ekonomia W 01 02, ekonomia wyklady


Ekonomia wykład I - 24.02.09

Literatura :

- Milewski: „Elementarne zagadnienia ekonomii”, PWN, 2002

- Milewski, Kwiatkowski: „Podstawy ekonomii”, PWN, 2006

Ekonomia - nauka zajmująca się badaniem zachowania i konsekwencji zachowań podmiotów gospodarczych w dziedzinie wykorzystywania ograniczonych środków, które mogą być w rozmaity sposób zastosowane w sferze produkcji, podziału, wymiany i konsumpcji.

Ekonomia jest nauką o prawidłowościach rządzących procesem gospodarowania, czyli gospodarczą działalnością ludzi. Te prawidłowości określamy mianem praw ekonomicznych.

Gospodarowanie to działalność ciągła, stale powtarzająca się. Istotnym jej warunkiem jest ograniczoność zasobów gospodarczych.

Zasoby dzielimy na:

- ludzkie (ludzie, ich wiedza i praktyczne umiejętności)

- naturalne (ziemia, woda, itp.)

- zasoby będące czynnikiem wcześniejszej działalności człowieka ( półprodukty, narzędzia, maszyny, budynki, żywność, odzież, mieszkania, środki transportu, środki finansowe )

Ekonomia pokazuje, w jaki sposób ludzie, działając w różnych warunkach społeczno gospodarczych korzystają z tych ograniczonych zasobów, jak ich używają do prowadzenia działalności gospodarczej, jak je rozdzielają pomiędzy różne, konkurencyjne wobec siebie zastosowania, a także czym się kierują dokonując tego typu wyborów. Pokazuje, czy wykorzystanie ograniczonych zasobów jest efektywne i analizuje czynniki, od których to zależy, m.in. czynniki związane z ustrojem danego kraju.

Zajmuje się zagadnieniami :

  1. Będącymi przedmiotem codziennej troski większości rodzin ( potrzeby, warunki życia, warunki pracy, wysokość dochodów, świadczeń, poziom cen )

  2. Zagadnieniami specjalistów i polityków (np. systemy organizacji produkcji społecznej, mechanizmy regulowania gospodarki, efektywność ekonomicznych systemów i mechanizmów, skutki społeczno polityczne, powiązania gospodarcze z zagranicą, czynniki decydujące o nowoczesności gospodarczej danego kraju lub jej zacofaniu, jej stabilność lub niestabilność )

( umożliwia wprowadzenie zmian )

Funkcje ekonomii

  1. poznawcza - dostarczanie wiedzy o zjawiskach, procesach gospodarczych, o rządzących nimi prawidłowościach, przyczynach i skutkach. Analizując zjawiska i procesy gospodarcze i interpretując je odsłania panujące w danej gospodarce mechanizmy rozwiązywania podstawowych problemów społeczno gospodarczych, w tym problemów typu: Co, jak i dla kogo produkować?

  2. aplikacyjna - mówi, że jej ustalenia i wynikające z nich wnioski dostarczają wskazówek przydatnych w działalności gospodarstw domowych, przedsiębiorstw, państwa (też rządu), ułatwiające podejmowanie decyzji i wpływające na przebieg procesów gospodarczych.

Prawa ekonomiczne - konieczne związki i zależności między elementami procesu produkcji powtarzające się regularnie i w określony sposób.

( = sformułowania określające związki między składnikami procesów gospodarczych ).

3 rodzaje praw ekonomicznych:

  1. przyczynowe - relacje między elementami procesów gospodarczych, polegające na tym, że po zdarzeniu (przyczynie) stale następują inne zdarzenia (skutki); następstwo to zachodzi w czasie. (np. obniżka cen powoduje wzrost czegoś tam

  2. współistnienia - polegają na łącznym występowaniu dwóch lub więcej zdarzeń (np. wzrost czegoś spowodował zwiększenie czegoś innego; tak jest zawsze, gdy coś maleje)

  3. funkcjonalne - związek między wymiernymi zdarzeniami, który można przedstawić za pomocą funkcji matematycznej.

Ekonomia a inne nauki społeczne

Ekonomia zajmuje się spisem i analizą rzeczywistości, badaniem wewnętrznych związków gospodarczych, ustalaniem, formułowaniem praw ekonomicznych. Inne nauki społeczne (np. prawo, psychologia, socjologia) zajmują się innymi aspektami życia społecznego. Ekonomia korzysta z ich dorobku, stwarza teoretyczne podstawowe oceny życia społecznego.

