Pier Luigi Nervi. Charakter twórczości. Założenia, obiekty.
ur. 21 czerwca 1891 w Sondrio w Lombardii, zm. 9 stycznia 1979 w Rzymie) - włoski architekt i inżynier budownictwa, przedstawiciel modernizmu.
był synem pracownika poczty Antonio Bartoli Nerviego.
W 1913 ukończył studia w Szkole Inżynierskiej w Bolonii, uzyskując dyplom inżyniera budownictwa.
Następnie pracował w dziale technicznym przedsiębiostwa robót betoniarskich w Bolonii i Florencji.
W latach 1915-1918 służył w wojskach inżynieryjnych.
W 1920 założył własne biuro inżynierskie Società Ing. Nervi e Nebbiosi, do którego od 1955 wstąpili również jego synowie Antonio, Mario i Vittori.
pierre luigi nervi był zwolennikiem budownictwa nowoczesnego, twórca w dziedzinie żelbetowych konstrukcji budowlanych, z zastosowaniem stali i betonu a także budownictwa uprzemysłowionego, czyli modularyzacji. Dzięki wyeliminowaniu prostoliniowych kształtów i zastosowaniu zaawansowanej prefabrykacji Nervi poprawił wytrzymałość konstrukcyjną obiektów. Ponadto umożliwił wyeliminowanie kolumn dzięki czemu obiekty stały sie bardziej przestonne.
W większości swych prac Nervi wykorzystywał konstrukcje z przecinających się betonowych żeber, z polami międzyżebrowymi wypełnionymi płytami. Zawsze kierował się ku oszczędnym rozwiązaniom.
W latach 1946-1961 Nervi kierował katedrą konstrukcji i materiałoznawstwa na wydziale architektury w Rzymie.
W latach 1948-1949 zaprojektował i skonstruował halę wystawową Torino Esposizioni w Turynie. W czasie budowy skorzystano ze specjalnego rusztowania jezdnego, na które Nervi uzyskał patent.
Nervi opublikował też kilka prac naukowych. W 1961 otrzymał doktorat honoris causa Politechniki Warszawskiej.
Przykład Nr 1
Pierwszym dziełem Nerviego, które zyskało szersze uznanie na świecie był miejski stadion we Florencji, z 1932 roku (obecnie Stadio Artemio Franchi). Obiekt posiadał 35000 miejsc siedzących, w formie oszczędnej, nagiej konstrukcji betonowej, ze wspornikowymi krętymi schodami.
Obiekt był budowany od 1930 roku i oddany do użytku w 1931 roku, natomiast pierwszy mecz rozegrano na nim 13 września. Stadion mieści się we Florencji, niecałe pięć kilometrów od zjazdu z autostrady A1 Mediolan-Neapol. Obiekt może pomieścić 47 495 widzów i jest podzielony na pięć trybun - Fiesole, Ferrovia, Maraton, trybuna główna i trybuna honorowa. Stadion liczy łącznie 145 miejsc prasowych, 32 556 odkrytych i 13 932 zadaszonych. Wymiary boiska piłkarskiego to 105 x 68 metrów. Najwięcej kibiców było obecnych na spotkaniu Fiorentiny z Interem, które odbyło się 25 listopada 1984 roku. Wówczas na trybunach znajdowało się 58 271 osób. Stadio Artemio Franchi było jedną z aren Mistrzostw Świata 1990. W przeszłości obiekt był wielokrotnie przebudowywany, między innymi bieżnię lekkoatletyczną zastąpiono dodatkową trybuną. Do 1991 roku stadion nosił nazwę "Stadio Comunale", później nazwano go imieniem Artemia Franchiego - byłego prezesa klubu i Włoskiego Związku Piłki Nożnej.
Spiralne schody stadionu o wysuniętej naprzód krzywiźnie, nie wymagają żadnej podpory, ponieważ konstrukcja ich jest oparta na betonowych płytach o określonym napięciu.
