07/08.10.06
PEDAGOGIKA - wprowadzenie
Zasady wychowania
Okaż twojemu dziecku trwałą i nieustającą miłość i opiekę - jest to tak ważne dla umysłowego i duchowego zdrowia jak pożywienie dla ciała.
Bądź chojny w poświecaniu dziecku swojego czasu i okazywaniu mu twojego zrozumienia. Bawienie sie z dzieckiem lub czytanie mu na głos liczy sie bardziej niż uporządkowane działające bez zakłóceń gospodarstwo domowe.
Umożliwiaj twojemu dziecku zdobywanie nowych doświadczeń od pierwszych dni jego życia, zanurz je w mówionym języku,wzbogaci to jego duchowy rozwój.
Zachęcaj dziecko do zabawy w każdej formie: w pojedynke, z innymi dziećmi, do badańia świata, naśladowania, eksperymentowania, budowania, kreatywnego tworzenia.
Chwal częściej i głosniej wysiłki niż osiągniecia.
Powierzaj dziecku stale rosnącą odpowiedzialność podobnie jak inne umiejętności trzeba ja wciąż trenować.
Pamięaj o tym, że każde dziecko jest wyjatkowe, jedyne w swoim rodzaju, sposób w jaki traktujesz jedno i który jest dla niego zupełnie w porządku dla druigego może być niewłaściwy.
Pokazuj swoją dezaprobatę i swoje niezadowolenie w taki sposób, który nie będzie oznaczał dla wieku, osobowości i rozmumienia dziecka zbyt wygórowancyh wymagań.
Nigdy nie używaj groźby pozbawienia dziecka miłosci albo że je komuś oddasz możesz odrzucać i nie akcepować jego zachowania ale nie pozwól nigdy by zrodziło sie w nim podejrzenie ze odrzucasz jego osobe.
Nie oczekuj wdzięczności. Twoje dziecko nie prosiło sie żeby przyjsc na swiat. To była twoja decyzja.
Cytat J.J. Russeau
“Wychowanie dzieci jest zawodem w którym trzeba wiedzieć jak stracić czas by go zyskać”
Podstawowe potrzeby dziecka:
miłosci
bezpieczeństwa
przynależności
akceptacji
kontaktu
5. Samorealizacji
i spełnienia sie
4. Szacunku
i samoakceptacji
3. Przynależnosci
i miłośc
2. Bbezpieczeństwa
1. Fizjologiczne
Dzieci ulegaja różnym wpływom:
rówieśnicy
rodzeństwo
rodzice
domowekoścół
środki masowego przekazu
Wszystko to co doswiadcza dziecko zależy od środowiska w którym ono życje.
Toteż jeśli dzecko żyje w... :
atmosferze krytyki - uczy sie ktytykować
wrogości - uczy sie sie walczyć
śmieszności - uczy sie wstydzić
zawstydzeniu - uczy sie być winnym
w tolerancji - uczy sie cierpliwości
atmosferze pochwały - uczy sie deceniania
w uczciwości - uczy sie sprawiedliwości
w bezpieczeństwie - uczy sie mieć wiare
w atmosferze deoceniania -uczy sie lubic siebie
zgodzie i przyjaźni - znajdować sie w swiecie miłosci
Pedagogika jako nauka i jej funkcje.
Przedmiot i badania pedagogiki ogólnej
Pedagogika jako nauka praktyczna i teoretyczna
Budowa pedagodiki i jej miejsce w systemie nauk
Szczegółowe działy i dyscypliny pedagogiczne
Nauki współpracujące z pedagogiką.
Ad. 1
Pedagogika wg Helsel - pedagogika jest niczym innym jak uświadomieniem sobie wychowania czyli procesu który nas wszystkich dotyczy i jest nam wszystkim nieśiwadomie znanym.
Pedagogika ogólna jest działem pedagiogiki syntetyzującym częściowe wyniki badń w ramach poszczególnych subdyscyplin pedagogicznych.
Pedagogika ogólna jest centrum relfleksji teoretycznej i metodologicznej dla innych subdyscypolin.
Podkresla sie w niej cele, wartości, normy stosowane w wychowaniu.
Pedagogika ogólna wprowadza nas w szczegółowe analizy różnych subdyscyplin.
Podstawowe kategorie pedagogiczne.
Rozpatrujemy je na trzech poziomach :
I - kluczowy - wychowanie
II - określający wszystkich uczestników wychowania i główne cele pedagogiki
III - Ważne kategorie pedagogiczne określające główne cele wychowania.
