Wykład 3 - 02.04.2011 r.

Rynek wewnętrzny, polityki gospodarcze, finanse UE

USŁUGI SIECIOWE - ZASADY OTWIERANIA KONKURENCJI

1. Demonopolizacja

2. Deregulacja - rozdzielenie funkcji regulacyjnych od funkcji operacyjnych zarządczych

3. Utworzenie niezależnych urzędów regulacji w krajach członkowskich

4. Zasada otwartego dostępu do sieci przesyłowych - Open Network Provision

5. Harmonizacja standardów technicznych

6. Zasada usług powszechnych - definicja - są to usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym gwarantujące równy dostęp dla różnych grup konsumentów i różnych regionów, przy założeniu ciągłości dostaw, ich uniwersalności oraz przystępności cenowej

7. Rodzaj usług powszechnych definiują kraje członkowskie

ETAPY LIBERALIZACJI SEKSTORA TELEKOMUNIKACJI I USŁUG FINANSOWYCH

1. 1 stycznia 1998 program pełnej liberalizacji usług telekomunikacyjnych

2. liberalizacja sektora usług finansowych od 1989 do 2005

3. usługi bankowe

4. 1989 DRUGA DYREKTYWA BANKOWA - program liberalizacji usług bankowych oparty na minimalnej harmonizacji

DYREKTYWA BANKOWA - Założenia

1. Jednolita licencja bankowa - obowiązuje od 1 stycznia 1993 na terenie UE

2. Wymóg kwalifikacji zawodowych i reputacji osób zatrudnionych - zasady czterech oczu

3. Definicja instytucji kredytowej

4. Wymóg kapitału założycielskiego instytucji kredytowej 5 mln euro

5. Nadzór ostrożnościowy sprawowany przez kraj, gdzie jest siedziba instytucji macierzystej

POSTĘP W LIBERALIZACJI SEKTORA USŁUG

Dyrektywa usługowa z 2006 r. - tworzy generalne ramy prawne dla swobodnego świadczenia usług na obszarze rynku wewnętrznego (nie obejmuje tych sektorów gdzie są przepisy szczegółowe np. usługi finansowe - tzw. Dyrektywa Bolkestein)

WYŁĄCZENIA spod dyrektywy usługowej:

1. transport miejski, taksówki i karetki pogotowia ratunkowego

2. usługi medyczne i farmaceutyczne

3. usługi audiowizualne, w tym w kinach

4. działalność hazardowa

5. usługi społeczne z zakresie budownictwa socjalnego, opieki nad dziećmi, usługi dla osób potrzebujących i dla rodzin

6. usługi społeczne

7. usługi podatkowe

SWOBODA PRZEŁYWU KAPITAŁU

• DYREKTYWA Z 1988 - wprowadziła pełną swobodę przepływu kapitału, w tym transferów krótkoterminowych

• okresy przejściowe otrzymała Grecja do 1.7.1994, oraz Portugalia, Hiszpania i Irlandia do 31.12.1992

• Traktat z Maastricht - !!!

SWOBODA PRZEPŁYWU OSÓB

• przyczyny migracji

• potencjał migracyjny a wielkość migracji

• SWOBODA PRZEPŁYWU pracowników najemnych, osób zatrudnionych na własny rachunek, studentów, emerytów, członków rodzin

• DEFINICJA SWOBODY PRZEMIESZCZANIA SIĘ OSÓB: swoboda podróżowania, osiedlania się, podejmowania nauki i pracy

• Regulacje dla swobody przepływu obejmują: edukację, zamieszkania, podróżowanie, praca najemna i na własny rachunek, ochrona zdrowia, ubezpieczenia społeczne, bezpieczeństwo, prawa obywatelskie

Szczególne problemy :

• równy dostęp do zatrudnienia - brak dyskryminacji

• koordynacja systemów ubezpieczeń społecznych

• wzajemne uznawanie kwalifikacji zawodowych

• wymagania dotyczące zawodów regulowanych - katalog zawodów regulowanych

UKŁAD Z SCHENGEN

1985 - Benelux Niemcy Francja

1990 - Konwencja wykonawcza do układu w sprawie stopniowego znoszenia kontroli

na wspólnych granicach

1990 - Trzy porozumienia o akcesji Włoch Hiszpanii i Portugalii

1990 do 1991 - Akcesja Grecji Austrii Danii Finlandii Szwecji Islandii Norwegi

1997 - Włączenie całości ulg do porządku prawnego UE w Traktacie Amsterdamskim

(derogacja dla UK i Irlandii )

