zasoby, makroekonomia


MAKROEKONOMIA

Wprowadzenie do makroekonomii

Makroekonomia zajmuje się badaniem wzajemnych związków zachodzących w gospodarce jako całości za pomocą agregatowych wielkości (zmiennych) ekonomicznych.

Wielkości agregatowe powstają w wyniku procesu agregacji.

Agregacja (sumowanie, łączenie) - polega na łączeniu danych dotyczących szczebla mikroekonomicznego, co pozwala uzyskać informację o kształtowaniu się zjawiska na szczeblu makroekonomicznym.

Zmienne agregatowe mogą być w postaci

  1. zasobów

  2. strumieni

Zasoby przedstawiają pewne wielkości ekonomiczne w jednostkach naturalnych lub pieniężnych na określony dzień np. na koniec roku, kwartału, miesiąca (zapasy przestawiane na koniec roku wynoszą tyle i tyle).

Strumienie - przedstawiają pewne wielkości ekonomiczne w jednostkach naturalnych lub pieniężnych w danym okresie czasu np. w ciągu miesiąca, kwartału, roku (produkcja, amortyzacja, sprzedaż, dochody, wydatki). Strumienie korygują wartość zasobów.

Cena nie jest ani zasobem, ani strumieniem.

STRUMIENIE I ZASOBY

0x08 graphic

0x08 graphic

Wielkość zasobów zwiększa się bądź zmniejsza w zależności od wielkości strumieni.

Problemy wynikające z procesu agregacji zmiennych:

  1. Mierzenie agregatów wymaga przyjęcia odpowiednich jednostek pomiaru

0x08 graphic

0x08 graphic

Rokiem bazowym jest rok 1991, na podstawie tego obliczamy realną wartość produkcji. Ceny z tego roku traktujemy jak stałe.

Analiza wartości nominalnej i wartości realnej pozwala ustalić deflator.

Deflator - stosunek wartości nominalnej do wartości realnej

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
D91 = ۰ 100 % = 100 %

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
D95 = ۰ 100 % = 100%

Różnica to informacja o tym o ile wzrosły ceny. Deflator mierzy poziom inflacji w gospodarce. Pomiędzy rokiem 91 a 95 ceny wzrosły o 67 %.

  1. Agregacja na szczeblu mikroekonomicznym i makroekonomicznym - zależności charakterystyczne dla szczebla mikro odbiegają od zależności na szczeblu makroekonomicznym.

  2. Analizy ekonomiczne w ujęciu statystycznym i dynamicznym.

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic

Zmienne polityczne i zmienne zewnętrzne są siłą napędową gospodarki i wpływają na zmienne indukowane.

Cele i narzędzia makroekonomiczne

  1. Cele, które będzie realizował rząd poprzez swoje instytucje

    1. Produkcja

      1. wysoki poziom nominalnego i realnego PKB (PNB i DN)

      2. wysoka stopa wzrostu gospodarczego i rozwoju społeczno - ekonomicznego

    2. Zatrudnienie

      1. pełne wykorzystanie zasobów pracy

      2. niski poziom bezrobocia przymusowego

    3. Ceny i inflacja

      1. stabilizacja poziomu cen w gospodarce

    4. Wymiana międzynarodowa

      1. równowaga w bilansie płatniczym

      2. stabilność kursów walutowych

    5. Podział dochodów

      1. bardziej sprawiedliwy (wyrównany podział dochodów w gospodarce) (PKB w Polsce wynosi ok. 5000 $ na jednego mieszkańca)

  2. Narzędzia

    1. Polityka fiskalna

      1. wydatki publiczne

      2. dochody budżetowe w tym główną rolę odgrywają podatki

    2. Polityka pieniężna (monetarna)

      1. kontrola podaży pieniądza

      2. kształtowanie stóp procentowych

    3. Polityka dochodowa

      1. polityka kształtowania cen w gospodarce (od rynkowego kształtowania do cen administrowanych)

      2. kształtowanie dochodów

    4. Stosunki międzynarodowe

      1. polityka handlu zagranicznego

      2. oddziaływanie na kursy walutowe

FUNKCJE MAKROEKONOMII

  1. Poznawcza - ekonomia dostarcza wiedzy o zjawiskach i procesach gospodarczych, o rządzących nimi prawidłowościach oraz o ich przyczynach i skutkach.

  2. Aplikacyjna - polega na tym, że jej ustalenia i wynikające z nich wnioski to wskazówki przydatne w polityce gospodarczej podejmowanej przez rządy państw. Wskazówki te ułatwiają podejmowanie decyzji, a tym samym oddziaływanie rządu na przebieg procesów gospodarczych.

RACHUNEK DOCHODU NARODOWEGO

Mierzenie całkowitej wielkości produkowanych dóbr i usług pozwala:

  1. Ocenić wzrost gospodarczy

  2. Określić skutki oddziaływania polityki makroekonomicznej rządu

  3. Opracować poziom życia ludzi w różnych krajach

  4. Planować wielkość produkcji w poszczególnych przedsiębiorstwach

Podstawowym sposobem zbierania danych makroekonomicznych o poziomie produkcji jest metoda opracowana przez ONZ zwana metodą SNA (System of National Accounts).

