/2/ GRUPA POWIERZCHOWNA (MM. SUPERFICIALES)

1. m. szeroki szyi (m. plastysma ; napowięziowy, tuż pod skórą) /n. VII - gałąź nerwu twarzowego/

1. przyczep początkowy - tkanka podskórna okolicy podobojczykowej na wysokości II lub III żebra

2. przyczep końcowy - powięź przyusznicza i żwaczowa twarzy, kąt ust (+ m. obniżacz wargi dolnej + m. obniżacz kąta ust), żuchwa (od guzka bródkowego do poziomu pierwszego zęba trzonowego)

3. czynność - unosi skórę szyi z podłoża - zmniejsza ciśnienie powietrza na żyłę szyjną zewnętrzną; kąty ust pociąga ku dołowi i bocznie - wyraz strachu, wściekłości przerażenia

4. unaczynienie - t. twarzowa + gałęzie t. podobojczykowej

2. m.mostkowo-obojczykowo-sutkowy (m.sternocleidomasteideus) /plexus cervicalis + n. XI/

1. przyczep początkowy - 2 głowy: przyśrodkowa - powierzchnia przednia rękojeści mostka, przykrywa częściowo staw mostkowo-obojczykowy; boczna - powierzchnia górna końca mostkowego obojczyka; między głowami - dół nadobojczykowy mniejszy (fossa supraclavicularis minor); w głębi dołu znajduje się tętnica szyjna wspólna + żyła szyjna wewnętrzna

2. przyczep końcowy - powierzchnia boczna wyrostka sutkowa tego, odcinek boczny kresy karkowej górnej

3. czynność - zgina głowę ku bokowi i obraca w stronę przeciwległą, unosząc twarz ku górze (działając jednostronnie; zgina głowę do tyłu, unosząc twarz ku górze (działając obustronnie)

4. unaczynienie - gałęzie t. szyjnej zewnętrznej oraz t. podobojczykowej

/8/ GRUPA ŚRODKOWA (MM. INTERMEDII)

/4/ nadgnykowe (mm. suprahyoidei)

1. m. żuchwowo-gnykowy (m. mylohyoideus) /n. V3/

1. przyczep początkowy - kresa żuchwowo - gnykowa żuchwy

2. przyczep końcowy - łącznotkankowy szew położony w płaszczyźnie pośrodkowej, rozpięty między kością gnykową a spojeniem żuchwy

3. czynność - gdy ustalona kość gnykowa - obniża żuchwę; gdy ustalona żuchwa - unosi kość gnykową ku górze i do przodu, napina dno jamy ustnej, podpiera i unosi język

4. unaczynienie - t. podbródkowa (gałąź t. twarzowej), gałąź żuchwowo-gnykowa (od t. szczękowej), t. podjęzykowa (od t. językowej)

2. m. rylcowo-gnykowy (m. stylohyoideus) /n. VII/

1. przyczep początkowy - wyrostek rylcowaty kości skroniowej

2. przyczep końcowy - trzon + rogi większe kości gnykowej

3. czynność - unosi kość gnykową ku górze i do tyłu

4. unaczynienie - jak m. dwubrzuścowy

3. m. bródkowo-gnykowy (m. geniohyoideus) /ansa cervicalis/

1. przyczep początkowy - kolec bródkowy żuchwy

2. przyczep końcowy - powierzchnia przednia trzonu kości gnykowej

3. czynność - pociąga kość gnykową do przodu i ku górze, gdy kość gnykowa jest ustalona - opuszcza żuchwę

4. unaczynienie -gałęzie t. językowej

4. m. dwubrzuścowy (m. digastricus)

1. venter anterior /n. V3/ - dół dwubrzuścowy żuchwy

2. venter posterior /n. VII/ - wcięcie sutkowe kości skroniowej

3. czynność - gdy kość gnykowa jest ustalona - opuszcza żuchwę; gdy żuchwa jest ustalona - podnosi kość gnykową

4. unaczynienie - venter anterior - t. podbródkowa (t. twarzowa) venter posteriori - t. potyliczna + t. uszna tylna

/4/ podgnykowe (mm. infrahyoidei) /ansa cervicalis/

1. m. łopatkowo-gnykowy (m. omohyoideus) + venter sup/inf

1. przyczep początkowy - część boczna górnego brzegu łopatki + więzadło poprzeczne łopatki

2. przyczep końcowy - trzon kości gnykowej ku bokowi od przyczepu m. mostkow-gnykowego

2. m. mostkowo-gnykowy (m. sternohyoideus)

1. przyczep początkowy - powierzchnia tylna rękojeści mostka, stawu mostkowo-obojczykwego, koniec mostkowy obojczyka

2. przyczep końcowy - trzon kości gnykowej, przyśrodkowo od przyczepu m. łopatkowo - gnykowego

