Pytanie 1
Na czym polegają ,,korzyści skali” na etapie opracowywania projektu inwestycyjnego?
Opracowując projekt inwestycyjny, jednym z istotnych elementów analizy finansowej jest kalkulacja kosztów zmiennych w analizie statycznej. Koszty jednostkowe zmienne zależą głównie od przyjętej wielkości produkcji, którą z kolei określają zdolności produkcyjne. Korzyści skali występują, gdy koszty jednostkowe spadają w miarę wzrostu rozmiarów produkcji.
c
jednostkowe C = A ∙ Q(m - 1) , gdzie A to stały parametr, a m to
koszty prod. współczynnik korelujący koszty z
rozmiarami mocy.
a (zdolności wytwórcze)
Korzyści skali wyrażają się formułą:
C / Cr = (a / ar)m , gdzie C to oczekiwany koszt dla mocy Q, Cr i ar to wartości dla projektu odniesienia, a m to współczynnik korelacji.
M = 1
(C,Cr)
stosunek M = 0,6
kosztów M = 0,3
stosunek mocy (Q,Qr)
W większości gałęzi przemysłu minimalny ekonomiczny poziom produkcji został generalnie ustalony w odniesieniu do zastosowanych technologii oraz cen panujących w krajach uprzemysłowionych. Jednak poziom ten może być inny w różnych krajach w zależności od okoliczności. Gdy koszty produkcji będą niewątpliwie spadać przy zwiększającym się poziomie i wielkości produkcji, efekty ekonomiczne, ekologiczne i techniczne mogą być silnie zróżnicowane w zależności od kraju i gałęzi przemysłu. Tak dzieje się w przypadku artykułów technicznych i samochodów.
Pytanie 2
Co określa minimalne zdolności wytwórcze możliwe do zaakceptowania w projekcie inwestycyjnym?
Opłacalne, minimalne wielkości produkcji rozpatruje się w 3 aspektach:
Analizy kosztu jednostkowego przy pełnym wykorzystaniu zdolności wytwórczych,
Określenia kosztu ograniczającego dla warunków projektu,
Określenia minimalnej skali produkcji w punkcie krytycznym.
C
Koszt jednostki koszt ograniczający
produkcji
opłacalne Zdolności wytwórcze
minimalne zdolności wytwórcze
W wielu gałęziach przemysłu można generalnie określić minimalne zdolności produkcyjne.
Określając minimalne zdolności produkcyjne należy wykorzystać zdobyte przez innych doświadczenie. Istnieje bowiem związek pomiędzy kosztami produkcji w analizowanym projekcie, a takimi samymi kosztami produkcji w innych projektach.
Bardzo ważnym czynnikiem jest dostępna technologia i wyposażenie - bardzo często znormalizowana do konkretnych zdolności produkcyjnych w różnych gałęziach. Choć można je dostosować do mniejszej skali produkcji, to jednak koszty adaptacji mogą nieproporcjonalnie wysokie. Z tego względu projekty w niektórych gałęziach przemysłu powinny odpowiadać minimalnym zdolnościom produkcyjnym.
Generalnie, minimalną zdolność produkcyjną można określić pod względem potrzeb w zakresie wyposażenia i zastosowanej technologii bądź ich kombinacji.
Pytanie 3
Jakie czynniki określają maksymalne zdolności wytwórcze?
Nominalne zdolności produkcyjne są to zdolności osiągane technicznie i często odpowiadają zdolności gwarantowanej przez dostawcę urządzeń. Osiągnięcie nominalnych maksymalnych zdolności produkcyjnych jest możliwe, ale wymuszałoby to konieczność pracy w nadgodzinach, nadmierne zużycie wyposażenia, pośrednich czynników produkcji, części zamiennych i wynikający z tego - nieproporcjonalny wzrost kosztów produkcji.
