Podmioty prawa cywilnego w świetle zmian kodeksu cywilnego przeprowadzonych ustawą z dn.14.02.2003r.
Dnia 24 marca 2003 r. (Dz. U. z roku 2003, nr 49 poz. 408) została opublikowana ustawa z dnia 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw.
Wspomniana wyżej ustawa stanowi długo oczekiwaną nowelizację Kodeksu cywilnego, która ma za zadanie dostosować polskie prawo cywilne do dokonujących się przeobrażeń społecznych i gospodarczych.
Proponowane zmiany odnoszą się głównie do części ogólnej Kodeksu i mają za zadanie unowocześnienie archaicznych już przepisów dotyczących firmy i prokury. Ponadto ostatecznie określono status prawny tzw. niepełnych osób prawnych. Zmiany w Kodeksie cywilnym mają też dostosować jego treść do dokonujących się przemian całego systemu polskiego prawa cywilnego. Dlatego też mają pojawić się bardziej aktualne definicje konsumenta i przedsiębiorstwa, a także nowe na gruncie prawa cywilnego pojęcie przedsiębiorcy. W porównaniu do rozwiązań przyjętych w Kodeksie handlowym, zagadnienie firmy nie dotyczy już wyłącznie spółek handlowych: pod firmą mają działać wszyscy przedsiębiorcy.
Począwszy od księgi pierwszej działu I zmiany dotyczą:
Pojęcia konsumenta:
Celem nowelizacji było również poszerzenie ochrony praw konsumentów. Służyć temu ma przeniesienie z art. 384 par. 3 definicji konsumenta do przepisów księgi pierwszej (tytuł II dział I) odnoszących się do osób fizycznych. Zgodnie z art. 221 za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Nowelizacja uchyla dotychczasową definicję konsumenta (art. 384 § 3 k.c.). Nowa definicja została umieszczona w części ogólnej K.c.,
Był
Art. 384. § 3. Za konsumenta uważa się osobę, która zawiera umowę z przedsiębiorcą w celu bezpośrednio nie związanym z działalnością gospodarczą.
Jest:
Art. 221. Za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
W pierwszych komentarzach dotyczących nowego przepisu podkreśla się, że jako konsument może występować także przedsiębiorca: wówczas, gdy podejmuje czynność niezwiązaną z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, albo gdy czynność związaną jest z tą działalnością jedynie pośrednio. Z poszerzeniem ochrony praw konsumentów wiąże się też nowy przepis art. 74 par. 2 łagodzący skutki niedotrzymania formy pisemnej przewidzianej dla celów dowodowych. I tak pomimo niezachowania tej formy, dopuszczalny będzie dowód ze świadków lub z przesłuchania stron, jeżeli zażąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą.
Nowelizacja przeniosła definicję konsumenta z przepisów regulujących wzorce umów do części przepisów regulujących status osób fizycznych. Jednoznacznie określono że konsumentem może być wyłącznie osoba fizyczna, zgodnie z zasadami obowiązującymi w prawie UE.
Pojawia się pojęcie regulujące status ułomnej osoby prawnej.
Dotychczasowe przepisy kodeksu cywilnego wyrażały tylko dwa rodzaju podmiotów cywilnoprawnych, a mianowicie osoby fizyczne i osoby prawne.
W systemie prawnym od dawna jednak funkcjonują podmioty nazywane ułomnymi osobami prawnymi, mieszczące się w tych kategoriach. Są nimi spółki osobowe wymienione w kodeksie spółek handlowych (komandytowa, jawna, partnerska, komandytowo-akcyjna), wspólnoty mieszkaniowe właścicieli wyodrębnionych lokali czy niezarejestrowane stowarzyszenia. Ich status był przedmiotem ciągłych sporów w nauce i orzecznictwie sądów.
Nowelizacja w sposób jednoznaczny rozstrzygnęła, że w stosunku do nich należy stosować przepisy o osobach prawnych.
Odpowiedzialność za zobowiązania ułomnych osób prawnych
Jednocześnie unormowano kwestie odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte przez jednostki organizacyjne nie będące osobami prawnymi, posiadającymi zdolność prawną. W braku odrębnych przepisów, za zobowiązania odpowiedzialność ponosić będzie nie tylko sama jednostka wyodrębnionym majątkiem, lecz także jej członkowie. Odpowiedzialność członków ma charakter subsydiarny. Powstaje dopiero z chwilą, gdy jednostka stanie się niewypłacalna. Pojęcie niewypłacalności pojawia się w art. 458 k.c. W praktyce niewypłacalność oznacza taki stan, w którym majątek dłużnika nie wystarcza na pokrycie wierzytelności, niezależnie od jego przyczyny. Co ważne, stan ten nie musi być stwierdzony szczególnym orzeczeniem sądu. Na niewypłacalność wskazuje np. bezskutecznie prowadzona przeciwko dłużnikowi egzekucja (przez jakiegokolwiek wierzyciela), zawieszenie wypłat czy ogłoszenie upadłości.
