Warszawa, 2014.10.01.
RAMOWY PROGRAM PRZEDMIOTU
Przedmiot: Konflikty społeczno-polityczne świata
Rodzaj studiów: Zaoczne Licencjackie Studia Bezpieczeństwa Wewnętrznego
Forma zajęć: konwersatorium (18 godz.)
Forma zaliczenia: egzamin, na końcową ocenę egzaminacyjną składa się
- aktywność / prezentacja na zajęciach, udział w dyskusji i wypowiedzi świadczące o znajomości polecanej literatury (maksymalnie 10 pkt.),
- przygotowanie 5 prostych zadań domowych w formie pisemnej / pisanie prac kontrolnych (maksymalnie 5 pkt.) oraz
- pisemny test egzaminacyjny (maksymalnie 35 pkt.) przy prawie do nieusprawiedliwionych dwóch nieobecności.
Termin: semestr zimowy, rok 2014/2015
Prowadzący: doc. dr Marek Nadolski
Dyżur: ul. Nowy Świat 67, pokój nr 207, czwartek 16.45-18.15
1.Zajęcia organizacyjne. Omówienie planowanych efektów kształcenia, treści kształcenia i zasad zaliczenia przedmiotu. Literatura uzupełniająca: M.Nadolski, Metoda historyczna w badaniach europejskich, (w:) K.A.Wojtaszczyk, W.Jakubowski (red.), Studia europejskie. Zagadnienia metodologiczne, Warszawa 2010.
2. Konflikty społeczne i polityczne a ład międzynarodowy. Pojęcie konfliktów społecznych i politycznych oraz ładu międzynarodowego. Normy i reguły kształtujące ład westfalski (napoleoński, wiedeński, wersalski, jałtański) i późnowestfalski (pozimnowojenny). Postanowienia Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela, Kongresu Wiedeńskiego, Paktu Ligi Narodów, konferencji Wielkiej Trójki 1943-1945 i Karty NZ oraz Paryskiej Karty Nowej Europy z 1990 r. Literatura podstawowa: M.Pietraś (red.), Międzynarodowe stosunki polityczne, Lublin 2007, roz.1, p.2 s.24-42, roz.15 p.1 i 2 s.350-363. Deklaracja praw człowieka z roku 1789, [w:] L.Jaśkiewicz, I.Rusinowa, T.Wituch (red.), Historia powszechna 1789-1918. Wybór tekstów źródłowych, Pułtusk 1997, s. 11-12. Deklaracja krymska o wyzwolonej Europie, [w:] M.Nadolski (red.), Historia powszechna 1879-1990. Dzieje polityczne i gospodarcze, historia dyplomatyczna, prawo i stosunki międzynarodowe, Warszawa 1991, s.193-195. Pakt Ligi Narodów, Karta Narodów Zjednoczonych i Paryska Karta Nowej Europy, (w:) S.Bieleń (red.), Prawo w stosunkach międzynarodowych. Wybór dokumentów, Warszawa 1996, s.11-18, 22-45, 264-271. Lit. uzupeł.: A.Adamus-Muszyńska, Współczesne teorie konfliktu społecznego, Katowice 1999. H.Pietrzak, Agresja, konflikt, społeczeństwo, Tyczyn 2000. E.Wnuk-Lipinski, Socjologia życia publicznego, Warszawa 2005. A.Słaboń, Konflikt społeczny i negocjacje, Kraków 1995. J.S.Nye jr., Konflikty międzynarodowe. Wprowadzenie do teorii i historii, Warszawa 2009.
