ORGANIZACJA - grupa ludzi, którzy współpracują ze sobą w sposób uporządkowany i skoordynowany, aby osiągnąć pewien zestaw celów.
ZARZĄDZANIE - zestaw działań (planowanie, podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie i kontrolowanie) skierowanych na zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe i informacyjne) i wykonywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny.
SPRAWNY - wykorzystujący zasoby mądrze i bez zbędnego marnotrawstwa.
SKUTECZNY - działający z powodzeniem.
MENEDŻER - osoba, której podstawowym zadaniem jest realizacja procesu zarządzania.
ZADANIA MENEDŻERÓW:
PLANOWANIE - wytyczanie celów organizacji i określanie sposobu ich najlepszej realizacji.
PODEJMOWANIE DECYZJI - część procesu planowania obejmująca wybór trybu działania spośród zestawu dostępnych możliwości.
ORGANIZOWANIE - logiczne grupowanie działań i zasobów.
KIEROWANIE LUDŹMI - przewodzenie, zespół procesów wykorzystywanych w celu sprawienia, by członkowie organizacji współpracowali ze sobą w interesie organizacji.
KONTROLOWANIE - obserwowanie postępów organizacji w realizowaniu jej celów.
RODZAJE MENEDŻERÓW:
SZCZEBLE ZARZĄDZANIA - menedżerów można sklasyfikować w zależności od szczebla organizacji: najwyższego, średniego lub pierwszej linii.
OBSZARY ZARZĄDZANIA - menedżerów można podzielić na menedżerów: marketingu, finansów, eksploatacji (operacji), zasobów ludzkich, administracyjnych i innych.
ROLE MENEDŻERÓW:
ROLE INTERPERSONALNE - role kierownicze reprezentanta, przywódcy i łącznika, które przewidują kontakty z innymi ludźmi.
ROLE INFORMACYJNE - role menedżera jako obserwatora, propagatora informacji i rzecznika, które wymagają przetwarzania informacji.
ROLE DECYZYJNE - role menedżera jako przedsiębiorcy, przeciwdziałającego zakłóceniom, dysponenta zasobów i negocjatora, przede wszystkim odnoszą się one do decyzji, które trzeba podjąć.
UMIEJĘTNOŚCI MENEDŻERA:
UMIEJĘTNOŚCI TECHNICZNE - umiejętności niezbędne do wykonywania lub zrozumienia zadań związanych z daną organizacją.
UMIEJĘTNOŚCI INTERPERSONALNE - umiejętności nawiązywania kontaktu, rozumienia i motywowania zarówno jednostek, jak i grup.
UMIEJĘTNOŚCI KONCEPCYJNE - umiejętności zależne od zdolności do myślenia abstrakcyjnego.
UMIEJĘTNOŚCI DIAGNOSTYCZNE I ANALITYCZNE - umiejętności umożliwiające menedżerowi zaprojektowanie najwłaściwszej reakcji w danej sytuacji.
PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ - proces organizowania i prowadzenia działalności gospodarczej oraz podejmowania związanego z nią ryzyka.
PRZEDSIĘBIORCA - inicjator zamierzenia gospodarczego i założyciel nowej organizacji do realizacji tego zamierzenia, wyróżnia się umiejętnością wykorzystania czynników produkcji do wytwarzania nowych wyrobów lub usługktoś, kto podejmuje działania objęte mianem przedsiębiorczości, ktoś, kto organizuje i prowadzi działalność gospodarczą oraz podejmuje ryzyko.
PRZEDSIĘBIORSTWO - wyodrębniony pod względem ekonomicznym, organizacyjnym i terytorialnym system posiadający osobowość prawną składający się z zasobów oraz procesów zachodzących na tych zasobach oraz między nimi. Powołane do ciągłej działalności, a nie do jednorazowego przedsięwzięcia, działa zgodnie z zasadą gospodarności, czyli maksymalizuje cel przy danych środkach lub minimalizuje nakłady środków dla realizacji postawionego sobie celu oraz dąży do samofinansowania swojej działalności.
BARIERY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI:
- brak realnej koncepcji
- brak znajomości rynku
- brak umiejętności technicznych
- brak zalążkowego kapitału
- brak umiejętności prowadzenia interesów
- brak motywacji, samozadowolenie
- związanie z obecną pracą
- brak czasu, inne zainteresowania
- ograniczenia prawne, biurokracja
- monopol, protekcjonalizm
- zastrzeżenia patentowe
MAŁE PRZEDSIĘBIORSTWO - przedsiębiorstwo, które ma niezależnego właściciela i kierownictwo oraz wywiera niewielki wpływ na swoje otoczenie
PLAN BIZNESOWY - dokument opracowany przez przedsiębiorcę w toku przygotowań do uruchomienia nowego przedsięwzięcia.
FRANCHISING - przedsiębiorca wnosi do firmy macierzystej opłatę albo część dochodu (albo jedno i drugie) w zamian za dostęp do nazwy firmowej i niektórych zasobów.
