Biegunki zakaźne, Choroby zakaźne


BIEGUNKI ZAKAŹNE

W zależności od ilości i rodzaju spożytego pokarmu ilość wydalanego stolca przeciętnie 200 g/dobę w tym około 60 - 80% wody.

Biegunka - oddawanie luźnego lub wodnistego stolca częściej i zwykle o większej masie w ciągu doby.

Biegunka ostra - do 7 - 14 dni

Biegunka przewlekła > 14 dni

Etiologia - bakterie lub toksyny bakteryjne.

Pałeczki z grupy Salmonella, enterotoksyczne szczepy Escherichia coli, Campylobakter ieiuni, Yersina enterocolica, wyjątkowo grupa Vibronaceae - Vibrio cholerae.

U dzieci przyczyną biegunki zakaźnej mogą być wirusy np.: rotawirusy lub wirusy Norwalk.

Pasożyty - Entamoeba histolytica wywołuje czerwonkę pełzakową, Giardia intestinalis.

Epidemiologia - zakażenia na drodze feralno - oralnej zakażoną wodą lub pokarmem.

Sezonowość występowania

Rezerwuar zakażenia - chorzy, ozdrowieńcy, przejściowi lub stali nosiciele.

Nosiciele - głównie muchy i inne owady przenoszące drobnoustroje z kału na produkty spożywcze

Patogeneza - występowanie uwarunkowane wieloma czynnikami zarówno ze strony drobnoustrojów jak właściwości obronnych gospodarza.

Ilość bakterii np. Salmonella lub przecinkowiec cholery biegunkę wywołuje 105 - 108 bakterii, w szigelozie lub lambliozie wystarczy zakażenie 10 - 100 bakteriami lub cystami.

Po dostaniu się do organizmu muszą się namnożyć i wykazać zdolnością do przetrwania wśród normalnej flory bakteryjnej, zdolnością do adherencji do komórek błony śluzowej jelita, a następnie do ich kolonizacji. Patogenne drobnoustroje jelitowe wytwarzają jedną lub kilka toksyn. Enterotoksyny przez wpływ na mechanizmy wydzielnicze błony śluzowej jelit powodują biegunki wodniste.

Cytotoksyny bakteryjne - wywołują zespół czerwonkowy.

Reakcje obronne gospodarza - pH żołądka, ruchy perystaltyczne żołądka i jelit, odporność humoralna ( wytwarzanie przeciwciał) oraz komórkowa. Ważna rola obronna immunoglobuliny IgG, IgM, a zwłaszcza IgA wytwarzane przez układ immunologiczny błony śluzowej jelit.

Obraz kliniczny:

Zależy odczynnika etiologicznego
Wspólne cechy: utrata wody i zaburzenia gospodarki wodno - elektrolitowej.

Rozpoznanie:

Wygląd oddawanego stolca - wodniste w biegunkach niezapalnych (enterotoksyny) z górnego odcinka jelita cienkiego.

Przyczyna - przecinkowiec cholery, enterotoksyczny szczep E. coli, S. Aureus, rotawirusy, wirusy Norwalk.

Krew w stolcu dowodzi etiologii zapalnej np. pałeczka Shigella, S. enteritidis, Campylobacter ieiuni, enterokrwotoczna lub enteroinwazyjna E. Coli.

Zawsze w przypadku podejrzenia zakaźnego tła należy wykonać posiew stolca przed wdrożeniem terapii.

Leczenie:


Zakaźne zatrucia pokarmowe:

Zakaźne zatrucia pokarmowe to najczęściej nagłe stany chorobowe, wywołane spożyciem pokarmu zawierającego drobnoustroje lub toksyny bakteryjne. WHO zaleca obecnie nazwę - choroby szerzące się przez żywność i wodę - foodborne and waterborne dissease.

Etiologia:
Pałeczki Sallmonella ( ponad 90% wszystkich zatruć) - wśród nich najczęściej S. enteritidis, rzadziej S. typhimurium, S. agona i inne. Patogenne szczepy Escherichia coli i niektóre gatunki Campylobacter i Yiersinia. Zatrucie entorotoksyną gronkowcową, wytworzoną wcześniej w pokarmie przez gronkowca złocistego. Na szerzenie się zatruć pokarmowych duży wpływ ma sposób przygotowania potraw, ich transport i przechowywanie.
Szczególnie niebezpieczne są epidemie zatruć pokarmowych, których przyczyną jest skażona woda i mleko - gdy do źródeł zaopatrzenia w wodę ( studnie, wodociągi) lub mleko

( rozlewnie mleka, mleczarnie) dostaną się patogenne drobnoustroje np. niektóre szczepy E.coli lub Salmonella.

Patogeneza - dość zróżnicowana, zależna od rodzaju drobnoustroju, jego zdolności inwazyjnych i zdolności obronnych gospodarza.