3. Rewolucja francuska: konflikt stanów - konflikt formacji. Pojęcie rewolucji i przewrotu. Przyczyny wybuchu rewolucji francuskiej i źródła jej sukcesów. Przeobrażenia społeczno-polityczne i ich eksport. Europa napoleońska. Neouniwersalizm rewolucyjno-napoleoński. Lit. podst.: J.Baszkiewicz, Historia Francji, Wrocław-Warszawa-Kraków 1995 lub inne wydania, roz.6. Kryzys starego porzadku, p.Oświecenie, s.327-330, p.Problem rewolucji, s.339-340, roz.7. Wielka rewolucja, p. Ostatnie próby reform, s.347-350, p. Spory o rewolucję, s.352-354, p. Deklaracja praw. Nowa interwencja ludu, s.359-361, p. Dorobek reformatorski Konstytuanty, s.366-369, p. Rewolucja i Europa, s.370-371, p. Nowe społeczeństwo, s.413-416; roz.8. Pierwsze cesarstwo, p. System konsulatu, s.418-423, p. Sytuacja wewnętrzna, s.441-443, p. Wielkie cesarstwo, s.443-446. P.Ziółek, Idea imperium, Warszawa 1997, roz.5 (fragment), s.161-167. Lit. uzupeł.: J.Baszkiewicz, Anatomia bonapartyzmu, Gdańsk 2003. J.Baszkiewicz, Francja nowożytna. Szkice z historii wieków XVII-XX, Poznań 2002. E.Olczak, J.Tazbir (red.), Wielki atlas historyczny, Warszawa 2009, s.60-63.
4. Rewolucja przemysłowa i jej społeczne skutki - kapitalizm kontra feudalizm. Pojęcie rewolucji przemysłowej. Źródła rewolucji. Przewrót techniczny w angielskim przemyśle bawełnianym. Rewolucja techniczna w przemyśle hutniczym i metalowym. Maszyna parowa. Feudalizm a kapitalizm - zasadnicze różnice. Lit. podst.: J.Ciepielewski, I.Kostrowicka, Z.Landau, J.Tomaszewski, Dzieje gospodarcze świata do roku 1975, Warszawa 1977, roz.1 p.3-4, s.16-20; roz.3, p.17-21, s.61-68, p.23, s.69-71. J.Carpentier, F.Lebrun, Historia Europy, Warszawa 1994, roz.20, 21, s.247-266. Lit. uzupeł.: M.Żywczyński, Historia powszechna 1789-1870, Warszawa 2002.
5. Burżuazja i proletariat - rozwiązywanie konfliktu - reformy społeczne na przełomie XIX i XX w. Zmiany w strukturze społecznej. Między rewolucją a reformą - warunki życia proletariatu i rozwój ruchu robotniczego w XIX w. Od liberalizmu gospodarczego do liberalizmu socjalnego - reformy Bismarcka w Niemczech, liberałów w Wielkiej Brytanii i szwedzka koncepcja Folks Hema. Rozwój społeczeństwa masowego. Lit. podst.: S.Zawadzki, Państwo o orientacji społecznej. Geneza, doświadczenia, perspektywy, Warszawa 1996, roz.1, s.9-18, roz.3, s.29-43. J.Pajewski, Historia powszechna 1870-1918, Warszawa 1971 i inne, roz.5, s.43-44, 47-55. J.Ciepielewski, I.Kostrowicka, Z.Landau, J.Tomaszewski, Dzieje gospodarcze świata do roku 1975, Warszawa 1977, roz.5, p.42, s.115-120. K.Szelągowska, Wykłady z historii powszechnej, Warszawa 1994, s.245-249. Lit. uzupeł.: G.Bukowska, Państwo opiekuńcze wobec zjawiska ubóstwa. Analiza historyczna, [w:] J.Klebaniuk (red.), Fenomen nierówności społecznych, Warszawa 2007. K.Chojnacka, W.Kozub-Ciembroniewicz, Doktryny polityczne XIX i XX wieku, Kraków 2000. O.Giedymin, Kapitalizm niemiecki. Szkice o genezie, rozwoju i teraźniejszości, Białystok 2002. R.Grunberger, Historia społeczna III Rzeszy, Warszawa 1994. H.Kaelble, Społeczna historia Europy. Od 1945 do współczesności, Warszawa 2010. H.Kaelble, Społeczna historia Europy. Od 1945 do współczesności, Warszawa 2010
6. Procesy narodotwórcze w XIX i XX w. - konflikty etniczne. Ideologia nacjonalizmu. Idea i praktyka państwa narodowego. Problemy mniejszościowe. Ciemne strony europejskiej nowoczesności. Chrześcijańska nietolerancja. Lit. podst.: Ph.Ther, Ciemna strona państw narodowych. Czystki etniczne w nowoczesnej Europie, Poznań 2012, roz.1, s.38-105. Lit. uzupeł.: M.Waldenberg, Kwestie narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej, Warszawa 1992. K.Pomian, Europa i jej narody, Gdańsk 2009. M.Tanty, Bałkany w XX wieku, Warszawa 2003. M.Żywczyński, Historia powszechna 1789-1870, Warszawa 2002. H.Batowski, Rozpad Austro-Węgier 1914-1918, Warszawa 1982. E.Olczak, J.Tazbir (red.), Wielki atlas historyczny, Warszawa 2009, s.64, 69-71, 86-89.
