Wykładnia pr, prawo finansowe


Wykładnia pr. podatkowego

Pierwszeństwo ma wykładnia językowa, ważna jest też celowościowa i systemowa. Wykładni dokonują org. podatkowe oraz SN , NSA a także TK

SN podejmuje uchwały zawierające rozstrzygnięcia prawne budzące wątpliowości w konkretnej sprawie. Moc wiążąca ogranicza się do konkretnej sprawy, w której pojawiły się wątpliowości prawne.

WSA dokonują wykładni w toku działania kontrloi adm. finansów

NSA dokonuje wykładni prawa poprzez podejmowanie uchwał w sprawach budzących poważne wątpliwości. Mają one moc wiążącą w konkretnej sprawie.

TK jego orzeczenia są ostateczne i mają powszechną moc obowiązującą. Orzeka on o legalności przepisów i konstytucyjności norm pr, a także odnośnie aktów wykonawczych do ustawc finansowych.

Autonomia prawa podatkowego

Oznacza ona, że pr. finansowe tworzy pojęcia nieznane innym dziedziną prawa, a także że może nadawać odmienne znaczenie danym pojęciom niż to w jaki ono występuje w innej dziedzinie.

Elementy konstrukcyjne podatku

Gdyby norma podatkowa nie zawierała któregokolwiek z elementów konstrukcyjnych nie mogła ona by wejść w życie.

Elemnty niezbędne (sine qua non) normy podatkowej:

1. Podmiot - strona stosunku zobow. podatkowego, którego treścią jest obow. zapłaty podatku

Państwu przysługuje ogólne władztwo podatkowe może ono:

  1. nakładać i znosić podatki

  2. czerpać dochody z podatków

  3. określać oknstrukcje podatków

Samorząd jest uprawniony do czerpania dochodów z podatków oraz do prowadzenia lokalnej polityki podatkowej w granicach upoważnień ustawowych

Musi być to wprost i jednoznacznie określone w ustawie

Podmiot może być zobow. materialnie - podatnik ale też zobowiązany formalnie - płatnik ; inkasent.

2. Przedmiot - ustawowo określona sytuacja prawna lub faktyczna, z której zaistnieniem u podatnika wiąże się powstanie obow. podatkowego

3. Podstawa opodatkowania - przedmiot opodatkowania ujęty ilościowo lub kwotowo

Musi ona być liczbą, stanowi ujęcie ilościowe przedmiotu opodatkowania.

4. Stawka podatku - współczynnik, który zastosowany do podstawy opodatkowania umożliwia obliczenie kwoty św. podatkowego

  1. stawka stała - jej wysokość nie zmienia się, nie zależy od rozmiaru podstawy opodatkowania

  1. stawka zmienna - zmienia się w miarę jak zmienia się rozmiar podstawy opodatkowania

Stawki zmienne tworzą tzw. skalę podatkową:

  1. stawka ogóna - do całej podstawy opodatkowania stosujemy 1 stawkę właściwą ze względu na

wysokość podstawy opodatkowania

  1. stawka szczeblowa - podstawę opodatkowania dzielimy na części, zwane szczeblami i do

każdego z nich stosujemy inną stawkę

Ulgi , zwolnienia, wyłączenia podatkowe

A. ULGI

Ulgi określone są w materialnych ustawach podatkowych np. ustawa o VAT jak i w samej op.

Można wyróżnić 2 def. Ulgi:

  1. doktrynalna

Ulgi podatkowe to zmniejszenie podstawy opodatkowania co prowadzi do zmniejszenia wysokości podatku

  1. obniżka stawek podatkowych

  2. obniżka ustalonej kwoty podatku

  3. obniżka podstawy obliczenia podatku

2. z op

ulgi podatkowe - rozumie się przez to przewidziane w przepisach prawa

podatkowego zwolnienia, odliczenia, obniżki albo zmniejszenia, których

zastosowanie powoduje obniżenie podstawy opodatkowania lub wysokości

podatku, z wyjątkiem obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku

naliczonego, w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, oraz

innych odliczeń stanowiących element konstrukcji tego podatku

Otóż odliczenia i obniżki można uznać za ulgi ale zwolnienia już nie.