Do poziomu I zaliczamy
kształcenie
nauczanie
edukacje
uczenie siebie
Do poziomu II zaliczamy:
podmiot
osobe
osobowość
wartość
Do poziomu III zalczamy
dialog
spotkanie
odpowiedzialność
twórczosć
samorealizacje
samokształcenie
samowychowanie
tolerancja
Celem nauczania pedagogiki ogólnej jest dostarczenie wiedzy :
historycznego procesu kształtowanie sie różnych typów wiedzy o edukacji oraz ich współczesnego statusu i przydatności
stereotypów w myśleniu o edukacji i pedagogice
powstaniu pedagogiki, ewolucji tożsamości pedagogiki w szerokim kontekście humanistycznego myslenia o człowieku i świecie oraz meandrów rozwoju nauk humanistycznych.
Specyfiki pedagogki jako nauki - jej przedmiot, cele, podstawowa metodologia i terminologia
metodologicznych problemów w pedagogice humanistycznej.
Kategorialnego systemu pojęciowego polskiej pedagogiki humanistycznej edukacja - wychowanie- kształcenie-nauczanie(uczenie sie) oraz jego filozoficzne i teoretyczne zaplecze
poznanie różnych sposobów myślenia o pedagogice
nabycie umijętności stawiania pytań o wartości, ideały, założenia, prawomocność, i uniwersalność projektów edukacyjnych
poznania problemów, perspektyw oraz tendencji rozwojowych oświaty w Polsce i na świecie.
Pedagogika Pedagogia z grec Pajdagogos - oznacza prowadzący chłopca - zaprowadzał chłopca na miejsce ćwiczeń fizycznych - Palestra - potem rozszerzyło sie to na opiekuna chłopca, wychowanie, nauka rachowania, czytania, rozwój umysłowy. Rozszerzył sie zakres obowiazkow Pajdagogosa.
Pedagogiki jest wiec nauką o wychowaniu czyli wychowczego prowadzenia dzieci i młodzierzy oraz oddziaływania na rozwój ludzi dorosłych.
Pedagogika współczesna zatrzymuje swą historyczną nazwę chociaz epitologicznie odnosi sie właściwie do wychowania dzieci stąd też obok pedagogiki jako działu dziecięcego trzeba róznież wymienić :
hebagogike - wych. Młodzieży
andragogike - oświata dorosłych
gerontogika - pedagogika starszego wieku.
Pedagogikia jest również nauką o kształceniu i samokształtowaniu sie człowieka w ciągu całego jego życia.
W jej skład wchodzą wychowanie i kształcenie jako oddziaływania bezpośrednie i pośrednie człowieka na człowieka w ciagu całego życia. Powyższe dwa składniki realizowane są zarówno w formie działań intencjonalnych najczęściej instytucjach jak i działań incydentalnych niekiedy realizowanych bez świadomości skutków wychowawczych i kształcących
Wychowanie obejmuje zespół działań służących kształtowaniu osobowości człowieka i wspomaganiu rozwoju tej osobowości.
Kształcenie zaś obejmuje - opanowywanie wiadomości i umiejętności, rozwijanie zdolności poznawczych, zainteresowań przygotowanie do samokształcenia i formowanie postaw poznawczych. Kształcenie ma znaczenie zarówno nauczające jak i wychowujące.
Samokształotwanie - ma wymiar aktywności wychowawczej (samowychowanie) i kształcącej (samokształcenie) skierowanej na samego siebie w celu pełnego rozwoju osobowości.
Działy współczestnej pedagogiki (Stefan Kunowski “Podstawy współczesnej pedagogiki” )
Wyróżnia sie cztery działy pedagogiki
Pedagogika praktyczna lub empiryczna
W tym dziale dokonywane jest badanie całosci doświadczenia wychowaczego zwązanego z dzaiłalnością rodziców, nauczycieli, skierowane a dzieci, młodzież i dorosłych. Ponadto opracowywane sa także doświadczenia dydaktyczne i metodyczne związane z nauczaniem i uczeniem sie.
Pedagogika opisowa lub eksperymentalna
W tym dziale dokounuje sie naukowych uogólnień oraza bada na drodze eksperymentalnej prawa rządzące zjawiskami związanymi z wychowaniem.
Pedagogika Normatywna
Prowadzi sie badania natury człowieka, wytworów jego kultury w powiązaniu z filozofią, eksiologią i teorią kultury. Dokonuje sie ustaleń celów wartości ideałów i norm wyznaczających kierunek wychowania.
Pedagogika teoretyczna (ogólna)
W tym dziale tworzy sie teorie wszechstronnego rozwoju człowieka jego uwarunkowań, odtwarzając całą rzeczywistosć wychowawczą wykorzystujac materiał empiryczny, eksperymentalny i nomatywny uzyskany we wczesniejszych działach.
