Ćwiczenie 8 - Zarządzanie środowiskowe w przedsiębiorstwie.

Zadania do samodzielnego wykonania:

1. Zapoznaj się z rozporządzeniem EMAS. Jakie są cele systemu EMAS? Jakie są wymagania stawiane przed organizacją ubiegającą się o rejestrację w systemie EMAS?

Cele EMAS:

• wspieranie ciągłej poprawy efektów działalności środowiskowej organizacji

• ustanawianie i wdrażanie systematycznej, obiektywnej i okresowej oceny efektywności

• dostarczanie informacji o efektach działalności środowiskowej

• prowadzenie otwartego dialogu ze społeczeństwem i innymi zainteresowanymi stronami

• aktywne zaangażowanie pracowników organizacji i odpowiednie szkolenia

Wymagania stawiane przed organizacją ubiegającą się o rejestrację w systemie EMAS:

• przeprowadzenie przeglądu środowiskowego wszystkich aspektów środowiskowych organizacji

• opracowanie i wdrożenie systemu zarządzania środowiskowego, który obejmuje wszystkie wymogi oraz uwzględnia najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dla danego sektora

• przeprowadzenie audytu wewnętrznego zgodnie z wymogami określonymi w załączniki II i III

• przygotowanie deklaracji środowiskowej zgodnie z załącznikiem IV

2. Wyjaśnij określone w rozporządzeniu EMAS pojęcia: polityka środowiskowa, przegląd środowiskowy, aspekt środowiskowy, deklaracja środowiskowa, organizacja, wskaźnik efektywności środowiskowej.

Polityka środowiskowa oznacza ogólne zamiary i kierunek działania organizacji w odniesieniu do efektów jej działalno­ści środowiskowej w kształcie wyrażonym formalnie przez najwyższe kierownictwo, w  tym zgodność ze wszystkimi mającymi zastosowanie wymaganiami prawnymi dotyczący­mi środowiska, a  także zobowiązanie do ciągłej poprawy efektów działalności środowiskowej.Stwarza ona ramy dla działania oraz wyznaczenia celów i zadań środowiskowych;

Aspekt środowiskowy oznacza składnik działalności, pro­duktów lub usług organizacji, który wpływa lub może wpły­wać na środowisko

Przegląd środowiskowy oznacza wstępną kompleksową analizę aspektów środowiskowych, wpływu na środowisko i efektów działalności środowiskowej związanych z działal­nością, produktami i usługami organizacji

Deklaracja środowiskowa oznacza wyczerpującą informację udzielaną społeczeństwu i innym zainteresowanym stro­nom, dotyczącą następujących elementów funkcjonowania organizacji

Organizacja oznacza spółkę, korporację, firmę, przedsię­biorstwo, organ lub instytucję, znajdujące się Wspólnocie lub poza nią, albo część lub kombinację powyższych, posiadają­ce osobowość prawną lub nie, publiczne lub prywatne, ma­jące swoje własne funkcje i administrację

wskaźnik efektywności środowiskowej oznacza szczególny wskaźnik pozwalający na określenie efektów działalności środowiskowej organizacji

3. Przeanalizuj Załącznik 1 do rozporządzenia EMAS. Podaj przykłady aspektów środowiskowych bezpośrednich i pośrednich. Jakie zagadnienia uwzględnia się przy ocenie znaczenia aspektów środowiskowych?

ASPEKTY BEZPOSREDNIE:Są związane z działalnością, produktami i usługami organizacji, nad którymi sprawuje ona bezpośrednią kontrolę zarządczą.

Wszystkie organizacje muszą przeanalizować bezpośrednie aspekty swojej działalności

Bezpośrednie aspekty środowiskowe:
- wymagania prawne i ograniczenia zawarte w pozwoleniach
- emisja do powietrza
- uwalniania do wód
- produkcja, recykling, ponowne użycie, transport i usuwanie odpadów stałych i innych, w szczególności odpadów niebezpiecznych
- korzystanie z gruntów i ich zanieczyszczanie
- korzystanie z zasobów naturalnych i surowców ( w tym energii)
- wykorzystywanie dodatków i środków pomocniczych, a także półproduktów
- problemy lokalne (hałas, wibracja, nieprzyjemny zapach, pył, efekty wizualne itd.)
- zagadnienia związane z transportem (zarówno w odniesieniu do towarów, jak i usług.)
- zagrożenia związane z wypadkami środowiskowymi i wpływu wynikającego lub mogącego wyniknąć ze skutków incydentów, wypadków i potencjalnych sytuacji nadzwyczajnych
- wpływ na różnorodność biologiczną

ASPEKTY POSREDNIE
Pośrednie aspekty środowiskowe mogą wynikać z relacji organizacji ze stronami trzecimi, a które organizacja ubiegająca się o rejestrację w EMAS może mieć pewien wpływ. W przypadku organizacji nieprzemysłowych, takich jak władze lokalne lub instytucje finansowe, ważne jest, aby one również uwzględniały aspekty środowiskowe związane ze swoją podstawową działalnościa.Wykaz ograniczony do aspektów środowiskowych dotyczących obiektów i urządzen należących do organizacji nie jest wystarczający.

