Inst. wodociągowe obejmują: -inst. wody zimnej (pitnej lub przemysłowej ) -CWU -inst. ppoż
Inst. wodociągowa -zespół urządzeń technicznych znajdujących się w obrębie parceli lub obiektu
mających na celu dostarczenie wody w odpowiedniej ilości o odpowiednim ciśnieniu.
Cechy inst. wodociągowej :
-wykonane i zaprojektowane poprawnie (popr
techniczna urządzeń ) np. prędkość przepływu
-optymalne zaprojektowanie inst. (oszczędnie ,
sensownie) -niezawodność inst. w określonym
czasie (zakładamy prawdopodobieństwo niezawo-
dności inst. w określonym czasie)
inst. wody zimnej
połączenia przyłącza wodociągowego z przewodem ulicznym za pomocą:
Trójnik- wykonuje się wtedy gdy średnica przyłącza
d >= ½ D (średnicy przewodu ulicznego)
lub większa od 50 mm (d>50mm)
Wadą: tego połączenia jest to że na czas jego wykonania należy zamknąć dopływ wody
Nawiercanie : wykonujemy gdy średnica przyłącza
d<= ½ średnicy przewodu ulicznego i jest mniejsza
od 50 mm
Zalety: nie trzeba zamykać dopływu wody wykonuje się je pod ciśnieniem wody
Zasady prowadzenia przyłącza :
* połączenie powinno być jak najkrótsze,
* przyłącze wodociągowe powinno być prowadzone
1,5m od innych przyłączy i 1,5m od rogu budynku,
* należy prowadzić je prostopadle do ściany
budynku i sposób wykonania przejścia przez
ścianę bud powinien uwzględnić osiadanie budynku
* powinno być prowadzone na odpowiedniej głębo-
kości w ziemi tak aby uwzględnić przemieszczanie
gruntu: uwzględnić mapę przemarzania gruntu
* minimalna średnica przyłącza =32mm, wykonane jest
z rur stalowych ocynkowanych, zaizolowanych
specjalną taśmą impregnowaną, przyłącze
wposażamy w zasuwę domową
lokalizacja zasuwy domowej :
zasuwę domową lokalizujemy 1m przed linią regulacyjna od strony ulicy (aby była dostępna )
Powinna przechodzić przez ścianę budynku w otworze większym o 10 -15 cm od śr. przewodu. Otwór ten wypełnia się następnie obustronnie sznurem
smołowanym i tłustą gliną lub kitem asfaltowym.
Wyjątek : jeżeli połączenie przyłącza wodociągowego
z przewodem ulicznym jest wykonane przez nawiercenie i przewód wodociągowy jest położony
pod chodnikiem to zasuwę domową wstawiamy
zamiast kurka w komplecie nawiertniczym. Sieć wewnętrzna zaczyna się poza wodomierzem , licząc od zaworu domowego głównego ze spustem.
Wodomierz -każde przyłącze wodociągowe kończy
się wodomierzem (np. wodomierze studzienne , domo-
we, na ujęciach wody, na hydroforniach ), po drodze
do przyłącza nie wolno nic dołączyć jest to możliwe dopiero za wodomierzem. Długość prostego odcinka wodociągowego przed zestawem wodomierzowym
powinna być >= 5 średnic przewodu, za zestawem
3 średnic.
Lokalizacja wodomierza domowego:
1) jeżeli odległość budynku od linii regulacyjnej jest
>15m wodomierz montujemy w piwnicy w
specjalnie wydzielonym pomieszczeniu (jeżeli
budynek nie jest podpiwniczony to na parterze)
* pomieszczenie wydzielone musi mieć jedną ścianę
zewnętrzną przez którą przechodzi przyłącze
* pomieszczenie zamknięte i niedostępne dla osób
niepowołanych
* min wys=1,8m
* suche o min temp 4 C
* oświetlone światłem elektrycznym
* musi mieć kratkę ściekową
wodomierz montujemy 40-60cm nad podłogą , nie
dalej niż 1m od ściany zewnętrznej licząc po przewodzie
2) jeżeli budynek jest zlokalizowany dalej niż 15 m od linii regulacyjnej wodomierz musi znajdować się w studzience wodomierzowej.