Nr 2 . Stadion Olimpijski w Rzymie (1960)
Pallazzetto dello Sport mały stadion przeznaczony na olimpiadę odbywającą się w Rzymie w znacznym stopniu stosowal prefabrykowane elementy. I tak płaską kulistą czaszę wykonano z 1620 kasetonowych elementów tworzących rzeźbiarski, romboidalny wzór. Powstaje on dzięki mostkom kryjącym żelazne zbrojenia. Interesująca jest przy tym rozbudowana strefa przy krawędzi dachu, ponieważ z powodu nierównomiernego rozmieszczenia obciążeń mogą tu wystąpic poważne problemy ze statyką. By temu zapobiec, Nervi wpadł na pomysł zastosowania trójkątne betonowe elementy przenoszą siły na podpory idealnie odpierające nacisk sklepienia. Pomiędzy nimi znajduje się betonowa powierzchnia dachu kończąca się falistym obrzeżem. Powierzchna dachu optycznie sięga zatem poniżej poziomu , gdzie rzeczywiście konczy się talerz nośny.
Nr 3 Torino Esposizioni
Torino Esposizioni - hala wystawiennicza we włoskim Turynie zlokalizowana na południowym skraju Parco del Valentino. Obiekt została zaprojektowany w roku 1949. Obiekt podczas zimowych igrzysk olimpijskich w roku 2006 gościł uczestników zawodów w hokeju na lodzie. Odbyło się tutaj 17 z 38 spotkań turnieju męskiego i 10 z 20 turnieju żeńskiego. Trybuny mieściły wówczas 4320 widzów. Po zakończeniu olimpijskich zmagań arena przestała pełnić funkcję lodowiska i ponownie będzie służył jako pawilon wystawowy w czasie odbywających się w Turynie targów. Ma rozpiętość 75m i jest przykryta prefabrykowanymi elementami siatkobetonowymi grubości ok. 5cm, które w celu zwiększenia sztywności są uformowane faliście i wzmocnione przeponami. Rytm elementów konstrukcyjnych daje doskonałe efekty plastyczne.
Nr4 Pirelli Tower (Pirellone 1956-1960) 127m
wieża Pirelli, Mediolan wieżowiec w Mediolanie, we Włoszech, o wysokości 127,1 m. Budynek został oddany do użytku w 1960 i ma 32 kondygnacje. Zespół projektantów to: Gio Ponti, Giuseppe Valtolina, Pier Luigi Nervi, Antonio Fornaroli, Alberto Rosselli, Giuseppe Rinardi i Egidio Dell'Orto.
Wieżowiec wybudowany w miejscu, gdzie w XIX wieku powstała pierwsza fabryka Pirelli.
18 kwietnia 2002 roku w budynek uderzył niewielki jednosilnikowy samolot Rockwell Commander 112, samolot miał mało paliwa i oprócz pilota i dwóch pasażerów samolotu nikt więcej nie zginął.
Charakteryzuje się śmiałym szkieletem strukturalnym, gładkimi wyrafinowanymi ścianami osłonowymi, fasady, i stożkowych strony jak dziób statku, był jednym z pierwszych drapaczy chmur Do niedawna był to najwyższy budynek we Włoszech.
Na 127,1 m (417 stóp), jest to drugi najwyższy budynek w mieście i został zbudowany z betonu o około 60.000 ton. Budowa wieży rozpoczęła się w 1956 roku, kiedy Włochy przeżywała boom gospodarczy.
Nr5 Tour de la Bourse
Wieżowiec Tour de la Bourse - trzeci pod względem wysokości budynek w Montrealu.
Wybudowany w 1964 roku.
