12.12 koło na zaliczenie

W styczniu 10 chyba egzamin jak nie pójdzie

Literatura:

„Zaproszenie do socjologii” Berger

„historia i teoria społeczna” Burke Warszawa 2001

„socjologia” Baumana

„Wprowadzenie do socjologii” Szacka

„Socjologia” Sztompka

„socjologia podręcznik” warszawa 2004 Giddens

„ socjologia”Goodman

Pacholski i Stawoń „słownik pojęć socjologicznych”

„kompendium wiedzy o społeczeństwie, państwie i prawie” red Wronkowskiej i Zmierczak

J. Szczepański „Elementarne pojęcia socjologii”

Golka

Kłoskowska „socjologia kultury”

„etyka Nikomachejska” Arystoteles „człowiek jest istotą społeczną i do współżycia z innymi się narodził, człowiek z natury swej jest istotą przeznaczoną do życia życiem społecznym”

W każdym społeczeństwie istnieją nakazy i zakazy społeczne

Istnieją normy postępowania

Istnieje moralność = forma świadomości społecznej, ma wartość aksjologiczną, dokonuje się hierarchii wartości

• NIE MA uniwersalnych zakazów nakazów trwałych niezależnie od warunków

Normy moralne pochodzą od norm obyczajowych

Podział norm (ze względu na obowiązywanie):

• Hipotetyczne (względna, przyjmowane są wyjątki)

• Kategoryczne (bezwzględna, nie uwzględnia żadnych wyjątków)

Podział norm( ze względu na formę przekazu)

• Heteronomiczne (normy zewnętrzne, nie tworzy ich społeczeństwo samo ale zostały z zewnątrz społeczeństwu narzucone, a społeczeństwo zostało do nich zmuszone)- np. dekalog, np. przy totalitarnej władzy,)

• Autonomiczne (społeczeństwa demokratyczne, normy pochodzą od samego społeczeństwa)

Immanuel Kant (krytyka ….rozumu) IMPERATYW KATEGORYCZNY KANTA - „postępuj tak jakbyś chciał żeby wobec Ciebie postępowali inni ludzie” moralność ma immanentny charakter, postępujemy moralnie bo mamy wewnętrzną potrzebę; „niebo gwieździste nade mną, prawo moralne we mnie”

W skład moralności wchodzą:

• Normy moralne

• Oceny moralne

• Wzorce postępowania

• Sankcje moralne

OCENA MORALNA - ustosunkowanie czynu do jakiejś normy, ocena stwierdza występowanie lub niewystępowanie w sensie obiektywnym jakiejś specyficznej cechy dobra, KAŻDA ocena jest RELATYWNA - jest wyrazem stosunku miedzy ocenianym a oceniającym, czyli każda ocena ma cień subiektywizmu

WZORCE POSTĘPOWANIA- na gruncie etyki katolickiej są nimi święci, każda społeczność takie wzorce tworzy,

SANKCJE- sposób reagowania grupy społecznej na przekraczanie określonych norm bądź na ich respektowanie

Rodzaje SANKCJI:

• Wyobrażeniowe - za przekroczenie normy spotka nas kara ze strony duchów, lub kara wieczna

• Faktyczne (rzeczywiste) - bardzo mocno ograniczone:

Rodzaje sankcji moralnych:

• Ocena

• Pozbawiamy jednostkę na jakiś czas uprawnień które przynależą całej grupie

• Ignorowanie

• Wykluczenie jednostki z grupy społecznej

URUKAGINA - pierwszy władca który wprowadził kodeks ale się nie zachował

Hammurabiego kodeks - pierwszy który się zachował, „OKO za oko ząb za ząb” ale nie był równy dla wszystkich niewolnicy byli poza zasięgiem prawa

Normy moralne, a normy prawne różnią się :

• Sankcjami (wiele prawnych, tylko 4 moralne)

• Prawne powstały dopiero na pewnym etapie rozwoju społeczeństwa na bazie norm moralnych

• Normy moralne nie są nigdzie spisane są przekazywane z pokolenia na pokolenie poprzez socjalizacje, normy prawne są to normy spisane i skodyfikowane

Pojawiają się również DYSONANSE MORALNE, ZŁO MORALNE

• Poważny egzamin, wiemy że nic nie wiemy, ściągać czy nie ściągać? jeśli ściągniemy to tracimy szacunek do samego siebie, mamy niesmak, rodzi się poczucie wstydu ze względu na dopuszczenie się zła moralnego, jeśli nie ściągniemy to też odczuwamy dysonans z powodu nie zdania ale nie tracimy szacunku do samego siebie, bo nie postąpiliśmy źle moralnie.