Analogiczną konstrukcję odpowiedzialności subsydiarnej przyjmuje kodeks spó- łek handlowych, z tym tylko wyjątkiem, że powstanie odpowiedzialności jest tam ograniczone do jednego przypadku, gdy egzekucja z majątki spółki okazała się bezskuteczna.
Proponowane zmiany wprowadzają jak wspomniano regulację, która określa status prawny tzw. niepełnych osób prawnych. Projekt przewiduje, iż do jednostek organizacyjnych nie będących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną (np. osobowe spółki handlowe, niezarejestrowane stowarzyszenia) stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych. Co ważne, do tej kategorii nie będą należały spółki cywilne, projekt nie przyznaje im osobowości prawnej.
W dziale II Osoby prawne .
W związku z tym pojawił się :
Art. 331.§ 1. Do jednostek organizacyjnych nie będących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych.
§ 2. Jeżeli przepis odrębny nie stanowi inaczej, za zobowiązania jednostki, o której mowa w § 1, odpowiedzialność subsydiarną ponoszą jej członkowie; odpowiedzialność ta powstaje z chwilą, gdy jednostka organizacyjna stała się niewypłacalna.
Artykuł ten nie miał odpowiednika w poprzednim kodeksie, a reguluje status ułomnych osób prawnych i wprowadza zasady ich odpowiedzialności.
Poprzednie brzmienie
Art. 40.§ 1. Skarb Państwa nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania przedsiębiorstw
państwowych i innych państwowych osób prawnych, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Przedsiębiorstwa państwowe i inne państwowe osoby prawne nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania Skarbu Państwa.
§ 2. W razie nieodpłatnego przejęcia, na podstawie obowiązujących ustaw, określonego składnika mienia od państwowej osoby prawnej na rzecz Skarbu Państwa, ten ostatni odpowiada solidarnie z osobą prawną za zobowiązania powstałe w okresie, gdy składnik stanowił własność danej osoby prawnej, do wysokości wartości tego składnika ustalonej według stanu z chwili przejęcia, a według cen z chwili zapłaty.
Zmienia się i poszerza. Jest mianowicie:
Art. 40. § 1. Skarb Państwa nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania państwowych osób prawnych, chyba że przepis odrębny stanowi inaczej. Państwowe osoby prawne nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania Skarbu Państwa.
§ 2. W razie nieodpłatnego przejęcia, na podstawie obowiązujących ustaw, określonego składnika mienia od państwowej osoby prawnej na rzecz Skarbu Państwa, ten ostatni odpowiada solidarnie z osobą prawną za zobowiązania powstałe w okresie, gdy składnik stanowił własność danej osoby prawnej, do wysokości wartości tego składnika ustalonej według stanu z chwili przejęcia, a według cen z chwili zapłaty.
§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio do odpowiedzialności jednostek samorządu terytorialnego i samorządowych osób prawnych.
Nowe ujęcie art.40 uwzględnia jednostki samorządu terytorialnego i nakazuje traktować ich relacje do samorządowych osób prawnych (w zakresie odpowiedzialności za zobowiązania) tak jak stosunki między skarbem Państwa a państwowymi osobami prawnymi.
Pojęcie przedsiębiorcy i jego oznaczenie (firma).
Dział ten jest działem nowym, który wprowadza do kodeksu definicję przedsiębiorcy oraz sposób oznaczania przedsiębiorców (firma). Ma ona za zadanie wypełnić lukę prawna jaka powstała po uchyleniu kodeksu handlowego oraz wejściu w życie kodeksu spółek handlowych. Definicja ta jest szersza niż w Prawie działalności gospodarczej. W rozumieniu kodeksowym przedsiębiorcą będzie bowiem także adwokat, radca prawny, lekarz prowadzący prywatną praktykę oraz rolnik produkujący na rynek.
Powodem nowelizacji kodeksu cywilnego była m.in. potrzeba wypełnienia luki prawnej, powstałej po wejściu w życie kodeksu spółek handlowych, który pominął regulacje dotyczące firmy i prokury. Przepisy dotyczące tych instytucji funkcjonowały do dnia dzisiejszego na podstawie kodeksu handlowego z 1934 r.