INS. WODOCIĄGOWE materiały stosowane do
wykonawstwa inst. wodociągowej :
1) przewody
a) żeliwne (ciśnieniowe) wykonywane w pionowych formach -wyk metodą odśrodkową (Pr=10Atm , Pp= 16atm) -wyk z żeliwa sferoidalnego(Pr=50,Pp=60)
Pr-ciś robocze Pp-ciś próbne
Przewody żeliwne są przewodami ciężkimi (utrudniony transport) instalacja składa się z krótkich odcinków
i ma dużo złącz -są bardzo trwałe (100 lat), służą do wykonywania sieci zewnętrznych łączonych na kielichy
Rur żeliwnych się nie spawa można je przecinać
* uszczelnienie 60% sznur 40% cienka folia aluminiowa
* ołów lub cement elastyczny
Łączenie kołnierzowe
*stosuje się na obiektach (przepompowniach, ujęciach
wody -aby był łatwy dostęp)
*stosuje się też połączenia elastyczne(w gruncie który
pracuje -osiada lub na dnie rzeki) -gdy przewiduje się
ruchy rurociągu.
Kształtki żeliwne:
Średnice: 50,80,100,125,150,200,250,300,400,500 mm
Żeliwo sferoidalne : 600,700,800,1000,1200mm
b)stalowe - nie są tak trwałe jak żeliwne są znacznie lżejsze (łatwy transport), można produkować dłuższe rury , mniej łączeń -stosowane do inst. wew. i zew. (Pr=50atm =5Mpa) -można je spawać
Do inst. wew. : stosuje się rury stalowe ocynkowane
o φ= 10,15,20,25,32,40,50,65,80,100mm
łączone przy pomocy kształtek z żeliwa ciągliwego na gwint i uszczelniane pokostem i przędzą konopną lub specjalną pastą
kształtki:
korek wodociągowy, złączka wkretna rownoprzelotowa mówka, zwężka, kolano zwykłe, kolano redukcyjne kolanko nakrętne równo przelotowe, trójnik równoprzelotowy, trójnik zwężkowy, czwórnik nakrętny równoprzelotowy ( może być zwężkowy),
Do sieci zewnętrznych:
125,150,200,250,300, = do 1200mm
łączenie przez spawanie
Do rur stalowych przyspawujemy kołnierze gdy chcemy demontować zesuwamy.
Na obiektach np. hydroforniach lub ujęciach wody stosuje się kształtki uzyskane przez spawanie
c) miedziane -nie podlegają korozji -łatwe w obróbce i montażu -mały wsp. przy przepływie, są drogie, inst. wyk z miedzi uważane są za najlepsze, instalowane w laboratoriach , w domkach jednorodzinnych, ostatnio bardzo popularne.
d) z tw sztucznych
-odporne na korozje
-muszą mieć atest, że nadają się do inst. wody pitnej --
-lekkie, -łatwe w montażu
-bardzo mały wsp oporu przy przepływie
-duży wsp rozszerzalności termicznej
-niektóre są kruche na mrozie
-Pr=10 atm
łączone przez :
-zgrzewanie
-na klej
-łączenie kołnierze
-kształtki gwintowane do łączenia z armaturą.
Temperatura plastyczności rur z tworzyw sztucznych wynosi 70-80 C
Z tw sztucznych wykonuje się też obiekty : przepompownie, hydrofornie,
e) azbestowo-cementowe -nie montowane
15-20% cementu 25-80% azbestu,
zalety: wytrzymują duże ciśnienie wew 15-20 atm,
Pr= 10-7,5 atm, lekkie mała ilość połączeń, długie rury
(3-4)m , do 50mm, gładkie (mały wsp oporu przy przepływie), łatwe w obróbce, nie przewodzą ciepła ani prądu elektrycznego;
wady: wrażliwe na uderzenia i zgniatania ulegają korozji na skutek wód gruntowych.
Łączenia: -połączenie typu simplex do 7,5 atm
f) ołowiane , mosiężne , szklane
-rury ołowiane stosowane w laboratoriach,
-rury mosiężne (odporne na korozję, tańsze niż miedź.)
