1) Historia pieniądza papierowego w skrócie (najlepiej punktach)
Początek pieniądza papierowego
Podczas wypraw geograficznych przewożenie złota było trudne i ciężkie. Powstał pomysł aby złoto zostawić u złotników w zamian za własnoręcznie podpisane przez złotnika kwitki.
Stworzono rynek po za miastem i zaczęto płacić kwitkami
Oderwanie papierowego pieniądza do złota
Pojawienie się banków(oderwanie bankowości od złotnictwa)
Notka bankowa zwana banknotem
Pojawienie się odsetek od depozytów(bank posiadający większą ilość złota był bezpieczny (przed upadkiem).
Powstanie II Banku Centralnego w Anglii 1694
Powstanie I Banku Centralnego w Szwecji 1620
1820 w Anglii powstało prawo PEELA( w obiegu mogło być 19 mln )
Pojawienie się inflacji- pieniądz tracił na wartości.
2) Etapy powstawania pieniądza metalowego w skrócie
Ludzie zaczęli się osiedlać, uprawiać rośliny , produkować narzędzia itp.
Zaczął się rozwijać handel wymienny (np. miód za zboże)
Niezwykle cenne okazało się posiadanie metali, żelaza, którym można było zapłacić za wszystko
Odkrycie cennych metali tj. złoto i srebro
Rozwój kultury (obycie, stroje, wygląd zewnętrzny, intelekt)
Zaczęto mierzyć wartości w złocie, żelazie i stali.
Złoto odgrywało dużą rolę w wymianie handlowej ( wielkość bryłki stanowiło jej nominał)
Epoka pieniądza kulkowego
Spłaszczanie kulek i formowanie talarków `monet' (wybijanie na awersie wagę talarka, a na rewersie odbijana pieczęć królewską
3) Definicja finansów i funkcja pieniądza
Finanse to zjawiska i procesy pieniężne, ze zjawiskami finansowymi mamy do czynienia gdy pieniądz jest w obiegu przyjmuje postać gotówki wkładu bankowego należności zobowiązań . Finanse dzielimy na publiczne i prywatne.
Funkcje pieniądza:
- środki wymiany
- środek cyrkulacji (pośrednik w wymianie : towar-pieniądz-towar
-środek płatniczy
- środek przechowywania wartości
4) Co to jest system finansowy. Omów modele.
System finansowy - całokształt norm prawnych i organizacyjnych, gromadzenie i wykorzystywanie zasobów finansowych, obejmuje on normy prawne regulujące zasoby finansowe oraz instytucje regulujące te normy.
-model anglosaski - opiera się na rynkach finansowych, przedsiębiorstwa same finansów i funduszy. Banki służą do dokonywania rozliczeń, a także zaspokajania krótkoterminowych zapotrzebowań kredytowych przedsiębiorstw. Dopływ kapitału następuje poprzez emisję papierów wartościowych i giełdę. Istotną rolę odgrywają różnego rodzaju fundusze i banki inwestycyjne.
- model niemiecko-japoński - Główną rolę w sektorze finansowym pełni system bankowy, banki zaspokajają krótko- i długoterminowe potrzeby klientów. W tym modelu banki mają charakter uniwersalny. Jednocześnie rozpowszechniają się tu powiązania kapitałowe między bankami i korporacjami przemysłowymi. Mimo to główną rolę mają tu banki komercyjne od których uzależniają się przedsiębiorstwa. Banki świadczą szeroką gamę usług dla swoich klientów.
5) Funkcje finansów z ich krótkim opisem
1. Funkcja płatnicza - polega na tym że system finansowy powinien zapewnić sprawne działanie mechanizmu rozliczeń transakcji gospodarczych zwłaszcza zakupy towarów.
2. Funkcja płynności - oznacza że system umożliwia zamianę majątku rzeczowego na pieniężny i na odwrót.
3. Funkcja oszczędnościowa - spełnia w ten sposób, że system finansowy stwarza podmiotom różne możliwości lokowania oszczędności na atrakcyjnych warunkach.
4.Funkcja kredytowa - dostarczeniu przez system finansowy kredytów dla firm, gospodarstw domowych, sektora publicznego w celu opieranie inwestycji i konsumpcji.