System produkcji materialnej - obowiązywał w krajach z gospodarką centralnie planowaną, dotyczył sfery produkcji materialnej.

MPS - Material Product System

Wśród wielu miar poziomu działalności gospodarki najczęściej stosowane są:

  1. Produkcja globalna

  2. Produkt krajowy brutto (PKB)

  3. Produkt narodowy brutto (PNB)

Produkt narodowy netto (PNN) - dochód narodowy DN

Agregaty te mierzą ogólny poziom produkcji

  1. Dochody osobiste ludności i dochody rozporządzalne ludności - są miarami siły nabywczej konsumentów przed i po opodatkowaniu ich dochodów.

Ad. 1.

Produkcja globalna - wartość wytworzonych dóbr i usług w ciągu roku w przedsiębiorstwach. Składa się z:

  1. Wartość przeniesiona (zużycie pośrednie) - nabyte i zużyte w produkcji czynniki rzeczowe (materiały łącznie z paliwami, surowce, energia, paliwa oraz koszty podróży służbowych i inne koszty np. reklamy, reprezentacji)

  2. Wartość dodana - nowo wytworzona wartość w przedsiębiorstwie.

Produkcja globalna nie jest zbyt dobrym miernikiem.

Ad. 2.

Produkt Krajowy Brutto - Gross Domestic Product (GDP)

Wartość produkcji finalnej wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju bez względu na to, kto jest ich właścicielem.

Metody liczenia PKB:

  1. Metoda wydatkowa (PKB jako suma wydatków na dobra i usługi finalne)

Dobra finalne to dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika. Są to:

Dobra pośrednie to takie, które będą przetwarzane w kolejnych cyklach produkcyjnych. Nie wchodzą one w skład PKB, np. w piekarni mąka i cukier.

PKB - podejście wydatkowe

0x08 graphic

0x08 graphic
PKB w cenach rynkowych

Podatki pośrednie (Te)

0x08 graphic

PKB w cenach czynników wytwórczych

PKB w cenach rynkowych = C + I + G + NX

PKB w cenach czynników wytwórczych = C + I + G + NX - Te

0x08 graphic

  1. Metoda dochodowa (PKB jako suma dochodów czynników produkcji)

0x08 graphic

0x08 graphic
PKB w cenach czynników produkcji

Podatki pośrednie

0x08 graphic

PKB w cenach rynkowych

  1. PKB jako suma wartości dodanej

Wartość dodana - to przyrost wartości danego dobra w wyniku określonego procesu produkcyjnego. To różnica między wartością wytworzonych dóbr, a sumą rzeczowych nakładów czynników produkcji (zużyte materiały, surowce, półfabrykaty, energia, woda).

0x08 graphic

Ad. 3.

Produkt Narodowy Brutto (PNB) - Gross National Product (GPN)

Miernik całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju bez względu na miejsce (kraj) świadczenia usług przez czynniki wytwórcze.

0x08 graphic

0x08 graphic

Lepsza sytuacja jest wtedy, gdy PNB > PKB

PRODUKCJA

SPRZEDAŻ

Zapasy wyrobów gotowych

Majątek produkcyjny

AMORTYZACJA

INWESTYCJE

DEFLOWANIE

Nominalna wartość

np. produkcji to wartość wyrażona w cenach bieżą-cych, które obowiązywały w momencie wytwarzania dóbr i usług

Realna wartość

np. produkcji to wartość wyrażona w cenach stałych z jakiegoś okresu bazowego

PRODUKT

A

B

Wielkość produkcji

Cena

Nom. wart. prod.

Realna wart. prod

1991

1991

1991

1991

1995

1995

1995

1995

100

140

4

100

300

200

600

200

4

2

150

400

840

400

6

560

Σ

600

1440

600

860

600

600

1440

860

NARZĘDZIA POLITYKI

polityka fiskalna

polityka pieniężna

polityka dochodowa

zagr. poli- tyka gosp.

MAKROGOSPODARKA

ZMIENNE INDUKOWANE

produkt

zadłużenie i bezrobocie

ceny

eksport

ZMIENNE ZEWNĘTRZNE

klimat

wojny

produkt zewnętrzny

+

+

+

-

A

B

100

100

20 %

0 %

80

100

KRAJ

Faktyczna wielkość produkcji

Te

PKB w cenach rynkowych

+

+

+

+

+

Rolnik

Młynarz

Konsument

Piekarz

mąka

zboże

chleb

Cena

Wartość dodana

100

550

150

300

150

50

100

300

produkcja globalna

PKB liczony jako suma wartości dodanej

PNB = PKB + dochody netto z własności za granicą

Dochody netto z własności za granicą

Dochody obcokrajowców osiągane na terenie danego kraju

Dochody obywateli danego kraju osiągane poza jego granicami

=

-



Wyszukiwarka