-rury szklane (gładkie odporne na korozję)
2. Armatura -służy do prawidłowego korzystania, eksploatacji i regulacji sieci wodociągowej
a) armatura czerpalna -zawory czerpalne i baterie
czerpalne, spłuczki ustępowe, automaty ustępowe
(zawór czerpalny, zawór umywalkowy, bateria ścienna, bateria wannowa ścienna, spłuczka ustępowa zbiorniczkowa )
b) armatura regulacyjna
-zawór umywalkowy (stojący),
-zawór pływakowy - spłuczka
-zawór przelotowy odcinający prosty zwykły
-zawór przelotowy odcinający skośny zwykły
(stosowane w instalacjach ciepłej wody i CO)
-zawór kulowy nie daje żadnych oporów przy
przepływie ( bezawaryjny )
-zawór odcinająco-regulujący (stosowany tam gdzie
tradycyjnie stosowało się zawory skośne w inst. CO ) - regulacja ręczna pokrętłem -kryza regulowana
specjalnym kluczykiem
c) armatura zabezpieczająca
-zawory zwrotne (przepuszczają wodę w jednym
kierunku, stosowane w inst. wody zimnej po stronie
tłoczenia pomp (w inst. CO -na dopływie zimnej wody
do podgrzewacza, aby nagrzana woda nie cofała się)
-klapy zwrotne duże średnice
-zawory zwrotne małe średnice
-zawory bezpieczeństwa zabezpieczają inst. przed
niepożądanym wzrostem ciśnienia, np. w inst. wody
zimnej przy awaryjnym niepotrzebnym uruchomieniu
się pompy, w inst. CO gdy temp wody podniesie się
ponad przewidywalną.
-odpowietrzniki w CO służą do usuwania powietrza z
inst. podczas napełnienia jej wodą,
-separatory służą do stałego usuwania powietrza,
które wydziela się podczas normalnej pracy CO.
-przerywacze -zabezpieczają przed zasysaniem
brudnej wody do inst. wody pitnej.
d) armatura oczyszczająca wodę -magnetyzery, filtry
magnetyzery - rzadko stosowane, filtry
stosowane w inst. wody pitnej, CO i CWU e) armatura pomiarowa -wodomierze, manometry
Wodomierze mają różne średnice
- wodomierz skrzydełkowy stosowany w inst. wew
produkowane dla średnic: 15,20,25,32,40,50mm
- wodomierze śrubowe stosowane do większych
średnic: 50,65,80,100,125,150,200,250,300mm na
ujęciach wodnych, na sieci wodociągowej miejskiej
- wodomierze sprzężone (w konstrukcji są jakby dwa
wodomierze : jeden na duże przepływy ; drugi na
małe)stosowane tam gdzie są nierównomierne
przepływy w czasie
- manometry sprężynowe służą do pomiaru ciśnienia
w inst. [Mpa] , montowane na ujęciach wodnych,
pompowniach, nie montowane w inst. wew
- manometry służą też do pomiaru różnicy ciśnień
( manometry różnicowe)
Sieć wewnętrzna
Wewnętrzna sieć wodociągowa zaczyna się za wodomierzem od zaworu domowego głównego ze spustem. Składa się ona z rur rozdzielczych poziomych rozprowadzających wodę do poszczególnych pionów
Które to doprowadzających wodę na różne kondygnację
Tam rury rozdzielcze poziome rozprowadzają wodę do
poszczególnych punktów czerpalnych.
Rozdziały
Może być zaopatrzona w wodę z sieci poziomej
dolnej, górnej lub z sieci pierścieniowej.
* rozdział dolny stosowany prawie zawsze w sieciach jadnostrefowych i urządzeniach hydroforowych. Zapewnia dobre odpowietrzanie sieci, przepływ wody
od dołu ku górze w stronę najwyżej położonych
zaworów czerpalnych, a ś. przewodów maleją zgodnie z kierunkiem przepływu wody Stosowane w bezpośrednim zaopatrzeniu w wodę z sieci miejskiej, gdy sieć miejska wspomagana jest hydrofoem.
* rozdział górny- w sieciach wielo strefowych z urządzeniami zbiornikowymi górnymi otwartymi; w sieciach jedno strefowych, w których należy zapewnić
możliwie stałe ciśnienie. Ruch wody z góry do dołu
i w tym kierunku zmniejszają się średnice.
* sieć pierścieniowa - najbardziej korzystna, jednocześnie górny i dolny rozdział, pożądana przy wodociągowych sieciach ppoż i wielo strefowych. Najczęściej dwustrefowa.
Urządzenia zbiornikowe
Są stosowane zawsze tam gdzie występuje konieczność strefowego zaopatrzenia w wodę. Mogą być otwarte
(górne) lub zamknięte (ciśnieniowe)
Zbiorniki otwarte
Umieszczone są w najwyższej części budynku tak wysoko aby najbliżej położony punkt czerpalny był zaopatrzony w wodę pod niezbędnym ciśnieniem wylotowym. Zwierciadło wody jest pod ciśnieniem atmosferycznym a ruch wody odbywa się grawitacyjnie.