5. Funkcja zabezpieczeniowa - przed ryzykiem , które oznacza, że system finansowy zawiera instrumenty ochraniające przedsiębiorców, konsumentów przed ryzykiem.
6. Funkcja polityki ekonomicznej - polegająca na stworzeniu rządowi prowadzenia polityki dbającej o wzrost gospodarstwa, niskie bezrobocie, niską inflację.
6) Różnice pomiedzy finansami publicznymi i prywatnymi.
1.Przymusowy charakter gromadzenia środków pieniężnych przez państwo w przeciwieństwie do osób prywatnych, na które prawo nie nakłada obowiązku posiadania dochodu.
2. Celem gromadzenia środków publicznych nie jest osiaganie zysków, podczas gdy finansów prywatnych wprost przeciwnie.
3. Finanse publiczne są wyrażone w pieniądzu którego jedynym dysponentem jest państwo, przeciętny obywatel nie ma na nie żadnego wpływu.
4. Finanse publiczne są finansami wysokiej skali. Finanse publiczne zaś niskiej skali.
5. Finanse publiczne są zorientowane na realizacje tzw. interesu ogółu. Natomiast prywatne służą gromadzeniu dochodów indywidualnych.
6. W sektorze prywatnym równowagą finansową prywatnych i przemieszczania zasobów są kształtowania przez prawa rynków. W sektorze publicznym zaś są zdominowanie przez interwencje państwa i wyznaczane przez władze państwowe
7) Podział sektora finansów publicznych
- finanse państwowe
1.budżet państwa
2.państwowe fundusze celowe
3.państwowa gospodarka pozabudżetowa
- finanse samorządowe
1. budżety samorządowych gmin, powiatów, województw
2. samorządowe fundusze celowe
3. samorządowa gospodarka pozabudżetowa
8) Pojęcie budżetu
Plan finansowy obejmujący wszelkie dochody i wydatki państwa w danym roku kalendarzowym.
.
9) Funkcje budżetu.
1. Funkcja fiskalna
Polega na gromadzeniu dochodów budżetowych umożliwiających utrzymanie aparatu państwowego i realizacje określonych zadan.
2. Funkcja redystrybucyjna
Umożliwia dokonywanie pożądanych z punktu widzenia przyjętej i realizowanej polityki społeczno- gospodarczej zmian dochodu narodowego. Odpowiedni podział środków publicznych gromadzonych w budżecie ma wpływać na zmniejszenie dysproporcji w poziomie rozwoju gospodarczego różnych regionów oraz niwelowania nadmiernego zróżnicowania dochodów różnych grup społecznych.
3. Funkcja stymulacyjna
Polega ona na oddziaływaniu dochodów i wydatków budżetu państwa na życie gospodarcze i społeczne. Przy pomocy odpowiednio skonstruowanych systemów podatkowych oraz wydatków budżetowych przy pomocy na wiele elementów życia gospodarczego i społecznego, np. zmiany strukturalne w gospodarce, wzrost gospodarczy, stymulowanie przyrostu naturalnego.
10) Różnica pomiędzy dochodami publicznymi i przychodami pieniężnymi.
Dochód publiczny - świadczenia bezzwrotne zasilające finanse publiczne podstawowym źródłem są podatki i inne świadczenia pieniężne podatników.
Przychód pieniężny :
1 przychody budżetu państwa , budżetów samorządowych głównie o charakterze pożyczkowym
2 przychody z prywatyzacji majatku skarbu państwa i majątku samorządowego
3 przychody innych jednostek sektora finansów publicznych pochodzących z ich działalności
4 środki ze zwrotu pożyczek udzielonych pośrednio przez podmiot sektora publicznego.
11) Różnica pomiędzy wydatkami publicznymi i rozchodami publicznymi.
Wydatkowanie dochodów publicznych oznacza ich ostateczne użycie przez władze państwowe. Jest ono dokonywane w celu zaspokojenia potrzeb zbiorowych i indywidualnych, których ranga jest na tyle wysoka, że władze publiczne decydują się na całkowitą lub częściowe ich finansowanie.
Rozchody są związane z przychodami i obejmujące spłaty kredytów, pożyczek, wykupu papierów wartościowych i udzielaniu nowych pożyczek.
12) Co to jest bon skarbowy i podaj charakterystykę tego papieru wartościowego.