7. Zmierzch monarchii - świt republiki. Społeczny wymiar I wojny światowej. Przyczyny i główni uczestnicy. Ludność cywilna. Straty wojenne i koszty wojny. Skutki społeczno-polityczne (rewolucje w Rosji i Niemczech, destabilizacja społeczeństw i gospodarek, emancypacja, radykalizacja - narodziny faszyzmu i komunizmu, demokratyzacja). Refleksje uogólniające - wojna a bezpieczeństwo społeczne. Lit. podst.: Cz.Madajczyk, I i II wojna światowa. Analogie i różnice, Warszawa 1988, s.50-82. D.Janicka, Historia społeczna i polityczna Europy, Toruń 2007, roz.9, s.147-167. Lit. uzupeł.: A.Skrzypek, Historia społeczna Europy XIX i XX wieku, Poznań 2009. J.S.Nye jr., Konflikty międzynarodowe. Wprowadzenie do teorii i historii, Warszawa 2009. M.Bankowicz (red.), Historia polityczna świata XX wieku 1901-1945, Kraków 2004. E.M.Remarque, Na zachodzie bez zmian, Warszawa 1996. E.Olczak, J.Tazbir (red.), Wielki atlas historyczny, Warszawa 2009, s.90-91, 108-109.
8. Czerwona burżuazja - społeczeństwo i władza w radzieckim systemie komunistycznym. Komunizm wojenny i opór społeczny. Głód i NEP. „Proletariacka” logika represyjności. Partia, kult wodza i nowy człowiek. Społeczno-gospodarcze oblicze stalinizmu. Neonacjonalizm. Lit. podst.: J.Smaga, Narodziny i upadek ZSRR 1917-1991, Kraków 1992, roz.2, p.9-17, s.46-65, roz.3, p.10-24, s.110-141. Lit. uzupeł.: R.Pipes, Rewolucja rosyjska, Warszawa 1994. R.Pipes, Rosja bolszewików, Warszawa 2005. E.Olczak, J.Tazbir (red.), Wielki atlas historyczny, Warszawa 2009, s.94-95, 112-113.
9. Zmierzch leseferyzmu - zwycięstwo keynesizmu. Wielki kryzys gospodarczy i jego skutki społeczne. Przyczyny kryzysu. Produkcja przemysłowa i rolna. Zachwianie bezpieczeństwa socjalnego: ceny, bezrobocie, warunki życia i pieniądz. Interwencjonizm państwowy. Demograficzne i ogólnogospodarcze skutki kryzysu. Lit. podst.: J.Ciepielewski, I.Kostrowicka, Z.Landau, J.Tomaszewski, Dzieje gospodarcze świata do roku 1975, Warszawa 1977, roz.15, p.96-111 i 113, s.359-400 i 402-405. R.Cameron, Historia gospodarcza świata, Warszawa 1996, roz.14, s.383-392. S.Zawadzki, Państwo o orientacji społecznej. Geneza, doświadczenia, perspektywy, Warszawa 1996, roz.2, p.4, s.24-26. Lit. uzupeł.: T.Schramm, Historia powszechna. Wiek XX, Poznań 2001.
10. Narodowy socjalizm - oblicze nazistowskiego totalitaryzmu. Jedność narodowa. Partia. Rytuały i kult wodza. Rodzina. Lit. podst.: R.Grunberger, Historia społeczna III Rzeszy, Warszawa 1994, roz.3-5, s.60-112, roz.16, s.282-301. Lit. uzupeł.: F.Ryszka, Państwo stanu wyjątkowego: rzecz o systemie państwa i prawa III Rzeszy, Warszawa 1985. F.Ryszka, Noc i mgła, Warszawa-Wrocław-Kraków 1966.