Socjologia naukowa uznaje że w naturze istnieje porządek. Wszystko jest zdeterminowane przyczynowo, DETERMINIZM (przyczynowość) „nie ma skutku bez przyczyny, jednakowe przyczyny zawsze wywołują jednakowe skutki ale nie odwrotnie”

Wnioskowanie konkluzywnie subiektywnie niepewne, (mając prawdziwe przesłanki możemy dojść do nieprawdziwych wniosków) jednakowe skutki nie zawsze są wywoływane przez te same przyczyny

• Socjologia potoczna - TELEOLOGIA (finalizm) - zasada celowości
  
  

• Wiedzę o świecie uzyskujemy dzięki systematycznej obiektywnej zdyscyplinowanej obserwacji zjawisk w socjologii naukowej

• Prawdę naukową można zweryfikować

• Socjologia naukowa różni się metodami naukowymi oraz językiem pojęciowym, metody naukowe ograniczają wpływ przekonań osobistych, subiektywizm

Socjolodzy => eksperci od opinii społecznych

Socjotechniki => techniki do manipulacji społecznością

Socjologia służy przede wszystkim ludziom sprawującym władzę, politykom, dla badania rynku konsumenckiego, dla dbania o relacje międzyludzkie (?) w przedsiębiorstwie i poza nim

• Różnica między socjologią potoczną a naukową

• Obiektywizm subiektywizm,

• Przypadkowość lub jej brak (systematyka, weryfikowalność)

• Determinizm lub nie

• Aparat pojęciowy

GRUPA SPOŁECZNA -

• ISTNIEJE SILNA WIĘŹ SPOŁECZNA I DŁUGOTRWAŁA

• ISTNIEJE KONTROLA SPOŁECZNA

RODZAJE PRZYNALEŻNOŚCI DO GRUP SPOŁECZNYCH:

• Obiektywna - niezależna od nas, my nie mamy na nią wpływu ( np. przynależność do rodziny, narodowości)

• Subiektywna -

• Realna

• Ideologiczna - przynależność w której spełnione są nie wszystkie warunki przynależności subiektywnej (np. honorowi obywatele danego miasta, chociaż nie są zameldowani w danym mieście, albo emigranci są związani z narodem ale nie mieszkają we własnym państwie)

Klasyfikacja : kompletność, przejrzystość ,użyteczność

KLASYFIKACJA GRUP SPOŁECZNYCH ( Eubank ) :

• Na podstawie przynależności etnicznej lub rasowej

• Na podstawie poziomu rozwoju kulturalnego (więzy kulturowe)

• Na podstawie typów struktury występujących w grupach

• Na podstawie zadań lub funkcji spełnianych przez grupy w szerszych zbiorowościach

• Na podstawie przeważających typów styczności między członkami

• Na podstawie różnych rodzajów więzi występujących w grupach

• Na podstawie innych zasad

• Ze względu na strukturę (nie pisać, że różnią się liczbą członków tylko typem struktury)

• MAKROSTRUKTURY - grupy wielkie <struktura złożona> - istnieją podstruktury nie ma bezpośrednich interakcji tylko interakcje zachodzą za pośrednictwem podstruktur

• MIKROSTRUKTURY - małe grupy <struktura prosta> dochodzi do bezpośrednich relacji między członkami (np. rodzin)a

• MEZOSTRUKTURY - grupy średnie, pośredniczące pomiędzy jednostką a innymi grupami społecznymi (np. stowarzyszenia, związki)

ŁAD SPOŁECZNY - określony porządek ustanawiany przez ludzi w dziedzinie obyczaju, moralności, zwyczajów, prawa, polityki, tradycji itd.

Rodzaje:

• Monocentryczny - decyzje o działaniach grupy jednostek podejmowane są przez centralne ośrodki decyzyjne

• Policentryczny - decyzje zapadają w zdecentralizowanych ośrodkach decyzyjnych

• Ze względu na rodzaje więzi społecznych

• Pierwotna - oparta jedynie na stycznościach osobistych i postawach emocjonalnych

• Wtórne - oparte są na więziach wynikających ze styczności rzeczowych (interesach) więzi ekonomiczne

Rodzina - grupa pierwotna - 3 rodzaje więzi pierwotnych (małżeńska, rodzicielska, braterska) w momencie założenia, a z czasem może stać się grupą wtórną

• Ze względu na formalność

• Formalne - występują w grupach instytucje sformalizowane, kontrola społeczna formalna (państwo, rodzina)

• Nieformalne - instytucje nieformalne, kontrola społeczna nieformalna

• Ze względu inne właściwości:

