Towar - produkt pracy ludzkiej przeznaczony do wymiany.

Rynek - ogół warunków ekonomicznych w jakich dochodzi do zawierania transakcji między sprzedającymi towary i usługi, a nabywcami posiadającymi potrzeby za którymi stoją fundusze nabywcze.

Klasyfikacja rynku ze względu na:

Ze względu na stopień kontroli ze strony państwa:

Elementy rynku:

Popyt - zapotrzebowanie na dany produkt czy usługę w danym okresie czasu za daną cenę.

Popyt może być potencjalny może być różny od rzeczywistego.

Wielkość popytu zależy od:

Podaż - ilość towaru jaką producent zamierza sprzedać w danej cenie i danym okresie. Podaż zależy od:

Ceny

Rodzaje cen:

  1. Wolnorynkowe - wyznacza je podaż i popyt.

  2. Regulowane - ustalane przez przedsiębiorstwa lub ich przedstawicielstwa (np. kartele)

  3. Urzędowe - ustalają je organy administracji państwowej

Funkcje cen:

  1. Informacyjna - polega na dostarczaniu podmiotom działalności gospodarczej danych niezbędnych w procesie podejmowania decyzji ekonomicznych.

  2. Redystrybucyjna.

  3. Stymulacyjna.

1.Rys historyczny ekonomii jako nauki.

Gospodarka naturalna - na własne potrzeby.

Niewolnictwo:

Grecja:

Ksenofont - napisał dzieło Oikonomikos - prawa rządzące gospodarstwem domowym.

Arystoteles - stworzył system zwartych zasad ekonomicznych, .

Rzym:

Katon - zajmował się ekonomią rolnictwa, podkreślał sposób lokalizacji i infrastruktury transportu.

Warron - podkreślał motywację do pracy.

Feudalizm:

Duży wpływ na rozwój ekonomii w tym okresie miało chrześcijaństwo. Na początku był oparty o jego wytyczne. Ogólnie brak tendencji produkcji dla zysku. Sposobem bogacenia się mogła być grabież, dziedziczenie, handel, wyprawy. Pan feudalny opiekował się chłopem, a on pracował dla niego. Nie produkowano, zaspokajano głównie swoje potrzeby.

Święty Augustyn - pozytywnie oceniał wszystkie rodzaje pracy.

W czasie feudalizmu było mało zmian, brak chęci do rozwoju.

Merkantylizm:

W tym okresie zwracano uwagę na handel. Kładziono nacisk na gromadzenie kruszcu jako sposób na zwiększenie bogactwa kraju. W drugim etapie tego okresu zwracano uwagę na rozwój eksportu i dodatni bilans handlowy. Wymiana handlowa miała chronić interesy państwa. W Polsce przedstawicielem tej epoki był Mikołaj Kopernik.

Fizjokratyzm:

Zwracano uwagę na produkcję w rolnictwie. Przedstawicielem był F.Quesnay. Ich hasłem było „Dajcie nam swobodę działania i ruchu. Wg F.Q porządek naturalny opiera się na: wolności osobistej, własności prywatnej, wolności gospodarczej.

Kapitalizm:

Narodził się w Anglii. Przedstawiciele tego okresu prowadzili badania nad przyczynami bogacenia się narodów. W krajach kolonialnych byłe duże rynki zbytu i dzięki temu też rozwijał się przemysł.

2.Znaczenie znajomości ekonomii.

Ekonomia pozwala na stwierdzenie co i jak produkować, jak dzielić uzyskane przychody na konsumpcję i akumulację, jakimi prawidłościami żądzą się poszczególne jednostki a jakimi cała gospodarka.

3.Metody analizy ekonomicznej.

Badania historyczne, badania statystyczne, matematyka i rachunek prawdopodobieństwa.

Analiza pozytywna - polega na obserwowaniu pewnych zjawisk i ustalaniu prawidłowości.

Analiza normarywna - otrzymujemy pewne informacje i wyciągamy z nich wnioski.