Wysokość 190 metry, 47 pięter
Sama wieża jest uważana przez wielu za arcydzieło stylu międzynarodowego projektu wieżowca. Jego fasada, całkowicie odnowione w 1995 roku, posiada brązowe przyciemniane anodyzowane fasady aluminiowe , tworzące silny kontrast z lekko ukośnie prefabrykowanych betonowych kolumn w czterech rogach, dzięki czemu daje całośći subtelny wypukły aspekt. Jest on podzielony na trzy mniej więcej równe bloki mechaniczne pięter , których rogi są umocowane w ośmioboczny kształt, tworząc niewielkie szczeliny.
Nr6 Norfolk Scope
Norfolk Scope - arena sportowa umiejscowiona w mieście Norfolk w stanie Wirginia. Budowa hali trwała 3 lata (1968 - 1971), zaś jej koszt budowy wyniósł 35 mln $.
kopuła zrobiona z betonu monolitycznego ma 134 m średnicy i wysokości 33,5 m
Konstrukcja hali jest podobna do Nervi w dello sport Palazzetto, wybudowana w 1958 r. Letnie Igrzyska Olimpijskie 1960 w Rzymie . Uznany za pionierskie prace w żelbetonie.
Nr 7 George Washington Bridge Bus Station
George Washington Bridge Dworzec autobusowy otwarty 17 stycznia 1963 roku.
Dworzec autobusowy w konkretnych dach, zawiera 26 odcinków trójkątnych, z których 14 schodzi z gory do środka budynku. Każdy trójkąt składa się z 25 płyt betonowych. Boki dachu podniesione, otwory w celu ułatwienia wentylacji platform autobusowych i drogi ekspresowej pod budynkiem.
Pionowe wsporniki pod czternastoma 14 elementami są usztywnieniem konstrukcji.
Budynek jest zbudowany z ogromnych stalowych żelbetowych kratownic , z których czternaście są samonośne.. W budynku znajdują się malowidła ścienne, jak również popiersia George Washington i Othmar Amman , inżynier , który zaprojektował most. Budynek otrzymał w 1963 od Izby Przemysłu Betonów nagrodę struktury w obszarze metropolitarnym za orignalnosc i zastosowanie betonu w zakresie projektowania i konstrukcji.
Adaptacja. Modernizacja.Przykłady obiektów o "przywróconej wartości" <-- ostatni temat
Adaptacja (łac. adaptatio - przystosowanie) przebudowa pomieszczeń lub budowli w celu spełniania innych niż dotąd funkcji użytkowych. Adaptacja może polegać także na przystosowaniu istniejącego obiektu do nowych wymagań, bez zmiany jego funkcji (np. stary budynek mieszkalny zostaje wyposażony w nowoczesne instalacje ogrzewania w miejsce dawniejszych pieców; wzmocnienie konstrukcji zabytkowego mostu w celu umożliwienia współczesnego ruchu komunikacyjnego itp.). Adaptacja zachowuje wszystkie walory stylowe istniejącej budowli.
Modernizacja - unowocześnienie, uwspółcześnienie produktu, trwałe ulepszenie, np. istniejącego obiektu budowlanego prowadzące do zwiększenia jego wartości użytkowej.
Obejmuje prace związane z podnoszeniem walorów estetycznych i użytkowych budynku lub innego produktu. W ramach modernizacji może zostać wzbogacona architektura budynków, projektowanych niegdyś według uniwersalnego wzorca, prowadząc do nadania budynkowi wyrazu odpowiadającemu panującym aktualnie modom i gustom.
Termin odnosi się również do socjologii obrazując ewolucję społeczeństwa - od tradycjonalnego do nowoczesnego (tzw. teoria modernizacji).
Postmodernizm. Pojęcie. Założenia. Obiekty. Twórcy
Postmodernizm — ogół prądów w architekturze przełomu XX i XXI w., następujących po modernizmie i odcinających się od jego koncepcji projektowych. W odróżnieniu od modernizmu postmodernizm nie ma ambicji awangardowych i przedkłada w architekturze komponowanie i kompilowanie nad poszukiwanie.