Bonem skarbowym nazywamy papier dyskontowy którego emitentem jest skarb państwa. Reprezentantem skarbu państwa jest minister finansów, agentem emisji jest NBP. Bony skarbowe mają okresy zapadalności i wymagalności ( najcześciej to 8, 13, 26, 39, 52 tygodnie). Bony wprowadzane są do obrotu na cotygodniowych przetargach organizowanych rzez NBP (ZAWSZE PONIEDZIAŁEK!). Bony skarbowe podlegają wykupowi, wg wartości nominalnej, po upływie okresu, na jaki zostały wyemitowane. Są papierami wartościowymi na okaziciela, nabywcy mogą być zarówno osoby fizyczne i prawne.
13) Co to jest obligacja skarbowa i podaje jej charakterystykę.
Obligacja skarbowa to papier wartościowy będący zobowiązaniem skarbu państwa do zapłacenia kwoty głównej (kapitału) oraz należnych nabywcy obligacji odsetek na warunkach określonych w warunkach emisji Termin obligacji to od roku z wyż (Polska to od roku do 5 lat). Obliacja może być kupowana z dyskontem (zakup odbywa się poniżej ceny czyli gdy jest to 100 zł, to płace np. 95 i otrzymuje na koniec 100 zł) lub z premią (sprzedaż powyżej nominalnej za 100zł płace np. 109zł a na koniec otrzymuje 100 zł.)
14) Sposoby finansowanie deficytu budżetowego
Deficyt - ujemna różnica pomiędzy dochodami a wydatkami budżetowymi. Walkę podejmuję się w następujący sposób:
- emisja papierów wartościowych skarbowych
- kredyty zaciągane w kraju i za granicą
- wpływy wynikające z prywatyzacji majątku skarbu państwa
- nadwyżka budżetowa z poprzedniego roku
- podwyżka stopy procentowej
- sprzedaż skarbowych papierów na rynku krajowym i zagranicznym
- z pożyczek
15) Różnica między długiem publicznym a deficytem budżetowym.
Deficyt to ujemna różnica między dochodami, a wydatkami budżetowymi w ciągu 1 roku
Długiem publicznym nazywamy skumulowane zobowiązania sektora finansów publicznych wynikających z kreowania deficytów budżetowych w kolejnych latach
16) Dlaczego inflacja sprzyja zmniejszeniu długu publicznego.
Długu publiczny zwiększa się miedzy innymi poprzez zawieranie pożyczek przez władz publiczne, bo zdaje sobie sprawę że w długim okresie czasu przy wystąpieniu inflacji, pożyczki same się spłacą. Jest to przewaga państwa nad pożyczkodawcą panstwo może narzucić swoje warunki spłaty zaciąganych pożyczek lub zaniechanie ich spłat przy zwiększonej podaży pieniądza, której skutkiem jest wzrost cen.
17) Kryteria zbieżności do `strefy euro'
1 Obniżenie stopy inflacji do średniego poziomu osiągniętego w 3 krajach z najniższą inflacją + 1.5%
2 Redukcja deficytu budżetowego do poziomu 3 % PKB mierzonego w cenach rynkowych w poprzednim roku
3 Zredukowanie zadłużenia publicznego do 60% PKB
4 Utrzymanie stabilnego kursu walutowego z dopuszczalnymi wahaniami +/- 15% przez okres co najmniej 2 lat poprzedzających badanie tego kryterium zbieżności
5 Niezależność banku centralnego
6 Średnie stopy procentowe
18)Podaj strukturę dochodów budżetu państwa.
1. Dochody podatkowe i nie podatkowe 99,1%
1.1 Dochody podatkowe 88,8%
1.1.1 Podatki pośrednie 65,8%
-podatek od towarów 43,7%
-podatek akcyzowy 21,5%
- podatek od gier 0,6%
1.1.2 Podatek dochodowy od osób prawnych 19,1%
1.1.3 Podatek od osób fizycznych 14,0%
1.2 Dochody nie podatkowe 10,3%
1.2.1 Dywidendy 1,3%
1.2.2.Wpłaty z zysku NBP O,6%
1.2.3.Cło 0,7%
1.2.4 Pozostałe dochody nie podatkowe 6,8%
1.2.5 Wpłaty jednostek samorządu terytorialnego 0,9%
2. Środki z UE i innych źródeł nie podlegających zwrotowi 0,9%
19) Podaj rodzaje podatków i krótką charakterystykę.
