ZAPALENIE OSIERDZIA
PERICARDITIS

• Rzadko pierwotny proces

• Proces wtórny

• Urazy (ciała obce z czepca)

• Przeniesienie stanu zapalnego z innego narządu (opłucna)

Przyczyny:

Bydło:

• Urazowe zapalenie osierdzia

• Pastereloza

• Martwicze zapalenie wątroby

• Tuberkuloza

• Zakażenie: Histophilus somni, Pseudomonas aeruginosa, Mycoplasma spp

Konie:

W wielu przypadkach jałowe, po zakażeniach układu oddechowego,

Streptococcus equi, Actiobacillus equi.

Świnie:

Pastereloza

Mycoplasma spp.

Streptococcus spp.

Salmonelloza

Patogeneza:

• Bezpośrednie sąsiedztwo serca i czepca

• Drobnoustroje na przedmiotach

• Wysięk o charakterze surowiczo-włóknikowym, ropnym.

• Drażnienie zakończeń nerwowych i przyspieszenie pracy serca

• Utrudnienie pracy serca przez gromadzący się płyn

• Zastój krwi żylnej → obrzęki zastoinowe

• Intoksykacja produktami przemiany materii drb.

Objawy:

• Poprzedzone obj. niestrawności (zapalenie czepca)

• Późny okres ciąży, po porodzie, ostre wzdęcie żwacza

• Przyspieszenie pracy ♥

• Bolesność

• Unikanie ruchu lub wolno i ostrożnie

• Stękanie, niepokój przy schodzeniu w dół, uciskaniu i opukiwaniu okolicy ♥, uciskaniu grzbietu

• Pozycja stojąca, przygarbiona, odstawione łokcie (szczegól. lewego)

• Szmery w postaci tarć osierdziowych przy zapaleniu włóknikowym;

• Odgłos pluskania przy płynie w worku;

• Przy nagromadzeniu płynu tony stają się głuche, słabo słyszalne, a nawet całkowicie zniesione;

• Opukiwanie: stłumienie nad sercem, może sięgać do/nad linię stawu barkowego, a do przodu w ok. I żebra

• W obecności gazów gnilnych może pojawić się wypuk bębenkowy lub metaliczny

• Tętno szybkie, niemiarowe

• Naczynia żylne wypełnione krwią

• Obrzęki podgardla i przedpiersia

• Brak apetytu, chudnięcie

• Apatia i śpiączka przy intoksykacji

• Powikłania (zapalenie opłucnej, płuc, uszkodzenie mm sercowego)

Przebieg:

Ostry, prowadzący w szybkim czasie do śmierci

Przewlekły (tyg., m-ce)

Zmiany anatomopatologiczne

• Rozszerzenie worka osierdziowego

• Pokryty włóknikiem, zgrubiały

• Różnego charakteru płyn, krew

• Ciało obce

• Zrosty łącznotkankowe, zbliznowacenie

Rozpoznanie:

• Wywiad

• Badanie kliniczne

• Próby bólowe

• Urządzenia do wykrywania metalu

• Nakłucie do jamy osierdziowej (w 5 przestrzeni międzyżebrowej, na granicy 1/3 dobrzusznej i 2/3 dogrzbietowej części przestrzeni po lewej lub prawej stronie)

Rokowanie:

Niepomyślne

Leczenie:

• Przyczynowe: na początku procesu chorobowego

• Zimne okłady

• Środki moczopędne

• Antybiotykoterapia (penicylina +gentamycyna)

• Odprowadzenie płynu (krótkotrwała poprawa)

• Dexametazon (5mg) + penicylina - do worka osierdziowego

• ZAPOBIEGANIE!!!

ZAPALENIE MIĘŚNIA SERCOWEGO
MYOCARDITIS

• Wtórnie

• Występują zmiany zwyrodnieniowe i zapalne w mm sercowych (czasem mm szkieletowych)

Przyczyny:

• Choroby zakaźne (zaraza płucna, pryszczyca, szelestnica)

• Ciało obce

• Stany zap. macicy, wymienia, pępowiny, płuc

• Zatrucie mikotoksynami

• Świnie - różyca

• Konie - influenza koni, niedokrwistość zakaźna, zołzy

• Zatrucie Cu, Hg, P,

• Niedobory Se i wit.E

Patogeneza:

Obrzęk włókien mięśnia sercowego i gromadzenie płynu wysiękowego

Przyspieszenie pracy serca

Niedotlenienie prowadzące do zwyrodnienia mm.♥

Powstające pobudzenia serca skutkują skurczami dodatkowymi i niemiarowością serca