B. ZWOLNIENIA

Ustawowe zniesienie obowiązku podatkowego dla określonych stanów prawnych czy faktycznych objętych zakresem danej ustawy. Wyróżniamy 2 typy zwolnień:

  1. przedmiotowe - polega na wskazaniu przez ustawodawce, że określone przez niego stany faktyczne lub prawne będące przedmiotem podatku są ex lege zwolnione z opodatkowania

  2. podmiotowe - polegają na wskazaniu podmiotu w materialnej ustawie podatkowej, który jest zwolniony z obowiązku zapłaty podatku (przy PIT niemożliwe)

C. WYŁĄCZENIA PODATKOWE

Trwałe i systemowe ograniczenia zakresu podmiotwego lub przedmiotowego danej ustawy podatkowej

W skutek wyłączenia pewne stany faktyczne lub prawne w ogóle nie są objęte daną ustawą a zatem nie rodzą obowiązku podatkowego

Uwaga!!! Zwolnienie jest korzystniejsze, w danym momencie ustawodawca nie może inna ustawą nałożyć na nas obow. podatkowego.

Organy podatkowe

Organem I instancji : naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego

: wójt, burmistrz , prezydent, marszałek województwa, starosta

Organem II instancji (odwoławcze) :

dyrektor izby skarbowej od decyzji naczelnika urzędu skarbowego

dyrektor izby celnej od decyzji naczelnika urzędu celnego

samorządowe kolegium odwoławcze od decyzji wójta ,burmistrza, prezydenta, marszałka województwa, starosty

UWAGA!!!

dyrektor izby skarbowej , dyrektor izby celnej może być org. I instancji jeśli przepisy szczególne tak stanowią , a ponadto jest organem odwoławczym od decyzji wydanej przez siebie w I instancji!!!!

Minister właściwy do spraw finansów publicznych jest organem podatkowym -

1) organ pierwszej instancji w sprawach stwierdzenia nieważności decyzji,

wznowienia postępowania, zmiany lub uchylenia decyzji lub stwierdzenia

2) organ odwoławczy od decyzji wydanych w sprawach powyższych

3) organ właściwy w sprawach porozumień dotyczących ustalenia cen transakcyjnych

4) organ właściwy w sprawach interpretacji postanowień umów o unikaniu podwójnego

opodatkowania oraz innych ratyfikowanych umów międzynarodowych

dotyczących problematyki podatkowej.

Właściwość organów podatkowych:

    1. rzeczowa

    2. miejscowa

    3. instancyjna

Org. podatkowe są obow. z urzędu przestrzegać swej właściwości rzeczowej lub miejscowej (art. 15)

Jeśli org. uzna się za niewłaściwy obow. jest przekazać sprawę organowi, który jest właściwy miejscowo lub rzeczowo (art. 170)

Ad. a

Właściwość rzeczową org. podatkowego ustala się wg przepisów określających zakres jego działania

Reguluje to art. 5 ustawy z 96' o urzędach i izbach skarbowych

- ustalanie lub określanie i pobór podatków budżetowych

- rejestrowanie podatników i przyjmowanie deklaracji podatkowych

-wykonywanie kontroli podatkowej

-wykonywanie zadań z zakresu egzekucji adm.

- nadzór nad urzędami skarbowymi

- prowadzenie postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe

Uwaga!!!

Podatki samorządowe są pobierane przez:

a. wójta, burmistrza, prezydenta

b. naczelnika urzędu skarbowego

Ad b) - patrz art. 17

Ad c) - patrz art. 13

Organy kontroli skarbowej (ustawa o kontroli skarbowej)

Odwołania od decyzji wydanych przez dyrektora urzędu kontroli skarbowej są rozpatrywane przez dyrektora urzędu kontroli skarbowej

Uwaga!!!! Kontrolę podatkową wykonują urzędy skarbowe

Interpretacje pr. podatkowego (art. 14-14 d)

  1. Interpretacje dokonywane przez MF

Następują poprzez decyzje MF w formie decyzji i stanowią wytyczne działania na dany rok dla organów podatkowych oraz organów kontroli skarbowej.

Poprzez interpretacje MF dąży do zapewnienia jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, przy uwzględnieniu orzecznictwa sądów oraz Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Interpretacjami są : wszelkie wyjaśnienia treści obowiązującego prawa podatkowego, kierowane do organów podatkowych i organów kontroli skarbowej, dotyczące problemów prawa podatkowego.

Interpretacje,w tym także ich zmiany, są ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów.

TK 2005 - interpretacje pr.podatkowego MF nie wiążą org. podatkowych. Godziłoby to w zasadę instancyjności, podważałoby to sens śr. zaskarżenia od decyzji podatkowej!

Interpretacje te nie mogą:

  1. dotyczyć spraw indyw. Podatników , te są rozpatrywane przez Naczelnika US

  2. szkodzić podatnikowi

Kiedy są wydawane: wtedy gdy kilka US sygnalizuje problem interpretacyjny danego przepisu pr. podat.