W literaturze najczęściej dokonuje sie podziału nauk ze względu na trzy podstawowe kryteria klasyfikacyjne:
z punktu widzenia wnioskowania dzieli sie na nauki formalne i empiryczne
biorąc pod uwage przedmiot dzielimy nauki na przyrodznicze i społeczne
zadania w jakim dana nauka służy : teoretyczne i praktyczne
Nauki formalne zwane też dedukacyjnymi to matematyka i logika i ich przedmotem nie jest swiat rzeczywisty lecz obiekty matematyczne tj. Liczby, zbiory funkcje.
Nauki empiryczne opisują i wyjaśniają różnorodne fakty i zjawiska o otaczającym świecie,opierając sie przede wszystkim na poznaniu i doświadczeniu. Do tych nauk należą: fizyka, chemia, biologia,pedagogika, psychologia, ekonomia, prawo, historia, geografia.
Nauki empiryczne można podzielić na przyrodnicze i społeczne.
Przyrodnicze -zajmują sie badaniem przyrody żywej i martwej oraz wszelkimi istotami żywymi w tym róznież człowiekiem lecz rozpatrywaniem od strony biologicznych podsaw życia - geologia, geografia, zoologia, botanika, fizjologia, genetyka.
Społeczne - zajmują sie człowiekiem i jego wytworami od czasów najdawniejszych do współczesnych w szczególności zajmuje sie rozwojem człowieka i społeczeństwa, jego dziejami, kulturą, obyczajami, językiem, religią oraz prawem. Do tej grupy zaliczamy filozofie, socjologie, pedagogike, nauki o świecie.
Funkcje pedagogiki
Deskryptyczna - opis badanych zjawisk
Eksplonacyjna - wyjaśniająca
Prognostyczna - przewidujaca
Praktyczna - dot. Formułowania dyrektyw praktycznego działania.
W ramach realizjacji funkcji deskryptycznej i eksponacyjnej pedagogika zmusza do poznania i zrozumienia zjawiska i procesu wychowania w całej jego złożoności korzystając z osiągnieć innych dycyplin naukowych.
Realizacja funkcji Prognostycznej ma na celu przewidywanie zjawisk a wiec odp na pytania jak będzie, jak może być i jak byc nie może.
W ramach realizacji funkcji praktycznej pedagogika poszukuje odpowiedzi na pytanie co robić aby było tak a tak.
Pedagogika jest nauką o wychowaniu dlatego nie może uchylić sie od odpowiedzi na zadne z tych w/w pytań choc w formułowaniu swych odpowiedzi może wykorzystywać dorobek teoretyczny innych dyscyplin naukowaych.
Nauki pomocnicze pedagogiki :
Nauki pedagogiczne
H - historia wychowania
K - kulturologia wychowania
A - anropologia wychowania
B - biologia wychowania
S - socjologia wychowania
P - psychologia wychowania
F - filozofia wychowania
T - teologia wychowania
Grupy nauk współpracujących z pedagogiką
a/ nauki realne
- higiena z naukami medycznymi
- ekonomika oświaty i kształcenia
- demografia
b/ nauki formalne
cybernetyka - nauka o kierowaniu i informowaniu
prakseologia - nauka o działaniu
logika z meodologią nauk i naukoznastwem
nauki aksjologiczne o wartościach - estetyka i etyka
Wśród wielu nauk współpracujących z pedagogiką najważniejszą rolę spełniają nauki pedagogiczne które dzielą sie na nauki:
Historyczne - badają sprawy wychowania w przeszłości ich zadaniem jest badanie początków genezy jak też rozwoju zagadnień praktycznych i teoretycznych wychowania od czasów najdawnieszych do współczsnych.
Wszystkie nauki historyczne w pedagogice sprowadzają sie od historii szkolnictwa i wychowania oraz do historii myśli i doktryn pedagogicznych.
Historia szkolnictwa i wychowania bada przede wszystkim instytucje powołane do wychowania dzieci i młodziezy, stosowane rpze nie programy kształcenia środki i metody postępowania pedaogicznego oraz zajmuje sie nauczycielem wychowawcą (osobowość, kompetencje). Historia myśli i doktryn pedagogicznych zajmuje sie sprawami wychowania w postaci idei, pomysłów i projektów reform zawsze w związku z postępem innych nauk oraz prądami polityczno społecznymi, kulturalnymi i umysłowymi epok badanych. Najważniejszy przedmiot stanowi sprawa kształtowania sie ideologii wychowawczej ideału człowieka oraz teorii pedagogicznych.
Deskryptywne - opisują zjawiska wychowawcze i do tej grupy zaliczamy:
biologie wychowania - która zajmuje sie biologicznymi podstawami życia organizmu, przekazywaniem życia i rozrodu, zaznajamia z procesami wzrostu ciała i rozwoju mieśni.
Psychologia wychowania - zajmuje sie procesami uczenia siedzieci i młodziezy oraz procesami zachowania sie pod wpływem zasadniczych dążeń jednostki.
