Psychologia(2), WSZiB w Poznaniu Zarządzanie, 4 rok zarządzanie 2010-2011, Psychologia zarządzania Frydrychowicz


Psychologia to nauka o: duszy, zjawiskach psychicznych, zachowaniu, człowieku, wyższych czynnościach. 1879 → narodziny psychologii jako nauki; 1925 → Polska.

Działy psychologii: I [teoretyczna]: ogólna, rozwojowa, społeczna, eksperymentalna psychologia zwierząt; II [stosowana]: wychowawcza, kliniczna, pracy, inne (sądowa, sportu, wojskowa), psychoterapia.

Metody badań: obserwacja, rozmowa i wywiad, analiza wytworów (pisma, rysunki, rękodzieła), eksperyment, kwestionariusze (zbiory zadań, badania predyspozycji i osobowości) i testy, metody socjometryczne (badania struktury grupy).

Psychologia pracy: Kurt Lenin, William McDougal, Elton Mayo, Hugo Münsterberg, Douglas McGregor.

K O N C E P C J E

I PSYCHODYNAMICZNA (Freud)

Składniki podejścia humanistycznego: 1) teoria potrzeb - mechanizmem sterującym są potrzeby - brak czegoś. 2) teoria samoakceptacji - proces stawania się tym, kim się jest, dążeniem do spójności, jedności z samym sobą, spełnianiem swojego przeznaczenia.

Freud mówił o nieświadomości człowieka, jest uruchamiany przez popęd nieświadomie. Centralny popęd - centrum energii życiowej - libido - popęd seksualny, popęd jest impulsywny.

II BEHAWIORALNA (I. Pawłow, B. Skinner, J. Watson)

Hierarchia potrzeb Maslova: 1) potrzeby wyższego rzędu → samorealizacja, szacunek i uznanie, afiliacja (kontakt z innymi ludźmi); 2) potrzeby niższego rzędu → bezpieczeństwo, potrzeby fizjologiczne.

III STRUKTURY POZNAWCZE → system informacji o świecie zewnętrznym i o sobie samym; stanowi względnie stałe cechy człowieka; główny składnik osobowości; systemy informacji wewnętrznych utrwalonych w pamięci (indywidualne doświadczenie i wiedza wytworzona samodzielnie dzięki twórczemu myśleniu).

Kryteria:


Stres - niespecyficzna reakcja organizmu na wszelkie stawiane mu wymagania, charakteryzująca się stanem wzmożonego napięcia.

Rodzaje stresu:

*Zazwyczaj podczas stresu występują wszystkie 3 rodzaje stresu, ale może jeden z nich dominować.

Fazy funkcjonowania organizmu w stresie:

Typy reakcji na stres:

Skala Stresy: (wg. T.Holmesa i R.Rahe)

-od 10 - Pomniejszenie naruszenie prawa

- 20 - Zmiana Szkoły

- 29 - Kłopoty z Teściową ;p

- 30 - Pozbawienie prawa do kredytu lub pożyczki

- 39 - Kłopoty seksualne

- 40 - Ciąża

- 50 - Małżeństwo

- 63 - Kara Więzienia

- 73 - Rozwód

-100 - Śmierć współmałżonka

Charakterystyka wybranych procesów poznawczych

Wrażenia - najprostsza postać poznawania rzeczywistości przez człowieka. Prosta reakcja odbioru podstawowego bodźca.

Rodzaje wrażeń:

- Wzrokowe

- Węchowe

- Termiczne

- Słuchowe

- Stawowe (ułożenia części ciała)

- Mięśniowe

- Smakowe

- Równowagi ciała

- Ustrojowe (krążenia, oddychania itp.)

Uwaga - kierowanie strumienia świadomości na przedmiot spostrzegany.

Cechy uwagi:

Zmiany uwagi:

* kiedy jesteśmy pod działaniem stresu, i nie widzimy rzeczy, które są w reguły łatwe do spostrzegania.