1. Podatki bezpośrednie to podatki nakładane na dochody i majatki. Nazwa bezpośrednie wywodzi się stąd że podmiot odpowiedzialny za płacenie podatków ponosi jego ciężar i bezpośrednio rozlicza się z budżetu państwa. Dzielą się na :
- podatek dochodowy, pobierany od dochodów osób indywidualnych, osób prawnych i prywatnych. Wielkość dochodu do opodatkowania oblicza się odejmując od sumy przychodów koszty ich uzyskania dopiero ta kwota podlega oprocentowaniu. Podatki przedsiębiorstw noszą nazwę CIT, a nas samych PIT.
-podatek majątkowy płacony jest od wielkości posiadanego majątku oraz od przenoszenia praw do majątki ( podatek od nieruchomości, spadku, psa)
2. Podatki pośrednie płaci konsument w cenie nabywanego produktu usługi. Konsument płaci te podatki pośrednio za pośrednictwem sprzedawcy. Dzielą się na :
-VAT - podatek powszechny, jego stawki to 0%, 8% i 23%
-akcyza - podatek wybiórczy bo dotyczy grupy wybranych towarów.
20) Rodzaje skal podatkowych
1. Skala proporcjonalna (liniowa) - jednolita stopa dla wszystkich podatników objętych podatkiem
2. skala progresywna - im więcej zarobisz tym więcej płacisz podatków
3. skala degresywna - im mniej zarabiasz tym więcej płacisz.
21) Krzywa Laffera. Założenia, kształt i interpretacja
Krzywa Laffera to zależność między stopą opodatkowania, a wpływami z tytułu podatków do budżetu państwa.
Osoba prowadząca działalność gospodarczą płaci podatki. Przy stopie podatkowej równej 0% dochody budżetowe są równe zero. Natomiast im większa stopa podatkowa tym większe wpływy na rzecz dochodu państwa. Jest tak tylko dla momentu osiągnięcia punktu maximum. Po przekroczeniu tego punktu praktycznie cały zysk jest przeznaczany na regulowanie zobowiązań wobec państwa wraz ze wzrostem stopy procentowej maleje dochód i opłacalności prowadzenia działalności gospodarczej ponieważ podatek znaczną część zysku działalności i wtedy likwiduje się przedsiębiorstwo lub zataja wartość dochodów. Co pociąga za soba zmniejszenie dochodów budżetowych i krzywa zaczyna opadać.
22) Struktura procentowa podstawowych wydatków budżetowych. Skomentuj dwie pierwsze pozycje
1 Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne 23,1%
2 Obsługa długu publicznego 12,3%
3 Obrona narodowa 6,4%
4 Pomoc społeczna 4%
5 Bezpieczeństwo publiczne i ochrona przeciwpożarowa 4%
6 Rolnictwo i łowiectwo 2,1%
7 Szkolnictwo wyższe 3,8%
8 Administracja publiczna 3,9%
9 Wymiar sprawiedliwości 3,2%
10 Transport i łączność 2,3%
11 Ochrona zdrowia 1,5%
12 Nauka 1,4%
13 Urzędy naczelnych organów władzy państwowych, kontroli i ochrony, prawa i sądownictwa 0,7%
14 Oświata i wychowanie 0,7%
Ad1
Wydatki budżetowe w tym zakresie są realizowane poprzez wypłatę rent i emerytur dla społeczeństwa, odszkodowań, zasiłków chorobowych i wszelkiego rodzaju świadczeń na rzecz społeczeństwa
Ad2
Wydatki w tym zakresie dotyczą spłat zaciągniętych kredytów, pożyczek poprzez państwo.
23) Kierunki wydatkowania środków budżetowych (7 grup wydatków z krótkim opisem)
1. Finansowanie rozwoju gosp.- społecznego i finansowanie rozwoju lokalnego
a. wydatki infrastrukturalne - powstawanie urządzeń i obiektów infrastruktury techniczno produkcyjnej i społecznej ( porty, lotniska, autostrady)
b. wydatki strukturalne - inwestycje w wyniku których następuje przebudowa struktury gospodarczej kraju
c. wydatki produkcyjne - oznaczają tworzenie nowych obiektów i urządzeń gospodarczych głównie w sektorze przedsiębiorstw zarobkowych
2. Pokrywanie strat i dofinansowanie działalności przedsiębiorstw sektora publicznego
a. dotacje podmiotowe - udzielane są na rzecz konkretnego przedsiębiorstwa, gdy przedsiębiorstwo ponosi stratę.
b. dotacje przedmiotowe - stanowią dopłatę do cen usług i produktów stanowiących rezultat działalności przedsiębiorstwa sektora publicznego.
