Polityka regionalna 09.05.2009r

Koncepcja mieszana nazywana koncepcją paradygmatu zdecentralizowanego. W koncepcji tej oba poprzednie paradygmaty wzajemnie się uzupełniają i traktowane są jako komplementarne. Zarówno podejście odgórne jak i oddolne do rozwoju regionalnego jest niezbędny: przypadku oddolnego podejścia czyli paradygmatu endogenicznego, chodzi o wykorzystanie całego potencjału endogenicznego w regionie. W przypadku podejścia odgórnego chodzi o koordynowanie przez państwo oddolnie opracowanych strategii rozwoju i uwzględnianie w nich priorytetów ogólno krajowych. I podejście odgórne i podejście oddolne jest po to żeby zwiększyć efektywność po przez lepsze wykorzystanie zasobów. Nie może być tak ,że rozwój regionalny jest sumą arytmetyczną 16 strategii regionalnych. Strategie mogą mieć ze sobą sprzeczne podejścia a więc konieczne jest koordynowanie praktyki oddolnej. Państwo ma także swoje priorytety.

Połączenie odgórnej i oddolnej dynamiki rozwoju ma miejsce na poziomie regionalnym.

Mamy poziom regionu

I dynamikę emanacją od państwa.

Połączenie następuje na poziomie regionalnym i znajduje wyraz w regionalnych programach rozwoju uwzględniających także cele ogólno krajowe. Uwzględnienie tych priorytetów ogólno krajowych samodzielnie opracowanych w programach regionalnych rozwoju przez władzę samorządowe może odbywać się przy pomocy tzw. procedur umownych albo procedur kontraktowych, umownych. Procedura przejęła doświadczenia Francuskie. Przykładem tych procedur są kontrakty wojewódzkie w Polsce wzorowane właśnie na doświadczeniach francuskich. Istota ich polega na wspólnym uzgadnianiu przez władzę regionalne i władzę krajowe tych celów strategicznych i wspólnym ich finansowaniu. U nas ta procedura nie jest doskonała. Mają charakter kilku letni, wieloletni. U nas nie mają charakteru trwałego. Co rząd konkrety się zmieniają i nie dają wizji perspektywicznego rozwoju.

Pod koniec lat 90 rząd Francji zaproponował realizację programu edukacyjnego. W związku z tym uruchomiono program uniwersytet 2000. Reakcja była nie oczekiwana we Francji. Po chwili refleksji władze regionalne doszły do wniosku ,że jest to interes regionu. Był to dopływ konkretnych środków na dany cel. Inne kraje też wprowadziły takie rozwiązania tylko maja trochę innych charakter np. w Hiszpanii charakter sektorowy. W odniesieniu do naszej rzeczywistości to inaczej wygląda. Godzenie celów regionalnych celami ogólno regionalnymi.

W rozwoju zdecentralizowanym podstawową rolę przypisuje się rozwojowi lokalnemu który traktowany jest jako sposób czy metoda na aktywizowanie rozwoju naszego regionu. Na skutek małej wiedzy powtarza się pewien schemat : region to jest regionalny gmina to rozwój regionalny. To nie jest istotne najważniejsze jest to że dynamika ma emanować od dołu. Nigdy nie ma tak ,że równocześnie cały region miał taką samą dynamikę. Nie można z góry zakładać i identyfikować rozwoju regionalnego z granicami administracyjnymi które są sztucznie narzucone. Wszystko zależy od przedsięwzięcia i wartości lokalnej. Istotą rozwoju lokalnego jest oddolny kierunek generowania dynamiki rozwoju czyli rozwój lokalny ma charakter endogeniczny battom up. Od dołu do góry postępujący. Jednakże nie ma charakteru zamkniętego jest rozwojem otwartym. Rozwój bazuje na potencjalnie endogenicznym ale jest równocześnie rozwojem otwartym nastawionym na relacje ze światem zewnętrznym.Inicjatywa ma iść od dołu. Natomiast skala przestrzenna rozwoju lokalnego ma znaczenie drugorzędne i zależy od spójności społeczności lokalnej mającej wspólne cele podejmującej wspólne działania na rzecz ich realizacji.Dlatego też w każdym przypadku skala przestrzenna rozwoju lokalnego może być inna gima i powiat ale może wykraczać poza granicę jednostek administracyjnym. Rozwój lokalny z tego powodu określany bywa mianem rozwoju o zmiennej geometrii.