3. m. mostkowo-tarczowy (m. sternothyroideus)

1. przyczep początkowy - powierzchnia tylna rękojeści mostka, chrząstka pierwszego żebra, poniżej przyczepu m. mostkowo-gnykowego

2. przyczep końcowy - kresa skośna chrząstki tarczowtej

4. m. tarczowo-gnykowy (m. thyrohyoideus)

1. przyczep początkowy - kresa skośna chrząstki tarczowatej

2. przyczep końcowy - trzon + rogi większe kości gnykowej, do tyłu od przyczepu m. mostkowo - gnykowego

3. czynność - dla wszystkich mięśni podgnykowych - ustalenie kości gnykowej

4. unaczynienie - gałęzie t. szyjnej zewnętrznej i t. podobojczykowej

/7/ GRUPA GŁEBOKA (MM. PROFUNDI)

/3/ przyśrodkowe/przedkręgowe (mm. mediales/prevertebrales) /rr. breves pl. cervicalis/

1. m. długi szyi (m. longus colli)

1. przyczep początkowy - 3 pasma; przyśrodkowe - trzony II - IV kręgów szyjnych; boczne skośne górne - guzki przednie wyrostków poprzecznych VI - III kręgów szyjnych; boczne skośne dolne - trzony III - I kręgów piersiowych

2. przyczep końcowy - przyśrodkowe - trzony VI-VII kręgów szyjnych + I-III kręgów piersiowych; boczne skośne górne - guzek przedni kręgu szczytowego + trzon obrotnika; boczne skośne dolne - guzki przednie wyrostków poprzecznych VI - VII (lub V - VI) kręgów szyjnych

3. czynność - zgina kręgosłup w odcinku szyjnym do przodu i w stronę boczną oraz obraca go w swoją stronę w zależności tego czy działa jednostronnie czy obustronnie

2. m. dlugi głowy (m. longus capitis)

1. przyczep początkowy - guzki przednie wyrostków poprzecznych III - VI kręgu szyjnego

2. przyczep końcowy - część podstawna kości potylicznej do przodu od m. prostego przedniego głowy

3. czynność - zgina głowę do przodu i w stronę boczną

3. m. przedni prosty głowy (m. rectus capitis anterior)

1. przyczep początkowy - łuk przedni + nasada wyrostka poprzecznego kręgu szczytowego

2. przyczep końcowy - część podstawna kości potylicznej

3. czynność - zgina głowę do przodu i w stronę boczną

4. unerwienie i unaczynienie - wspólne dla całej grupy - gałęzie splotu szyjnego i ramiennego; t. kręgowa, t. tarczowa dolna, t. szyjna wstępująca

/4/ boczne/pochyłe (mm. laterales/scaleni) /rr. breves pl. cervicalis/

1. m. pochyły przedni (m. scalenus anterior)

1. przyczep początkowy - 4 pasma - guzki przednie wyrostków poprzecznych III - VI kręgów szyjnych

2. przyczep końcowy - guzek m. pochyłego przedniego na I żebrze

2. m. pochyły środkowy (m. scalenus medialis)

1. przyczep początkowy - 6-7 pasm - brzeg boczny bruzdy nerwu rdzeniowego wyrostków poprzecznych I - VI (VII) kręgu szyjnego

2. przyczep końcowy - I żebro do tyłu od bruzdy t. podobojczykowej

3. m. pochyły tylny (m. scalenus posterior)

1. przyczep początkowy - 2-3 pasma - guzki tylne wyrostków poprzecznych V lub VI i VII kręgu szyjnego

2. przyczep końcowy - boczna powierzchnia II żebra

4. m. pochyły najmniejszy (m. scalenus minimus)

1. przyczep początkowy - 1-2 pasma - wyrostki poprzeczne VI lub VII kręgu szyjnego

2. przyczep końcowy - boczna powierzchnia I żebra, osklepek opłucnej

3. czynność - działając jednostronnie pochylają kręgosłup w odcinku szyjnym do boku, działając obustronnie - zginają go do przodu; gdy kręgosłup jest ustalony - dźwigają żebra ku górze (mm. pomocnicze wdechowe)

4. unerwienie i unaczynienie - wspólne dla całej grupy - gałęzie splotu szyjnego i ramiennego; t. kręgowa, t. tarczowa dolna, t. szyjna wstępująca, t. szyjna głęboka

POWIĘŹ SZYI : fascia cervicalis:

3 blaszki:

1. powierzchowna (lamina superficialis) - biegnie od płaszczyzny pośrodkowej w kierunku bocznym, obejmuje m. mostkowo-sutkowo-obojczykowy oraz m czworoboczny, na stronie tylnej łączy się z powięzią karku