  1. Interpretacje w indywidualnych sprawach podatników

Podmiot zobow. do wydawania indyw. interpretacji:

Udzielają one w zakresie swojej właściwości interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatk. w indyw. sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe, nie ma kontroli podatkowej ani postępowania przed sądem adm.

Kto może złożyć wniosek o dokonanie interpretacji?

Wniosek może złożyć w formie pisemnej:

  1. podatnik

  2. płatnik

  3. inkasent

Składa się go do właściwego organu wraz z wyczerpującym przedstawieniem stanu faktycznego i własnego stanowiska.

Udzielenie iterpretacji następuje w formie postanowienia zawierającego ocenę prawną stanowiska pytającego z przytoczeniem przepisów pr.

Na postanowienie przysługuje zażalenie

Art. 14 b dotyczy 2 gr. Problemów:

  1. trybu zaskarżenia postanowienia wydanego przez org. podatkowey w indyw. sprawie podatnika

  2. skutków zastosowania sie podatnika do wydanej przez urząd interpretacji podatkowej

Interpretacja nie jest dla podatnika wiążąca, jednak może się on do niej zastosować. Jeśli to uczyni staje się ona wiążąca dla podatnika i org. podatkowego do czasu uchylenia postanowienia o takiej interpretacji

Jeśli org. nie wyda w ciągu 3 mcy od złożenia wniosku przez podatnika (może być ten termin przedłużony o 1 m-c w sprawach zawiłych) uznaje się, żę prawnie skuteczen jest stanowisko podatnika przedstawione we wniosku.

Uwaga!!! Postanowienie w spr. interpretacji może zostać uchylone lub zmienione tylko w drodze decyzji. Do czasu jej wydania org. jest związany stanowiskiem w postanowieniu.

Postanowienie może być uchylone na:

  1. wniosek podatnika - jeżeli uzna org. podatkowy , że zażalenie podatnkia było zasadne

  2. z urzędu gdy rażąco narusza prawo , orzecznictwo TK, orzecznictwo ETS-u, w tym także gdy niezgodność z prawem jest wynikiem zmiany przepisów

Jeśli chodzi o podatki pośrednie todecyzja wywiera skutek pr. w miesiącach natępujących po miesiącu, w którym została wydana.

W przypadku podatku dochodowego PIT jest skuteczna od roku, w którym nastąpił po roku w którym została wydana.

Decyzja uchylająca postanowienie podlega wstrzymaniu do dnia upływu terminu wniesienia skargi do sądu adm. lub do dnia zakończenia postęp. przed sądem. Wstrzymanie wykonania tej decyzji nie pozbawia podatnika , płatnika, inkasenta prawa do wykonywnia takiej decyzji.

Art. 14 c dotyczy skutków zastosowania się przez podatnika do postanowienia wydanego w I instancji

Interpretacja nie może podatnikowi szkodzić.

Art. 14 d przepisy stosuje się odpowiednio do os. 3 oraz następcy prawnego.

art. 14 e MF wydaje pisemne interpretacje w sprawach indyw. , wyłącznie w zakresie postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz innych ratyfikowanych umów międzyn. dotyczących problematyki podatkowej (okres do wydania decyzji wynosi 6 mcy)

Klauzula obejścia prawa (art. 24 a i 24 b)

Art. 24 b §1 został wyrokiem TK uchylony.

TK 2004 - zajął się treścią powyższego art. Gdyż tylko ten przepis dawał org. podatk. możliwość podważenia czynności podatnika. Przepis był niejasny i niezrozumiały. Był wieloznacznyi uniemożliwiał obywatelom przewidzenie konsekwencji swego zachowania.

Główny zarzut wnioskodawców dotyczył tego, że zgodnie z tym przepisem każda czynność legalna , której skutkiem może być zniesienie lub obniżenie podatku może być uznana za czynn. nieważną.

Wprawdzie uchylono przepisy art. 24 a i 24 b ale niestety wprowadzono art. 199 a , który daje podobne możliwości org. podatkowym co przepisy uchylone!!

Art. 199a.

§ 1. Organ podatkowy dokonując ustalenia treści czynności prawnej, uwzględnia

zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń

woli złożonych przez strony czynności.

§ 2. Jeżeli pod pozorem dokonania czynności prawnej dokonano innej czynności

prawnej, skutki podatkowe wywodzi się z tej ukrytej czynności prawnej.

6


Wyszukiwarka