WŁASNOŚĆ JEDNOOSOBOWA - najbardziej rozpowszechniona forma prawna własności, organizacja jest własnością pojedynczej osoby.
SPÓŁKA OSOBOWA - forma własności przedsiębiorstwa, w której co najmniej dwie osoby uzgadniają współpracę jako współwłaściciele przedsiębiorstwa.
SPÓŁKA AKCYJNA - jednostka prawna (os. Prawna) utworzona na mocy praca, niezależna od jakiejkolwiek pojedynczej osoby.
KAPITAŁ LUDZKI - kapitał wnoszony przez aktywnych inwestorów w nowe przedsiębiorstwo w zamian za udział we własności lub zyskach.
PROJEKT ORGANIZACJI - ogólny wzorzec składników struktury i rozwiązań używanych do zarządzania całą organizacją.
BIUROKRACJA - uniwersalny model struktury organizacyjnej oparty na zalegalizowanym systemie władzy formalnej.
MODEL BEHAWIORALNY - uniwersalny model projektu organizacji, który pojawił się w myśleniu o zarządzeniu obok szkoły stosunków międzyludzkich, model kładł nacisk na rozwijanie grup roboczych i procesów interpersonalnych.
SYTUACYJNE PODEJŚCIE DO PROJEKTU ORGANIZACJI - oparte na założeniu, że optymalny projekt dla danej organizacji zależy od zastawu istotnych czynników sytuacyjnych.
TECHNIKA - zestaw procesów wykorzystywanych przez organizacje w przekształcaniu nakładów w postaci rzeczowej lub informacyjnej w wyniki w postaci produkcji lub usługi.
ORGANIZACJA MECHANISTYCZNA - sztywna i biurokratyczna forma projektu najbardziej stosowana w stabilnym otoczeniu.
ORGANIZACJA ORGANICZNA - płynny i elastyczny projekt, najbardziej właściwy dla niestabilnego i nieprzewidywalnego otoczenia.
ZRÓŻNICOWANIE - zakres, w jakim organizacja dzieli się na mniejsze jednostki.
INTEGRACJA - zakres, w jakim jednostki organizacji muszą ze sobą w skoordynowany sposób współpracować.
WIELKOŚĆ ORGANIZACJI - liczba zatrudnionych w przeliczeniu na pełne etaty.
CYKL ŻYCIA ORGANIZACJI - naturalna sekwencja etapów, przez którą przechodzi większość organizacji w trakcie wzrostu i dojrzewania.
STRUKTURA FUNKCJONOWANIA - struktura organizacyjna oparta na podejściu funkcjonalnym, nazywana również strukturą typu U.
STRUKTURA KONGLOMERATOWI - struktura organizacyjna wykorzystywana przez organizację składającą się z szeregu nie powiązanych ze sobą jednostek, nazywana również strukturą typu H.
STRUKTURA WIELOBRANŻOWA - struktura organizacyjna, w której liczne samodzielne jednostki w powiązanych ze sobą dziedzinach działają w ramach szeregowego kontekstu organizacyjnego, oprata jest na strukturyzacji według wyboru, nazywana jest również strukturą typu M.
STRUKTURA MACIERZOWA - struktura organizacji, w której podział według wyrobu zostaje nałożony na istniejący układ funkcjonalny.
STRUKTURA WIELOKROTNEGO PODPORZĄDKOWANIA - struktura, w której jednostka podlega jednocześnie zarówno przełożonemu funkcyjnemu, jak i jednemu lub kilku kierownikom projektów.
LUŹNE ZASOBY - nadwyżka zasobów ułatwiająca organizacji zmniejszenie zapotrzebowania na przetwarzanie informacji.
ZADANIA WYDZIELONE - niezależne jednostki ułatwiające organizacji zmniejszenie zapotrzebowania na przetwarzanie informacji.
PIONOWE SYSTEMY INFORMACJI - powiązania komunikacyjne pomiędzy menedżerami i ich podwładnymi tworzone w celu zwiększenia zdolności organizacji do przetwarzania informacji.
STOSUNKI POZIOME - powiązania koordynacyjne, takie jak role łącznikowe, zespoły zadaniowe, zespoły robocze i wydziały integrujące, wykorzystane do zwiększenia zdolności organizacji do przetwarzania informacji.
ZMIANA ORGANIZACYJNA - każda istotna modyfikacja jakiejś części organizacji.
ZMIANA PLANOWANA - zmiana przygotowana i wprowadzona w sposób uporządkowany i terminowy, wyprzedzająca oczekiwane przyszłe wydarzenia.
ZMIANA DOSTOSOWAWCZA - reakcja na pojawiające się okoliczności, raczej stopniowa niż całościowa.
DOSKONALENIE ORGANIZACJI - wysiłek, planowany, obejmujący całą organizację i kierowany z najwyższego szczebla, który ma zwiększyć skuteczność organizacji i poprawić jej kondycję poprzez planowaną ingerencję w proces funkcjonowania organizacji, z wykorzystaniem znajomości nauk behawioralnych.