Maksymalna wielkość zdolności produkcyjnej powinna być więc określona na poziomie normalnej osiągalnej zdolności produkcyjnej zakładu przy danej strategii marketingowej i istniejącym rynku zbytu. Zdolność ta powinna odpowiadać optymalnemu poziomowi produkcji, możliwemu do określenia na podstawie oddziaływania na siebie różnych czynników, tj. technologia, dostępność zasobów, koszty inwestycyjne i koszty produkcji. Jeżeli bowiem któryś z tych czynników okaże się krytyczny dla określenia normalnej osiągalnej zdolności produkcyjnej zakładu, należy wziąć pod uwagę wszystkie aspekty.
Pytanie 4
Proszę krótko scharakteryzować znaczenie standardów przemysłowych.
W określaniu jakości
Możliwość sprawdzenia dostępnych materiałów do produkcji za pomocą standardów,
Określenie wymagań technologicznych
Rozłożenie alternatyw
Ustalenie, czy potrzebne jest testowanie praktyczne
W określaniu ilości
Ustalenie wymagań procesu produkcyjnego
Zapobieganie powstawaniu strat
Możliwość stworzenia programu i harmonogramu działań
Określenie wymagań i warunków składowania
Pytanie 5
Co określi wysokość planowanych w projekcie inwestycyjnym płac?
Wysokość planowanych w projekcie inwestycyjnym płac określi roczny koszt robocizny przy normalnych zdolnościach produkcyjnych. Obejmuje on: wynagrodzenia za pracę, koszty utrzymania personelu, koszty ubezpieczeń społecznych i inne narzuty a także deputaty, premie i podatki od płac. Cenę czynnika pracy określa się na poziomie ceny dualnej w związku z tym, że gospodarka nie działa efektywnie.
Pytanie 7
Czym różni się wybór lokalizacji od wyboru miejsca?
Terminy lokalizacja i teren inwestycyjny są często stosowane jako synonimy, choć istnieje między nimi dość istotne rozróżnienie.
Wskazanie lokalizacyjne dotyczy stosunkowo dużego obszaru geograficznego, w granicach którego można wybrać szereg alternatywnych terenów. Odpowiednia lokalizacja może obejmować znaczny obszar (wzdłuż rzeki, promieniu 15 km, wokół zespołu miejskiego) w określonym rejonie geograficznym. W granicach wskazanej lokalizacji można zidentyfikować i dokonać oceny 1 lub kilku terenów budowy projektu.
Dokonując wyboru lokalizacji bierzemy pod uwagę:
Środowisko naturalne i warunki geofizyczne
Skutki ekologiczne projektu
Politykę społeczno - gospodarczą (zachęty, restrykcje, plany rządu)
Warunki i wymogi infrastruktury przemysłowej, społecznej, urbanizację, poziom edukacji społeczeństwa.
Przy wyborze miejsca należy ocenić następujące wymogi I uwarunkowania:
Warunki ekologiczne (gleba, zagrożenia, klimat)
Uwarunkowania społeczno - ekonomiczne (ograniczenia, zachęty, wymogi)
Infrastruktura lokalna w miejscu usytuowania terenu
Aspekty strategiczne przedsiębiorstwa
Koszt gruntów
Przygotowanie i uzbrojenie terenu.
Pytanie 8
Jakie czynniki wpłyną na wybór rozmiarów zdolności produkcyjnych w projekcie inwestycyjnym?
Zdolność produkcyjna jest to ilość lub liczba jednostek, jakie można wyprodukować w określonym czasie. O wyborze rozmiarów zdolności produkcyjnych decydują:
Normalne osiągalne zdolności produkcyjne - zdolności te można osiągnąć w normalnych warunkach pracy, biorąc pod uwagę zainstalowane urządzenia i warunki techniczne zakładu, takie jak normalne postoje, przestoje, okresy świąteczne, przerwy na konserwację, zmianę oprzyrządowania, pożądany stopień zmianowości oraz niepodzielność większych maszyn.
Planowany system zarządzania
Ograniczenia kosztowe
Dostosowanie do możliwości zbytu i koncepcji marketingowej zakładu.