Nowela kodeksu cywilnego dokonała „małej rewolucji” w tych pojęciach. W kodeksie pojawił się nowy dział III, w księdze pierwszej, tytule II - zatytułowany „Przedsiębiorcy i ich oznaczenia” Rozpoczyna go art. 431 z definicją przedsiębiorcy. Zgodnie z tym przepisem - przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna posiadająca zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
Definicja ta nie jest tożsama z definicją zawartą w innym ważnym akcie prawnym - Prawie działalności gospodarczej.
Firma
Nowe przepisy w sposób wyraźny wyodrębniły oznaczenie przedsiębiorców (podmiotów) od oznaczeń służących wyróżnianiu przedsiębiorstw (przedmiotów). Tym ostatnim zajmuje się przede wszystkim ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Oznaczeniu wszystkich przedsiębiorców służyć ma natomiast firma. W myśl art. 432 przedsiębiorca działa pod firmą. Firma nie jest nazwą, pod którą prowadzone jest przedsiębiorstwo. Oznaczenie przedsiębiorstwa jest jego składnikiem i w razie zbycia dzieli jego losy. Firmę należy zaś odnosić do osoby przedsiębiorcy.
Inaczej reguluje to ustawa Prawo działalności gospodarczej, która firmę odnosi wyraźnie tylko do osób prawnych. W przypadku osób fizycznych mówi ono o ich oznaczeniu przez imię i nazwisko przedsiębiorcy oraz nazwę, pod którą wykonuje działalność gospodarczą.
W obrocie cywilnoprawnym pod firmą działać będą wszyscy przedsiębiorcy, niezależnie od formy prawnej, w jakiej prowadzą działalność gospodarczą.
Firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie ustalonych przez osoby prowadzące działalność gospodarczą.
Nowela przewidziała okres czterech lat na dostosowanie firm przedsiębiorców do jego przepisów. Sąd rejestrowy będzie mógł, w uzasadnionych przypadkach, rozstrzygnąć o odstępstwie od przewidzianych w noweli zasad. Decyzje sądu w tej sprawie powinny zapaść najpóźniej w ciągu pięciu lat od wejścia ustawy w życie
DZIAŁ III. Przedsiębiorcy i ich oznaczenia
Art. 431. Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
Art. 432. § 1. Przedsiębiorca działa pod firmą.
§ 2. Firmę ujawnia się we właściwym rejestrze, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
Art. 433. § 1. Firma przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku.
§ 2. Firma nie może wprowadzać w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności przedsiębiorcy, miejsca działalności, źródeł zaopatrzenia.
Art. 434. Firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie obranych.
Art. 435. § 1. Firmą osoby prawnej jest jej nazwa.
§ 2. Firma zawiera określenie formy prawnej osoby prawnej, które może być podane w skrócie, a ponadto może wskazywać na przedmiot działalności, siedzibę tej osoby oraz inne określenia dowolnie obrane.
§ 3. Firma osoby prawnej może zawierać nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej, jeżeli służy to ukazaniu związków tej osoby z powstaniem lub działalnością przedsiębiorcy. Umieszczenie w firmie nazwiska albo pseudonimu osoby fizycznej wymaga pisemnej zgody tej osoby, a w razie jej śmierci - zgody jej małżonka i dzieci.
§ 4. Przedsiębiorca może posługiwać się skrótem firmy. Przepis art. 432 § 2 stosuje się odpowiednio.
Art. 436. Firma oddziału osoby prawnej zawiera pełną nazwę tej osoby oraz określenie "oddział" ze wskazaniem miejscowości, w której oddział ma siedzibę.
Art. 437. Zmiana firmy wymaga ujawnienia w rejestrze. W razie przekształcenia osoby prawnej można zachować jej dotychczasową firmę z wyjątkiem określenia wskazującego formę prawną osoby prawnej, jeżeli uległa ona zmianie. To samo dotyczy przekształcenia spółki osobowej.
Art. 438. § 1. W przypadku utraty członkostwa przez wspólnika, którego nazwisko było umieszczone w firmie, spółka może zachować w swej firmie nazwisko byłego wspólnika tylko za wyrażoną na piśmie jego zgodą, a w razie jego śmierci - za zgodą jego małżonka i dzieci.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio w wypadku kontynuowania działalności gospodarczej osoby fizycznej przez inną osobę fizyczną będącą jej następcą prawnym.