2. przedtchawicza (lamina pretrachealis - fascia colli media) występuje w miejscu, gdzie ograniczona jest przez trzon kości gnykowej, oba brzuśce mm. łopatkowo-gnykowych, mostkowe części obojczyków i górny brzeg rękojeści mostka; luźna tkanka łączna spaja blaszkę przedtchawiczą z pochewką naczyń szyjnych

3. przedkręgowa (lamina prevertebralis s. fascia colli profunda) - pokrywa mm. długie szyi i głowy, powierzchnię przednią trzonów kręgów szyjnych, obejmuje pień współczulny

TRÓJKĄTY SZYI:

1. TRÓJKĄT PODŻUCHWOWY (trigonum submandibulare) - stanowi część górną trójkąta przedniego szyi

1. Ograniczenia - oba brzuśce m. dwubrzuścowego,

1. od góry - brzeg dolny żuchwy

2. dno - z przodu - m. żuchwowo - gnykowy, z tyłu - m. gnykowo-językowy

2. Zawartość - ślinianka podżuchwowa, węzły chłonne podżuchwowe, t. twarzowa + jej odgałęzienia, t. podbródkowa wraz z towarzyszącymi im żyłami, odcinek końcowy n. podjęzykowego (u dołu), n. językowy + n. żuchwowo-gnykowy (u góry)

3. TRÓJKĄT TĘTNICY JĘZYKOWEJ (trigonum a. lingualis) - trójkąt Pirogowa; stanowi część tylną i dolną trójkąta podżuchwowego

1. Ograniczenia -

1. Od przodu - brzeg tylny m. żuchwowo-gnykowego

2. od góry - n. podjęzykowy

3. dno - m. gnykowo-językowy

4. TRÓJKĄT BECKARDA

1. Ograniczenia -

1. Od tyłu - tylna krawędź m. gnykowo-językowego

2. od przodu - tylna krawędź tylnego brzuśca m. dwubrzuścowego

3. od dołu - kość gnykowa

Zawartość - pod m. gnykowo-językowym przebiega tętnica językowa

2. TRÓJKĄT TĘTNICY SZYJNEJ (trigonum caroticum) - stanowi część tylną i dolną trójkąta podżuchwowego; w dolnym kącie trójkąta wyczuwalny jest tuberculum caroticum (C6)

1. Ograniczenia - oba brzuśce m. dwubrzuścowego,

1. Brzeg przedni m. mostkowo-sutkowo-obojczykowego

2. Brzusiec górny m. łopatkowo-gnykowego

3. Brzusiec tylny m. dwubrzuścowego

2. Zawartość - podział t. szyjnej wspólnej na gałęzie końcowe (t. szyjna wewnętrzna, t. szyjna zewnętrzna); bocznie od tt. szyjnych biegnie żyła szyjna wewnętrzna; n. podjęzykowy, gałąź górna pętli szyjnej, n. błędny z n. krtaniowym górnym

3. TRÓJKĄT TARCZOWY (trigonum thyroideum)

1. Ograniczenia - oba brzuśce m. dwubrzuścowego,

1. m. mostkowo-gnykowy

2. Brzusiec górny m. łopatkowo-gnykowego

3. Brzeg przedni m. mostkowo-obojczykowo-sutkowego

4. Zamknięty blaszką powierzchowną i przedtchawiczą powięzi szyi

2. Zawartość - część boczna tarczycy, powrózek naczyniowo-nerwowy

Trójkąty 1, 2, 3 mieszczą się w trójkącie przednim szyi (trigonum colli anterior)ograniczonym mm. mostkowo-obojczykowo-sutkowymi, dolnym brzegiem żuchwy, linią pośrodkową szyi

4. TRÓJKĄT ŁOPATKOWO-OBOJCZYKOWY (trigonum omoclaviculare) - stanowi dno dołu nadobojczykowego większego (fossa supraclavicularis major)

1. Ograniczenia -

1. Brzusiec dolny m. łopatkowo-gnykowego

2. Brzeg boczny dolnego odcinka m. mostkowo-obojczykowo-sutkowego

3. Obojczyk

4. Przykryty blaszką powierzchowną i przedtchawiczą powięzi szyi

2. zawartość - naczynia podobojczykowe

5. TRÓJKĄT ŁOPATKOWO-CZWOROBOCZNY (trigonumomotrapezoideum)

1. Ograniczenia -

1. m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy

2. m. czworoboczny

3. brzusiec dolny m. łopatkowo-gnykowego

4. Przykryty blaszką powierzchowną powięzi szyi

5. Dno - m. płatowaty, m. dźwigacz łopatki, mm. pochyłe

2. zawartość - nerwy splotu szyjnego (n. potyliczny mniejszy, n. uszny wielki, nn. nadobojczykowe), gałąź zewnętrzna n. dodatkowego

Trójkąty 4 i 5 tworzą trójkąt boczny szyi (trigonum colli laterale), ograniczony przez m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy, brzeg przedni m. czworobocznego oraz przez obojczyk.

---