Pod uwagę bierzemy wszystkie powyższe czynniki łącznie.
Pytanie 10
Podać formułę na wybór najkorzystniejszego wyposażenia.
Wybór technologii i wyposażenia:
Określenie wymogów i ograniczeń (skala i jakość produkcji)
Analiza alternatywnych rozwiązań. Dla każdej alternatywy określa się:
Koszty inwestycji i koszty bieżące
Robociznę
Koszty nakładów materiałowych
Wstępna analiza opłacalności
wybór najwłaściwszej technologii i wyposażenia
Wybór technologii i wyposażenia są od siebie zależne. Wymogi w zakresie maszyn i wyposażenia należy określić w studium inwestycyjnym na podstawie zdolności produkcyjnych oraz wybranej technologii produkcji.
Wybór wyposażenia zależny jest od:
potrzeb w zakresie wydajności
posiadanych środków
kwalifikacji pracowników
infrastruktury (dostępności energii elektrycznej)
kosztów robocizny
rodzaju przemysłu (stopnia innowacyjności)
możliwość konserwacji
czas dostawy maszyn
czas montażu i instalacji.
Pytanie 11
Jakie elementy określają optymalny koszt inwestycji?
W miarę wydłużania okresu realizacji projektu lub jego skracania, koszty inwestycji odpowiednio zmniejszają się lub zwiększają, zwłaszcza w początkowej fazie inwestycji. Koszty inwestycji dodatkowo będą powiększane o straty wynikające z opóźnień w rozpoczęciu produkcji.
Zatem optymalny koszt inwestycji inwestor osiąga wówczas, gdy minimalizowane będą straty związane z rozpoczęciem produkcji. Stąd tak ważny na etapie projektowania inwestycji jest szczegółowy harmonogram działań.
Pytanie 12
Co składa się na program produkcji?
Określenie wymogów rynku w kontekście strategii marketingowej (asortyment i wielkość produkcji)
Zapotrzebowanie na środki produkcji
Technologia i know - how
Określenie zdolności produkcyjnych zakładu
Normalne osiągalne zdolności produkcyjne
Nominalne maksymalne zdolności produkcyjne
Efekt skali
Minimalna wielkość ekonomiczna i ograniczenia związane z wyposażeniem
Ograniczenia w zakresie zasobów i środków produkcji
Kadra kierownicza i siła robocza.
Pytanie 13
Jakie są twoim zdaniem najważniejsze różnice między badaniem rynku dla projektu budowy cementowni i projektu budowy fabryki odzieży?
Ważnym czynnikiem jaki należy wziąć pod uwagę jest analiza odbiorców.
W przypadku cementowni opłacalność zależy głównie od istnienia odbiorców produktów finalnych. Cement jest dobrem, które wymaga odpowiedniej technologii wytwarzania, specjalistycznych maszyn oraz wysokich nakładów. Nie jest możliwe wytwarzanie niewielkich ilości cementu, ponieważ koszty stałe związane z uruchomieniem linii i utrzymaniem jej gotowości są bardzo wysokie, stąd konieczne jest zapewnienie na wstępie działalności zbytu na dużą skalę (np. program budowy autostrad, który gwarantuje szerokie zapotrzebowanie na cement). Z drugiej strony malejąca tendencja budownictwa mieszkaniowego, którą także należy wziąć pod uwagę.
W przypadku fabryki odzieży (przemysł lekki) można różnicować rozmiary produkcji, gdyż linia produkcyjna nie charakteryzuje się tak dużą złożonością i kapitałochłonnością jak cementownia. Możliwe jest zatem zmniejszenie produkcji, zmiana asortyment, dywersyfikacja w przypadku osłabienia koniunktury.
Analiza dla obu projektów będzie się różnić także szczegółowością wytycznych, jakimi kierować się będzie inwestor przy wyborze lokalizacji. Znaczącą rolę odgrywa tu środowisko i groźba jego zanieczyszczenia.