Socjologia wychowania - zajmuje sie badaniem zależności wychowania i jego wytworów od środowiska społecznego w którym ten rozwój sie odbywa. Środowisko to stanowią zwyczaje, stosunki i oddzaływania między ludźmi oraz organizacje i instytucje społeczne. Podstawową grupą społeczna bezpośredniego kontaktu jest rodzina. Istotą wychowania jest przystosowanie wychowanka do wspólnoty jezyka obyczajów oraz poglądów. . Całość tego procesu polega na uspołecznianiu czyli socjalizacji. Poza socjologią wychowawczą szkoły i klasy w której odbędą się stosunki między jednostką a grupą ważna jest socjologia rodziny, która bada typ rozinny, wpływ srodowiska lokalnego na rodzinę i wychowanie w niej dzieci.
Nauki prospektywne - są to nauki sięgające w przyszłość i nazywamy je inaczej światopoglądowymi. Mają one szczególne znaczenie dla budowy prawdziwego poglądu na świat i należą do nich nauki humanistyczne, filozoficzne i teologiczne.
- nauki hmuanistyczne - dostarczają materiału do poznania ideałów i postaw ludzkich wyrażonych w historii narodów w ich sztuce i literaturze. Służą one pomocą w kształceniu swiatopoglądu młodzieży i dorosłych
- nauki filozoficzne - ustalają kryteria tego co jest prawdziwe , dobre moralnie, piękne oraz godne człowieka.
- nauki teologiczne - konkretyzują ideał wychowawczy człowieka.
Pedagogika ogólna bada i uzasadnia związek wychowania z innymi dziedzinami rzeczywistości społecznej i gospodarką narodową, kulturową oraz środowiskiem przyrodniczym. Ukazuje ona związki wychowania z tymi dziedzinami .
Jednak szczegółowe powiązania układy i zależności badają tzw pedagogiki szczegółowe. Są one naukami empirycznymi i stosowanymi korzystają one z ideii dorobku metodologicznego i dośwadczeń badawczych pedagogiki ogólnej.
Pedagogika przedszkolna - jej przedmiotem badań jest przedszkole jako instytucja kształcąca i wychowująca dzieci w wieku od 3 do 6 lat
Analizuje ona programy, metody i formy działalności dydaktyczno wychowawczej przedszkola. Ich związek z potrzebami psychicznymi i fizycznymi dzieci, z dalszą edukacją szkolną dzieci i ich powazania ze społecznymi i cywilizacyjnymi warunkami życia i rozwoju dzieci oraz ich zależność od ideałów wychowawczych edukacji narodowej i europejskiej.
Pedagogika szkolna - jedna z najstarszych nauk pedagogicznych mająca największy dorobek empiryczny i teoretyczny, posiada cele , tresci programowe i metody pracy, szkoły i nauczyciela z punktu widzenia ich zgodności z potrzebami społecznmi oczekiwaniami dzieci i młodzieży aspiracjami rodziców oraz poglądami pedagogicznymi nauczycieli.
Pedagogika działalności kulturalno oświatowej - bada treści i formy uczestnictwa dzieci i młodziezy w kulturze lokalnej, regionalnej oraz narodowej. Bada róznież możliwości tworzenia optymalnych warunków w skzole, rodzinie, organizacjach młodziezowych oraz w domach kultury. Pedagogika ta również bada wpływ uczestnictwa dzieci i młodziezy w kulturze masowej na ich identyfikacje z kultura narodową oraz rozwój intelektualny i moralny.
Pedagogika społczena - bada wpływ różnych systemów społecznych, środowisk i tradycji na rozwój i wychowanie młodego pokolenia. Pedagogika ta bada róznież wpływ różnych tradycji społecznych na metody i formy działania różnych instytucji oświatowych i wychowawczych. Bada róznież wpływ róznych form życia społecznego na kształtowanie poglądów aspiracji i postaw młodziezy.
Pedagogika pracy - bada wpływ szkoły na przygotowanie młodzieży do rozumienia społecznego sensu wykonywanej pracy i do jej umiejętnego zgodnego z wymaganiami nauki i oczekiwaniami społecznymi wykorzystaniem.Dyscyplina ta bada czy i w jakim zakresie szkolnictwo zawodowe przygotowuje młode pokolenie do pracy zawodowej.
Pedagogika turystyki - jedna na najmłodszych dyscyplin pedagogicznych bada wpływ turystyki na kształtowanie sie osobowości dzieci i młodziezy szczególne znaczenie przywiazuje do poznawania wpływu turystyki na wychowanie patriotyczne, moralno- społeczne, humanistyczne oraz estetyczne, jak również nauczenie sie wzorów i standardów zachowań myslenia globalnego w skali kraju i europy.