Konspekt lekcji języka polskiego w klasie I gimnazjum

Temat: „Odgrywać rolę” czy „odgrywać znaczenie”, czyli o poprawnym użyciu związków frazeologicznych

Treści programowe: słownictwo i słowotwórstwo - związki frazeologiczne

Cele lekcji:

1. Cel ogólny - konkretyzacja pojęcia związku frazeologicznego.

2. Cele operacyjne

Uczeń pamięta

• definicję związku frazeologicznego

• dwie nazwy tego samego pojęcia - związek frazeologiczny i frazeologizm

Uczeń rozumie

• konieczność właściwego zastosowania związków frazeologicznych

Uczeń potrafi

• wyjaśniać znaczenie poznanych związków

• rozpoznawać błędnie użyte związki frazeologiczne

• poprawić błąd i właściwie użyć poznanego związku frazeologicznego

• posługiwać się słownikiem frazeologicznym

Metody pracy: analiza, metoda podająca, praca z tekstem

Formy pracy: praca zbiorowa, praca w grupach, praca indywidualna

Pomoce dydaktyczne: krzyżówka, teksty do ćwiczeń, słowniki frazeologiczne

Tok lekcji

1. Rozwiązywanie krzyżówek.

		1.
			2.
				3.
			4.
5.
				6.
			7.
			8.
					9.
			10.
		11.
			12.

1. Być w objęciach ................................. .

2. ...................... czegoś jak oka w głowie.

3. ...................... sumienia.

4. ...................... komuś głosu.

5. Obchodzić się z kimś jak z ......................... .

6. Chleb ............................ .

7. Owinąć kogoś wokół ............... .

8. Trzymać kogoś pod ..................... .

9. Szukać .................. .

10. Mieć ............. lewe ręce.

11. ............... przed burzą.

12. Rzucić w kogoś ........................... .

2. Odczytanie hasła.

3. Podanie informacji, iż hasło FRAZEOLOGIZM to samo pojęcie, co ZWIĄZEK FRAZEOLOGICZNY

4. Omówienie znaczenia związków frazeologicznych zawartych w krzyżówce. W razie konieczności należy skorzystać ze słowników frazeologicznych.

5. Zwrócenie uwagi na to, że związki frazeologiczne ubarwiają nasz język, ale muszą być poprawnie stosowane. Podanie tematu lekcji.

6. Zapisanie definicji związku frazeologicznego.

7. Praca w grupach.

Każda grupa otrzymuje zestaw, w którym zawarte są niepoprawne związki frazeologiczne. Należy znaleźć błąd oraz wskazać dwa związki, z których utworzony został ten niewłaściwy.

ZESTAW I

przemoczeni do szpiku kości

wyrzucić na wiatr pieniądze

stuknąć się w pierś

płatać niespodzianki

ZESTAW II

odnieść poparzenia

nie odnosić rezultatu

wyrządzić stratę

zażegnać problemy

ZESTAW III

dać nogi za pas

pełnić stanowisko

pełnić pieczę

rościć nadzieję

ZESTAW IV

wywrzeć na coś następstwa

wyrządzić komuś przyjemność

pieczone gołąbki nie spadają z nieba

borykać się z czymś za bary

ZESTAW V

stoczyć mecz

zajmować funkcję

obejmować inicjatywę

w każdym bądź razie

ZESTAW VI

odgrywać znaczenie

podjąć kroki

ponieść obrażenia

ponieść zasługi

8. Omówienie wyników pracy. Zapisanie najciekawszych przykładów w formie tabeli na tablicy. Uczniowie przepisują ją do zeszytu.

ŹLE	DOBRZE	DOBRZE
przemoczeni do szpiku kości wyrzucić na wiatr pieniądze stuknąć się w pierś płatać niespodzianki odnieść poparzenia nie odnosić rezultatu wyrządzić stratę zażegnać problemy dać nogi za pas pełnić stanowisko pełnić pieczę rościć nadzieję wywrzeć na coś następstwa wyrządzić komuś przyjemność pieczone gołąbki nie spadają z nieba borykać się z czymś za bary stoczyć mecz zajmować funkcję obejmować inicjatywę w każdym bądź razie podjąć kroki ponieść obrażenia ponieść zasługi	przemoczeni do suchej nitki rzucać na wiatr stuknąć się w czoło płatać figle odnieść obrażenia uzyskać rezultat wyrządzić krzywdę zażegnać kłopoty brać nogi za pas pełnić funkcję sprawować pieczę rościć pretensje wywrzeć nacisk wyrządzić krzywdę manna z nieba brać się z czymś za bary stoczyć walkę zajmować stanowisko obejmować pieczę w każdym razie podjąć działanie odnieść obrażenia ponieść karę	przemarznięci do szpiku kości wyrzucić pieniądze uderzyć się w pierś nie ponosić kary ponieść stratę dać dyla zajmować stanowisko mieć nadzieję zrobić przyjemność pieczone gołąbki same nie wpadają do gąbki borykać się z czymś rozegrać mecz pełnić funkcję przejmować inicjatywę bądź co bądź

9. W trakcie pracy należy wyjaśnić, iż błąd ten pochodzi ze skrzyżowania dwóch związków. Potocznie taki błąd nazywamy krzyżówką. (Jako ciekawostkę nauczyciel wymienia poprawną nazwę - kontaminacja)

Praca domowa: Sprawdzenie stopnia opanowania umiejętności poprawnego użycia związków poznanych frazeologicznych.

Ćwiczenie (ksero)

W wykropkowane miejsca wstaw poznane na lekcji związki frazeologiczne.

1. Maratończycy ukończyli bieg ........................................... . (ZMOCZYĆ DESZCZEM)

2. Czy sądzicie, że................................................................ . (PRZEZNACZYĆ ZA DUŻO PIENIĘDZY)

3. Powinien uderzyć się ...................... i zabrać się do pracy. (ZROBIĆ RACHUNEK SUMIENIA)

4. Drużyna ................. dziś nieprzyjemne niespodzianki. (ROBIĆ)

5. W pożarze .......................... trzy osoby. (UCIERPIAŁY)

6. Zabiegi mediacyjne .................................... . (BRAK EFEKTÓW)

7. Swoim postępowaniem ................................. , której się już nie da nadrobić. (ZROBIĆ COS ZŁEGO)

8. Takie problemy mogą być ...................... , gdy istnieje rada internatu. (BRAK PROBLEMÓW)

9. Na widok nadchodzącego policjanta oszust .................................................... . (UCIEKAĆ)

10. Pieczę nad nimi ........................... referat finansowy. (OPIEKOWAĆ SIĘ)

1

---