Pytanie 14
Czym się różni badanie rynku dla potrzeb projektu inwestycyjnego od badania rynku dla potrzeb istniejącego zakładu produkcyjnego?
Różnica tkwi przede wszystkim w horyzoncie czasowym jaki przyjmuje się dla potrzeb badania rynku.
Dla projektu inwestycyjnego, który jest opracowywany dla nowej działalności, okres analizy może sięgać (w zależności od rozmiarów przedsięwzięcia) nawet 15 lat.
Dla istniejącego zakładu produkcyjnego okres ten jest znacznie krótszy. Może dotyczyć najbliższej przyszłości, jeśli badanie rynku ma na celu określenie odbiorców dla bieżącej produkcji, lub wydłużać się w miarę zapotrzebowania (modernizacja zakładu, linii produkcyjnej, restrukturyzacja, zmiana profilu działalności).
Pytanie 17
Co to jest kapitał obrotowy i jak jest liczony?
Kapitał obrotowy to środki potrzebne do eksploatacji obiektu w całości lub w części. Kapitał obrotowy netto to różnica między bieżącymi aktywami (suma zapasów, płynnych aktywów finansowych, przedpłat, należności, nakładów przyszłych okresów i gotówki), a bieżącymi pasywami (zobowiązani9a bieżące). Stanowi on zasadniczą część początkowych nakładów inwestycyjnych projektu, niezbędną do eksploatacji zakładu. Wszelkie zmiany bieżących aktywów czy pasywów mają wpływ na zapotrzebowanie na środki finansowe. Każde zwiększenia netto kapitału obrotowego oznacza wydatek pieniężny (wpływy), a każde jego zmniejszenie zwalnia środki finansowe (wypływy). Ponieważ kapitał obrotowy jest obliczany po odjęciu zobowiązań bieżących tj. krótkookresowych źródeł finansowania, jest logiczne, że musi być finansowany z kapitału zakładowego lub zadłużenia krótkookresowego. Wartość kapitału obrotowego powinna być optymalna, tzn. ani za duża, ani za mała. Dlatego też należy kapitał obrotowy dokładnie oszacować, a jego poziom dokładnie kontrolować.
Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy = (zapasy + należności) - zobowiązania.
Pytanie 18
Proszę podać wzór na cenę ziemi i wyjaśnić znaczenie poszczególnych jego elementów.
Przy założeniu konkurencji doskonałej cenę ziemi stanowi relacja renty do stopy procentowej, czyli cena ziemi = renta / stopa%.
Renta gruntowa jest dochodem jaki uzyskuje właściciel z tytułu posiadania ziemi. Stopa procentowa stanowi tu koszt alternatywny, czyli koszt utraconych korzyści z alternatywnych inwestycji w stosunku do zakupu ziemi.
W praktyce konkurencja nie jest doskonała i nie działa efektywnie - zasoby nie są w pełni wykorzystywane, szczególnie dotyczy to robocizny i ziemi. W przypadku ziemi występują nieużytki oraz tereny niezagospodarowane i o niekorzystnym położeniu (słabe możliwości uzyskiwania dochodów). To powoduje konieczność wyznaczenia do rachunku projektu inwestycyjnego ceny dualnej ziemi.
Cenę dualną ziemi może stanowić:
Gotowość do zapłacenia określonej ceny za ziemię
Wartość alternatywna najlepszego produktu jaka można uzyskać za ziemię.
Pytanie 19
Proszę podać przykład dźwigni finansowej projektu inwestycyjnego.