2008 - Polska wchodzi do Schengen

KONKURENCJA NA DUŻYM RUNKU I BARIERY RYNKOWE

• Dominacja konkurencji monopolistycznej

• Obecność firm transeuropejskich, transnarodowych i krajowych (lokalnych)

• Obecność firm dużych oraz małych i średnich - działających lokalnie i na skalę europejską (dylemat europeizacji firm)

• Władza rynkowa, połączenia firm, metody walki konkurencyjnej

• Strategie działania firm - dylemat konkurencyjności na dużym rynku

PROBLEMY KONKURENCJI NA JRE:

OCHRONA KONKURENCJI: cele ogólne:

• Ocena struktury rynkowej - udziały w rynku

• Ocena władzy rynkowej - definicja indeksu Lernera = (P-MC)/P=1/E(QP)

• Ocena praktyk rynkowych (porozumienia firm, dominująca pozycja, fuzje/koncentracje)

• Ocena zachowań rynkowych - zmowy przedsiębiorstw, kolektywna dominacja

• Ocena organizacji rynków

• Ocena barier wejścia i wyjścia na rynek (model Daina, Demesetza Stiglera)

NIEDOSKONAŁA KONKURENCJA - PROBLEMY

1. KLASYCZNE BARIERY WEJŚCIA NA RYNEK:

• wymogi korzyści skali - minimalna efektywna skala produkcji

• zróżnicowania produktów (koszty informacji, koszty przedstawienia produkcji, koszty tworzenia lojalności)

• absolutna przewaga kosztowa firm już funkcjonujących na rynku

• wymogi związane z organizacją rynków

• ograniczenia prawne i regulacyjne

• system drapieżnych cen - system ustalania cen w celu wyrugowania konkurenta

EUROPEJSKIE PRAWO KONKURENCJI

CELE I ZASADY:

Cele : zabezpieczania konkurencji oraz wspieranie procesów integracyjnych

• wymiar międzypaństwowy

• nadrzędność prawa europejskiego nad narodowym

• zasada powszechności

• zasada proporcjonalności

• zasada rzetelności

• zasada sprawiedliwości, uczciwości rynkowej i słuszności

STRUKTURA EUROPEJSKIEJ POLITYKI KONKURENCJI

- POLITYKA WOBEC PRZEDSIĘBIORSTW:

• zakaz porozumień ograniczających konkurencję art. 81 TWE / art. 101 traktatu o funkcjonowaniu UE

• (porozumienia poziome, porozumienia pionowe, blokowe i indywidualne wyłączenia, porozumienia tzw. Bagatelne - zasada de minimis)

• zakaz nadużywania dominującej pozycji - art. 82 TWE/ art.102 TFUE

• kontrola koncentracji (rozporządzenie Rady Nr 4064/1989)

• liberalizacja sektorów monopolistycznych - art,, 86 TWE / 106 TFUE

PRAKTYKI MONOPOLISTYCZNE - ZAKAZANE

• niekonkurencyjny wpływ na ceny oraz inne warunki rynkowe

• niekonkurencyjne ograniczanie lub kontrolowanie produkcji, rynków, rozwoju technologii lub inwestycji,

• niekonkurencyjny podział rynków lub źródeł zaopatrzenia

• stosowanie wobec partnerów handlowych niejednakowych warunków do podobnych transakcji - dyskryminacja