11. Okupowani i okupujący - społeczne skutki II wojny światowej. Polityka okupacyjna. Wysiedlenia i wypędzenia. Ludobójstwo. Kolaboracja i ruch oporu. Lit. podst.: A.Czubiński, W.Olszewski, Historia powszechna 1939-1994, Poznań 1996, roz.1, p.7, s.33-34, roz.2, p.5, s.69-78. J.W.Borejsza, Stulecie zagłady, Gdańsk-Warszawa 2011, s.127-138. H.Lamberg, Problem wypędzeń w polityce europejskiej XX wieku, (w:) H.Orłowski, A.Sakson (red.), Utracona ojczyzna. Przymusowe wysiedlenia, deportacje i przesiedlenia jako wspólne doświadczenie, Poznań 1996, s.31-44. Ch.Hale, Kaci Hitlera. Brudny sekret Europy, Kraków 2012, Wstęp, s.23-35. Encyklopedia katolicka, t. XI, Lublin 2006, hasło: „ludobójstwo”, s. 120-128. Lit. uzupeł.: Cz.Madajczyk, Faszyzm i okupacje 1938-1945, t.2, Poznań 1984. T.Urban, Utracone ojczyzny: wypędzenia Niemców i Polaków w XX wieku, Warszawa 2007. Konwencja w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa z 9.XII 1948 r., Dz.U. RP, 1952, Nr 2, poz.9.
12. Konsumpcjonizm kontra industrializm. Dwa bieguny - od wzrostu do regresu ekonomicznego na Zachodzie i od stalinizacji do rządów nomenklatury na Wschodzie. Czynniki stymulujące rozwój społeczno-gospodarczy Zachodu. Nowy kapitalizm w przemyśle i rolnictwie. Trendy rozwojowe w poszczególnych krajach Zachodu. Powojenne społeczeństwo i gospodarka komunistyczna. Dekompozycja i tendencje policentrystyczne w systemie komunistycznym w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych. Lit. podst.: J.R.Wegs, R.Ladrech, Europa po 1945 roku. Zarys historii, Warszawa 2008, roz.3, s.72-93, roz.4, s.95-96, 117-118, roz.6, s.151-174. Lit. uzupeł.: G.Therborn, Drogi do nowoczesnej Europy. Społeczeństwa europejskie w latach 1945-2000, Warszawa-Kraków 1998. B.Deacon, Developments in East Europe social policy, [w:] G.Litván (red.), Rewolucja węgierska 1956 roku: reformy, bunt i represje 1953-1963, Warszawa 1996.
13. Europejskie państwo opiekuńcze. Struktura klasowa . Płace i świadczenia dodatkowe. Status kobiet. Status imigrantów. Stopa zyciowa. Tydzień pracy i urlopy. Organizacje pracownicze. Niwelowanie różnic społecznych. Rządząca elita. Skład elity. Edukacja elity. Plutokraci. Postawy polityczne. Lit. podst.: J.R.Wegs, R.Ladrech, Europa po 1945 roku. Zarys historii, Warszawa 2008, roz.8, s.204-250.
14. Gospodarka i społeczeństwo w świecie komunistycznym. Gospodarka radziecka. Decentralizacja za rządów Chruszczowa. Polityka gospodarcza od Kosygina i Breżniewa po Gorbaczowa. Modernizacja gospodarcza w krajach wschodnioeuropejskich. Problemy w rolnictwie radzieckim. Rolnictwo w krajach wschodnioeuropejskich. Stopa życiowa. Status społeczny. Rola kobiet. Struktura społeczna. Zmiany w edukacji. Elita. Początki pluralizmu. Lit. podst.: J.R.Wegs, R.Ladrech, Europa po 1945 roku. Zarys historii, Warszawa 2008, roz.9, s.252-281.
15. Transformacje społeczne i ustrojowe: Wiosna'68 - Jesień'89. Niepokoje studenckie na Zachodzie w 1968 r. Praska wiosna. Dziedzictwo 1968 r. Era Breżniewa i fenomen Gorbaczowa. Jesień Ludów'89. Transformacja. Lit. podst.: J.R.Wegs, R.Ladrech, Europa po 1945 roku. Zarys historii, Warszawa 2008, roz.10, s.285-308, roz.11, s.311-355. Lit. uzupeł.: G.Therborn, Drogi do nowoczesnej Europy. Społeczeństwa europejskie w latach 1945-2000, Warszawa-Kraków 1998. H.Kaelble, Społeczna historia Europy. Od 1945 do współczesności, Warszawa 2010. R.Kwapis, Praska wiosna, Toruń 2004. A.Krawczyk, Praska wiosna 1968, Warszawa 1998. A.Applebaum, Gułag, Warszawa 2005. A.Burakowski, A.Gubrynowicz, P.Ukielski, 1989 - Jesień Narodów, Warszawa 2009.