3. Subwencjonowanie gospodarstw domowych.
- to wspomaganie gospodarstw poprzez system dopłat do cen towarów i usług nabywanych przez gospodarstwa oraz dofinansowanie transferów socjalnych takich jak stypendia, emerytury.
4.Pokrywanie kosztów świadczeń usług społecznych nazwanych socjalno-kulturalnymi
- są podzielone na bezpłatne lub częściowo płatne między użytkowników tych usług
5. Zapewnie bezpieczeństwa zewnętrznych i wewnętrznych
- utrzymanie sił zbrojnych wraz z przemysłem zbrojeniowym
- utrzymanie aparatu służb dyplomatycznych i zagranicznych
- utrzymanie służb wywiadu
- wydatki na utrzymanie policji, BORu, antyterrorystów, straży pożarnej.
6. Wydatki na utrzymanie struktur państwa
- więziennictwo
- sądownictwo
- sejm i senat
- rząd i ministerstwo
7. Obsługa zewnętrzna i wewnętrzna długu publicznego odnosząc się do skupu
- krótko i długoterminowych bonów skarbowych
- obligacje państwowe
- obsługa pożyczek zagranicznych.
24) Co to jest inwestycja? Podaj jej rodzaje
Inwestycja - fakt wydatkowania w konkretnym momencie kwoty pieniędzy po to by w przyszłości uzyskać zwrot kwoty i uzyskać jakąś nadwyżkę.
Rodzaje inwestycji:
1. w sensie rzeczowym - gdy ruch pieniądza ze strony inwestora powoduje pojawienie się jakiejś rzeczy, obiektu.
2. w sesie finansowym - gdy efektem inwestycji jest strumień pieniężny
3. w sensie niematerialnym - gdy efektem nie są dobra materialne.
25) Omów sposoby wyceny inwestycji
- w sensie zewnętrznym ( co ta inwestycja mi da)
- w sensie wewnętrznym ( czy stać mnie na tą inwestycje)
26) Ryzyko a zwrot w inwestycji
Inwestowanie jest związane ze zwrotem inwestycji. Zarówno zwrot głównej kwoty jak i również nadwyżki, która jest cele inwestycji. Ponadto należy nadmienić że nie ma inwestycji bez ryzyka, zawsze należy o tym pamiętać, gdy inwestując narażamy nasz wkład na straty i w przypadku braku nadwyżki . Natomiast trzeba liczyć się również z tym że można liczyć się z tym że się zarobi, przez co uzyskujemy zwrot naszych pieniędzy.
27) Rynek finansowy i podaj rodzaje rynków finansowych wraz z ich krótką charakterystyką
Rynek finansowy - miejsce w którym jedni mają względną, chwilową nadwyżkę środków finansowych w stosunku do własnych potrzeb a tymi którzy mają niedobór przedmiotem obrotu są instrumenty finansowe.
Rodzaje:
1. pieniężny - zakłada transakcje na nim zawierane mają horyzont do 1 roku
2. kapitałowy - mają horyzont powyżej 1 roku ( np. kredyt 5 lat)
3. wymiany walutowej - to rynek niezinstytucjalizowany, dostarcza podmiotom rynkowym stosownych walut do przeprowadzenia transakcji
4. papierów pochodnych - instrumentem pochodnym nazywamy papier wartościowy którego cena jest wyznaczona na podstawie ceny instrumentu bazowego. Transakcje na tym rynku przyjmują postać zakładów pomiędzy dwoma umawiającymi się stronami.
28) Omów krótko wpływ polityki i globalizacji na inwestycje
Globalizacja wpływa na inwestycje korzystnie i ułatwia je. To otwarte granice, swobody przepływu kapitału, rewolucje środków komunikacji, telefonia komórkowa, Internet. To dostępność tych samych produktów i technik pod różnymi szerokościami geograficznymi. Globalizacja to masowa kultura, masowe towary, masowa konsumpcja . I wielkie ponadnarodowe korporacje. Podłoża opłacalne w inwestycjach przynoszą dochody na wielką skale.