Abstrakcja - wyodrębnienie istotnych elementów procesu gospodarczego i stałych związków między nimi oraz wyeliminowaniu tego co uboczne i przypadkowe.

Stopniowa konkretyzacja - polega na sformułowaniu form w jakich przejawiają się uprzednio odkryte prawa ekonomiczne.

Weryfikacja praw i teorii - polega na konfrontacji praw i teorii z rzeczywistym przebiegiem procesu gospodarczego, na stwierdzeniu zgodności. Korzysta się tu zwłaszcza z metod statystycznych i ekonumerycznych.

4.Prawa ekonomiczne.

Prawa ekonomiczne to stale powtarzające się związki między poszczególnymi składnikami procesu gospodarczego, to ujęcie najsilniej działających tendencji w rzeczywistości gospodarczej.

Cechy praw ekonomicznych.

  1. Uwidaczniają się w warunkach wielokrotnego powtarzania się zjawisk i zdarzeń.

  2. Uwidaczniają się tylko przy masowym występowaniu.

  3. Mają charakter obiektywny.

  4. Działają jako prawa społeczne.

Rodzaje praw ekonomicznych:

  1. Techniczno-bilansowe prawa procesu produkcji np.: prawa reprodukcji społecznej.

  2. Specyficzne prawa ekonomiczne.

  3. Prawa działające na przestrzeni więcej niż jednej formacji np. prawo popytu i podaży.

W skali makroekonomicznej działają następujące prawa:

W skali mikroekonomicznej działają następujące prawa:

5.Ukształtowanie się produkcji towarowej i gospodarki rynkowej (potrzeby ludzkie, konieczność ich zaspokajania, warunki powstawania produkcji towarowej, towar i jego właściwości).

Ewolucja produkcji polegała na tym że wcześniej ludzie produkowali tylko na własne potrzeby, a potem jednak zaczęto myśleć co zrobić z niewielką nadwyżką, często przypadkową. Na początku wymieniano się towarami. Potem wyodrębniła się grupa kupców którzy kupowali towary, przewozili je w inne regiony państwa i tam je zamieniali na złoto.

Produkcja staje się towarową gdy istnieje społeczny podział pracy i wyspecjalizowani producenci, wymiana staje się koniecznością, oraz gdy istnieją różni właściciele wytworzonych dóbr niezależni od siebie.

6.Konkurencja doskonała.

Konkurencja doskonała występuje kiedy liczba producentów na rynku jest duża. Jest to jaki rodzaj konkurencji który jest najkorzystniejszy dla konsumentów. Liczni producenci oferują zróżnicowane produkty. Przykładem takiego rynku mogą być niektóre rynki płodów rolnych. W przypadku konkurencji doskonałej stopień kontroli cen przez poszczególnych producentów jest znikomy. Na taki rynek bardzo łatwo się dostać i właściwie brak barier utrudniających wejście na rynek. Metodą konkurencji na takim rynku jest sprzedaż zorganizowana (na rynkach lub giełdach).

7.Konkurencja niedoskonała i jej przejawy.

Podstawowym przykładem konkurencji niedoskonałej jest konkurencja monopolistyczna. Występuje ona wtedy kiedy liczni producenci lub sprzedawcy oferują zróżnicowane towary będące bliskimi substytutami. Przykładem takiego towaru może być pasta do zębów. Stopień kontroli cen jest wtedy ograniczony. Również wejście na taki rynek jest ograniczone. Konkurencja odbywa się przy pomocy reklamy jakości oferowanego produktu i promowaniu znaku firmowego.

Oligopol - nieliczni producenci na rynku, niewielkie zróżnicowanie produktów. Przykładem produktu może być stal, czy aluminium. Stopień kontroli cen przez nich jest znaczący. Wejście na rynek jest silnie ograniczone. Konkurencja cenowa znacznie związana ze zróżnicowaniem produktu.

Oligopol - nieliczni producenci, pewne zróżnicowanie produktów. Przykładem takich produktów mogą być maszyny, samochody. Stopień kontroli cen jest znaczący. Wejście na rynek silnie ograniczone. Konkurencja cenowa znacznie związana ze zróżnicowaniem produktu.