Zadanie domowe nr 4*
Data oddania: 9.11.2014**
Imię i nazwisko: …………………………………………………………………………………
BZ KSPS, niedziela, godz. 14.40-18.05
Temat: Zdefiniuj pojęcie rewolucji przemysłowej
Treść***
* Numerem zadania jest numer zajęć, na które zadanie zostało wyznaczone do wykonania.
** Zrealizowane zadanie jest przyjmowane tylko na zajęciach w dniu wyznaczonym na wykonanie.
*** Objętość tekstu (najlepiej maszynopisu) nie powinna być mniejsza niż 1/3 standardowej strony maszynopisu czyli liczyć nie mniej niż 10 wierszy i być nie większa niż cała strona czyli liczyć co najwyżej 30 wierszy.
Egzamin - 50 punktów
10 pkt. za aktywność
5 pkt. za krótkie zadania domowe
35 pkt. za test
Powyżej 30% - poniżej lub 60% czyli 16-30 pkt. dst
Poniżej lub 70% 31-35 pkt. dst plus
Poniżej lub 80% 36-40 pkt. db
Poniżej lub 90% 41-45 pkt. db plus
Powyżej 90% 46-50 pkt. bdb
Zadanie domowe nr 4
Data oddania: 9.11.2014
Imię i nazwisko: Edyta Kowalska
BZ KSPS, niedziela, godz. 14.40-18.05
Temat: Zdefiniuj pojęcie rewolucji przemysłowej.
Do demokracji ateńskiej i rzymskiej okresu republiki nawiązujemy dlatego, ponieważ mimo wielosetletniej przerwy między czasami ich funkcjonowania a zaistnieniem jej ponownie na zachodzie Europy na przełomie XIX i XX wieku, a w międzyczasie i w Polsce w dobie nowożytnej dowodzą one, że jest możliwe zbudowanie porządku społecznego opartego o pełne uczestnictwo mieszkańców bez użycia środków przymusu i represji. Przecież dzieje powszechne to nie dominacja demokratycznych, tylko autokratycznych sposobów rządzenia. Dzisiejsza demokracja jej prawzorów nie powinna więc tylko szukać w czasach starożytnych.
Sejmu walnego, który odtąd nie był już reprezentantem poszczególnych ziem (prowincji), lecz organem władzy całego państwa. Zarazem na mocy unii lubelskiej z 1569 r. była to federacja Polski i Wielkiego Księstwa Litewskiego, zwana Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Ukształtowało się wielonarodowościowe państwo federacyjne, w którym więzi integracyjne okazały się silniejsze od tendencji partykularnych. Istota demokracji szlacheckiej, którą ugruntowała konstytucja Nihil Novi, polegała na istnieniu samorządności szlacheckiej, wynikającej ze znaczenia sejmików i sądów ziemskich i braku rozbudowanego aparatu urzędniczego, zależnego od centralnego ośrodka władzy. Władca nie był dziedziczny, już Jagiellonowie nie byli, a potem po wygaśnięciu ich linii w wyniku wolnej elekcji szlachta wybierała króla spośród obcych i polskich kandydatów. Obowiązująca w czasie obrad zasada jednomyślności, powszechnie uważana za jedną z istotnych przyczyn upadku Rzeczypospolitej z dzisiejszej perspektywy rysuje się nieco inaczej, można też się w niej dopatrzeć wyrazu szacunku większości wobec zdania mniejszości.
Do demokracji ateńskiej i rzymskiej okresu republiki nawiązujemy dlatego, ponieważ mimo wielosetletniej przerwy między czasami ich funkcjonowania a zaistnieniem jej ponownie na zachodzie Europy na przełomie XIX i XX wieku, a w międzyczasie i w Polsce w dobie nowożytnej dowodzą one, że jest możliwe zbudowanie porządku społecznego opartego o pełne uczestnictwo mieszkańców bez użycia środków przymusu i represji. Przecież dzieje powszechne to nie dominacja demokratycznych, tylko autokratycznych sposobów rządzenia. Dzisiejsza demokracja jej prawzorów nie powinna więc tylko szukać w czasach starożytnych.
1