Obraz kliniczny:

Najczęstsza postać - ostry nieżyt żołądkowo - jelitowy
Postać czerwonkowa
Postać durowa

W zatruciach pokarmowych gronkowcowych początek jest bardzo ostry, wymioty utrzymują się aż do wydalenia z żołądka enterotoksyny, choroba trwa zwykle kilkanaście godzin i jeżeli nie doszło do znacznych zaburzeń w gospodarce wodno - elektrolitowej, chory szybko wraca do zdrowia.

Rozpoznanie nie jest trudne - chory często sam potrafi określić potrawę, która spowodowała zatrucie. O rozpoznaniu ostatecznym decyduje wynik badania bakteriologicznego.

Leczenie - najczęściej objawowe - uzupełnienie strat wodno -elektrolitowych. W zatruciach enterotoksyną nie należy powstrzymywać wymiotów. W zatruciach pałeczkami Salmonella dodatkowo korzystnie działa nifuroksazyd 4 x 1 tabl, oraz loperamid dla zahamowania biegunki.Uwaga na nosicielstwo.

 Salmonellozy:

Dur brzuszny - typhus abdominalis
Chorobę wywołuje Gram ujemna pałeczka duru brzusznego Salmonella typhi, rezerwuarem i źródłem zakażenia jest człowiek lub chory nosiciel.
Materiał zakaźny stanowi kał rzadziej mocz.

Główna rola w szerzeniu się duru odgrywa:

Patogeneza - pałeczki duru brzusznego po dostaniu się do przewodu pokarmowego w dolnym odcinku jelita cienkiego wnikają do układu chłonnego i z prądem limfy do węzłów chłonnych i do krwi - dochodzi do bakteriemii i zaczynają się objawy chorobowe - odczyn z układu siateczkowo - śróbłonkowego - powiększenie wątroby i śledziony, namnażanie w wątrobie i drogach źółciowych . Krążąca we krwi endotoksyna uszkadza narządy miąższowe, mięsień sercowy, OUN, szpik, układ autonomiczny.

Obraz kliniczny:

Rozpoznanie - wywiad epidemiologiczny:

Posiew krwi i kału

Odczyn Widala aglutynacyjny dla antygenu rzęskowego H i somatycznego O

Leczenie z wyboru chloramphenicol, rzadziej amoksycylina, ciprobay, biseptol

Zapobieganie - przestrzeganie higieny, szczepienia tylko w razie zagrożenia epidemią. Leczenie nosicielstwa trudne.

Dury rzekome paratyphi:

Etiologia - pałeczki Salmonella paratyphi A, Salmonella paratyphi B, Salmonnella paratyphi C. W Polsce prawie wyłączne dur rzekomy B, kilka przypadków rocznie.

Zakażenia drogą pokarmową - częściej zdarzają się masowe epidemie na sposób podobny do zatruć pokarmowych. Przebieg choroby lżejszy. Rozpoznanie i leczenie jak duru brzusznego

Inne salmonellozy:

Etiologia - w Polsce najczęściej Salmonella enterica, Salmonella enteritidis, Salmonella typhimurium. W związku z importem żywności pojawiają się i inne szczepy.

Obraz kliniczny wieloobrazowy:

Czerwonka bakteryjna:

Choroba zakaźna i zaraźliwa wywołana przez różne grupy pałeczek Shigella. Podobne objawy mogą wywołać i inne drobnoustroje: Proteus vulgaris, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, niektóre Salmonella, - dlatego tę jednostkę chorobowa często określa się mianem zespołu czerwonkowego. Objawy tego zespołu to kurczowe bóle brzucha, częste wypróżnienia z domieszką śluzu, krwi i ropy, parciem na stolec, gorączką oraz objawami zatrucia i odwodnienia organizmu.

Objawy kliniczne w czerwonce bakteryjnej są spowodowane działaniem endotoksyny.

Rozpoznanie - obraz kliniczny, rektoskopia, posiewy kału.

Leczenie - uzupełnienie strat wodno - elektrolitowych, loperamid, biseptol, ciprobay, nifuroksazyd,

Jersiniozy - Yersinia species infectiones

Wywołane przez pałeczki Yersinia enterocolica i Yersinia pseudotuberculosis. Obie wytwarzają endotoksynę, a Yersinia enterocolica enterotoksynę powodującą zatrucia pokarmowe. Rezerwuarem pałeczek są zwierzęta. Człowiek zakaża się spożywając zakażone produkty pochodzenia zwierzęcego - mleko, mięso a także przez zanieczyszczoną wodę.

Objawy enteritis lub enterocolitis z domieszką krwi w stolcu, obecne częste bóle brzucha, czasami może się wykształcić obraz ciężkiej posocznicy.

Rozpoznanie - na podstawie badania bakteriologicznego.

Leczenie - uzupełnianie płynów i elektrolitów, czasami ampicillinę

Zapobieganie - przestrzeganie zasad higieny.

4



Wyszukiwarka