Konspekt spotkania

Temat: Przykazanie piąte: Nie zabijaj

Cel dydaktyczny: Uświadomienie wartości życia ludzkiego.

Cel wychowawczy: Ukształtowanie postawy otwartości na życie

i chronienia go.

Materiały: Pismo Święte, Katechizm Kościoła Katolickiego, książki religijne.

Spotkanie rozpoczynamy modlitwą, aby wszyscy ludzie zawsze stawali w obronie życia.

1. Informacje dla prowadzącego

Piąte przykazanie prawa Bożego, jest swoistego rodzaju zabezpieczeniem wartości życia ludzkiego. Ten apodyktyczny zakaz odnosi się do zabójstw dokonanych przemocą i bezprawnie, jakiego dopuszcza się człowiek odbierając życie drugiej istocie ludzkiej. Rozwój człowieka spowodował też rozwój w historii zbawienia, dlatego też owo zostało przez Chrystusa doprecyzowane i uściślone, a nawet można rzec, że zostało zastąpione przez nowe przykazanie, szersze niż norma z Synaju, nie tylko zakazujące odbierania życia, ale nakazujące jego poszanowanie przez miłość.

Dziś, w dobie wielkiej manipulacji tą najbardziej podstawową wartością, jaką jest życie, z niezmierzoną pomocą przychodzi nam nauczanie Kościoła zwłaszcza Katechizm Kościoła Katolickiego, oraz nauczanie zawarte w wielu wypowiedziach i publikacjach jakie do Chrystusowej Owczarni kieruje Ojciec Święty Jan Paweł II.

2. Wprowadzenie

Pierwsze morderstwo zostało dokonane już u początku ludzkości. Już w Księdze Rodzaju (4,8) mowa jest o zabójstwie. Morderstwo jest tym cięższym grzechem, że dopuścił się go brat. Kain został za swój występek srodze ukarany. Przekleństwo jakie na niego spadło stało się karą, o której Sam winowajca mówi, iż jest nie do zniesienia. Bóg jednak nie pozwolił mu ominąć tejże kary nawet przez oddanie swego życia. (Rdz 4, 10-16).

Bóg w nadawaniu sankcji za zabójstwo w późniejszym etapie historii zbawienia rozróżnia zabójstwo spowodowane nieumyślnie, od uczynionego z nienawiści. Za pierwsze można było uniknąć kary, drugie zaś nakazywał karać śmiercią. Władzę wydawania wyroków przekazał ludziom (por. Rdz 9, 5-6; Wj 21, 12-13; Pwt 19, 1-10).

Nowy Testament, przekazując nauczanie Chrystusa, czyni przykazanie „Nie zabijaj” jeszcze bardziej radykalnym. Do rangi takiego samego grzechu jak zabójstwo zostaje zrównany gniew na brata, a także za grzech uważane jest obraźliwe i złośliwe określenie brata (por. Mt 5, 21-22).

Przykazanie zakazujące okazywania nienawiści wobec brata, zostało przez Chrystusa zamienione na nakaz miłości nawet nieprzyjaciół (por. Mt 5, 43-48).

Św. Paweł w swoich pismach nawołuje do zaprzestania wymierzania kary, jaką przewidywało Stare Przymierze. Mówi, że należy pozostawić sąd Bogu, a nas nawołuje do miłości bliźniego i walki ze złem, w której jedyną bronią ma być dobro (por. Rz 12, 14-21)

Dziś ludzie prześcigają się w wymyślaniu coraz to nowszych technik mordowania. Mówi się nawet o humanitarnym zabijaniu człowieka. Dyskusje prowadzi się w gronach władz ustawodawczych różnych państw rozważając, czy umyślne odebranie życia może nie być zabójstwem. W ten sposób człowiek poprawia prawo, które ustalał sam Stwórca, czyniąc w ten sposób to, do czego w ogóle nie jest upoważniony.