§ 3. Kto nabywa przedsiębiorstwo, może je nadal prowadzić pod dotychczasową nazwą. Powinien jednak umieścić dodatek wskazujący firmę lub nazwisko nabywcy, chyba że strony postanowiły inaczej.
Art. 439. § 1. Firma nie może być zbyta.
§ 2. Przedsiębiorca może upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swej firmy, jeżeli nie wprowadza to w błąd.
Art. 4310. Przedsiębiorca, którego prawo do firmy zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać usunięcia jego skutków, złożenia oświadczenia lub oświadczeń w odpowiedniej treści i formie, naprawienia na zasadach ogólnych szkody majątkowej lub wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia.
Dodatkowo należy zaznaczyć, iż w przypadku osoby fizycznej firmę stanowi jej imię i nazwisko zaś w przypadku osoby prawnej firmę stanowi jej nazwa.
Można posługiwać się skrótem firmy pod warunkiem, że jest on zapisany w odpowiednim rejestrze.
Przedsiębiorca może upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swojej firmy, jeżeli nie wprowadza to w błąd (licencja, franszyza).
Kto nabywa przedsiębiorstwo, może je nadal prowadzić pod dotychczasową nazwą. Powinien jednak umieścić dodatek wskazujący firmę lub nazwisko nabywcy, chyba że strony postanowiły inaczej
Przedsiębiorstwo.
Nowelizacja wprowadza pewne zmiany także w definicji przedsiębiorstwa. Nie zmienia się w sposób zasadniczy treść uregulowania. Zmiany polegają na doprecyzowaniu pojęć i dostosowaniu terminologii do zmian wynikających z odrębnych ustaw.
Był :
Art. 551.Przedsiębiorstwo, jako zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do
realizacji określonych zadań gospodarczych, obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa,
w szczególności:
1)firmę (nazwę), znaki towarowe i inne oznaczenia indywidualizujące przedsiębiorstwo,
2)księgi handlowe,
3) nieruchomości i ruchomości należące do przedsiębiorstwa, w tym produkty i materiały,
4)patenty, wzory użytkowe i zdobnicze,
5) zobowiązania i obciążenia, związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa,
6)prawa wynikające z najmu i dzierżawy lokali zajmowanych przez przedsiębiorstwo.
Jest:
Art. 551. Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.
Obejmuje ono w szczególności:
1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5) koncesje, licencje i zezwolenia;
6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
tajemnice przedsiębiorstwa;
księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Nowa definicja przedsiębiorstwa wyraźnie wskazuje na cechę „zorganizowania” zespołu składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej, jako istotną dla określenie tej formy gospodarczej. Dostosowuje terminologie do innych ustaw a także znacznie rozszerza przykładowe wyliczenie składników stanowiących aktywa przedsiębiorstwa.
Z prowadzeniem przedsiębiorstwa, nierozerwalnie wiąże się prokura, czyli szczególne pełnomocnictwo udzielone przez przedsiębiorcę obejmujące umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Prokura
Nowa prokura, jak czytamy w uzasadnieniu projektu, jest rozumiana jako wyjątkowo szerokie pełnomocnictwo, o zakresie umocowania wyznaczonym ustawowo. Kodeksowa prokura ma być pełnomocnictwem obejmującym umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie wiążą się z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Zgodnie z proponowanym rozwiązaniem prokurentów będą mogli powoływać wszyscy przedsiębiorcy wpisani do rejestru przedsiębiorców.
Zgodnie z nowelizacją prokura jest pełnomocnictwem obejmującym umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Nowelizacja rozszerzyła zakres podmiotów mogących udzielić prokury do wszystkich przedsiębiorców podlegających wpisowi do rejestru. Dodatkowo utrzymano koncepcję, iż prokura może być udzielana tylko osobie fizycznej.
Prokura musi być udzielona na piśmie oraz wpisana do rejestru. Dodatkowo nowelizacja wprowadza możliwość udzielenia prokury oddziałowej. Prokura nie upoważnia do zbycia przedsiębiorstwa, do dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie przedsiębiorstwa do czasowego korzystania oraz do zbywania i obciążania nieruchomości. Prokura wygasa wskutek wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru, a także ogłoszenia upadłości, otwarcia likwidacji oraz przekształcenia przedsiębiorcy.
Art. 1091. § 1. Prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
§ 2. Nie można ograniczyć prokury ze skutkiem wobec osób trzecich, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Art. 1092. § 1. Prokura powinna być pod rygorem nieważności udzielona na piśmie. Przepisu art. 99 § 1 nie stosuje się.
