Program szkolenia operatorów sprzętu OSP.
Cel i zakres szkolenia.
Celem szkolenie prowadzonego według niniejszego programu jest przygotowanie strażaków do roli operatora sprzętu w OSP, do obsługi samochodów pożarniczych, urządzeń z silnikami spalinowymi stanowiących wyposażenie OSP oraz do konserwacji i drobnych napraw mających na celu utrzymanie pełnej sprawności tego sprzętu.
Charakterystyka absolwenta.
W wyniku szkolenia według niniejszego programu absolwent powinien
znać:
zasady poruszania się po drogach pojazdami uprzywilejowanymi,
zadania operatora w sekcji,
rodzaje samochodów pożarniczych i ich parametry techniczno-taktyczne,
budowę i zasady eksploatacji sprzętu silnikowego w OSP,
zasady działania pomp pożarniczych i urządzeń zasysających,
właściwości gaśnicze wody i piany oraz ich zastosowanie,
zastosowanie i bieżącą konserwację radiotelefonów.
umieć:
eksploatować motopompy, autopompy, samochody pożarnicze i sprzęt ratowniczy,
podawać wodę i pianę w różnych warunkach i przy wykorzystaniu różnych punktów czerpania wody,
podawać wodę na duże odległości,
konserwować i utrzymywać w sprawności technicznej sprzęt silnikowy będący na wyposażeniu OSP,
określać występujące usterki w pracy motopomp i autopomp oraz dokonywać napraw bieżących,
wykonywać obsługi okresowe samochodów pożarniczych,
prowadzić obowiązującą dokumentację sprzętu silnikowego,
dokonywać rozliczeń paliwa.
Warunki przyjęcia na szkolenie.
Wykształcenie ogólne zawodowe o profilu technicznym.
Posiadanie prawa jazdy kategorii odpowiedniej do pojazdu eksploatowanego w macierzystej jednostce.
Świadectwo ukończenia kursu podstawowego szeregowców OSP.
Skierowanie na kurs od zarządu OSP, potwierdzenie przez właściwy organ gminy.
Świadectwo o stanie zdrowia lub zaświadczenie o zdolności do odbycia kursu. Wskazana jest trzyletnia praktyka w prowadzeniu pojazdów określonych w kategorii prawa jazdy.
Organizacja szkolenia.
Szkolenie należy organizować w następujących formach:
jednorazowego, sześciodniowego skoszarowanego,
kursu nieskoszarowanego, prowadzonego w dniach dogodnych dla uczestników szkolenia.
Organizatora szkolenia obowiązuje:
wybór formy organizacyjnej oraz miejsca szkolenia,
zapewnienie wykładowców i instruktorów,
przygotowanie środków, sprzętu i materiałów dydaktycznych,
zgłoszenie terminu i ilości uczestników,
prowadzenie obowiązującej dokumentacji szkoleniowej.
Szkolenie należy zakończyć egzaminem przed komisją powołaną przez komendanta powiatowego/miejskiego PSP. Strażakom, którzy złożą egzamin z wynikiem pozytywnym należy wydać świadectwo ukończenia kursu operatora sprzętu OSP.
Świadectwo to upoważnia do pełnienia funkcji operatora sprzętu w OSP.
Wiadomości nabyte w trakcie szkolenia absolwent powinien systematycznie uaktualniać i pogłębiać w toku doskonalenia prowadzonego przez jednostkę oraz przez samokształcenie.
Wskazówki metodyczne.
W procesie realizacji programu nauczania należy uwzględnić potrzeby, warunki terenowe i sprzęt jakim będą pracować absolwenci szkolenia.
W programie szkolenia należy nawiązywać do umiejętności i wiedzy zdobytej przez strażaków przed kursem.
W czasie zajęć nie należy podawać strażakom wiadomości nieprzydatnych im w wykonywaniu obowiązków operatora sprzętu.
W czasie zajęć dydaktycznych należy stosować środki i materiały dydaktyczne, a w szczególności samochody pożarnicze, sprzęt silnikowy, sprzęt ratowniczy, przekroje, schematy, filmy itp.
W celu zaktywizowania strażaków należy zadawać pytania, stawiać problemy praktyczne, zlecać wykonanie określonych czynności itp.
W procesie kształtowania u strażaków umiejętności i nawyków powinny występować następujące etapy:
uświadamianie strażakom nazwy i znaczenia danej umiejętności,
sformułowanie reguł postępowania na podstawie wcześniej opanowanych wiadomości,
wykonanie wzorowo danej czynności przez instruktora lub pod jego ścisłym nadzorem,
wykonywanie pierwszych czynności przez strażaków przy stałej kontroli ze strony instruktora,
systematyczne i samodzielne wykonywanie przez strażaków ćwiczeń rozłożonych w czasie.