Również kształt polityki ma istotny wpływa na inwestycje Poprzez odpowiednie działania można zachęcać do inwestowania. Np. liberalizacja prawa , spójna i aktywna polityka oraz kompleksowe podejście wobec inwestorów zagranicznych. Przyciąganie nowych inwestycji wymaga wykorzystania różnego rodzaju instrumentów i środków pomocy ze strony państwa, a także poprawy warunków inwestowania w postaci likwidacji barier takich jak : słabo rozwinięta infrastruktura, opieszałość sądów, niespójność przepisów czy szerząca się korupcja. Aktywna polityka państwa w zakresie bezpośrednich inwestycji zagranicznych, działania rządu w kierunku wypracowania zbieżności pomiędzy interesami inwestorów zagranicznych a interesami kraju. Chodzi tu przede wszystkim o wypracowanie takiej strategii , która skieruje kapitał zagraniczny w te obszary życia gospodarczego , które są ważne z punktu widzenia długookresowego rozwoju kraju.
29) Wymień podstawowych uczestników rynków finansowych
1. Państwo
2. Przedsiębiorstwo
3. Banki
4. Gospodarstwo domowe
5. Pośrednicy rynków finansowych
30) Rola Państwa na rynkach finansowych
1.regulator zjawisk gospodarczych
2. regulator zjawisk finansowych
3. jako organizacja : jest dawca i biorca środków
31) Rola przedsiębiorstw na rynkach finansowych
W zeszycie rysunek.
32) Rola banków na rynkach finansowych
Banki są dawcami i biorcami środków pieniężnych. Jako jedyne dokonują transferów pieniądza.
Rola na rynkach finansowych:
1. rola agenta - działa w imieniu klienta w zakresie emisji papierów wartościowych i zarządzania własnością
2. rola pośrednika
3. rola płatnika
4 rola gwaranta
5. rola płatnika tzn. dokonuje płatności swoich klientów
33) Rola gospodarstw domowych na rynkach finansowych
Gospodarstwa domowe są dawcami i biorcami środków :
-dawcy: wpłacaja pieniądze do banków, grają na giełdzie
-biorcy: dostają pensje emerytury renty zaciągaja kredyty z banków
Gospodarstwa domowe posługują się mikrofunduszami są pomimo tego ważnym uczestnikiem rynku.
34) Rodzaje pośredników rynków finansowych. Omów krótko ich funkcje
Bierni: inwestorzy którzy nie wkładaja w trakacie swojej działalności an rynku własnych funduszy w celu bezpośredniego inwestowania np. giełda krajowa, depozyt papierów finansowych, biura maklerskie.
Czynni : wkładają w trakcie swojej działalności na rynku swoje fundusze.
35) Co to jest fundusz inwestycyjny i podaj rodzaje funduszy z krótkim omówieniem
Funduszem inwestycyjnym nazywamy instytucję, która gromadzi środki z rynku finansowego od różnych inwestorów w celu prowadzenia wspólnych inwestycji. Mogą być zakładane na czas nieokreślony, określony ewentualnie mogą istnieć do osiągnięcia celu funduszu.
1. Fundusze otwarte zarządzający tym funduszem każdego dnia ma do dyspozycji inna ilość środków. Fundusz emituje jednostki uczestnictwa. Cena tej jednostki każdego dnia z dużym prawdopodobieństwem jest inne. Jest ona ustalana w sposób następujący: majątek funduszy dzielony przez ilość jednostek uczestnictwa. Nie można ich komuś oddać , można to zrobić jedynie w miejscu zakupu.
2. Fundusze otwarte specjalistyczne umożliwiające wyjście z inwestycji w sytuacjach które są określone w statusie funduszu jest to długoterminowe oszczędzanie
3. Fundusze zamknięte emitują papiery wartościowe o nazwie certyfikat inwestycyjny. Jest to papier wartościowy zrównany w prawach z akcją. Może być, ale nie musi notowany na giełdzie papierów wartościowych. Podlega dziedziczeniu i wolnemu obrotowi rynkowemu. Zamkniętym dlatego ze zarządzającym funduszem mają w dłuższych okresach do dyspozycji niezmienna kwotę środków. Ponieważ fundusz ogłasza emisje certyfikatów, pozyskuje środków i lokuje je zgodnie ze statutem. Posiadacze certyfikatów mogą zrezygnować z inwestycji w funduszu poprzez sprzedaż innym uczestnikom rynku finansowego.
