System emerytalny w Polsce po 1 stycznia 1999 roku:

Nowy system emerytalny wszedł w życie 1 stycznia 1999 roku. Od tego czasu nie obowiązuje już system, oparty wyłącznie na tzw. "umowie międzypokoleniowej", czyli na zasadzie, że osoby pracujące płacą na utrzymanie osób na emeryturze. System ten stawał się coraz bardziej niewydolny ze względu na zmniejszającą się liczbę pracujących w stosunku do liczby świadczeniobiorców. Z tego względu zaistniała konieczność modyfikacji założeń. Na podstawie doświadczeń zagranicznych, między innymi reformy systemu emerytalnego w Chile, stworzono system oparty na trzech filarach. Twórcy nazwali ten system "Bezpieczeństwo dzięki różnorodności".

ozostałością systemu pokoleniowego jest obecny I filar czyli ZUS.

Jaki był cel przeprowadzonej reformy?

W Polsce od lat obserwuje się niekorzystną tendencję demograficzną (wzrost liczby emerytów i rencistów, spadek liczby ubezpieczonych). Aby Fundusz Ubezpieczeń Społecznych zachował płynność finansową należało dokonać zmian.

Dlatego jednym z najistotniejszych celów reformy było nie tylko zagwarantowanie w przyszłości wypłaty stosownych emerytur wszystkim ubezpieczonym, ale także zapewnienie bezpieczeństwa składek inwestowanych na rynku kapitałowym, który podlega wpływowi wielu czynników ekonomicznych.

ZUS    - Zakład Ubezpieczeń Społecznych
OFE    - Otwarty Fundusz Emerytalny
PPE    - Prywatny Program Emerytalny
PPZ    - Prywatny Program Zabezpieczeń
PPK    - Prywatny Program Kapitałowy
PPI     - Prywatny Program Funduszy Inwestycyjnych
IKE     - Indywidualne Konto Emerytalne

Zakład Ubezpieczeń Społecznych:
ZUS działa zgodnie z ustawą z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych oraz statutem ZUS. Jest on odpowiedzialny za ewidencjonowanie składek oraz zarządzanie dostępnymi środkami w ramach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS).

Ustawa określa między innymi takie zadania jak:

• realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych (ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych, pobieranie składek oraz ustalanie ich wysokości, wypłacanie świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz ustalanie komu się  należą itp.),

• rozporządzanie środkami finansowymi funduszów ubezpieczeń społecznych oraz środkami Funduszu Alimentacyjnego,

• realizacja umów i porozumień międzynarodowych w dziedzinie ubezpieczeń społecznych,

• wystawianie imiennych legitymacji emeryta-rencisty,

• kontrola orzecznictwa o czasowej niezdolności do pracy.

Fundusz Ubezpieczeń Społecznych:

Jest to państwowy fundusz realizujący zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych. To właśnie z jego środków wypłacane są świadczenia z ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, chorobowego oraz wypadkowego, wydatki na prewencję rentową i inne.

Aby w pełni zrozumieć pojęcie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, należy wspomnieć o samych ubezpieczeniach społecznych. Mają one na celu zapewnienie środków utrzymania ubezpieczonym i ich rodzinom w przypadkach czasowej bądź trwałej niezdolności do pracy, niemożności zarobkowania lub też ograniczenia tej zdolności.

Ubezpieczenia te dzielimy na:

Zgodnie z art. 15 i 22 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, stopy procentowe składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe są jednakowe dla wszystkich ubezpieczonych i wynoszą:

• ubezpieczenia emerytalne (to comiesięczna wypłata określonej kwoty osobom, które osiągnęły wiek emerytalny) - 19,52 % podstawy wymiaru,

• ubezpieczenia rentowe (wyróżniamy rentę inwalidzką i rodzinną; jest to comiesięczna wypłata określonej kwoty w okresie wyznaczonym przez specjalną komisję np. osobom niezdolnym do pracy) -8 % podstawy wymiaru,

• ubezpieczenia wypadkowe (odszkodowania i zasiłki z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych) - od 0,67 % do 3,60 % podstawy wymiaru,

• ubezpieczenia chorobowe (wypłata określonej kwoty w razie chorób oraz za urlopy macierzyńskie) -2,45 % podstawy wymiaru.

Pozostałe składki pobierane przez ZUS:
Poza ubezpieczeniami społecznymi instytucja ta pobiera również składki na:

-ubezpieczenia zdrowotne - 9% podstawy wymiaru,

-Fundusz Pracy - 2,45% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia rentowe i emerytalne,

-Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych - 0,10% podstawy wymiaru.

Zgodnie z art. 15 i 22 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, stopy procentowe składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe są jednakowe dla wszystkich ubezpieczonych i wynoszą:

I filar - obowiązkowy dla wszystkich - to emerytura z ZUS. Tutaj trafia większa część składki, potrącanej, co miesiąc z pensji. Każdy ubezpieczony ma indywidualne konto w ZUS, na którym rejestrowana jest wartość odkładanych pieniędzy. Niestety ta część składki nie jest inwestowana.