Główne założenia postmodernizmu w architekturze [edytuj]
Architektura postmodernistyczna cechuje się pluralizmem i złożonością. Zdaniem postmodernistów, architektura nie musi ulegać duchowi czasu i postępowi technicznemu, zaś przede wszystkim powinna zależeć od kontekstu, nastroju czy wreszcie osobistych upodobań architekta i inwestora.
Nazwa [edytuj]
Określenia postmodernizm w odniesieniu do architektury po raz pierwszy użył Joseph Hadnut w 1945 (post-modern house). O ile jako postmodernistyczne w ogólniejszym sensie (i w nawiązaniu do filozofii postmodernistycznej) określić można wszelkie prądy po modernizmie, w ściślejszym znaczeniu postmodernizm oznacza tendencje historyzujące. Termin postmodernizm (czyli po-modernizm) w tym ujęciu, prezentowanym m.in. przez Charlesa Jencksa (Post-Modern Architecture, 1975), został wprowadzony do powszechnego obiegu przez dziennikarzy New York Timesa w 1978 przy okazji prezentacji projektu biurowca AT&T projektu Philipa Johnsona.
Cechy architektury postmodernistycznej [edytuj]
Architektura postmodernistyczna nie posiada jednolitej ideologii. Występują w niej równolegle tendencje do wpisania obiektu w kontekst, często przy eklektyzującym nawiązywaniu do form historycznych, jak i do stylistycznego pluralizmu.
W postmodernizmie występuje najczęściej rozłączne traktowanie funkcji i formy. Twórcy operują powszechnie rozumianymi kodami kulturowymi, traktując czytelność funkcji i idei budynku jako wartość nadrzędną nad kształtowaniem na podstawie uwarunkowań funkcjonalnych. Zewnętrzność obiektu jest świadomą dekoracją i nakładką na jego stylistyczną neutralność, a budynek udekorowaną szopą (ang. decorated shed - wyrażenie Venturiego). Przeciwstawia się go modernistycznemu modelowi budynku-kaczki, czyli wyprowadzonemu z powiązań użytkowych, lecz niezrozumiałemu. Modernistyczna kaczka, której sprzeciwiają się postmoderniści często przybiera formę w istocie przypadkową, stworzoną wbrew uwarunkowaniom kulturowym i przywołującą inne treści, niż zamierzone (np. niektóre kościoły kojarzą się raczej z fabryką). W postmodernizmie elewacja traktowana jest jako odpowiednik stroju u ludzi. Znaczenie budynkowi nadają zarówno klasyczne, jak i nowsze symbole (portal, wieża, cokół, kratownica, szkło), czasem powstają ich kontrastowe zestawienia. Modernistyczne hasła form follows function (Louis Sullivan) i less is more (Mies) zastąpiono hasłami form follows fiction i less is bore, co swobodnie można przetłumaczyć na forma podąża za fikcją i im mniej tym nudniej. Skupienie się na formalnych aspektach architektury prowadzi jednak nierzadko do poważnych niedostatków funkcjonalnych.
Postmodernizm to styl architektoniczny odwołujący się do archetypu i reminiscencji. Modernistyczny bunt wobec tradycji historycznej został zastąpiony odkryciem, że jest ona niewyczerpanym źródłem, z którego można czerpać rozmaite motywy. Cytaty z architektury dawnej nie pełnią jednak tej samej roli, co w historycznych wzorcach, często są do budynku sztucznie dołączone. Postmodernizm nie jest rodzajem historyzmu, gdyż nie naśladuje zazwyczaj konkretnego stylu, lecz swobodnie łączy zapożyczone motywy z własnymi pomysłami twórców i uwarunkowaniami współczesnej funkcji. Niekiedy określa się go jako manieryzm modernizmu.
Fasada budynku postmodernistycznego nadaje mu znaczenia (nieraz symbolicznego) i umieszcza go we właściwej typologii, nie ma zaś bezpośredniego związku z rozmieszczeniem funkcji. Funkcjonalizm jest odrzucany, architektura jest traktowana jako sztuka oderwana od realiów. Ornament i symbol, a także symetria wracają do łask. Środkami kształtowania architektury stają się ironia, zaskoczenie, absurd.