Najbliższe związki między dyscyplinami zaliczanymi do nauk ekonomicznych: ekonomia historii gospodarczej, geografia gospodarcza, statystyka, ekonomiki branżowe (np. budownictwa, handlu, przedsiębiorstw), ekonometrię, organizację, zarządzanie i towaroznawstwo.

Ekonomika - dział ekonomii zajmujący się gałęziami gospodarki i relacjami między nimi (np. ekonomika budownictwa) oraz zagadnieniami związanymi z rodzajami działalności gospodarczej.

Prawa ekonomiczne a prawa przyrody.

Cechy wspólne:

- obiektywność (działają niezależnie od tego, czy ludzie zdają sobie z tego sprawę, czy nie)

- skutki działania są obiektywne (skutki praw przyrody i praw ekonomicznych ludzie ponoszą, niezależnie od tego, czy uświadamiają sobie ich istnienie, czy nie).

Skutki działania praw ekonomicznych:

- jak są zgodne z wymaganiami praw ekonomicznych, to choć dzieje się to przypadkowo, to skutki działań są efektywne ekonomicznie

- jak nie są zgodne - natychmiast, lub po pewnym czasie staną się one nieefektywne z indywidualnego i społecznego punktu widzenia

//DO OPRACOWANIA na ćwiczenia : EKONOMIA A INNE NAUKI SPOŁECZNE//

Ćwiczenia 02.03.09

Nauki społeczne - nauki badające strukturę i funkcje dziejów społeczeństwa.

M.in.:

Ekonomia wykłady II - 03.03.09

1. Ekonomia a ekologia

W obecnych czasach ekonomia nie może się ograniczyć do badań problematyki produkcji, podziału rynku i równowagi. Musi zajmować się aspektami społecznymi konsumpcji oraz ekonomicznymi aspektami ekologii.

termin `ekologia' wprowadził w 1896 r. niemiecki biolog E. Haeckel. Obecnie ekologia jest interdyscyplinarną nauką o środowisku naturalnym i prawach nim rządzących. Najczęściej termin ten oznacza ekologię człowieka zrozumianą, jako naukę(...)

Produkcja pojmowana jest, jako proces ciągły, obejmujący wytwarzanie i zużywanie produktu oraz tworzenie warunków umożliwiających powtórzenie tej działalności.

W aspekcie ekologicznym ekonomia zajmuje się odtworzeniem zużytych czynników wytwórczych. Obejmuje także fazę produkcji podziału i konsumpcji. Produkcja i konsumpcja mają także bezpośredni związek.(…)

Ekonomia do niedawna całkowicie pomijała rolę środowiska naturalnego, jako czynnika ograniczającego kierunki i tempo rozwoju gospodarczego. W 1966 artykuł Bouldinga poświęcony gospodarowaniu na statku kosmicznym `ziemia; przeciwstawił gospodarce typu rabunkowego logikę funkcjonowania gospodarki na takim statku. Ludzkość osiągnęła stan zmuszający ją do radykalnej zmiany postępowania

Przykład - dane dotyczące ilości zasobów surowcowych w Polsce:

w. kamienny 110 lat

w. brunatny 70 lat

rudy miedzi 50 lat

cynku i ołowiu 30 lat

siarka 30 lat

W Polsce odzysk makulatury wynosi 15 %. Średnia w skali świata 25 %, w Japonii 47%.

Można zadać sobie pytanie: Co będzie, jeśli dzisiejszy model świata w którym przywiązuje się wagę do ilościowych wskaźników rozwoju gospodarczego będzie nadal obowiązywał?

Odpowiedź uzyskano metodą symulacji komputerowych, modelując 5 zmiennych

  1. coraz większy rozwój industrializacji

  2. gwałtowny przyrost ludności

  3. niedożywienie na wielkich obszarach świata

  4. wyczerpywanie się zasobów naturalnych

  5. degradacja środowiska naturalnego

Jednym ze sposobów analizy wyników takiego modelu jest przykład stosowania nawozów sztucznych w rolnictwie. Zużycie ich wrasta w sposób wykładniczy, przy czym okres podwojenia ich użycia wynosi około 10 lat.

Zużycie energii w gospodarstwie domowym

- Podgrzewanie wody 15 %

- Gotowanie posiłków7 %

- Oświetlenie 2 %

- Urządzenie elektryczne 5 %

- Ogrzewanie 71 %

Naturalne środowisko nie tylko dostarcza surowców i energii dla gospodarki ludzkiej, ale również jest składnicą odpadów. Przyroda może zaabsorbować wiele produktów odpadowej ludzkiej działalności i przetworzyć je w substancje przynajmniej nieszkodliwe dla innych form życia. Kiedy jednak produkt odpadowy zostanie wypuszczony w wielkich ilościach naturalne mechanizmy absorpcyjne mogą się z tym nie uporać, np. rtęć w organizmach ryb morskich.