Zbiorniki powinny mieć taką pojemność aby podłączone do nich punkty czerpalne miały zapewnioną dostawę wody w okresie max. Poboru wody, pojemność zależy od liczby punktów czerpalnych oraz od sposobu napełniania go wodą. Zbiornik zaopatrzony jest w przewód przelewowy zabezpieczający go przed przepełnieniem oraz przewód spustowy z zaworem przelewowym umożliwiający opróżnienie zbiornika. Ponadto wodowskaz pływakowy lub ciśnieniowy oraz odpowietrznik.
Zbiorniki zamknięte (hydroforowe)
Usytuowany przeważnie w podziemiach budynku w połączeniu z zespołem pomp i silników elektrycznych tworzą one urządzenia hydroforowe (ze zbiornikiem ciśnieniowym). Zbiorniki hydroforowe wypełnione są wodą i powietrzem. Działają na zasadzie ciśnienia wytwarzanego wewnątrz zbiornika przez wtłaczaną do niego wodę i sprężenie powietrza. Sprężone powietrze utrzymuje w zbiorniku ciśnienie wystarczające do doprowadzenia wody do najwyższego punktu czerpalnego.
Działanie urządzenia hydroforowego
Pompy tłoczą wodę z wyrównawczego zbiornika dolnego, studni lub sieci miejskiej do zbiornika ciśnieniowego sprężając znajdujące się w nim powietrze
tak długo aż ciśnienie wzrośnie do ciśnienia max. Ustalonego dla danego zbiornika. Wyłącznik ciśnieniowy wyłącza dopływ energii elektrycznej i zatrzymuje silniki pomp a woda znajdująca się pod ciśnieniem sprężonego powietrza może być pobierana do momentu aż ciśnienie spadnie do wartości minimalnej kiedy najbardziej niekorzystnie położony punkt będzie zaopatrywany w wodę(pompa włącza się ponownie) . Podczas pracy hydroforu część powietrza znajdującego się w zbiorniku rozpuszcza się w wodzie w skutek czego zmniejsza się ilość wody w zbiorniku.
Wewnętrzne wodociągi strefowe
Strefowanie stosuje się gdy:
* ciśnienie w sieci miejskiej zawsze lub w pewnych
okresach czasu jest niewystarczające wskutek czego
najwyższe kondygnacje muszą być zaopatrywane w
wodę dodatkowo (dwustrefowe).
* gdy z powodu znacznej wysokości budynku
zaopatrzenie jednostrefowe wywołało by zbyt duże
ciśnienie w wewnętrznej (wielostrefowe).
Prowadzenie,zamocowanie i izolacja inst. wody zimnej
Prowadzenie:
- przewody rozprowadzające przymocowane
wspornikami do ściany na wysok. tuż nad drzwiami tak
aby były dostępne, prowadzi się je niżej niż przewody
CWU i CO czasami prowadzi się je pod podłogą 30cm
lub w kanałach. prowadzi się po wewnętrznych
ścianach piwnicy
- piony prowadzone są po ścianach w odpowiedniej
odległości lub w bruzdach (często razem z pionem
kanalizacyjnym) pokrytych rozbieralna ścianką lub
w szybach instalacyjnych
- gałązki prowadzone w bruzdach lub po ścianach
(połączone wężykami z baterią stojącą ), przewody w
bruzdach są izolowane
Przewody wodociągowe prowadzimy poniżej :
gazowych, elektrycznych i innych (z uwagi na
skraplanie wody). Układamy równolegle do ścian,
mocujemy hakami, uchwytami, klamrami w odstępach
do 50mm L=2,5 m >50mm L=3 m.
Przewody nie mogą przylegać do ścian 2-5 cm.
Izolacja termiczna:
stosowana w piwnicach, które są pomieszczeniami
użytkowymi; wykonuje się ją poprzez owijanie
przewodu wełną mineralną 3-5cm, później drutem,
obandażowanie i gipsowanie (metoda stara).
Nowoczesna metoda -przy pomocy pianki
poliuretanowej.
Odbiór
Próba szczelności za pomocą próby wodnej
Napełniamy instalację wodą jednocześnie odpowietrzając ją przez najwyższy punkt. Następnie podwyższamy ciśnienie wody do wymaganego ( 0.2 Mpa więcej niż ciśnienie statyczne w przykanaliku miejskiej sieci wodociągowej ). Wyniki są pozytywne jeżeli ciśnienie w instalacji nie opadnie więcej niż 5% w ciągu 20 min. I nie wystąpią przecieki. PO tym całą instalację płuczemy i chlorujemy przez 24 h. Do odbioru końcowego potrzebne jest zaświadczenie z sanepidu
o jakości wody.