid	+	- najczęściej w skórze - też w p. pok. (j.ustna, przełyk) - w oskrzelach	- rośnie powoli - mało złośliwy - promienioczuły		- kom. nabłonka wrastają w zrąb litymi pasmami - warstwa rozrodcza zwrócona do zrębu - warstwa zrogowaciał a w centrum → perły rakowe Waldeyera - koncentrycznie ułożone spłaszczone zrog. kom., czasem bez jądra	- tk. łączna - nacieki komórkowe		Perły rakowe przypominają przekrojoną cebulę. Powst. jako wypadkowa: - hyperkeratosis - parakeratosis - homogenisatio
2. Rak podstawnokomórkowy (podstawczak) - basalioma	+/- (nowotwór półzłośliwy)	- skóra twarzy (powiek, nosa, głowy) - często wyst. u Ca i Fe	- rośnie powoli - b. rzadko daje przerzuty - złośliwość miejscowa - promienioczuły	- na pow. skóry często nowotworowe owrzodzenie (wrzód drążący - ulcus rodens)	- reg. gniazda lub pasma - palisadowy układ kom. nowotworowych na obwodzie - różnokształtne kom. wewn. ogniska - kom. z dużymi jądrami	- obfita tk. łączna - nacieki komórkowe		Powst. z kom. cylindrycznych warstwy właściwej naskórka, gr. łojowych i potowych oraz z mieszków włosa. Centrum ognisk nowotworowych ulega czasem zmianom wstecznym → jamki
3. Rak płaskonabł. kolczystokom. nierog.	+

---