Pamięć

Pamięć - czynność pobierania, przechowywania i odtwarzania informacji.

Fazy pamięci:

*Żeby być skutecznym, trzeba doprowadzić do procesu przeuczenia się( czyli chwili, kiedy więcej nie można się nauczyć, kiedy odpowiedni cały fragment został zapamiętany). Żeby pamięć była efektywna należy pamiętać o procesie reprodukcji.

Rodzaje pamięci:

Zaburzenia pamięci:

Percepcja/Spostrzeganie

Spostrzeganie - Czynność odbierania informacji z otoczenia zewnętrznego za pomocą zmysłów.

Rodzaje spostrzeżeń: (sposoby poznawania świata, rzeczywistości)

Przyczyny zaburzeń spostrzegani (wg. Marka Jarosza)

Myślenie i inteligencja

Myślenie - czynność przetwarzania informacji.

Rodzaje (typy) myślenia:

Inteligencja - zdolność twórczego rozwiązywania problemów. Umiejętność zachowania się w sytuacjach nowych (problemowych)

Iloraz inteligencji (ang. Intelligence Quotient, IQ) ustalana empirycznie (najczęściej testowo) liczbowa wartość określająca stopień rozwoju intelektualnego wg formuły.

FACYLITACJA SPOŁECZNA I PRÓŻNIACTWO SPOŁECZNE

  1. zadania addytywne → zadania grupowe, którego wykonanie jest uzależnione od wysiłku innych osób np. okrzyk grupy, przeciąganie liny, 8-ka w kajaku;

  2. zadania koniunktywne → zadania grupowe, którego wynik uzależniony jest od najsłabszego ogniwa w grupie np. alpiniści na ściance, orkiestra;

  3. zadania dysjunktywne → zadania grupowe, którego wynik uzależniony jest od najsilniejszego, najsprawniejszego członka grupy np. Einstein w grupie rozwiązującej zadania matematyczne - musi tylko przekonać grupę.

FACYLITACJA → napięcie wynikające z obecności innych osób i możliwości oceny przez nich naszego działania. Skutkiem tego napięcia jest lepsze wykonanie zadań dobrze opanowanych i łatwych, lecz gorsze wykonanie zadań trudnych lub tych, których się dopiero uczymy, np. sportowcy osiągają lepsze wyniki przy publiczności.

MYŚLENIE GRUPOWE → warunki sprzyjające: duże spójności grupowe: grupa zapewnia prestiż i jest atrakcyjna - dlatego ludzie chcą do niej należeć; tolerancja grupy: grupa jest wyizolowana, nie dopuszcza alternatywnych poglądów; autorytarny przywódca: kontroluje dyskusje w grupie, wyraźnie przedstawia swoje życzenia; silny stres: członkowie odczuwają zagrożenie dla grupy; słabo wypracowane sposoby podejmowania decyzji, brak standardowych metod rozpatrywania alternatywnych poglądów.

Symptomy myślenia grupowego: złudzenie odporności na ataki, grupa odczuwa swoją nieomylność i siłę. Przekonanie o moralnych racjach grupy: „Bóg jest z nami”. Stereotypowe i uproszczone spostrzeganie przeciwników; Autocenzura: ludzie dobrowolnie odrzucają przeciwstawne poglądy aby nie „torpedować samych siebie”. Ukierunkowany nacisk na dysydentów, aby podporządkowali się większości; jeżeli ludzie wyrażają inne opinie wywierany jest na nich nacisk w celu upodobnienia ich do większości; złudzenie jednomyślności (że wszyscy są zgodni, wynikające z pomijania oponentów; Strażnicy jednomyślności: członkowie grupy ochronią przywódcę przed odmiennymi poglądami.

Podejmowanie decyzji: niepełna analiza alternatywnych poglądów; lekceważenie określenia poziomu ryzyka dla preferowanych rozwiązań; opieranie się na niepełnej informacji; brak planu działania na wypadek niepowodzenia.