36) Co to są jednostka uczestnictwa i certyfikat inwestycyjny?
Jednostka uczestnictwa jest to czesciowa aktywów funduszu inwestycyjnego. Inwestycja w fundusze inwestycyjne jest równoznaczna z zakupem jednostek uczestnictwa. Jednostki w funduszu są na bieżąco wyceniane, dzięki czemu inwestytujących jest w stanie określić swój stan posiadania. Jednostki uczestnictwa nie są papierami wartościowymi. Są dziedziczne, ale niezbywalne. Oznacza to ze nie można ich odstąpić innej osobie. Mogą być natomiast zapisane komuś w testamencie, a w przypadku braku go wchodzą w masę spadku. Jednostki uczestnictwa są podzielne. Najczęściej podawane są z dokładnością do 5 miejsc po przecinku.
Certyfikat uczestnictwa to papier wartościowy na okaziciela emitowany przez fundusz inwestycyjny typu zamkniętego. W przeciwieństwie do jednostek uczestnictwa, ich odpowiednika w przypadku funduszu otwartego certyfikat może być przedmiot obrotu giełdowego. To znacznie podnosi jego atrakcyjność zwłaszcza, że emisja certyfikatów odbywa się w określonym tylko terminie czasu. Fundusz inwestycyjny zamknięty nie dokonuje umorzeń na wzór funduszy otwartych. W ten sposób giełda jest miejsce gdzie może dojść do wymiany certyfikatów pomiędzy uczestnikami funduszy.
37) Sektor bankowy przed i po 1989 roku
Pozycja i zadania systemu bankowego w Polsce przed rokiem 1989 określone były przez charakter ustroju gospodarczego oraz wprowadzoną przez organa władzy politykę gospodarczą. Była to gospodarka centralnie zarządzana, o wysokim stopniu dyspozycyjności wszystkich instytucji wobec władz naczelnych. Można również powiedzieć, cytując za W. Wilczyńskim, że była to gospodarka rzeczowa, w której pieniądz, traktowany instrumentalnie, nie pełnił samoistnej funkcji kryteryjnej. Oznaczało to, że wybór ekonomiczny, podejmowane decyzje w minimalnym zakresie były uwarunkowane rachunkiem pieniężnym. Pieniądz był, i to w ograniczonym stopniu instrumentem realizacji wcześniej podjętych decyzji rzeczowych. Mimo to w latach 80-tych nastąpiło w pewnej mierze urynkowienie gospodarki - istota systemu ekonomicznego pozostała niezmieniona [2].
W tym też okresie centralistyczny system gospodarki znajdował obicie w pozycji, charakterze i funkcjach Narodowego Banku Polskiego i innych ówczesnych banków. NBP jako „monobanku” cechowało:
· służebna obsługa pieniężna rzeczowych procesów gospodarczych bez możliwości dyskutowania na temat wysokości i celowości wypłat;
· brak znaczącego wpływu na państwową politykę budżetową;
· finansowanie budżetu bezprocentowym kredytem.
Z dniem 1 stycznia 1990 r. rozpoczęło się wcielanie w życie „Rządowego programu stabilizacji gospodarczej”, co oznaczało [6]:
· powrót do gospodarki pieniężnej (opanowanie hiperinflacji, dewaluacja, wewnętrzna wymienialność, odejście do instrumentalnego traktowania pieniądza),
· uruchomienie mechanizmu rynkowego (liberalizacja cen i zahamowanie inflacjogennego wzrostu płac, przywrócenia równowagi rynkowej, odejścia do centralnego, nierynkowego podejmowania decyzji itp.),
· mikroekonomizację gospodarki i rozpoczęcia jej prywatyzacji.