Dźwignia finansowa umożliwia odpowiedź na pytanie, jaki może być wpływ na stopę zwrotu netto od kapitału własnego wzrostu zadłużenia przy danej stopie procentowej, zysku operacyjnym oraz stopie podatkowej. Dźwignia finansowa to wpływ wzrostu zadłużenia na wartość rynkową przedsiębiorstwa. Jeśli wzrost zadłużenia powoduje wzrost wartości rynkowej firmy, wówczas mówimy o dodatniej dźwigni finansowej. Gdy wzrost zadłużenia przyczynia się do spadku wzrostu wartości rynkowej firmy, mówimy o ujemnym oddziaływaniu. Dźwignię finansową charakteryzuje relacja zysku netto z kapitałów własnych do stopy zwrotu z aktywów. Ważne także jest ryzyko. Mieszana struktura kapitału sprawia, że ryzyko finansowe jest większe niż w przypadku finansowania wyłącznie przy wykorzystaniu kapitału własnego. Wykorzystanie pożyczki zwiększa stopień zmienności wartości akcji, a tym samym ryzyko z tym związane. Ryzyko inwestowania w akcje firmy wykorzystującej zadłużenie długoterminowe jest wyższe niż w firmę samofinansującą się.
Pytanie 20
Co to jest wewnętrzna stopa zwrotu?
Wewnętrzna stopa zwrotu to jeden z najszerzej stosowanych wskaźników oceny projektów inwestycyjnych. W rzeczywistości jest to stopa dyskontowa, przy której NPV jest równe 0. można ją określać jako stopę graniczną. Wewnętrzna stopa zwrotu to maksymalna stopa procentowa kredytu, jaki inwestorowi opłacałoby się wziąć, gdyby całość nakładów finansowych byłaby długiem. IRR to faktyczna stopa zwrotu inwestycji. Może być ona łatwo porównywalna ze stopami zwrotu z innych inwestycji.
Przy stosowaniu IRR zasadą jest wybór projektu, dla którego jest ona wyższa od alternatywnego kosztu kapitału. Jeśli bowiem koszt kapitału jest niższy od IRR, to znaczy, że NPV jest dodatnie. Jeśli oba wskaźniki są równe, to NPV = 0, a jeśli koszt alternatywnego kapitału jest wyższy od IRR, to projekt jest nieopłacalny.
IRR to roczna stopa zwrotu netto zainwestowanego kapitału albo też przedstawiana inaczej jako najwyższa stopa oprocentowania kredytów w warunkach po opodatkowaniu, po której możliwe jest zgromadzenie środków dla projektów.
Pytanie 22.
Jaka jest różnica w liczeniu IRR dla inwestycji i IRR dla opłacalności kapitału własnego (zakładowego)?
Procedura obliczania IRR jest taka sama jak NPV. Można wykorzystać ten sam rodzaj tablicy dyskontowej i zamiast dyskontowania przepływów pieniężnych przy założonym poziomie stopy dyskontowej wyrównującej nakłady i efekty, przeprowadzić metodą kolejnych przybliżeń obliczenia kilku różnych poziomów stopy dyskontowej, aż znajdzie się taki poziom dla którego NPV jest równe 0. obliczanie IRR zaczyna się od przygotowania tablicy przepływów pieniężnych. Następnie określa się stopę dyskontową i oblicza się zaktualizowane wartości PV. Jeżeli otrzymana NPV jest dodatnia, następną rundę obliczeń przeprowadza się dla wyższej stopy dyskontowej, aż NPV będzie liczbą dodatnią i r1 i r2<1.
IRR może być interpretowana jako roczna pieniężna stopa netto zainwestowanego kapitału albo też przedstawiona inaczej jako najwyższa stopa oprocentowania kredytów w warunkach po opodatkowaniu, po której możliwe jest uzyskanie środków dla projektu.
Pytanie 26
Proszę określić składniki kosztu zadłużenia w projekcie inwestycyjnym.
Składniki kosztu zadłużenia:
Odsetki - mogą być brane z góry i nie dostajemy do ręki pełnej kwoty kredytu, tylko kwotę pomniejszoną o pierwszą ratę; nominalny koszt kredytu (odsetki) jest niższy od kosztu rzeczywistego, bowiem ten drugi powiększony jest o koszty prowizji.