Czysty monopol - występuje kiedy na rynku jest jedyny producent i produkt nie posiadający bliskich substytutów. Przykładem takiego towaru mogą być niektóre usłui publiczne. Stopień kontroli cen jest ogromny, a wejście na rynek innych producentów prawie niemożliwe. Stopień wykorzystania reklamy jest ograniczony.

8.Ustawodawstwo antymonopolowe.

Państwo przewiduje walkę z monopolem. Jest ustawa która zakazuje nadużywania pozycji rynkowej. Za takie zakazane nadużycia uważa się:

Aby przeciwdziałać monopolom stosuje się bariery monopolizacji:

  1. Bariery prawne.

  2. Polityka cenowa.

  3. Ustalenie wysokości kwot importowych.

  4. Bariery ekonomiczne.

10.Czynniki określające popyt gospodarstw domowych.

Konsumpcja jest rosnącą funkcją dochodu, wzrost dochodu powoduje wzrost konsumpcji, ale i oszczędności. W miarę wzrostu dochodu maleje skłonność do konsumpcji.

11.Aktywa i wydatki gospodarstw domowych.

Preferencje płynności:

Użyteczność to pojęcie abstrakcyjne stosowane do określenia subiektywnej przyjemności wynikającej z konsumowania dóbr i usług.

Efektem wyborów są utracone korzyści które nazywamy kosztami alternatywnymi.

0x08 graphic
Całość satysfakcji pochodzącej z konsumowanych dóbr nazywa się użytecznością całkowitą.

Użyteczność końcowa - jest to przyrost użyteczności jaki powstaje w wyniku zwiększenia konsumpcji o jedną jednostkę dobra.

Dodatkowe lub krańcowe ilości użyteczności zmniejszają się w miarę spożywania większej ilości danego dobra. Rezultatem spadku użyteczności krańcowej będzie spadek popytu na dane dobra.

12.Istota przedsiębiorstwa i jego funkcje.

Przedsiębiorstwo - organizacja pod jednym zarządem wyodrębniona ekonomicznie i prawnie, której celem jest prowadzenie działalności przynoszącej zyski w wyniku sprzedaży produktów i usług. Przedsiębiorstwo funkcjonuje w systemie ekonomicznym i społecznym.

Składa się ze sfery regulacyjnej i realnej.

Regulacyjna: planowanie, organizowanie, motywacja, kontrola.

Realna: ludzie, maszyny, materiały.

Przedsiębiorstwo funkcjonuje w otoczeniu zewnętrznym, obejmującym rynek pracy, dóbr, usług, system walutowo pieniężny, system finansowy państwa, system polityczny i społeczny.

Funkcje przedsiębiorstwa:

13.Klasyfikacja przedsiębiorstw.

  1. Ze względu na rodzaj działalności: produkcyjne, usługowe, konglomeraty (wieloprofilowość działalności).

  2. Ze względu na wielkość zatrudnienia: małe do 50 pracowników, średnie do 250, wielkie powyżej 250.

  3. Ze względu na formę własności: prywatne, spółdzielcze, komunalne, państwowe i różne typy spółek.

  4. Ze względu na formę prawną: spółki cywilne (osobowe), zwykłe (jawne), Z.O.O., akcyjne, komandytowe, komandytowo-akcyjne.

  5. Ze względu na pozycję rynkową: doskonale konkurencyjne, monopole naturalne i sztuczne, oligopole.

  6. Ze względu na zakres terytorialny: przedsiębiorstwa narodowe, międzynarodowe.

14.Majątek przedsiębiorstw.

Aktywa przedsiębiorstwa - kapitał stały i zmienny, kapitał trwały i obrotowy. To ogół środków gospodarczych (składników majątkowych) którym rozporządza w danym momencie przedsiębiorstwo

Pasywa - to zestawienie źródeł finansowania majątku przedsiębiorstwa.

Źródła finansowania majątku przedsiębiorstwa:

  1. Fundusze własne.