OSOBOWOŚĆ (wiedza o sobie, świecie, o programach działania) → zespół cech wzajemnie wpływających na siebie, które manifestowane są poprzez ludzkie zachowanie. Także definiowana jako charakterystyczne dla danej jednostki cechy psychiczne, które wyjaśniają wspólny wzorzec jej myśli, uczuć i zachowania.

W innym ujęciu osobowość to charakterystyczny, względnie stały sposób reagowania jednostki na środowisko społeczno - przyrodnicze, a także sposób wchodzenia z nim w interakcje.

OSOBOWOŚĆ → zespół cech. TEMPERAMENT → sposób wyrażania emocji, jedynej cechy osobowości, która jest wrodzona. * Osobowość często mylona jest z temperamentem.

Teorie osobowości (Hipokrates, Galen, Platon, Arystoteles, Cyceron, Seneka):

Osobowość to charakterystyczne dla danej jednostki cechy psychiczne które wyjaśniają spójny wzorzec jej myśli, uczuć i zachowań. Zespół cech wzajemnie wpływających na siebie, które manifestowane są poprzez ludzkie zachowania. Osobowość kształtowana jest przez całe życie, szczególnie w okresie dzieciństwa i młodości poprzez wpływ bodźców zewnętrznych, a także własnej aktywności. Istotną rolę odgrywają wrodzone cechy biofizyczne.

TEORIA WIELKIEJ PIĄTKI: cechy te to: neurotyczność (lęk, agresywna wrogość, depresja), ekstrawersja (towarzyskość), otwartość na doświadczenia (wyobraźnia), ugodowość (zaufanie), sumienność (kompetencje).

Innym przykładem są teorie psychodynamiczne i psychoanalityczne: klasyczne teorie Freud'a i Junga czy późniejsze: Adlera, Fromma, Horney.

Wspólną cechą teorii jest charakteryzowanie osobowości jako „integracji”.

Typologia osobowości Junga: Ekstrawertyk - osoba, której zachowanie nacechowane jest pozytywnym zainteresowaniem światem zewnętrznym (bardziej niż własnymi przeżyciami), o aktywności skierowanej na otoczenie, prospołeczną, łatwo nawiązującą kontakty, z ogólną zaradnością i orientacją w realiach rzeczywistości. Są to ludzie, którzy reagują szybko i wyraźnie. Dają odpowiedzi, zanim nad nimi pomyślą. Trudno im się skoncentrować na słuchaniu. Robią dużo szumu i zamieszania wokół siebie i dobrze się czują w takiej atmosferze. Introwertyk - osoba kierująca uwagę na własne wewnętrzne przeżycia; u introwertyków obserwuje się brak szerszego zainteresowania otoczeniem oraz skłonność do zamykania się w sobie i różnego stopnia izolację od innych.

MOTYWACJE I EMOCJE

Motywacja → proces wewnętrzny; motywowanie → proces zewnętrzny, czynniki np. pieniądze, awans.

Motyw to gotowość do zmierzania ku określonym celom. To tendencja, które ukierunkowuje nasze zachowanie; może występować na rożnym poziomie świadomości - nieświadomości. MOTYW = PRAGNIENIE / UNIKANIE

Motywacja to wszystkie motywy jakie posiadamy.

Proces psychicznej regulacji od której zależy kierunek ludzkich czynności oraz ilość energii jaką człowiek gotów jest poświęcić na realizację jakiegoś celu.

Cele dodatnie np. mieć domek z ogródkiem, które wiążą się z motywacją dodatnią: ciężko pracuję, inwestuję i oszczędzam. Cele ujemne np. krytyka ze strony bliskich, które wiążą się z motywacją ujemną: unikam krytyki, starając się zasłużyć na podziw.