Każda substancja zanieczyszczająca, którą podawano pomiarom, charakteryzowała się wykładniczym wzrostem w czasie. Większość substancji szkodliwych w środowisku wzrasta ilościowo szybciej niż liczba ludności.

Nie wiemy, jakie są zdolności ziemi do absorbowania substancji zanieczyszczających jest to powód do ostrożność, bo rezultaty wpływy substancji zanieczyszczających na ekosystem pojawiają się zwykle z opóźnieniem.

Można powiedzieć, że dotąd preferowane kierunki i metody rozwoju gospodarczego prowadzą do zakłóceń środowiska naturalnego i wzrostu kosztów społecznych

ZAKŁÓCENIA ŚRODOWISKA NALEŻY TRAKTOWAĆ, JAKO SYTUACJE, W KTÓRYCH ZAWODZI RYNEK.

Tradycyjna teoria ekonomii nie umie sobie poradzić ze skomplikowanym łańcuchem przyczyn i skutków, których znaczenia będzie rosło dopóki utrzymywać się będzie swoboda wyrzucania produktów odpadowych i śmieci do środowiska.

Termin `koszty społeczne' odnosi się do tych wszystkich szkodliwych następstw i uszczerbków, które ponoszą osoby trzecie lub społeczeństwo w rezultacie procesu reprodukcji i za które nie jest łatwo obarczyć odpowiedzialnością poszczególne podmioty prawne i fizyczne.

Koszty społeczne w tradycyjnej ekonomii noszą nazwę kosztów zewnętrznych. Są to szkodliwe efekty procesów produkcyjnych. Są to koszty ponoszone przez ludzi nie uczestniczących bezpośrednio w procesie produkcji.

Przykładami kosztów zewnętrznych jest zanieczyszczenie powietrza, wody, gleby. Zanieczyszczenia te są skutkiem procesów, z których odnoszą korzyści producenci zanieczyszczeń i konsumenci określonych dóbr, ale koszty ponoszą wszyscy mieszkańcy danego regionu.

2. Ekonomia pozytywna, ekonomia normatywna

Należy zauważyć, że w rozważanych ekonomicznych często spotkamy sądy pozytywne i normatywne.

Sądy pozytywne występuję, gdy badacz rzeczywistości odwołując się do faktów stara się w sposób maksymalnie bezstronny przy użyciu naukowych metod wyjaśnić prawidłowości tej rzeczywistości i próbuje odpowiedzieć na pytania, typu: „Jakie zjawiska, procesy i działania mają wpływ na gospodarkę, jakie są przyczyny, uwarunkowania i następstwa pewnych zjawisk, do jakich skutków prowadzą takie czy inne działania ludzi?”.

Przykładami stwierdzeń pozytywnych mogą być: „inflacja obniża skłonność do oszczędzania”. Są sprawdzalne można je obalić lub potwierdzić.

Sądy normatywne występują, gdy badacz wyraża swe przekonania i formuje zalecenia oparte na subiektywnym wartościowaniu zjawisk, gdy np. próbuje przekonać ludzi jak otaczający świat powinien wyglądać, co jest dla nich dobre, a co złe, co sprawiedliwe. Na tego typu odpowiedzi jest autentyczne zapotrzebowanie np. ze strony polityków.

Przykładami (…)

Ekonomia pozytywna koncentruje się na wprowadzaniu najbardziej uniwersalnych narzędzi, metod analizy ekonomicznej, w celu możliwie bezstronnego uogólnienia procesów gospodarczych. Unika wprowadzania sądów wartościujących: czy jest to dobre, czy złe, czy korzystne, czy nie dla gospodarki.

Np. prawo malejących przychodów (prawo malejącej użyteczności) - mówi, iż w miarę nabywania kolejnych jednostek danego (…)

Ekonomia normatywna koncentruje się na tworzeniu określonego systemu poglądów wartościujących na opracowaniu kreślonej ideologii umożliwiającej interpretację różnych zjawisk i procesów gospodarczych, wykorzystuje do tego celu dorobek ekonomii pozytywnej, np. odpowiada na pytania: „Czy system gospodarczy funkcjonuje doskonale i nie wymaga żadnych zmian, czy funkcjonuje źle i wymaga określonej reformy?”