• wymogi przyjmowania dodatkowych zobowiązań niezwiązanych z istotą transakcji

ZAKAZ NADUŻYWANIA DOMINUJĄCEJ POZYCJI

1. ZAKAZ BEZWZGLĘDNY - nie ma wyłączeń

2. Definiowanie rynków właściwych terytorialnie i asortymentowo

3. Domniemanie pozycji dominującej

4. Badanie sytuacji rynkowej struktury rynku, udziałów w rynku, relacji wobec partnerów, groźby kolektywnej dominacji

5. Kary za niekonkurencyjne praktyki, ciężar, winy, charakter przewinienia

KONTROLA POŁĄCZEŃ FIRM

1. Rodzaje połączeń

2. Kontrola tylko dużych fuzji obrót światowy ponad 2,5 mld €, obrót w 3 krajach UE ponad 100 mln €, 2 ponad 25 mln €

3. Czynniki uwzględniające w ocenie fuzji:

• szkodliwości dla rynku wewnętrznego

• efekty w zakresie postępu technologicznego i gospodarczego

• warunki globalizacji i konkurencji światowej

• wymogi jednolitego rynku - efekty skali

• warunki konkurencji oligopolistycznej - Ew. oligopole technologiczne

ZASADY POLITYKI KONTROLI POMOCY PAŃSTWOWEJ

1. Generalny zakaz

2. Wykorzystywanie pomocy do realizacji zadań traktatowych:

• harmonijny i zrównoważony rozwój gospodarczy

• wspieranie przedsięwzięć trans-europejskich

• korygowanie niedostatków rynkowych

• wspieranie funkcjonowanie jednolitego rynku

3. Obszary uznania pomocy za zgodną z JRE

A) rozwój gospodarczy regionów (słabych)

B) Projekty ogólnoeuropejskie

C) ułatwienia re ( DO DOKONCZENIA )

POLITYKA SPOŁECZNA UE

• Zasada dzielonych kompetencji z władzami krajowymi

• Zasada subsydiarności i proporcjonalności

REGULACJE UNIJNE:

1. Europejska Karta Socjalna - 1961 (Rada Europy)

2. Wspólnotowa Karta Podstawowych Praw Socjalnych

WSPÓLNA POLITYKA ROLNA

Argumenty o ogólnym charakterze użyte przy tworzeniu WSR:

• ochrona dochodów rolników przy założeniu że działa prawo nożyc dochodowych sektora rolnego i pozostałych sektorów

FINANSE UE

DWA SKŁADNIKI :

1. budżet UE

2. finanse pozabudżetowe:

• Europejski Fundusz Inwestycyjny, utworzony w 1994, ma 2 mld € kapitału własnego, wspiera infrastrukturę transeuropejską i przedsiębiorczość.

• Europejski Bank Inwestycyjny, działa od 1.1.1958, Luksemburg, Rada Gubernatorów obejmuje 27 ministrów krajów członkowskich, instytucja kredytowa i gwarancyjna kredytuje inwestycje infrastrukturalne, energetykę, przemysł, usługi. Może zaciągać pożyczki na międzynarodowym rynku kredytowym.

• Europejski Fundusz Rozwoju - założony w 1959 wspiera kraje Afryki, Karaibów i Pacyfiku, wspiera projekty gospodarcze, społeczne, wspiera sprzedaż wyrobów eksportowych, stabilizuje dochody eksportowe.

BUDŻET UE

• od 1988 budżet jest określany na podstawie wieloletnich perspektyw finansowych (88-92)

• obecnie jest realizowana perspektywa 2007-2013 (nacisk na cele wzrostu gospodarczego i zatrudnienia oraz na bezpieczeństwo, wolność, sprawiedliwość)

• perspektywy stanowią ramy finansowe dla realizacji uzgodnionych zadań

ZASADĄ PODSTAWOWĄ JEST TO, ŻE BUDŻET STANOWI KLUCZOWY INSTRUMENT REALIZACJI CELÓW POLITYKU UE - najpierw cele i zadnia, potem jako konsekwencja środki finansowe ujęte w perspektywach i budżetach rocznych.

• podstawą planowania budżetowego jest agenda polityczna - uzgodnienia między krajami w sprawie reguł, form i wysokości europejskiego finansowania

• finansowanie budżetowe może być wspierane przez środki pochodzące z innych instytucji finansowych UE

• w budżecie są ujawniane dwie pozycje:

• ZOBOWIĄZANIA - tj. wydatki wynikające z przyjętych zadań przekraczających jeden rok budżetowy

• PŁATNOŚCI w kwocie rocznej odpowiadające zobowiązaniom na dany rok budżetowy

DOCHODY BUDŻETOWE:

ŹRÓDŁEM SĄ TZW. ŚRODKI WŁASNE:

• cła, opłaty rolne i opłaty wyrównawcze od cukru (obecnie ok. 15 %)

• stawka jednolita naliczana od podstawy VAT wszystkich państw członkowskich ( ok. 15 % )

• stawka jednolita naliczana od dochodu narodowego brutto PNB państw członkowskich (69 %)

• inne - odsetki, niewykorzystane kwoty z lat poprzednich, składki pracowników UE

• obowiązuje pułap wysokości środków własnych - 1,27% PKB wspólnoty

• w praktyce nigdy ten pułap nie był osiągnięty, realnie wynosi od 1,0 do 1,13 %

5

---