Procesy motywacyjne: mają kierunek tj. pobudzają do osiągania / unikania określonych stanów lub rzeczy. Mają natężenie - pobudzenie pragnień i obaw powoduje przyrost lub spadek energii co wyraża się w zachowaniu. Procesom motywacyjnym towarzyszą pozytywne - realizacja pragnień lub negatywne stany emocjonalne - trudności w realizowaniu pragnień.

Funkcje motywów: jako zasada wyboru, czynnik wpływający na procesy poznawcze, energia do działania, regulator sprawności działania.

Motyw jako zasada wyboru: posiadanie motywu sprawia, że podejmujemy decyzje co do działań jakie mają zostać zrealizowane (rzadko jest nam wszystko jedno). Selekcja działań polega na tym, że wybieramy to, co pozwala się nam przybliżyć do przedmiotu pragnienia lub oddalić od tego, co jest niepożądane.

Wybory podejmowane w oparciu o motywy są tym bardziej prawdopodobne im bliżej nam do przedmiotu naszych pragnień lub obaw. To, czy w wyborze działań kierujemy się motywami zależy od ich siły.

Mała motywacja - kierunek działań niepewny. Optymalna - największe prawdopodobieństwo osiągnięcia celu. Zbyt duża - sztywność zachowania, trudności w realizacji celu.

Zasada wyboru: motywy doraźne, a długookresowe: „Iść do kina czy uczyć się do egzaminu”?

Wpływ na funkcje poznawcze: mają udział w kształtowaniu się osobistego spojrzenia na świat. Odbieranie wszystkiego co się dzieje wokół nas przekracza nasze zdolności percepcyjne. Dlatego ważnym mechanizmem adaptacyjnym jest niedopuszczanie do „obróbki” tego, co dla nas nieistotne. Bodźce silniejsze i bardziej znaczące mają większą szansę by dotrzeć do naszej świadomości. Motywy udzielają swoistej protekcji tym bodźcom które związane są z dominującymi i / lub aktualnymi pragnieniami, dzięki temu łatwiej je zauważamy. Jednak w sytuacji gdy realizacja pragnienia jest niemożliwa, może pojawić się tendencja do niedostrzegania, pomniejszania, niezwracania uwagi na bodźce kojarzone z danym motywem. Pod wpływem pragnienia lub obawy ta sama rzecz może być spostrzegana inaczej niż w sytuacji gdy pragnienie było nieobecne. W czasach dostatku: „nie cierpię owsianki!”, po tygodniowej głodówce: „nigdy w życiu nie jadłam tak pysznej owsianki”. Wpływ motywów uwidacznia się w spostrzeganiu cech ludzi - efekt projekcji. Efekt błędnego koła:

PRAGNIENIE <----> SPOSTRZEGANIE

Lepiej pamiętamy i przypominamy sobie to, na czym nam zależy. W mrokach niepamięci ginie to, co z punktu widzenia naszych pragnień jest nieistotne lub związane z motywem ujemnym.

Pragnienia wkradają się w świat naszej wyobraźni i snów. Gdy pragnienia włączają się w świat fantazji i pojawiają się w nim wątki dotyczące: celów działań, czynności za pomocą których można cele realizować, uczuć związanych z powodzeniem lub nie w realizacji pragnienia, sytuacji, pragnień i myśli innych ludzi.

Motywy wpływają na czynienie przewidywań odpowiadającym pragnieniom i formowaniu planów, tym ambitniejszym im silniejsze jest pragnienie.

Motyw jako energizer: wzrost motywacji prowadzi do wzrostu wysiłku jaki jesteśmy w stanie włożyć w zrealizowanie pragnienia lub uniknięcie tego, czego się boimy. Jednak nie zawsze wzrostowi wysiłku towarzyszy wzrost efektów działania. Im pragnienia silniejsze, tym szybsze tempo. W miarę wzrostu natężenia motywacji, sprawność działania wzrasta, a następnie zaczyna opadać.



Wyszukiwarka