Reasumując, ekonomia pozytywna bada rzeczywistą gospodarkę, normatywna zaś dostarcza zaleceń i rekomendacji, co powinno się czynić w tej gospodarce; oparta jest na subiektywnych sądach.

Przy dostatecznej skali badań ekonomiści powinni dojść do jednoznacznych wniosków w kwestii zasadniczych problemów ekonomii pozytywnej, nie ma powodów zaś, dla których ekonomiści (...)

Objaśniając świat ekonomiści, jak przedstawiciele innych nauk nie zawsze są w stanie oprzeć się pokusie interpretowania go przez pryzmat własnej hierarchii wartości. Są uwarunkowani swym światopoglądem i innymi czynnikami, od których nie mogą się do końca uwolnić. Dlatego nie wydaje się możliwe, aby ekonomia mogła się całkowicie obyć bez stwierdzeń wartościujących

3. Działy ekonomii

Mikroekonomia - bada przede wszystkim poszczególne elementy tworzące gospodarkę, takie jak: gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, sektory i gałęzie danej gospodarki, rynki określonych produktów i usług. Analizuje ona sposób działania oraz zachowania się na rynku poszczególnych producentów i konsumentów, sprzedawców i nabywców. Bada czynniki wpływające na kształtowanie się wielkości produkcji i usług, bada rozmiary popytów na nie oraz wysokości ich cen.

Makroekonomia - zajmuje się analizą gospodarki, jako całości, bada czynniki wpływające na poziom i zmiany takich wielkości ekonomicznych, jak np. globalna produkcja i konsumpcja w danej gospodarki, globalna podaż produktów i usług, globalny popyt na nie, ogólny poziom cen, globalne zatrudnienie i inwestycje, dochody i wydatki budżetu państwa. Ogólnie biorąc makroekonomia zajmuje się przede wszystkim badaniem wielkości dotyczących całej gospodarki.

MIKROEKONOMIA

MAKROEKONOMIA

Produkcja

produkcja indywidualna przedsiębiorstwa lub branżowa

Produkt narodu - wielkość wzrost lub spadek

Ceny

Indywidualnych dóbr i usług (benzyny, żywności); cena jednego produktu przeliczania jest na inny produkt

Poziom agregatowy cen dóbr produkcyjnych, stopa inflacji deflacji stagnacji

Dochody

Podział dochodów - płace w przemyśle pracowników

Łączna płaca i wynagrodzenie; łączne zyski

Zatrudnienie

W pojedynczym przedsiębiorstwie i gałęzi przemysłu, liczba prac w firmie liczba poszczególnych zawodów

Zatrudnienie i bezrobocie w gospodarce (ogólna liczba miejsc pracy stopa bezrobocia)

4. Gospodarowanie, potrzeba, dobro

Gospodarowanie obejmuje produkcję, podział (= dystrybucję), wymianę i konsumpcję środków zaspokojenia ludzkich potrzeb.

Potrzeby można wyróżnić poczynając od biologicznych (głód, pragnienie), kończąc na kulturowych, informacji, wiedzy, rozrywki, kontaktów międzyludzkich

Potrzeby mają charakter społeczny (…)

Podobnie jak potrzeby też środki zaspokojenia ludzkich potrzeb mają różnorodny charakter. Można je podzielić na materialne (naturalne zasoby przyrody oraz rzeczy będące wynikiem działalności człowieka) i niematerialne (np. przekazywanie wiedzy i informacji, dostarczanie rozrywek, porady lekarskie, itp.)

Podstawowe kategorie i prawa rynku (to będzie za tydzień?)

Człowiek jest podmiotem życia gospodarczego i bez jego działania dobra materialne nie uzyskają żadnej wartości ekonomicznej. Celem działalności gospodarczej jest zaspokajanie jego potrzeb gospodarczych.

Dobra - środki zaspokajania ludzkich potrzeb. Dobrem jest coś, co jest cenne, przedstawia dla nas pewną wartość. Przedmiotem zainteresowanie ekonomii są zwłaszcza tzw. dobra rzadkie (…)

Dobra dzielimy na:

Produkcja jest możliwa dzięki wykorzystywaniu czynników produkcji. Wyodrębnia się 3 podstawowe czynniki:

Czasami ta lista jest powiększona np. o organizację. Niektórzy uważają, że tym 4. czynnikiem jest np. przedsiębiorczość.

//DO OPRACOWANIA : EKONOMIA A EKOLOGIA (ze szczególnym uwzględnieniem „kosztów ekologii”)//

8


Wyszukiwarka