Prowizje
Opłaty
Podatki
Bonifikaty.
Pytanie 27
Jaki jest wpływ inflacji na projekt inwestycyjny?
Jeśli istnieje prawdopodobieństwo, że relatywne ceny się zmieniają (np. koszty robocizny), należy przeanalizować w projekcie wrażliwość prognozowanych przepływów pieniężnych na efekty inflacji. Nie chodzi tu tylko o ceny produktów, ale analiza powinna określać też strategie przeciwdziałania ryzyku związanego z inflacją (umowy z klauzulami o eskalacji cen).
Przy hiperinflacji dochód lub efektywność inwestycji może być obliczania przy założeniu cen stałych. Gdy ceny mogą się radykalnie zmienić, należy dokonać odpowiednich dostosowań.
Planowanie finansowe w przypadku wysokiej stopy inflacji wymaga stosowania specjalnych metod księgowych, zgodnych z przepisami kraju. Metody te obejmują częste przeszacowania wartości księgowych środków trwałych i obrotowych, w tym też dostosowanie rocznych odpisów amortyzacyjnych, jak również zobowiązania firmy.
Ryzyko inflacji może mieć wpływ na decyzje, czy dzierżawić, czy kupować wyposażenie fabryki. Jeżeli przyszłe płatności określone zostały jako stałe w wyrażeniu pieniężnym, inflacja zwiększa atrakcyjność leasingu, bo ryzyko związane z inflacją przenoszone jest na leasingodawcę.
Pytanie 33
Jak radzimy sobie z niepewnością podczas przygotowywania projektu inwestycyjnego?
Wyliczamy premię za ryzyko - inwestor wyliczając wartość bieżącą projektu według jakiejś stopy dyskontowej (ważonego kosztu kapitału). Np. jeżeli stopa dyskontowa
= 10%, NPV>0, to inwestor dodaje do tych 10% (subiektywnie) premię za ryzyko i liczy nowe NPV. Jeżeli wówczas przy nowej stopie dyskontowej NPV>0, to inwestor stwierdzi, że warto inwestować, jeżeli NPV będzie mniejsze od 0, to inwestor może inwestować.Krótkie NPV - skracamy okres życia projektu
Liczymy dynamiczny okres zwrotu - okres zwrotu z uwzględnieniem dyskonta
Dywersyfikujemy portfel inwestycji - dodawanie różnych rodzajów inwestycji w celu zmniejszenia ryzyka
Robimy analizę wrażliwości - badamy tu wpływ negatywnych zjawisk na projekt, aby zapobiec znacznemu niedoszacowaniu kosztów lub przeszacowaniu dochodów (jeżeli cena spadnie o x%, to jakie jest prawdopodobieństwo, że spadnie rzeczywiście o tą wartość).
Pytanie 34
Wyjaśnij analizę progu rentowności i jej znaczenie dla podejmowania decyzji inwestycyjnej?
Celem analizy progu rentowności jest określenie punktu równowagi, w którym przychody ze sprzedaży równe są kosztom produkcji sprzedanej. Kiedy wielkość sprzedaży znajduje się poniżej tego punktu, firma ponosi straty. Analiza progu pozwala na porównanie planowanego stopnia wykorzystania zdolności wytwórczych z poziomem poniżej którego firma poniosłaby straty.
Próg rentowności - poziom wykorzystania mocy, dla którego przychody ze sprzedaży i koszty produkcji są sobie równe.
Próg rentowności poddaje się analizie wrażliwości, przyjmując różne poziomy kosztów stałych i zmiennych oraz cen sprzedaży.
Wielkość przychodów ze sprzedaży w punkcie progu rentowności określana jest jako wartość sprzedaży dla progu rentowności, a cena jednostkowa w tej sytuacji nazywana jest ceną sprzedaży progu rentowności.
Jeżeli program produkcji zawiera wiele produktów, wówczas dla danego progu rentowności określonego przy pomocy fizycznych rozmiarów sprzedaży istnieć będzie kombinacja różnych cen produktów, ale nie można określić jednej ceny progu rentowności.