Koncepcja zdecentralizowanego rozwoju regionalnego legła u podstaw tzw. nowej polityki regionalnej realizowanej w praktyce mniej więcej od połowy lat 1980 w Ue regulacje na ten temat zostały wprowadzone w 1985. A w innych krajach różnie.

Zarządzanie publiczne zastępuje się terminem governance przypisano to pojęcie do nowej sytuację : współrządzenie i to współrządzenie na różnych poziomach może mieć miejsce od najniższego poziomu lokalnego do zarządzania w skali całego globu. Trudno stworzyć światowy rząd ale istnieją światowe fora np. G20. Rządzenie : kojarzy się z rządem a tutaj chodzi o objęcie tymi procedurami większej liczby rządzących.

To były podstawy teoretyczne polityki regionalnej.

Definicja : Ewolucja polityki regionalnej. Stosowanie do rozwoju regionalnego. W starym i nowym ujęciu.

W tradycyjnym ujęciu polityka (opartym na egzogenicznym rozwoju regionalnym) polityka regionalna definiowana była jako działalność państwa mająca na celu rozwiązywanie najważniejszych problemów gospodarczo- społecznych w regionach i dążenie do wyrównywania poziomu rozwoju w przekroju przestrzennym albo między regionalnym.(albo jedno albo drugie może to być na egzaminie). Z tej definicji wynika to ,że jedynym podmiotem tej polityki było państwa a więc władza centralna.A celem głównym wyrównanie poziomu rozwoju na obszarze całego kraju. Tak rozumiana polityka regionalna była prowadzona w okresie 20 lecia między wojennego bierze tam swoje początki. Właściwie realizowana była do połowy lat 70 tych. Początki tej polityki kojarzą z USA lata 1933 F.D Roosvelt i program Nowego Ładu, NEW DEAL. Jako taki przykład podjęty w ramach nowego ładu program zagospodarowania doliny rzeki Tennesse. Wyjątkowo udany program, region dotknięty kryzysem, zdewastowany rabunkową gospodarką i monokulturową gospodarką z którego masowo ludność zaczęła odpływać. Zbudowano zapory, sztuczne jeziora , laboratoria przemysłu, powstałe jeziora spowodowały rozwój turystyki. Zatrzymano eksodus ludzi, wzrosły płace ludzi. Do regionu zaczęli napływać inwestorzy ponieważ region stał się atrakcyjny.

W europie za kraj pionierski w zakresie polityki regionalnej uważa się Wielką Brytanię. Istniało najwięcej problemów rozwoju regionalnego ponieważ istniały już w niej regiony uprzemysłowione które zostały dotknięte kryzysem lat 20 i 30. Regiony przeludnione np. Londyn. Jak i regiony górskie, tradycyjne działania. Część regionu była w feudalizmie (Północna Irlandia) i a inna uprzemysłowiona. Zróżnicowanie poziomu było dramatycznie wielkie.

Polska - pionierski charakter : to ,że odzyskaliśmy państwowość na obszarze zaborów, powstał problem zszycia 3 części w jeden spójny organizm państwowy. I takim przykładem jest była budowa słynnego COPu. Czy też budowa portów w Gdyni.

Kierunki działania tradycyjnej polityki regionalnej : budowa i rozbudowa infrastruktury podstawowej określonej mianem infrastruktury ciężkiej chodzi tutaj o infrastruktury budowy i rozbudowy dróg i autostrad. Koleje porty morskie całość tej infrastruktury urządzeń do transportu a także elektryfikacja. I to trzeba było zrobić. Wtedy po drugiej wojnie światowej była finansowana i realizowana przez państwo. To państwo dzięki temu ,że uzyskano dynamikę rozwoju państwo mogło podjąć się finansowania urządzeń strukturalnych. Kryzys lat 80 tych . Drugi kierunek działania i tworzenie biegunów wzrostu w regionach opóźnionych w rozwoju. Tworzenie dużych zakładów państwowych albo kierowanie do tych regionów prywatnych inwestorów po przez przyznawanie im ulg, subwencji żeby chcieli się tam zlokalizować.

Trzeci kierunek działań :deglomeracja czynna i bierna regionów ,,zatłoczonych” czyli przeinwestowanych chodziło tutaj o regiony stołeczne np. Londyn, Paryż. Aglomeracja jest to koncentracja ludności i działalności gospodarczej na stosunkowo małym obszarze. Działalność przeciwna to deglomeracja. Nadmierna aglomeracja zaczyna mieć więcej skutków negatywnych.