Historyzujące odmiany postmodernizmu [edytuj]
Postmodernizm najczęściej kojarzony z XX-wiecznymi odwołaniami do stylów historycznych. Główny, historyzujący nurt postmodernizmu wywodzi się zarówno z tendencji zachowawczych i nawiązań do tradycji budownictwa europejskiego, jak i z całkowicie swobodnej gry formalnej.
Pośród historyzującego postmodernizmu rozróżnić można:
prąd symboliczny czerpiący cytaty z historii (np. Robert Venturi)
romantyczny prąd współczesnych neostylów (straight revivalism - Hans Hollein)
klasycyzujący prąd nowego wernakularyzmu (np. bracia Krier).
Niektórzy postmoderniści, zwłaszcza z kręgu braci Krierów, świadomie odchodzą od zasad planowania funkcjonalnego i naukowego podejścia do projektowania, twierdząc, że tradycyjnie ukształtowana urbanistyka, rozplanowanie obiektów i detale posiadają głęboki sens, wynikły z kilkusetletnich doświadczeń. Architektura historyczna traktowana jest też jako zbiór ćwiczeń przestrzennych, które także przy odmiennym kontekście obiektu nadal wywierają wrażenie. Historyzujące formy są wreszcie elementem proponowanego przez architektów stylu życia, sielanki w ucieczce przed pełnym skomplikowanej techniki gwarem współczesnego świata. Odtwarzanie atmosfery dawnych epok we współczesnej architekturze ma nierzadko podłoże komercyjne.
Urbanistyka postmodernistyczna [edytuj]
Przestrzeń miejska [edytuj]
Urbanistykę postmodernistyczną cechuje powrót do klasycznych definicji przestrzeni publicznej, wnętrza ulicy i placu, tkanki miejskiej. Przywołuje się wypróbowane historyczne wzorce, zakorzenione w kulturze europejskiej, modyfikując jednak ich znaczenie, przystosowując do ery samochodu. Dąży się do stworzenia przestrzeni przyjaznej człowiekowi, lecz jednocześnie do nierozdzielania funkcji dróg pieszych i kołowych.
Postmodernizm przywraca istniejącą w XIX w. rangę elewacjom i krawędziom przestrzeni. Różnicuje się jej skalę, wprowadzając przewężenia, przejścia itp. Budynkom nadaje się indywidualny rys, nastawiając się jednak przede wszystkim na ich współudział w kreowaniu przestrzeni. Urbanistyka opiera się na grze przestrzeni pustych i tkanki miejskiej, które są wyraźnie rozgraniczone.
Zabudowa mieszkaniowa [edytuj]
Postmodernizm rehabilituje dawne i tradycyjne miasto, przeciwstawiając się modernistycznemu modelowi osiedla i zastępując go kwartałami i dzielnicami. Podkreśla się znaczenie mieszanej struktury miasta, negując większość postanowień Karty Ateńskiej.
W zabudowie mieszkaniowej powszechnym modelem jest zabudowa obrzeżna, odgraniczająca wnętrze kwartału od publicznej ulicy. Przywiązuje się dużą rolę do przestrzeni prywatnej oraz do zdefiniowania tożsamości i przynależności mentalnej przestrzeni, tj. także identyfikacji poszczególnych mieszkańców z najbliższym otoczeniem domu, co przeciwstawia się modernistycznemu duchowi wspólnoty.
Postmodernistyczne osiedle często przyjmuje formę świadomej fikcji, wbrew współczesnej technice i mimo nieprzystawania do stylu życia współczesnych ludzi reaktywując wizualnie miasto średniowieczne czy barokowe lub symulując miasto przyszłości. Model new urbanism rozpowszechnił się szczególnie w USA, a także w Holandii.