Wśród nowych metod zabijania możemy spotkać aborcję i eutanazję. Choć tak naprawdę znane już były wiele wieków temu, to dziś w sposób szczególny dają znać o sobie, gdyż zostają przez ludzi uważane za całkowicie prawomocne i uzasadnione.

Wielką zbrodnią XX w. były wojny niosące miliony pomordowanych ludzi. Każde działania wojenne, są wielką krzywdą i zagrożeniem dla ludzkiego życia.

Także żadne zabójstwa, czy samobójstwa, dokonywane bezpośrednio, jak i pośrednio, są wykroczeniem nie mieszczącym się w ramach przykazania miłości z Nowego Testamentu, jak i też przeciw: „Nie będziesz zabijał”, zamieszczonego w Wj 20,13, czy Pwt 5,17.

Odpowiadając na ataki, skierowane w czasach współczesnych, przeciw ludzkiemu życiu i jego wartości, Katechizm Kościoła Katolickiego przypomina nam, że: „życie ludzkie jest święte” (KKK 2258), „już od chwili poczęcia powinno być szanowane i chronione w sposób absolutny” (KKK 2270), szacunek dla tej wartości zabrania odbierania go w jakikolwiek sposób, czy to jako zamierzone zabójstwo, albo samobójstwo, czy też jako przerywanie ciąży, lub eutanazja, oraz poprzez prowadzenie wojen (por. KKK 2258 - 2330).

Z tym tematem w sposób ścisły łączy się poszanowanie godności osoby ludzkiej, o którym KKK mówi, że powinno odnosić się do wielu aspektów. Zgorszenie jest zabijaniem duszy ludzkiej i sumienia. To wielki grzech, który niszczy całego człowieka, poczynając od jego wnętrza.

Nieposzanowanie zdrowia i korzystanie z używek stanowiących zagrożenie dla organizmu, jest także zabijaniem siebie, choć może dokonywać się w wolniejszym tempie.

Przeciw wartości życia woła też nieposzanowanie umierających i zmarłych.

Należy zadbać, aby te ostatnie chwile życia ziemskiego były dokonane w godności i spokoju, aby prowadziły umierających ku Bogu, a w stosunku do zmarłych należy zadbać o ich spokój duszy.

3. Dyskusja

Na dzisiejszym spotkaniu będziemy rozmawiać o wartości życia ludzkiego i jego zagrożeniach w dzisiejszym świecie, jak zapobiegać tym problemom, i jak należy kształtować swoją postawę skierowaną na życie.

 

1. Co to jest życie?

Chcąc choć pokrótce  scharakteryzować samą istotę życia należałoby się uciec do definicji, która:

w aspekcie biologicznym mówi, że jest to:

• Specyficzna właściwość niektórych obiektów przyrody; ciągły i postępowy proces organizowania się całościowych, hierarchicznie uporządkowanych systemów otwartych, obdarzonych zdolnością do samozachowania, przebudowywania się w czasie, zgodnie z własną informacją gatunkową, rozwoju osobniczego i rodowego, rozmnażania i przystosowania się do otoczenia.

z punktu widzenia filozofii, jest to:

• szczególny, doskonalszy niż w ciałach martwych, rodzaj istnienia takiej substancji, która dzięki odpowiedniej formie substancjalnej jest uzdolniona do wykonywania wsobnych czynności witalnych

z analizy tekstów biblijnych zaś można wywnioskować, że życie jest:

• przedmiotem niesłabnących nadziei człowieka, świętym darem, w którym Bóg objawia swoja tajemnicę i swoją hojność. Źródłem i pełnią wszelkiego życia jest sam Chrystus. „Ja jestem drogą i prawdą i życiem.” (J 14, 6).

Rzeczywistości życia nie da się określić pod każdym względem gdyż jest bardzo bogata. Musimy jednak pamiętać, że

W człowieku istnieje kilka rodzajów życia:

- biologiczne,

- psychiczne,

- duchowe (moralne i religijne),

- nadprzyrodzone.