Przełom ustrojowy w gospodarce oznaczał całkowitą zmianę pozycji i roli banków. Z dnia na dzień banki stały się kluczowymi instytucjami i ogniwami funkcjonowania gospodarki. Przejęcie nowych funkcji napotkało od razu wiele barier zarówno w postaci złej sytuacji finansowej, jak i nawyków odziedziczonych po poprzednim systemie, nie doceniającym racjonalnej gospodarki pieniężnej. Wystąpiła też poważna bariera infrastrukturalna, braki wyposażenia. Mimo to w szybkim tempie nastąpiło przekształcenie się banków z niesamodzielnych jednostek wykonawczych w organizacje podejmujące suwerenne decyzje.
Narodowy Bank Polski zyskał znaczny stopień autonomii w polityce pieniężno-kredytowej. Wśród zadań NBP nadrzędne miejsce zajęło umocnienie pieniądza polskiego oraz wspieranie polityki gospodarczej państwa. [7]. Wprowadzone zostały rynkowe zasady kredytowania budżetu państwa. NBP starał się również odejść od stosowania ujemnej realnej stopy procentowej. W regulowaniu podaży pieniądza NBP połączył metody rynkowe z nierynkowymi. Finansowanie deficytu budżetowego zostało ograniczone do ściśle określonych kwot. NBP przestał również być bankiem bezpośrednio obsługującym przedsiębiorstwa i indywidualnych klientów.
Wyodrębnione z NBP banki komercyjne, państwowe o ogólnokrajowym zasięgu działania przejęły obsługę przedsiębiorstw państwowych, często silnie zadłużonych. Wysoki odsetek tzw. złych kredytów w niektórych bankach wymagał od początku ich dokapitalizowania poważnymi sumami w formie restrukturyzacyjnych obligacji Skarbu Państwa. Banki te zostały przeznaczone do prywatyzacji, której warunkiem jest jednak uprzednie pozbycie się złych długów.
Państwowe banki komercyjne były początkowo dość liberalne w udzielaniu kredytów. Występowały też przejawy poczucia nadrzędności, świadomości przewagi, uprzywilejowanej sytuacji w porównaniu z innymi bankami.
38) Funkcje Narodowego Banku Polskiego
1. Bank centralny w systemie gospodarki narodowej.
2. Obsługa skarbu państwa
3. Funkcja emisyjna
4. Funkcja naczelnego w kraju
39) Co to jest rachunek skonsolidowany i jakie reguły rządzą tym rachunkiem?
Rachunki skonsolidowane zwane są też rachunkiem koncentrycznym lub zintegrowanym. Jest to rodzaj rachunku bankowego, który jest przystosowany do potrzeb podmiotów gospodarczych o rozbudowanej sieci placówek. Np. firma, która ma kilka filii otwiera taki rachunek i będzie on stanowić tak jakby portfel na nadwyżki gotówkowe. Jest to rachunek zbiorczy, na który automatycznie są przelewane środki z rachunków bankowych wskazanych placówek. Możliwe jest na przykład pozostawianie na tych rachunkach określonego salda, a przelewanie nadwyżek na rachunek skonsolidowany (są one uzupełnieniem rachunków podstawowych bieżących i pomocniczych). Służy jako dodatek, pozwalający gromadzić w jednym miejscu gotówkę, która pozyskiwana jest z kilku oddziałów działalności gospodarczej. Efekty funkcjonowania takiego rachunku to np. swobodny przepływ środków finansowych w obrębie firmy, możliwość dysponowania środkami wpływającymi na wiele rachunków, optymalizacja zarządzania środkami całej firmy a także usprawnienie kontroli przepływów finansowych w ramach firmy. Tego typu rachunki są bardzo popularne w środowisku przedsiębiorców. Właściwie prawie każdy bank oferuje możliwość założenia takiego konta bankowego. Jednakże jako, że jest to kontro elitarne, należy liczyć się z tym, że opłaty związane z jego utrzymaniem są ciut wyższe niż w przypadku np. kont osobistych
40) Funkcja emisyjna Narodowego Banku Polskiego
Polega na posiadaniu prawa do emisji znaków RP i emitowania papierów wartościowych.
41) Funkcja banku banków
Funkcja banku banków wiąże się z oddziaływaniem na system bankowy w sposób umożliwiający realizowanie przyjętej polityki pieniężno-kredytowej. Na banku centralnym spoczywa także odpowiedzialność za stabilność, rozwój i sprawność funkcjonowania całego systemu bankowego oraz tworzenie regulacji zapewniających płynność sektora bankowego .
42) Rodzaje kredytów Narodowego Banku Polskiego