Korzyści aglomeracji mogą przekształcić się w efekty ujemne :

- trudności transportowo komunikacyjne

-Trudności w zaopatrzenie w wodę

-degradacja środowiska naturalnego

-hałas,

-wzrost kosztów życia i utrzymania(mieszkanie, czynsz, itd.)

- w związku z tym w okresie tradycyjnej polityki w której państwo rząd prowadził były podejmowane działania

Deglomeracja czynna i bierna.

Deglomeracja bierna oznacza nie powiększanie istniejącej już skali aglomeracji. Czyli polega na zakazie prawnym lokalizowania nowych inwestycji na terenie aglomeracji.

Aglomeracja bierna polegała na konieczności uzyskania zezwolenia lokalizacyjnego na terenie aglomeracji i równocześnie powiązanego z koniecznością pewnych kosztów, opłaty za jego zezwolenie. Takie zezwolenie należy odróżnić od zezwolenie budowlanego . Tutaj chodziło o zezwolenie lokalizacyjne.

Deglomeracja czynna polega na przenoszeniu istniejących zakładów i instytucji z miejsca aglomeracji poza jej obręb do innych regionów i dlatego nazywa się ona czynna.Trzeba zlikwidować istniejącą instytucję lub zakład i zlokalizować w innym regionie i czasami jest to trudne w realizacji ponieważ państwo musi zrekompensować wszystkie koszty.

Randstad holenderski : podzielenie funkcji po między miasta żeby nie kumulować negatywnych w jednej aglomeracji.(tzw. pierścień).

Przykładem deglomeracji czynnej jest przeniesienie ENA (francuskiej szkoły administracji) z Paryża do Strasburga. Dotyczy także instytucji publicznych a nie tylko zakładów przemysłowych.

Rozbudowa infrastruktury jest warunkiem bez którego nie ma rozwoju regionalnego ale jest warunkiem nie wystarczającym.

Nowa Polityka regionalna :

Nowa polityka regionalna gdzieś od połowy lat 1980 realizowana i podstawę polityki stanowi koncepcja zdecentralizowanego rozwoju regionalnego.

Definicja(egzamin ) : może być definiowana jako całokształt działań podejmowanych przez władzę publiczne a więc szerzej (centralne jak i terytorialne), sektor prywatny. (zasada trzech P) Partertstwo, Publiczno,prywatne. (NIE PRAWNE !).Oraz inne instytucje i organizacje w regionach np. Agencje rozwoju regionalnego, izby przemysłowo handlowe itd. Mających na celu wzrost konkurencyjności regionów, zdynamizowanie rozwoju w regionach oraz redukowanie przestrzennych (międzyregionalnych, dysproporcji rozwoju , różnic poziomu rozwoju między regionami. Ta definicja się bardziej rozrosła.

Najważniejsze różnice :

- w nowej definicji zwiększyła się liczba podmiotów polityki regionalnej, państwo w sensie władzy centralnej utraciło monopol na jej prowadzenie min. W związku z decentralizacją powstały nowe podmioty rozwoju regionalnego w tej polityce odgrywają bardzo istotną rolę władzę samorządowe.

- państwo z roli solisty przeszło do roli dyrygenta,

W związku z wielością podmiotów polityki regionalnej powodzi to podziału jej na politykę :

1.Inter regionalną

2.Intra regionalna

ad.1 polityka prowadza przez państwo ,władzę centralne prowadzona na cały kraj. Między regionami jak się kształtuje poziom regionu. Czy instytucje wspólnotowe.

Ad.2 wewnątrz regionalna władzę terytorialne oraz inne instytucje, wewnątrz danego regionu np. województwa.

Największe doświadczenie w realizacji partnerstwa publiczno prywatne ma Wielka Brytania niestety w Polsce niestety nie ma doświadczenia.

Może być na egzaminie :

1. Wzrost liczby podmiotów polityki,.

Druga zmiana dotyczy celów w stosunku do polityki tradycyjnej przede wszystkim został wysunięty cel zwiększenia konkurencyjności regionu. Konkurencyjność to jest cecha. Chodzi o zwiększenie konkurencyjności a nie KONKURENCJI !(częsty błąd na

W.g komisji europejskiej konkurencyjność regiony oznacza zdolność gospodarek regionalnych do wytwarzania produktów i usług zdolnych do znajdowania nabywców na rynku krajowym i między narodowym .Chodzi zatem o konkurencyjność w regionie. Żeby te produkty mogły konkurować na rynku ponad regionalnym. Nie ma gospodarek takich samych.