Podczas zajęć praktycznych grupa strażaków powinna liczyć 6 - 8 osób pracujących pod nadzorem jednego instruktora.
Zajęcia praktyczne należy poprzedzić instruktażem wstępnym, podczas którego zapoznaje się strażaków z tematem i celem zajęć, sprzętem silnikowym, obowiązującymi przepisami BHP.
W toku ćwiczenia umiejętności instruktor kontroluje prawidłowość ich wykonywania, a w razie zauważenia błędów przeprowadza instruktaż bieżący z podaniem zasadności (przyczyny).
W ostatniej fazie zajęć należy prowadzić instruktaż końcowy, na który składa się podsumowanie zajęć, analiza popełnionych podczas ćwiczeń błędów i ich przyczyny oraz ocena wyników ćwiczeń.
Po zakończeniu ćwiczeń należy pod kierunkiem instruktora oczyścić, zakonserwować sprzęt, uzupełnić stan paliwa.
Tematyka szkolenia
L.p. |
|
T |
P |
R |
1 |
Prawa i obowiązki operatora sprzętu (kierowcy) samochodu pożarniczego |
2 |
- |
2 |
2 |
Charakterystyka podstawowych samochodów pożarniczych |
2 |
2 |
4 |
3 |
Budowa i eksploatacja motopomp i autopomp |
2 |
5 |
7 |
4 |
Woda i piana jako środku gaśnicze |
1 |
- |
1 |
5 |
Sprzęt do podawania wody i piany |
1 |
- |
1 |
6 |
Podawanie wody i piany - praca operatora |
1 |
5 |
5 |
7 |
Obsługa techniczna motopomp i autopomp pożarniczych |
1 |
4 |
5 |
8 |
Obsługa techniczna samochodów pożarniczych |
2 |
5 |
7 |
9 |
Podstawowy sprzęt ratowniczy |
2 |
4 |
6 |
10 |
Łączność i alarmowanie |
1 |
1 |
2 |
|
Razem |
14 |
26 |
40 |
Zagadnienia szkoleniowe.
Prawa i obowiązki operatora sprzętu (kierowcy) samochodu pożarniczego.
Zagadnienia:
Użytkowanie samochodów pożarniczych.
Oznakowanie samochodów pożarniczych.
Postanowienia kodeksu drogowego w odniesieniu do samochodów uprzywilejowanych.
Warunki gwarantujące uprzywilejowanie w ruchu.
Wymagania kodeksu w stosunku do kierowcy.
Obowiązki kierowcy samochodu pożarniczego.
Zasady jazdy w kolumnie.
Uprawnienia kierowcy.
Czynności kierowcy w czasie alarmu, jazdy do akcji, w czasie działań ratowniczych i po akcji.
Ustawienie samochodu pożarniczego na terenie akcji.
Zasady BHP.
Charakterystyka podstawowych samochodów pożarniczych.
Zagadnienia:
Podział samochodów pożarniczych.
Podstawowe dane taktyczno-techniczne i eksploatacyjne najczęściej użytkowanych przez OSP samochodów pożarniczych np.: GLM 8, 2/8, GBAM 2/8+8, GBA 2.5/16, GCBA 6/32.
Podstawowe wyposażenie w/w samochodów.
Wykorzystanie w akcjach ratowniczych.
Jazda samochodem z pełnym zbiornikiem wody, z niepełnym zbiornikiem.
Podstawowe rozwinięcie sekcji (zastępów) z w/w samochodów.
Możliwości współdziałania różnego rodzaju samochodów np.: w zakresie dostarczania wody na duże odległości, współdziałanie w ramach plutonu.
Budowa i eksploatacja motopomp i autopomp.
Zagadnienia:
Rodzaje, budowa i działanie pomp pożarniczych.
Urządzenia zasysające - rodzaje i sposób działania.
Teoria ssania.
Wydajność i ciśnienie.
Wpływ oporów na wskazania przyrządów pomiarowych.
Napęd motopomp i autopomp - sposób przenoszenia mocy.
Układ smarowania, uszczelniania (motopompy i autopompy), zasilania, zapłonowy, rozruchowy, chłodzenia, regulator obrotów (motopompy), wyposażenie motopompy.
Układy wodno-pianowe samochodów pożarniczych.
Czynności wstępne przed uruchomieniem motopompy.
Bezpieczne uruchomienie motopompy za pomocą rozrusznika ręcznego, nożnego i elektrycznego.
Włączanie urządzenia zasysającego.
Nadzorowanie pracy motopompy.
Obserwacja urządzeń pomiarowych.
Warunki bezpiecznej pracy motopompy w różnych warunkach atmosferycznych i terenowych przy różnych punktach czerpania wody.