• Celowe - zorientowane na osiągnięcie zamierzonych stanów rzeczy (zorientowana na cel) np. spółka cywilna, fundacja +rodzina (prokreacja i socjalizacja = cele)

• Terytorialne - wiążą się z określonym terytorium (państwo, grupy poszczególnych regionów, rodzina = bo zamieszkuje we wspólnym gospodarstwie ale nie wszystkie)

• Kulturalne (?) - oparta na więziach kulturowych, dochodzi do przekazu kulturowego (rodzina, naród, grupy wyznaniowe)

• GRUPY ZE WZGLĘDU NA WARTOŚCIOWANIE (?):

• Eksluzywne = dowartościowujące

• Pozytywnego wyróżnienia = elity dostanie się do grupy jest wyróżnieniem

• Zabiegające o nas -

• przymusowe

Przynależność do grup może dowartościowywać

SPÓJNOŚĆ GRUP - motywacja osób do uczestnictwa w działalności grupy + 2 rodzaje czynników:

• czynniki będące pochodną atrakcyjności grupy - im bardziej atrakcyjna grupa tym wieksze wrażenie spójności robi

• czynniki wypływające z atrakcyjności alternatywnego uczestnictwa - taka która realizuje potrzeby jednostek

potencjalnie atrakcyjne właściwości grupy:

• zależy od charakterów celów grupowych

• wysoki prestiż grupy

• styl przywództwa umożliwiający współuczestnictwo w podejmowaniu decyzji

• wzajemna atrakcyjność osobista uczestników

• dobrowolność uczestnictwa a nie wymuszenie

• wielkość grup

• charakter działalności

• współzawodnictwo z innymi grupami

• charakter kontaktów wewnątrz grupy

• zgodnie aprobowana hierarchia pozycji w grupie

WZROST SPÓJNOŚCI GRUPY MA WPŁYWA NA:

• konformizm jej uczestników

• spójność grupy ma przełożenie na lojalność wobec grupy

• zapewnia wzrost poczucia bezpieczeństwa

• spójność nie ma przełożenia na efektywność grupy

Status i prestiż (miejsce zajmowane w hierarchii społecznej) społeczny a rola społeczna.

Status się „ma” a rolę się „gra”

Statusów każdy z nas ma wiele

Statusy są relatywne (matka dla dziecka, żona dla męża)

Każdy z nas przyjmuje jeden rodzaj statusów , który sobie ceni ponad wszystko (np. najwyższa wartość dziecka status matki żony u kobiet)

Istnieją statusy zwrotne (np. nauczyciel/uczeń)

I statusy niezwrotne (np. mechanik /ślusarz)

ROLA SPOŁECZNA - (wg. Ralph Linton) nazywamy wszystko to czego oczekujemy od jednostki mającej określony status społeczny

1 status wyznacza 1 rolę społeczną

(wg. Robert Merton) - status jest powiązany z rolą społeczną ale każdej pozycji społecznej towarzyszy wielość ról czyli 1 pozycja społeczna pociąga za sobą wielość ról społecznych (dyrektor/prezes firmy u podwładnych ma opinię surowego wymagającego dyscypliny bezwzględnego nietolerującego ekstrawagancji (rola 1) ale ten sam dyrektor wobec swoich kolegów dyrektorów ma opinię człowieka kontaktowego, miłego, ludzkiego (2 rola), wobec przełożonego jest uniżony, poddany.

Rola społeczna jest pewnym procesem składającym się z etapów:

• Wchodzenie w rolę

• Identyfikacja z rolą

• Może się pojawić chociaż nie jest wskazana społecznie - fetyszyzacja - przenoszenie jakiejś roli na inne grupy społeczne, (dyrektor rządzący domem)

• Dystans roli - niepełna identyfikacja roli, rola nas przerasta

• Może się pojawić też negacja roli - odwrócenie roli świadome odrzucenie jakiejś roli, postępowanie przeciwne do wymagań roli

(wg. Turner) jednostka kreuje swoją role każda jednostka wypełnia rolę własną indywidualną treścią „tworzenie ról” role są tworzone i modyfikowane w trakcie procesu interakcji społecznych

W każdej grupiej społecznej spotykamy hierarchię statusów, pewnych ogranicza się większym szacunkiem i wpływami inni mniejszymi, jedni kierują daną grupą inni nie. Każda grupa społeczna ma swojego szefa. W każdej grupie społecznej można mówić o władzy, rządzących i rządzonych.