Procesy mogą prowadzić do rozstrzeni i niewydolności serca

Objawy:

• Gorączka

• Brak pobierania karmy

• Przyspieszone tętno

• Skurcze dodatkowe serca (extrasystole)

• Uderzenia serca kołaczące

• Niemiarowość pracy serca

• Objawy niewydoloności:

• duszność

• Sinica błon śluzowych

• Małe tętno

• Słabe uderzenia serca

• Zastój żylny → obrzęki,

• EKG: podwyższenie amplitudy załamków P i R, także T; przedłużenie odcinka S-T

• W II etapie (zwyrodnienie) wszystkie amplitudy są niskie

Rozpoznanie:

Dokładne badanie

EKG

Rokowanie:

Ostrożne

U zwierząt w stresie może dojść do ostrej niewydolności serca → śmierć!

Leczenie:

Leczenie choroby pierwotnej

Zimne okłady w okolicy serca

Środki p/alergiczne, antybiotyki, sulfonamidy

Kortyzol lub inne glikokortykoidy

20% oleum camphoratum (koń 20-40ml s.c.)

ZAPALENIE WSIERDZIA
ENDOCARDITIS

Umiejscowienie procesu chorobowego w wewnętrznej błonie surowiczej serca, zwykle w obrębie zastawek, przeważnie w sercu lewym.

Oprócz zastawek, może obejmować część ścienną wsierdzia.

U koni w każdym wieku

U bydła zazwyczaj u dorosłych

U świń - różyca

Przyczyny

• Zakażenie drb:

• Włoskowiec różycy

• Paciorkowce (Streptococcus equi, zooepidemicus)

• Arcanobacterium pyogenes

• E. coli

• Grzyby

• Ropne zapalenie nerek, macicy, racic; szelestnica, zapalenie płuc, zakrzepowe zap. żył

• Drążące ciało obce

Przyczyny:

Bydło:

• Paciorkowce α-hemolityczne

• Actinomyces pyogenes

• Clostridium chauvoei

Koń:

• Actinobacillus equuli

• Streptococcus equi, zooepidemicus

• Wędrujące larwy Strongylus spp.

Swinie:

Erysipelothrix insidiosa

E. coli

Actinomyces pyogenes

Miejscem rozwoju zapalenia są przede wszystkim zastawki, a w następnej kolejności ściana komory.

Wytrącanie włóknika, zlepianie trombocytów → przyleganie do zastawek,

Drobne zakrzepy wędrując z krwią zaczopowują je → zawał,

Guzkowate zgrubienia, zwłóknienia, blizny na zastawkach deformują je → niedomykalność

Wrzodziejące zapalenie wsierdzia (endocarditis ulcerosa) - rozsianie drb z krwią do wszystkich narządów

Objawy:

• Skrycie, bezobjawowo - przewlekłe, powierzchowne zapalenie wsierdzia;

• Posmutnienie;

• Brak apetytu;

• Gorączka:

• bydło do 41oC

• Konie powyżej 40oC

• Tętno: bydło 100 - 120/min

• Przyspieszenie oddechów (konie 30 - 40/min)

• Szmery wsierdziowe

• Słabe przyrosty masy ciała

• Gwałtowne, przemijające spadki produkcji mleka

• Często informacje w wywiadzie o przemijającej kulawiźnie

• Bladość błon śluzowych

• ↑ leukocytów

• ↓ albumin

• Mocz:

• Białko

• Nabłonki nerkowe

• Leukocyty

• Duszność, sinica, obrzęk płuc

• Postać wrzodziejąca (złośliwe zapalenie wsierdzia, endocarditis ulcerosa, maligna) - ciężki przebieg, posocznica, w przebiegu podobna do wąglika

• Przewlekła dobrotliwa postać (endocarditis benigna, verrucosa) - np. różyca,

Rozpoznanie:

• Objawy kliniczne

• Szmery wsierdziowe + objawy niewydolności

• Tachykardia, neutrofilia

Zmiany anatomopatologiczne:

Drobne naloty na zastawkach i wsierdziu ściennym

Szarobiałe ogniska

Twory brodawkowate

Owrzodzenia

Zatory i zawały w innych narządach

Leczenie:

• Słabe wyniki bez określenia rodzaju bakterii

• Antybiotyki i szerokim spektrum:

• penicylina 22 000 - 33 000 IU/kg 2x dziennie

• ampicylina 10 - 20 mg/kg 2x dziennie

• potencjonowane sulfonamidy

• Min 3 tyg.

• Furosemid (0,5 mg/kg 1-2 x dziennie)

• Aspiryna

• Leczenie długotrwałe

---