Pytanie 35
W jakich warunkach należy robić analizę ekonomiczną projektu inwestycyjnego?
Analizę ekonomiczną projektu inwestycyjnego przeprowadza się, gdy projekt wpasowuje się w gospodarkę narodową, tzn. czy jest on dla niej korzystny, czy nie.
Gospodarka narodowa zależy i dąży do trzech składowych efektywności (warunków):
Efektywność statyczna:
Pełne zatrudnienie
Właściwe wykorzystanie zasobów i właściwa kombinację produktów (odzwierciedla chęć konsumenta do zapłacenia za dane kombinacje)
Efektywność dynamiczna - zapewniony jest wzrost gospodarczy we właściwym tempie - wybór społeczeństwa między teraźniejszą a przyszłą konsumpcją
Efektywność podziału produktu - Istnieje ogólna zgoda społeczna, że produkty dzielone są sprawiedliwie - system do którego gospodarka dąży
Są dwie przyczyny, które to uniemożliwiają:
Niedoskonałość rynku (elementy monopolistyczne, czynniki zewnętrzne, produkty publiczne np. edukacja, internet).
Niedoskonałość w działaniu rządu (zbędne, za silne lub za słabe interwencje, np. kontrola cen).
Pytanie 36
Wyjaśnij znaczenie i sposób interpretacji ceny ,,na granicy” dla produktów substytujących import.
W przypadku produktów substytujących import cena ta to cena produktu na granicy (CIF) powiększona o wewnętrzne rozmiary transportu.
CIF - formuła umowy stwierdzająca, że koszty związane z załadunkiem, przewozem i ubezpieczeniem towaru ponosi sprzedający, dotyczy głównie umów międzynarodowych.
Pytanie 37
Wyjaśnij znaczenie i sposób interpretacji ceny ,,na granicy” dla produktu eksportowanego, który będzie zużywany przez proponowany projekt.
Do wszystkich produktów, które są w obrocie handlu międzynarodowego stosuje się ceny graniczne, czyli ceny rynku światowego. Ceny rynku międzynarodowego należy sprowadzić do poziomu projektu. Dla produktu eksportowanego, który będzie zużywany przez proponowany projekt odpowiednikiem ceny jest cena na granicy (FOB) pomniejszona o wewnętrzne koszty transportu - czyli koszty na terenie Polski.
FOB - międzynarodowa formuła handlowa określająca, że sprzedawca na swój koszt dostarcza i załadowuje towar na statek wyznaczony przez kupującego, który od tej chwili sam ponosi za niego koszty i odpowiedzialność.
Pytanie 38
Co to jest i jak się wyznacza cenę dualną waluty zagranicznej oraz dlaczego i w jakich warunkach jest to konieczne?
Występujące obecnie relacje cen walut w przybliżeniu są zbliżone do siebie, co wyraża formuła:
P1/P1zagran. ≈ P2/P2zagran. ≈ ... ≈ Pn/Pnzagran.
Jednak w obrotach zagranicznych (jak w całej gospodarce) występują pewne zakłócenia, np. opłaty celne na granicy, cła, itd. Teoretycznie kurs dualny waluty zagranicznej powinien kształtować się na poziomie równowagi eksportu i importu.
P/Pzagran. export
Kurs waluty
E
import
0 A Obroty w handlu
Przy wielkości obrotów 0A kurs waluty kształtuje się na poziomie równowagi exportu
i importu. Jednak w Polsce dualny kurs waluty nie jest kursem równowagi w handlu zagranicznym i nie zależy od sytuacji w handlu zagranicznym (duży deficyt obrotów, duży napływ kapitału zagranicznego na inwestycje). Kurs waluty w Polsce jest często przeszacowywany w stosunku do sytuacji gospodarki narodowej. Cena dualna waluty zagranicznej w Polsce jest ceną równowagi popytu i podaży na waluty zagraniczne.