Rodzaje władzy (przykładowe):

Kulturowa

Gospodarcza,

Polityczna

Co to wladza i nacyzm polega jej istota

Władza - podst. i uniwersalne zjawisko społeczne świadczące o społecznej nierówności (synonim nierówności społecznej. Ma charakter ponadczasowy istnieje odkąd powstał człowiek. Jest obecna we wszystkich społeczeństwach. Władza przenika życie społeczne zarówno w jego makro i mikrostrukturach.

Np. władza państwa nad obywatelami, menadżerowie nad pracownikami.

Władza nauczyciela nad uczniami, rodzicami nad dziećmi, pojawia się też w osobniczych interakcjach (np. między dziewczyną a chłopakiem, mężem a żoną dominacja)

Peter Blau władza rodzi się zawsze z nierównorzędnych, niezrównoważonych pozbawionych równości relacji międzyludzkich. Poddając się wpływom partnera dajemy mu nad sobą władzę. Akceptując czyjes panowanie nad sobą przekazuje mu władze, ale z tym przekazem muszą mu towarzyszyć określone sytuacje:

• Jeśli nie możemy splacić lub zrewanzowac się za określone dobra lub usługi

• Nie potrafimy znaleźć alternatywnego źródła tych dóbr lub usług

• Jeżeli nie możemy się w żaden sposób obejść bez tego dobra

• Jeżeli nie możemy wymóc dóbr siłą, wymusić ich

Klasycznym przykładem jest władza właściciela ziemskiego nad chłopem pańszczyźnianym. Niewola w Indiach (dłużnik nie mogąc zwrócić pożyczki pracuje całkowicie jego władzy czasem przez kilka pokoleń)

Władza jest niezrównoważoną relacją i posługuje się przeciwstawnymi strategiami działania. (sprawujący władzę chcą ją jeszcze bardziej zabezpieczyć i umocnić, poddani chcą się od władzy uniezależnić i odzyskać wolność ). Władza ma charakter asymetryczny między klasami społecznymi np. jedna ma zagwarantowane przywileje przewagę kosztem drugiej (poprzez sprawowanie nad nimi władzy), związana jest z dominacją.

Zjawisko dominacji jest niezbędnym elementem władzy.

Max Weber - socjolog niemiecki, ekonomista. 18/19 wiek. Pojęcie władzy odnosi do relacji między jednostkami reprezentującymi grupy

Władza to taka relacja między jednostkami w której istnieje prawdopodobieństwo, że jedna z nich może przeprowadzać swoją wolę tym którzy tej władzy się podporządkowali

Robert Merton - władza to zdolność narzucenia swojej woli,

Parsons - władza to jest kontrola nad działaniami innych

Shils -Władza wymuszanie zgodne z intencjami - każda władza przede wszystkim wprowadza swoje intencje , na własne zyczenie dominuje nad tymi którzy dali się poddać

Lasswell Ci co dostają najwięcej są elitą reszta to masy. Masy są zdolne podporządkować się władzy i jest jedna rzecz której nie aprobują od władzy => przemoc, zawsze sprzeciwiają się przemocy (ta koncepcja pasuje do koncepcji Russeau TEORIA UMOWY SPOŁECZNEJ [Lock, Hops])

„UMOWA SPOŁECZNA” - UMOWA między rządzącymi a rządzonymi, w ramach tej umowy rżdzeni zrzekli się swoich uprawnień na rzecz wybranej przez siebie władzy ale ta władza miała być lojalna wobec tych którzy ją wykreowali, żądali żeby ta władza nie uzurpowała dalszych swobód (równowaga władzy)

Górski - władza to równowaga między rządzącymi a rządzonymi

Władza:

Z brakiem równowagi (np. za czasów Cyrankiewicza, czas komunizmu - oparty na strachu)

Każda władza zachodzi w obrębie stosunku społecznego i jest bardzo uregulowana, jest ona ograniczona - :

• Podmiotowo - sposób realizowania i możliwość stosowania przymusu (oficer może rozkazywać żołnierzom ale nie cywilom, ojciec może ukarać swoje dziecko, ale nie cudze dziecko)

• Przedmiotowo -ograniczone kompetencje przedmiotowe (policjant może ukarać kierowce za zbyt szybki przejazd, ale nie pieszego za chodzenie; wykładowca może decydować że student ma napisać prace,ale nie może dyktować na jaki film ma ów student chodzić)

MAX WEBER - nie stworzył żadnej szkoły socjologicznej Władza - zdolność wpływania na działania innych bez pytania o zgodę

Formy legitymizacji (umocowania )władzy:

• Racjonalna (legalna) -

• Tradycyjna

• Charyzmatyczna

Socjologia celów TELEOLOGIA

Socjologia naukowa, konkretny fakt

---