Strategia Lizbońska : dokonana na początku 2005 przeglądu realizacji i okazało się ,że praktycznie nic nie zrobiono. Dlatego ,że państwa muszą chcieć realizować tą strategię. Zrewidowano ją. Cel konkurencyjności nagle pojawił się na sztandarach wszystkich polityk zwłaszcza polityki UE. Nie ma kraju który by było rozwinięty we wszystkich częściach tak samo . Chodzi o to żeby to zróżnicowania nie osiągnęły zbyt dużego rozmiaru.

Jeżeli mówić o wyrównaniu w przekroju regionalnym to chodzi o wyrównywanie szans a nie poziomu rozwoju. Ten cel uzasadnia przyznawanie pomocy na cele rozwoju regionalnego. Nie można odmawiać szansy na odrobienie opóźnienie ale do pewnej przeciętnej. Chodzi o to ,żeby Ci najbiedniejsi nie odstawali za bardzo od ogółu ponieważ to prowadzi do nierówności. Najbogatsi wykazują tendencję odśrodkowe czyli odłączeniowe w kierunku samodzielności np. kraj Basków dąży do niepodległości. Włochy np. Liga północna 8 najbogatszych regionów (Padania). Zaczęły się dyskusję na ile wspieranie rozwoju jest skuteczne musi być czynnik egzogeniczny.

KIERUNKI NOWEJ POLITYKI REGIONALNEJ :

1. Rozwój infrastruktury lekkiej (soft) głównie infrastruktura z przekazywaniem informacji, (gosp. Oparta na wiedzy) i informacja stanowi najważniejszy zasób i bogactwo). Ogólnie chodzi tutaj o rozwój nowych technologii informacyjno komunikacyjnych NTIK. Zarówno rozwój Internetu objęcie całego obszaru dostępem do Internetu, technologii satelitarnej, bezprzewodowego Internetu. Walka z wykluczeniem cyfrowym jeden z celów. Jeżeli chodzi o Polskę to przeciętny obywatel finansuje sobie dostęp do NTIK. (może być na egzaminie)

2. Pośrednie oddziaływanie na przedsiębiorstwa i przedsiębiorców, przyjmuje formę tworzenia sprzyjającego otoczenia dla powstawania i rozwoju MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW , MŚIP, różnych ułatwień w tym celu. U nas występuje połączenie starych i nowych kierunków działania z uwagi na to ,że jesteśmy opóźnieni w rozwoju. Jeżeli się je wesprze to równowaga może zostać zakłócona. Tworzenie sprzyjającego środowiska polega na tworzeniu inkubatorów przedsiębiorczości dla osób mających zamiar założyć firmę, udostępnia się im pomieszczenia po cenach niższych niż rynkowych po to ,żeby przedsiębiorca mógł ,,wystartować”.

- OFEROWANIE Tworzenie usług po cenach mniejszych niż rynkowe np. kserokopiarstwo itd. Jeżeli na samym starcie. Tworzenie klastrów.

- Działania w zakresie ułatwiania dostępu do kapitału dla przedsiębiorco początkujących. (początkujących banki nie chcą pomagać ani dawać pożyczek. ----- Tworzenie funduszy venture capital. Są fundusze skierowane na innowację. Wiążą się z ryzykiem nie są nastawione na przyniesienie starty wiadomo jak innowacja się powiedzie to zyski przewyższają dochód z realizacji tradycyjnej działalności. Nadzieja tych funduszy podwyższonego ryzyka jest osiągniecie dużego zysku. Bussines - Angel ,,aniołowie biznesu” którzy wspierają działania nowych przedsiębiorców. Wsparcie finansowe łączy się także z dworactwem finansowym. Ponieważ te osoby mają duże doświadczenie w biznesie.

3. Rozwój działalności badawczo naukowej T+ R oraz wszelkich form kształcenia rolnictwa , Ma doprowadzić do rozwoju kapitału ludzkiego jest to ostateczny cel. Są to wiedza i umiejętności posiadane przez człowieka. Stan zdrowotności społeczeństwa.

4. Działania na rzecz rozwoju kapitału społecznego : więzi i relacje oparte na wzajemności i zaufaniu nie przechodzące przez rynek relację nie opierają się na cenie, pewna współpraca i działanie,

5

---