§ 2. Prokurentem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych.
Art. 1093. Do zbycia przedsiębiorstwa, do dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie go do czasowego korzystania, oraz do zbywania i obciążania nieruchomości jest wymagane pełnomocnictwo do poszczególnej czynności.
Art. 1094. § 1. Prokura może być udzielona kilku osobom łącznie (prokura łączna) lub oddzielnie.
§ 2. Kierowane do przedsiębiorcy oświadczenia lub doręczenia pism mogą być dokonywane wobec jednej z osób, którym udzielono prokury łącznie.
Art. 1095. Prokurę można ograniczyć do zakresu spraw wpisanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa (prokura oddziałowa).
Art. 1096. Prokura nie może być przeniesiona. Prokurent może ustanowić pełnomocnika do poszczególnej czynności lub pewnego rodzaju czynności.
Art. 1097. § 1. Prokura może być w każdym czasie odwołana.
§ 2. Prokura wygasa wskutek wykreślenia przedsiębiorcy z rejestru, a także ogłoszenia upadłości, otwarcia likwidacji oraz przekształcenia przedsiębiorcy.
§ 3. Prokura wygasa ze śmiercią prokurenta.
§ 4. Śmierć przedsiębiorcy ani utrata przez niego zdolności do czynności prawnych nie powoduje wygaśnięcia prokury.
Art. 1098. § 1. Udzielenie i wygaśnięcie prokury przedsiębiorca powinien zgłosić do rejestru przedsiębiorców.
§ 2. Zgłoszenie o udzieleniu prokury powinno określać jej rodzaj, a w przypadku prokury łącznej także sposób jej wykonywania.
Art. 1099. Prokurent składa własnoręczny podpis zgodnie ze znajdującym się w aktach rejestrowych wzorem podpisu, wraz z dopiskiem wskazującym na prokurę, chyba że z treści dokumentu wynika, że działa jako prokurent.
Znowelizowany kodeks wprowadza pojęcie prokury. Wprowadza novum, przyjmując że prokurentów mogą udzielić przedsiębiorcy wpisani do rejestru (dotychczas mogła to uczynić tylko spółka handlowa). Reguluje kwestię prokury oddziałowej i podpisu prokurenta.
Spadki.
Odnośnie dziedziczenia ustawowego. Było:
Art. 935. § 1. W braku zstępnych, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada jego małżonkowi.
§ 2. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom, rodzeństwu i zstępnym rodzeństwa.
§ 3. W braku małżonka spadkodawcy i krewnych powołanych do dziedziczenia z ustawy spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.
Jest:
Art. 935. § 1. W braku zstępnych, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada jego małżonkowi.
§ 2. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom, rodzeństwu i zstępnym rodzeństwa.
§ 3. W braku małżonka spadkodawcy i krewnych powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. Jeżeli miejsca ostatniego zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić lub ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.
Spadkobiercą ustawowym, dochodzącym do dziedziczenia w ostatniej kolejności jest obecnie w miejsce Skarbu Państwa gmina ostatniego zamieszkania spadkodawcy, a dopiero jeśli tego miejsca nie da się ustalić lub mieszkał on za granicą - Skarb Państwa.
W związku z tą zmianą konsekwencją jest zmiana art.1023 :
Było:
Art. 1023. § 1. Skarb Państwa nie może odrzucić spadku, który mu przypadł z mocy ustawy.
§ 2. Skarb Państwa nie składa oświadczenia o przyjęciu spadku, a spadek uważa się za przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza.
Art. 1024. § 1. Jeżeli spadkobierca odrzucił spadek z pokrzywdzeniem wierzycieli, każdy z wierzycieli, którego wierzytelność istniała w chwili odrzucenia spadku, może żądać, ażeby odrzucenie spadku zostało uznane za bezskuteczne w stosunku do niego według przepisów o ochronie wierzycieli w razie niewypłacalności dłużnika.
§ 2. Uznania odrzucenia spadku za bezskuteczne można żądać w ciągu sześciu miesięcy od chwili powzięcia wiadomości o odrzuceniu spadku, lecz nie później niż przed upływem trzech lat od odrzucenia spadku.
Obecnie jest:
Art. 1023.§ 1. Skarb Państwa ani gmina nie mogą odrzucić spadku, który im przypadł z mocy ustawy.
§ 2. Skarb Państwa ani gmina nie składają oświadczenia o przyjęciu spadku, a spadek uważa się za przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza.
2