2. Skąd się bierze?

Bóg jest Bogiem żywym (Jr 10,10), który jako jedyny jest źródłem ludzkiej egzystencji na ziemi i decyduje o życiu i śmierci człowieka.

KKK 1, mówi, że:

„Bóg nieskończenie doskonały i szczęśliwy zamysłem czystej dobroci, w sposób całkowicie wolny, stworzył człowieka, by uczynić go uczestnikiem swego szczęśliwego życia. Dlatego w każdym czasie i w każdym miejscu jest On bliski człowiekowi. Powołuje go i pomaga mu szukać, poznawać i miłować siebie ze wszystkich sił. Wszystkich ludzi rozproszonych przez grzech zwołuje, by zjednoczyć ich w swojej rodzinie - w Kościele. Czyni to przez swego Syna, którego posłał jako Odkupiciela i Zbawiciela, gdy nadeszła pełnia czasów. W Nim i przez Niego Bóg powołuje ludzi, by w Duchu Świętym stali się Jego przybranymi dziećmi, a przez to dziedzicami Jego szczęśliwego życia.”

Tak więc widzimy, że panem życia zarówno tego doczesnego na ziemi, jak i wiecznego jest sam Bóg.

3. W jaki sposób można działać przeciwko życiu?

Można wyróżnić wiele sposobów takiej działalności.

Podzielić ich można na działanie powodujące śmierć w sposób bezpośredni i pośrednio, działanie niszczące życie we wszystkich warstwach życia człowieka, i wiele innych.

Wśród nich o wielu sposobach mówi KKK:

Samobójstwo (KKK 2281 - 2282)

Samobójstwo zaprzecza naturalnemu dążeniu istoty ludzkiej do zachowania i przedłużenia swojego życia. Pozostaje ono w głębokiej sprzeczności z należytą miłością siebie. Jest także zniewagą miłości bliźniego, ponieważ 2212 w sposób nieuzasadniony zrywa więzy solidarności ze społecznością rodzinną, narodową i ludzką, wobec których mamy zobowiązania. Samobójstwo sprzeciwia się miłości Boga żywego.

Samobójstwo popełnione z zamiarem dania "przykładu", zwłaszcza ludziom młodym, nabiera dodatkowo ciężaru zgorszenia. Dobrowolne współdziałanie w samobójstwie jest sprzeczne z prawem moralnym. Ciężkie zaburzenia psychiczne, strach lub poważna obawa przed 1735 próbą, cierpieniem lub torturami mogą zmniejszyć odpowiedzialność samobójcy.

Zabójstwo (KKK 2268)

Piąte przykazanie zakazuje pod grzechem ciężkim zabójstwa bezpośredniego i zamierzonego. Zabójca i ci, którzy dobrowolnie współdziałają w zabójstwie, popełniają grzech, który woła o pomstę do nieba.

Przerywanie ciąży (KKK 2270-2272)

Życie ludzkie od chwili poczęcia powinno być szanowane i chronione w sposób absolutny. Już od pierwszej chwili swego istnienia istota ludzka 1703 powinna mieć przyznane prawa osoby, wśród nich nienaruszalne prawo każdej 357 niewinnej istoty do życia

Kościół od początku twierdził, że jest złem moralnym każde spowodowane przerwanie ciąży. Nauczanie na ten temat nie uległo zmianie i pozostaje niezmienne. Bezpośrednie przerwanie ciąży, to znaczy zamierzone jako cel lub środek, jest głęboko sprzeczne z prawem moralnym.

Nie będziesz zabijał płodu przez przerwanie ciąży ani nie zabijesz nowo narodzonego

Bóg... Pan życia, powierzył ludziom wzniosłą posługę strzeżenia życia, którą człowiek powinien wypełniać w sposób godny siebie. Należy więc z największą troską ochraniać życie od samego jego poczęcia; przerwanie ciąży, jak i dzieciobójstwo są okropnymi przestępstwami.