Formuła: kurs równowagi popytu i podaży na waluty ∙ współczynnik, gdzie:
Współczynnik = (x +S) + (M + T) / x + M > 1
X - export
M - import
S - subsydia w exporcie
T - opodatkowanie w imporcie.
S i T to wysiłek państwa i gospodarki w celu równoważenia obrotów.
Inna formuła: kurs równoważenia ∙ współczynnik, gdzie:
Współczynnik = (M - x / M) + 1, gdzie M - x to deficyt obrotów w handlu zagranicznym. Gdyby export < importu, to wskaźnik byłby ujemny.
Są jeszcze inne odmiany wskaźnika - ważone przez popyt zagraniczny.
Pytanie 42
Omów wpływ elastyczności popytu na eksport na cenę dualną waluty zagranicznej?
Ponieważ cenę dualną waluty zagranicznej stanowi cena równowagi popytu i podaży na waluty zagraniczne elastyczność cenowa popytu na export ma dość istotne znaczenie.
popyt doskonale elastyczny - konkurencja doskonała - nie potrzeba wyznaczać ceny dualnej.
popyt elastyczny - wzrost (spadek) popytu na walutę krajową powoduje proporcjonalny spadek (wzrost) cen walut zagranicznych. Zatem cena dualna waluty zagranicznej rośnie lub spada proporcjonalnie.
popyt nieelastyczny - wzrost (spadek) popytu na walutę krajową powoduje szybszy bądź wolniejszy spadek (wzrost) cen walut zagranicznych. Cena dualna waluty zmienia się także nieproporcjonalnie w takich samych kierunkach.
popyt sztywny - wzrost (spadek) popytu na walutę krajową nie powoduje zmian w cenach walut zagranicznych. Cena dualna waluty pozostaje niezmienna.
Pytanie 43
W jaki sposób można wycenić poziom ceny dualnej pracy i jak będzie ona wpływać na ,,ekonomiczną opłacalność” projektu (EIRR)?
Przy ocenie dużego projektu inwestycyjnego posługujemy się tablicą przepływów pieniężnych cash flow. Jednak dane w niej nie są oczywiste ze względu na zakłócenia
w gospodarce. Przy analizie ekonomicznej projektu punktem wyjścia są następujące założenia:
gospodarka działa w warunkach niedoskonałej konkurencji. Występują w niej bowiem monopole (telekomunikacja, wodociągi).
Występują interwencje rządu (często zbędne, za silne lub za słabe).
Bank centralny ,,narzuca” stopy procentowe.
Aby więc wyliczona opłacalność inwestycji odwzorowywała stan gospodarki - ceny, a w tym cena robocizny musi być policzona w sposób dualny (określenie z programowania liniowego).
Cenę dualną robocizny wyliczymy z układu nierówności utworzonych przez macierz współczynników ilościowych produkowanych dóbr i towarzyszącym im wielkości nakładów czynników produkcji oraz ich cen, przy czym ceny czynników produkcji z robocizną włącznie stanowić będą warunki ograniczające. Funkcją celu dla programu będzie minimalizacja łącznych kosztów robocizny i innych wykorzystanych zasobów.
Zatem wyliczona formuła na cenę dualną robocizny to: UL = dW / dL.
Ponieważ w Polsce nakłady czynnika pracy nie są w pełni wykorzystywane, wnioskujemy w prosty sposób, że cena dualna pracy jest równa zero.
C L
Jednak ceny dualnej równej zero nie możemy w praktyce przyjąć do rachunku ekonomicznej opłacalności projektu, ze względu na możliwość popełnienia błędu, który wynika z faktu, że państwo wprowadziło instrument tzw. płacy minimalnej. Dlatego do obliczeń w rachunku opłacalności stosujemy ,,urzędową” płacę minimalną robotników niewykwalifikowanych, czyli cenę za jaką ludzie będą gotowi podjąć pracę.
9
Wyszukiwarka