OŻYWNIE - wprowadzenie do organizacji zastrzyku nowej energii, żywotności i siły.
SIŁY WPŁYWAJĄCE NA EWOLUCJĘ
SIŁY SPOŁECZNE - normy i wartości , które cechują kulturę.
SIŁY EKONOMICZNE - siły związane z systemami gospodarczymi i ogólnymi warunkami i tendencjami w gospodarce.
SIŁY POLITYCZNE - instytucje sprawujące władzę polityczną oraz ogólna polityka i postawa rządu wobec działalności gospodarczej.
SPOJRZENIE KLASYCZNE
PODEJŚCIE KLASYCZNE - składa się z dwóch wyodrębnionych gałęzi: naukowego zarządzania i zarządzania administracyjnego
ZARZĄDZANIE NAUKOWE - podejście do zarządzania zajmujące się poprawą wyników osiąganych przez poszczególnych robotników.
Według TAYLORa
- ustalenie najlepszej metody wykonywania każdego zadania
- przydzielanie pracy do której się robotnik najbardziej nadaje
- wyszkolenie i doskonalenie robotnika
- przyjazna współpraca między kierownikiem i robotnikiem
Ustalał czas na wykonanie danej czynności, wydajniejszym pracownikom płacić więcej - system różnicowych stawek akordowych
Według GANTTa
Robotnik, który wykonał dzienną normę dostawał premię
Brygadzista otrzymywał premię za każdego robotnika, który wykonał dzienną normę
Dodatkową premię dostawał gdy normę wykonali wszyscy robotnicy
Wyniki podawano do publicznej wiadomości
Opracował system graficznego przedstawiania programów produkcji
Według GILLBERTHów
Badali zmęczenie i ruchy robotników
Skupiali się nad wyszukaniem najbardziej ekonomicznych ruchów składających się na każde zadanie
ZARZĄDZANIE ADMINISTRACYJNE - podejście do zarządzania, koncentrujące się na zarządzaniu całą organizacją.
Według FAYOLA
- podział pracy
- autorytet
- dyscyplina
- jedność rozkazodawstwa
- jedność kierownictwa
- podporządkowanie
- wynagrodzenie
- centralizacja
- hierarchia
- ład
- sprawiedliwość
- stabilizacja personelu
- inicjatywa
- harmonia
SPOJRZENIE BEHAWIORALNE
ZARZĄDZANIE BEHAWIORALNE - lepsze zrozumienie pracowników i skuteczne kierowanie nimi. Tzw. „współdziałanie” pomiedzy kierownikami a robotnikami.
EFEKT HAWTHORNE - pracownicy dowartościowani, dumni, wyróżnieni są bardziej zmotywowani i pracują wydajniej.
Według MASLOWa - samorealizacja
Według McGREGORa
- teoria X - ludzi trzeba cały czas nakłaniać do pracy
- teoria Y - ludzie lubią pracować i rozwijają swoje twórcze uzdolnienia
SPOJRZENIE ILOŚCIOWE
ZARZĄDZANIE ILOŚCIOWE - podejście do zarządzania, w którym stosuje się techniki ilościowe, oparte na opracowywaniu modeli matematycznych, które zajmują się wspomaganiem organizacji w efektywnym wytwarzaniu produktów i usług.
McNAMARA wprowadził system ilościowy zarządzania do forda
Szkoła ilościowa kładzie nacisk na aspekty przedsiębiorstwa, pomija znaczenie ludzi i związków miedzy nimi.
WSPÓŁCZESNE KIERUNKI ZARZĄDZANIA
KIERUNEK SYSTEMOWY
- podsystemy
- synergia
- system otwarty i zamknięty
- granice systemu
- przepływ
- sprzężenie zwrotne
SYSTEM - zestaw wzajemnie powiązanych elementów funkcjonujących jako całość.
SYSTEMY OTWARTE - systemy wchodzące w interakcje z otoczniem
PODSYSTEMY - systemy w ramach szerszego systemu
SYNERGIA - dwa współpracujące podsystemy produkujące więcej, niż wynosiłaby łączna suma produkcji każdego każdego nich, gdyby działały osobno.
ENTROPIA - naturalny proces prowadzący do upadku systemu.
KIERUNEK SYTUACYJNY
SPOJRZENIE UNIWERSALNE - próba określenia sposobu zarządzania organizacjami
SPOJRZENIE SYTUACYJNE - podejście do zarządzania sugerujące, że właściwe zachowanie kierownicze w danej sytuacji zalezy od szerokiej gamy elementów.
KIERUNEK INTEGRUJĄCY
Łączy spojrzenia klasyczne, behawioralne i ilościowe według potrzeb.
KONKURENCJA
PIĘĆ SIŁ KONKURENCJI
- zagrożenie ze strony nowych konkurentów
- próby wymanewrowania rywali
- zagrożenie substytutami
- siła nabywców
- siła dostawców