II filar - jest obowiązkowy dla osób urodzonych po 1 stycznia 1969 roku. Każdy, kto podejmuje pierwszą pracę ma miesiąc czasu na zawarcie umowy z wybranym funduszem emerytalnym. Jeżeli zaniedba się ten obowiązek, najpierw ZUS wezwie daną osobę do wybrania OFE, a później, jeśli wezwanie niczego nie zmieni, ZUS wybierze OFE za nas w drodze losowania.

OFE- tworzone i zarządzane przez Powszechne Towarzystwa Emerytalne (PTE), których podstawową funkcją jest pomnażanie wpływających do OFE składek.

Składka emerytalna - wynosi 19,52 % wynagrodzenia pracownika. Składka jest opłacana w równych częściach przez pracownika (9,76 %) i pracodawcę (9,76 %).

W ten sposób na ubezpieczenie emerytalne łącznie przez pracownika i pracodawcę wpłacana jest składka w wysokości 19,52% wynagrodzenia brutto, z czego:

do dnia 30.04.2011 roku 7,3% było przekazywane do Otwartego Funduszu Emerytalnego, natomiast 12,22% do ZUS-u,

od dnia 1.05.2011 roku nastąpiło zmniejszenie części składki przekazywanej do OFE. W kolejnych latach wartość ta będzie zgodna z poniższą tabelą:

Rok	Część składki trafiającej na subkonto w ZUS (w % podstawy wymiaru)	Część składki przekazywanej do OFE (w % podstawy wymiaru)
2011	5,0%	2,3%
2012	5,0%	2,3%
2013	4,5%	2,8%
2014	4,2%	3,1%
2015	4,0%	3,3%
2016	4,0%	3,3%
2017 i później	3,8%	3,5%

Pozostała część składki wcześniej przekazywana do OFE (w powyższej tabeli kolumna „Część składki trafiającej na subkonto w ZUS (w % podstawy wymiaru)” będzie alokowana w ZUS na dodatkowym dedykowanym subkoncie.

Składka na ubezpieczenie emerytalne i rentowe jest limitowana. Limit ten jest równy 30-krotności średniej prognozowanej miesięcznej płacy w Polsce. Po osiągnięciu tego limitu nie są płacone składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, a więc efektywnie pensja pracownika wzrasta, a koszt pracy dla pracodawcy się zmniejsza.

III filar - jest całkowicie dobrowolny. Ma stanowić uzupełnienie emerytury pochodzącej z I oraz II filaru. Obejmuje różnorodne formy oszczędzania. Do III filaru zalicza się ubezpieczenia, które mogą w przyszłości stanowić źródło dodatkowego kapitału, przeznaczonego na cel emerytalny.

Przykłady:

-indywidualna polisa ubezpieczeniowa z funduszem inwestycyjnym,

-PPE

-IKE jest to plan oszczędnościowy służący do gromadzenia pieniędzy na dodatkową emeryturę. Aby stać się uczestnikiem IKE, należy spełniać następujące warunki:

mieć ukończone 16 lat, posiadać nieograniczony obowiązek podatkowy na terenie Polski, nie dokonywać wypłat transferowych z IKE do programu emerytalnego w danym roku kalendarzowym. Zgodnie z ustawą o IKE zyska na kontach jest zwolniony z podatku Belki(od zysków kapitałowych) 19%, pod warunkiem wypłaty zysku po osiągnięciu wieku emerytalnego. W ramach IKE każdy może sam sobie wybrać rodzaj oszczędzania: lokata bankowa, ubezpieczenie kapitałowe, fundusze inwestycyjne, samodzielna gra na giełdzie. Od 1 stycznia 2009 r. na IKE możesz wpłacić każdego roku maksymalnie 3-krotność średniego miesięcznego wynagrodzenia brutto (aktualnie 9579 zł).

Osoba małoletnia może dokonywać wpłat na IKE w roku, w którym uzyskuje dochód z tytułu umowy o pracę. Na IKE może gromadzić oszczędności wyłącznie jeden oszczędzający.

Pracowniczy Program Emerytalny - są formą zorganizowanego, grupowego oszczędzania na przyszłą emeryturę. Cechą charakterystyczną PPE jest to, że są tworzone dobrowolnie przez pracodawcę, który chce zapewnić swoim pracownikom wyższą emeryturę. Wpłacana w ramach PPE składka powiększona o osiągnięte zyski stanowić będzie w przyszłości świadczenie emerytalne pracownika.

Składkę przekazywaną przez pracodawcę w imieniu pracownika do instytucji obsługującej PPE stanowić mogą dwa elementy:

• składka podstawowa

• składka dodatkowa.

Składka podstawowa finansowana jest przez pracodawcę. Jej wysokość ustala się procentowo od wynagrodzenia pracownika, Jest ona określona w zakładowej umowie emerytalnej. Składka podstawowa nie może być większa niż 7% wynagrodzenia pracownika. Nie ma obowiązku odprowadzać od niej ZUS-u. Jest to niewątpliwie główna zaleta programu.

Składkę dodatkową finansuje uczestnik programu, czyli pracownik. Może być ona ustalona kwotowo lub procentowo od jego wynagrodzenia. Jest ona potrącana z wynagrodzenia brutto (po "ozusowieniu" i opodatkowaniu), które uczestnik PPE otrzymał u danego pracodawcy. Jej wysokość określa pracownik w swojej deklaracji uczestnictwa. Można zmieniać wysokość składki dodatkowej zmieniając deklarację uczestnictwa.

---