ASPEKTY te obejmują:
- kwestie związane z cyklem życia produktu ( projekt, rozwój, opakowanie, transport,wykorzystanie oraz odzysk)
- inwestycje kapitałowe, udzielanie pożyczek oraz usługi ubezpieczeniowe
- nowe rynki
- wybór i strukturę usług
- decyzje administracyjne i planistyczne
- strukturę oferty produktów
- efekty działalności środowiskowej i praktyki wykonawców, podwykonawców i dostawców.

Przy ocenie znaczenia aspektów środowiskowych organizacja uwzględnia następujące zagadnienia:

• możliwość wyrządzenia szkód w środowisku;

• wrażliwość środowiska lokalnego, regionalnego lubglobalnego;

• wielkość, liczbę, częstotliwość i odwracalność aspektu lubwpływu;

• istnienie stosownych przepisów w dziedzinie środowiska i ich wymagań;

• znaczenie dla zainteresowanych stroni pracowników organizacji.

4. Zapoznaj się z ustawą z dnia 12 marca 2004 r. o krajowym systemie ekozarządzania i audytu (EMAS). Jak zorganizowany jest krajowy system i kto go tworzy? Jakie są kompetencje poszczególnych organów?

Krajowy system ekozarządzania i audytu, zwany dalej „systemem”, tworzą:

1) minister właściwy do spraw środowiska-prowadzi politykę w zakresie rozwoju systemu oraz współpracuje z organami Unii Europejskiej w tym zakresie.

2) Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska jest obowiązany do prowadzenia rejestru krajowego organizacji zarejestrowanych w systemie, zwanego dalej „rejestrem krajowym”. obowiązany do prowadzenia rejestru weryfikatorów środowiskowych

3) regionalni dyrektorzy ochrony środowiska; dokonują wpisu organizacji mającej siedzibę na obszarze województwa do rejestru regionalnego, po uiszczeniu opłaty, oraz jest Obowiązany do prowadzenia rejestru regionalnego na podstawie dokumentów i procedur określonych w przepisach. Informują pisemnie Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska o zawieszeniu organizacji albo wykreśleniu jej z rejestru regionalnego.

4) Polskie Centrum Akredytacji; prowadzi akredytację weryfikatorów środowiskowych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz.U. Nr 166, poz. 1360, z późn. zm.4)) niezwłocznie informuje Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska o cofnięciu albo zawieszeniu akredytacji a także o ograniczeniu zakresu tej akredytacji.

5) Krajowa Rada Ekozarządzania. organ opiniodawczo-doradczy ministra właściwego do spraw środowiska w sprawach ekozarządzania i audytu, zwaną dalej „Radą”. Do zadań Rady należy:

a) inicjowanie działań służących promowaniu stosowania systemu, w szczególności w małych i średnich przedsiębiorstwach;

b) analizowanie funkcjonowania systemu oraz przedstawianie ocen, opinii i wniosków w tym zakresie;

c) opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących systemu;

d) przyznawanie honorowych wyróżnień organizacjom uczestniczącym w systemie.

5. Jak na tle innych krajów UE wygląda Polska pod względem liczby zarejestrowanych w EMAS w tym systemie podmiotów? Dokonując porównania opracuj też wskaźnik względny, który pozwoli uwzględnić różne zaludnienie i nasilenie działalności gospodarczej w poszczególnych krajach.

6. Zapoznaj się z deklaracją środowiskową EC Opole oraz ZE Dolna Odra (w załącznikach do ćwiczenia). Jakie znaczące aspekty środowiskowe zidentyfikowano w przypadku tych przedsiębiorstw?

EC Opole zidentyfikowano następujące aspekty środowiskowe:

- Ochrona powietrza atmosferycznego

- ochrona wód

- Gospodarka odpadami komunalnymi

- ochrona przed hałasem

ZE Dolna Odra:

Aspekty bezpośrednie wynikające z działalności elektrowni :

- Ochrona powietrza atmosferycznego (emisja zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego)

- Gospodarka odpadami komunalnymi

- Ochrona wód

Do znaczących pośrednich aspektów środowiskowych zaliczamy między innymi: gruz

budowlany, wełnę mineralną i odpady izolacji termicznej, zużyte ścierniwo i opakowania po

rozcieńczalnikach i farbach, złom stalowy, zaolejone czyściwo i ubrania robocze, freon i azbest.

7. Jakie korzyści ekonomiczne może przynieść wdrożenie systemu EMAS w organizacjach?

Korzyści ekonomiczne, które może przynieść wdrożenie systemu EMAS w organizacjach:

1. są one związane z racjonalizacją zużycia surowców, wody i energii, a także z zastosowaniem recyklingu, co przyczynia się do redukcji kosztów i możliwości poszukiwania nowych kierunków oszczędności

2. ograniczenie kosztów energii i materiałów, kosztów wyposażenia i inwestycji,

3. opłat za korzystanie ze środowiska i potencjalnych kar, kosztów ubezpieczeń i kapitału czy kosztów pracy.

4. wskutek zmniejszenia stopnia negatywnego oddziaływania przedsiębiorstwa na środowisko naturalne, zmniejszą się również opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska czy też kary za przekraczanie limitów emisyjnych określonych prawem.

5. może przyczynić się także do poprawy wizerunku przedsiębiorstwa oraz relacji z administracją i społeczeństwem.

---