Formalne współdziałanie w przerywaniu ciąży stanowi poważne wykroczenie. Kościół nakłada kanoniczną karę ekskomuniki za to przestępstwo przeciw życiu ludzkiemu. "Kto powoduje przerwanie ciąży, po zaistnieniu skutku, podlega ekskomunice wiążącej mocą samego prawa"KPK, kan. 1398., "przez sam 1463 fakt popełnienia przestępstwa"KPK, kan. 1314., na warunkach przewidzianych przez prawoPor. KPK, kan. 1323-1324.. Kościół nie zamierza przez to ograniczać zakresu miłosierdzia. Ukazuje ciężar popełnionej zbrodni, szkodę nie do naprawienia wyrządzoną niewinnie zamordowanemu dziecku, jego rodzicom i całemu społeczeństwu.

Eutanazja (KKK 2276 - 2277)

Osoby, których sprawność życiowa jest ograniczona lub osłabiona, domagają się szczególnego szacunku. Chorzy lub upośledzeni powinni być 1503 wspierani, by mogli prowadzić, w takiej mierze, w jakiej to możliwe, normalne życie.

Eutanazja bezpośrednia, niezależnie od motywów i środków, polega na położeniu kresu życiu osób upośledzonych, chorych lub umierających. Jest ona moralnie niedopuszczalna.

W ten sposób działanie lub zaniechanie działania, które samo w sobie lub w zamierzeniu zadaje śmierć, by zlikwidować ból, stanowi zabójstwo głęboko sprzeczne z godnością osoby ludzkiej i z poszanowaniem Boga żywego, jej Stwórcy. Błąd w ocenie, w który można popaść w dobrej wierze, nie zmienia natury tego zbrodniczego czynu, który zawsze należy potępić i wykluczyć.

Poszanowanie godności człowieka, poprzez:

Poszanowanie duszy drugiego człowieka:

Zgorszenie

Zgorszenie jest postawą lub zachowaniem, które prowadzi drugiego człowieka do popełnienia zła. Ten, kto dopuszcza się zgorszenia, staje się 2847 kusicielem swego bliźniego. Narusza cnotę i prawość; może doprowadzić swego brata do śmierci duchowej. (KKK 2284)

Poszanowanie zdrowia

Życie i zdrowie fizyczne są cennymi dobrami powierzonymi nam przez Boga. Mamy się o nie rozsądnie troszczyć, uwzględniając potrzeby drugiego 1503 człowieka i dobra wspólnego. (KKK 2288)

Poszanowanie osoby i badania naukowe

Poszanowanie integralności cielesnej

Szacunek dla zmarłych.

Obowiązkiem chrześcijanina jest również obrona pokoju, o czym mówi KKK 2302 - 2317.

4. Chronić życie swoje czy cudze?

Powszechnie się sądzi, że przykazanie to broni cudzego życia. Ale niezupełnie jest to właściwe rozumienie. Bogu nie chodzi o to, aby ktoś nie umarł - przecież i tak nikt nie żyje wiecznie. Bogu chodzi o to, aby nie było wśród nas morderców. To przykazanie brzmi: “nie zabijaj”, czyli: “nie bądź mordercą”. Dlaczego właśnie tak? Morderca nie może być szczęśliwy. W Biblii jest mowa o Kainie, że na jego czole pojawiło się znamię nie do starcia. Nie ulega wątpliwości, że większym złem na świecie jest chodzący morderca niż jego martwa ofiara. Żyje bowiem dalej nieszczęśliwy człowiek.

5. Czy można i w jaki sposób naprawić zło wyrządzone przez morderstwo?

Morderstwo jest złem, którego w żaden sposób nie można naprawić. Nikt nie potrafi kogoś przywrócić do życia. Morderca jest wobec zła, które wyrządził, zupełnie bezradny. Jego nieszczęście jest możliwe do usunięciu tylko przy całkowitym nawróceniu, czyli wówczas, gdy potrafi stanąć przed Bogiem i usłyszeć od Niego słowo przebaczenia. Zniszczył bowiem dzieło Boga - ludzkie życie.

