POLITECHNIKA SZCZECIŃSKA

INSTYTUT TECHNOLOGI MECHANICZNEJ

1.	Temat: Pomiary wymiarów wewnętrznych.
Wydział Mechaniczny		Grupa
Data wykonania ćwiczenia:		Ocena:
Prowadzący ćwiczenie:		Podpis
Wykonał:

1. Pomiary otworów narzędziami mikrometrycznymi i suwmiarką.

a)POMIAR ŚREDNICY OTWORU PRZY POMOCY SUWMIARKI

Szczęki suwmiarki wprowadzamy do otworu, rozszerzamy tak aby dały się przesuwać z lekkim luzem pamiętając o tym by szczęki dotykały się z otworem na średnicy. Odczytu dokonujemy nie wyjmując suwmiarki z otworu. Do odczytanej wartości dodać należy grubość szczęk suwmiarki, która zwykle równa jest 10 mm.

b)POMIAR ŚREDNICY OTWORU ŚREDNICÓWKĄ MIKROMETRYCZNĄ 3 PUNKTOWĄ

W głowicy średnicówki umieszczone są 3 końcówki miernicze o kulistych powierzchniach mierniczych. Obracając śrubę mikrometryczną za pośrednictwem sprzęgiełka końcówki miernicze wysuwają się z głowicy, do styku z walcową powierzchnia mierzonego otworu. Sprawdzanie wskazań średnicówki dokonuje się za pomocą pierścieni wzorcowych. Średnicówki 3 punktowe pozwalają na wykrycie błędów graniastości otworu.

c)POMIAR ŚREDNICY OTWORU ŚREDNICÓWKĄ CZUJNIKOWĄ.

Przyrząd ten posiada rozprężną końcówkę mierniczą, którą wsuwamy do mierzonego otworu. Pomiar ten jest pomiarem porównawczym dlatego też przed przystąpieniem do pomiaru otworu czujnik należy ustawić na wskazania zerowe. Dokonuje się tego użyciu pierścienia wzorcowego, stosu płytek wzorcowych lub mikrometru.

d)POMIAR ŚREDNICY OTWORU ŚREDNICÓWKĄ MIKROMETRYCZNĄ SKŁADANĄ.

Średnicówka ta składa się z dwóch zespołów, z których pierwszy to z naciętą na niej podziałką o działce elementarnej 0,5 mm. Drugi zespół tworzy tuleja z naciętą na obwodzie podziałką o 50 działkach. Z tuleją sztywno związana jest końcówka miernicza oraz śruba mikrometryczna. Przed przystąpieniem do pomiaru średnicy otworu należy prawidłowość wskazań średnicówki. Dokonuje się tego przy użyciu pierścienia wzorcowego, płytek wzorcowych lub mikrometru.

Tabele pomiarowe.

a) Pomiar przy pomocy suwmiarki.

	A-A	C-C
I-I	127,55	127,60
II-II	127,55	127,60

b) Pomiar średnicówką mikrometryczną trójpunktową.

Błąd wskazań -0,023

	A-A	B-B	C-C
I-I	40,520	40,525	40,534

c) Pomiar średnicówka mikrometryczną dwupunktową składaną.

Błąd wskazań +0.06

	A-A	B-B	C-C
I-I	127,68	127,71	127,69
II-II	127,67	127,71	127,68

2. Pomiar otworów na uniwersalnym długościomierzu Abbego.

Przyrządu tego można użyć w przypadku gdy jest wymagana dokładność pomiaru rzędu tysięcznych części milimetra.

BUDOWA I DZIAŁANIE DŁUGOŚCIOMIERZA

Na tulei mierniczej 1 zamocowany jest kabłąk 2 a w nim trzpień 3 zakończony kulką której średnica jest zmierzona z dokładnością 0,1 μm. Tuleja miernicza wraz z kabłąkiem przesuwana jest wzdłuż swojej osi za pomocą pokrętła 4, które uruchamia mechanizm cierny precyzyjnego przesuwu. Przedmiot mierzony 5 mocuje się na nieruchomym stoliku, którego górna płyta 6jest izolowana od masy przyrządu i połączona przewodem z „okiem magicznym”7.

Oko magiczne połączone jest ze źródłem prądu i masą przyrządu. Gdy przesuwając tuleją 1, kulka zetknie się z powierzchnią przedmiotu, obwód zostanie zamknięty co zasygnalizuje oko magiczne.

Pomiar średnicy otworu odbywa się przez zetknięcie kulki z powierzchnią otworu po jego lewej stronie, dokonanie odczytu L_l, przesunięcie kulki do styku z otworem po prawej stronie i dokonanie odczytu L_p. Zmierzoną wartość średnicy określa się ze wzoru:

Gdzie: d_k - średnica kulki pomiarowej

Odczytu wartości L_l i L_p dokonuje się oceniając szacunkowo również ułamki mikronów. Obliczoną wartość średnicy zaokrągla się do tysięcznych części milimetra. Nieprzekraczalny błąd pomiaru określa się z zależności:

Gdzie: D - średnica otworu w milimetrach

Pomiar na długościomierzu Abbego z użyciem kulki

Pomiary i obliczenia potrzebne do ustawienia przyrządu

Numer pomiaru	Oznaczenie	Wartość pomiaru 1)	Wartość pomiaru 2)
1.	A1	6,94	6,78
2.	A2	18,59	18,43

Pomiar otworu

Oznaczenie	Wymiary z pomiaru 1	Wymiary z pomiaru 2	Średnica kulki
L1	85,077	85,077	3.0057
L2	73,055	73,055	3.0057

Uniwersalny długościomierz Abbego może być także wyposażony w szczęki, które umożliwiają bezpośredni pomiar.

. Pomiar średnic otworów na długościomierzu przy użyciu szczęk

• przedmiot mierzony mocuje się na stoliku przyrządu

• wprowadza się do otworu szczęki pomiarowe i styka się z powierzchnią otworu

• ustala się położenie pomiaru (punkty styku szczęk z powierzchniami powinny leżeć na średnicy otworu i prostopadle do osi otworu)

• należy dokonać kilka pomiarów (co najmniej trzy) i obliczyć wartość średnią

Błąd nieprzekraczalny określa się następująco

Gdzie: L - długość mierzona

Wyniki pomiaru:

L1=100,002

L2=100,004

L3=100,004

3. Opracowanie wyników

Długościomierz Abbego-pomiar przy użyciu kulki

Obliczenia do ustawienia przyrządu:

1. (A1+A2)/2=12,965 2. (A1+A2)/2=12,600

Obliczanie średnicy mierzonego otworu:

L2-L1+d=85,077-73,055+3.0057=15,0277

D=15,0277

=2,150μm

Długościomierz Abbego-pomiar przy użyciu szczęk

Średnia obliczona z poszczególnych pomiarów:

(L1+L2+L3)/3=100,003

Obliczanie nieprzekraczalnego błędu pomiaru:

=3,000μm

gdzie L-średnia z poszczególnych pomiarów.

4.Wnioski:

Ćwiczenie miało na celu ukazać nam szereg metod umożliwiających dokonanie pomiarów wewnętrznych .Największą dokładnością odznaczył się pomiar uniwersalnym długościmierzem Abbego oraz średnicówką trójpunktową .Z tabel pomiarowych (a, b) zauważamy , że mierzony otwór charakteryzuje się niewielką stożkowatością .

---