Czynności wstępne przed uruchomieniem autopompy.
Włączenie napędu.
Nadzorowanie pracy autopompy.
Obsługa tablicy sterowniczej - obserwacja urządzeń pomiarowych i czujników.
Warunki bezpiecznej pracy autopompy w różnych warunkach terenowych i przy różnych punktach czerpania wody.
Woda i piana jako środki gaśnicze.
Zagadnienia:
Właściwości gaśnicze wody.
Naturalne i sztuczne zbiorniki wody.
Rzeki - zastawki.
Sieć wodociągowa - rodzaje hydrantów.
Warunki pozwalające na pobór wody z różnych ujęć.
Właściwości gaśnicze piany.
Podział pian gaśniczych.
Środki pianotwórcze, rodzaje i zastosowanie.
Zasady wytwarzania piany.
Przechowywanie środków pianotwórczych.
Sprzęt do podawania wody i piany.
Zagadnienia:
Węże pożarnicze i armatura wodna - zastosowanie i sprawianie.
Zasysacze, prądownice i wytwornice pianowe - zastosowanie, sprawianie i konserwacja.
Generatory piany lekkiej - ich obsługa i konserwacja.
Podawanie wody i piany - praca operatora.
Zagadnienia:
Wybór i budowa punktów czerpania wody.
Praktyczna budowa stanowiska wodnego pod motopompę i autopompę.
Czynności operatora motopompy i autopompy przed podaniem wody.
Wskazania urządzeń pomiarowych - zachowanie się operatora przy różnych objawach.
Podawanie wody ze zbiornika samochodowego, otwartych ujęć, uzupełnianie zbiornika wodą.
Zasilanie z hydrantu.
Dostarczanie wody na duże odległości: przepompowywanie, przetłaczanie, dowożenie, system mieszany - wybór najlepszego systemu w danej sytuacji.
Czerpanie wody z dużych głębokości - wykorzystanie wysysaczy.
Praca operatora przy niedostatecznym zaopatrzeniu wodnym.
Czynności operatora motopompy i autopompy przed , w czasie i po podaniu piany.
Konserwacja sprzętu i urządzeń wytwarzających pianę.
Obsługa techniczna motopomp i autopomp pożarniczych.
Zagadnienia:
Przygotowanie do eksploatacji nowych i po remoncie motopomp i autopomp.
Docieranie.
Paliwo, oleje i smary - przygotowanie i stosowanie do motopomp i autopomp.
Sprawdzenie szczelności pompy - próba ssania na sucho.
Konserwacja motopompy i autopompy po pracy.
Okresowe obsługi techniczne poszczególnych układów.
Wykrywanie i usuwanie niedomagań eksploatacyjnych, naprawy warsztatowe motopomp i autopomp.
Rozliczanie zużycia paliwa.
Obsługa techniczna samochodów pożarniczych.
Zagadnienia:
Instrukcja obsługi samochodów pożarniczych.
Charakterystyki techniczne.
Docieranie, warunki gwarancji i użytkowanie samochodu, przeglądy gwarancyjne, obsługa codzienna OC, obsługi techniczne OT-I, OT-II, obsługi sezonowe.
Obsługa techniczna wyposażenia dodatkowego (instalacja wodno-pianowa, nagrzewnica, wyciągarka, blokada mostu, skrzynia rozdzielcza itp.).
Obsługa naprawcza poszczególnych układów (rozpoznanie niewłaściwej pracy podzespołów i dokonywanie napraw).
Zakres odpowiedzialności operatora sprzętu za sprawność techniczną samochodu.
Karta drogowa, dowód rejestracyjny, świadectwo legalizacji, książka pojazdu.
Przechowywanie paliw i smarów.
Normy zużycia.
Podstawowy sprzęt ratowniczy.
Zagadnienia:
Zadania straży pożarnych w zakresie ratownictwa technicznego, chemiczno-ekologicznego i wodnego, organizacja tych prac.
Podstawowe wyposażenie (ratownicze urządzenia hydrauliczne, poduszki pneumatyczne, piły do betonu i stali, piły do drewna, wyciągarki linowe, sprzęt burzący itp.), budowa, obsługa i zasady użycia.
Warunki bezpiecznej pracy i konserwacja.
Sprzęt ochrony dróg oddechowych - budowa, przeznaczenie, warunki bezpiecznego użycia, konserwacja.
Łączność i alarmowanie.
Zagadnienia:
Łączność dowodzenia i współdziałania.
Radiotelefony - typy, zastosowanie, obsługa.
Podstawowe zasady eksploatacji i sprawdzania sprawności, bieżąca konserwacja źródeł zasilania.
Znaki i sygnały stosowane w akcjach ratowniczych.