6. Zastanów się: czy przypadkiem ty nikogo nie zabiłeś?

Pamiętaj, że aby zabić nie potrzeba żadnej broni. Tak samo skutecznym narzędziem jak pistolet może okazać się twój język, twoja postawa.

7. Czy zabicie ducha jest ciężkim wykroczeniem?

Zgorszenie jest poważnym wykroczeniem, jeśli uczynkiem lub zaniedbaniem dobrowolnie doprowadza drugiego człowieka do poważnego wykroczenia. Zgorszenie nabiera szczególnego ciężaru ze względu na autorytet tych, którzy je powodują, lub słabość tych, którzy go doznają. Nasz Pan wypowiedział 1903 takie przekleństwo: "Kto by się stał powodem grzechu dla jednego z tych małych... temu byłoby lepiej kamień młyński zawiesić u szyi i utopić go w głębi morza" (Mt 18, 6)Por. 1 Kor 8, 10-13.. Zgorszenie jest szczególnie ciężkie, gdy szerzą je ci, którzy, z natury bądź z racji pełnionych funkcji, obowiązani są uczyć i wychowywać innych.

8. Jak zapobiegać występkom przeciw Piątemu przykazaniu Dekalogu?

Ważnym elementem w oczyszczaniu społeczeństwa z wad przeciw tej normie, jest gruntowna praca na wszystkich płaszczyznach społeczeństwa.

Każdy sam powinien dbać o własne życie i życie innych, a także powinien w taki sposób kierować swój rozwój, by poprzez formowanie własnego światopoglądu i sumienia wartość jaką jest życie była w hierarchii wartości tak wysoko, jak zamierzył to Stwórca. Rodzina nastawiona na życie, staje się niezmiernym apostołem życia. Wielkość tej wartości powinni głosić Ci, którym powierza się wychowywanie narodu, zwłaszcza młodego pokolenia. Władze państw powinny zapewnić jak największe bezpieczeństwo, oraz stanowić prawo, które chroni życie. Organizacje międzynarodowe wraz z poszczególnymi państwami powinny prawnie chronić tę wartość, a także dbać o to, by na świecie nie prowadzono działań zbrojnych, które stanowią wielkie zagrożenie dla życia.

Ważnym elementem obrony życia jest modlitwa w intencji tych, których życie znajduje się w niebezpieczeństwie śmierci, oraz o światło Ducha Świętego, dla tych, którzy tylko w sposób ludzki decydują o życiu, by nie zapominali, że jedynym władcą życia jest Bóg.

Jeśli chodzi o życie duchowe, to jedynym sposobem obrony jest stała formacja, w której wszystkim nam pomagają ludzie, Kościół, a przede wszystkim Chrystus, działający przez Sakramenty św.

4. „Nie zabijaj”, to przykazanie, mające w sposób szczególny na celu wyeliminowanie nienawiści względem bliźniego biorąc pod uwagę wartość jaką jest jego życie, zarówno cielesne jak i duchowe. Gdyż właśnie nienawiść może stać się przyczyną niesamowitej tragedii, jaką jest śmierć, zwłaszcza śmierć duchowa, która występuje jako cel w przypadku zabójstwa duchowego, i jako następstwo dotykające sprawcę i osoby związane z faktem, w przypadku odebrania życia biologicznego, ale także śmierć biologiczna staje się tragedią zwłaszcza dla bliskich ofierze. Dlatego tak ważnym przykazaniem jest owo Starotestamentalne prawo, które Jezus ubogacił przez Przykazanie Miłości.

W taki sposób prawo negatywne: Nie zabijaj, staje się pozytywnym: Dbaj o życie!, kochaj!

Nasze spotkanie zakończmy modlitwą o uformowanie naszych sumień według Przykazania Miłości, i by nasze postępowanie było, tak jak droga Maryi, stałym niesieniem życia.

Konspekt opracował: kl. Przemysław Dudek.

Por KKK 2284 - 2301.

1

6

---