1. Definicja korozji, środki ochrony przed korozją;
Korozja: zjawisko niepożądanego niszczącego działania środowiska na materiał (zwykle metal); ogólna nazwa procesów niszczących mikrostrukturę materiału, które prowadzą do jego rozpadu. Korozja zachodzi pod wpływem chemicznej i elektrochemicznej reakcji materiału z otaczającym środowiskiem.
Metody ochrony antykorozyjnej: stosowanie materiałów o zwiększonej odporności na korozję; projektowanie antykorozyjne, inhibitory (substancje, które wprowadzone do środowiska, często nawet w śladowych ilościach, utrudniają, lub całkowicie zatrzymują proces korozyjny), powłoki ochronne metalowe (Al. Cr. Zn, Sn, Cd, Cu, Ni, Ag, stale nierdzewne); powłoki malarskie; ochrona elektrochemiczna: a) katodowa: anody galwaniczne (protektory), prąd z zewnętrznego źródła (stacje katodowe); b) anodowa: katody galwaniczne (protektory), prąd z zewnętrznego źródła (potencjostat)
2. Statyczna próba rozciągania: interpretacja wykresu, definicja i pokazanie na wykresie Re, RPo,2, Rm, A, Z;
Statyczna próba rozciągania - podstawowa metoda badań wytrzymałościowych dla metalowych materiałów konstrukcyjnych. W statycznej próbie rozciągania rozciąga się odpowiednio wykonany pręt o przekroju okrągłym wykorzystując urządzenie zwane zrywarką. W czasie próby rejestruje się zależność przyrostu długości próbki od wielkości siły rozciągającej oraz rejestruje się granicę sprężystości, przewężenie próbki i siłę zrywającą próbkę. Naprężenia w próbce oblicza się dzieląc siłę rozciągającą przez pole przekroju poprzecznego próbki (uwzględniając
przewężenie lub nie uwzględniając go).
Re - granica plastyczności
Rpą2 - umowna granica plastyczności
Rm - wytrzymałość na rozciąganie
A - Wydłużenia
Z - Przewężenie
Proba rozciagania jest to podstawowa metoda badan wytrzymałościowych dla metalowych materiałów konstrukcyjnych
RYSUNEK!
3.Pelzanie : krzywa, granica pełzania, wytrzymałość na pełzanie
Pełzanie- powolne, ciągłe plastyczne wydłużanie się metalu pod stałym obciążeniem i przy stałej temperaturze.
Krzywa pełzania- krzywa określająca w jakim czasie i jak bardzo zmienia się odkształcenie(wydłużenie trwałe)
Granica pełzania- termin alternatywny dla wytrzymałości na pełzanie; stałe obciążenie, podzielone przez przekrój początkowy próbki, które po upływie określonego czasu, w danej stałej temperaturze, spowoduje wydłużenie trwałe próbki o określoną wartość wydłużenia trwałego w % T (czas w godz) i t (temp w stopniach)
Wytrzymałość na pełzanie: max. naprężenie potrzebne do spowodowania odkształcenia wskutek pełzania o określonej wielkości w określonym czasie. Wielkość ta jest również wykorzystywana do opisu max naprężenia jakie może być wytworzone w materiale w stałej temp, pod którego wpływem szybkość pełzania zmniejsza się w upływem czasu . Alternatywnym terminem jest granica pełzania; stale obciążenie podzielone przez przekrój początkowy próbki, które po upływie określonego czasu działania w danej stałej temp, spowoduje rozerwanie próbki.
4.Co to jest pękanie korozyjno naprężeniowe, jego etapy i rodzaje badan?
Pękanie korozyjno- naprężeniowe = jednoczesna korozja i naprężenie statyczne.
Etapy: Inicjacja pęknięcia, propagacja pęknięcia, dorwanie próbki
Próby korozyjno- naprężeniowe- na ogół wykonuje się je przy jednoosiowym rozciąganiu w środowisku 3% roztworu wodnego NaCl. Stosuje się do nich naprężarki. W próbce utrzymywany jest stały stan naprężeń określony w stosunku do granicy plastyczności badanego metalu. Przeprowadza się na kilkunastu próbkach przy różnych poziomach naprężeń, aż do zerwania próbki
5. Def twardości, badania statyczne (Brinella, Vickersa, Rockwell)
twardość- jest miarą oporu, jaki wykazuje ciało w czasie wciskania weń wgłębnika przy odkształceniu plastycznym;
Brinella- stosunek obciążenia wgłębnika siła F do powierzchni czaszy odcisku; stosuje się do pomiaru twardości; stali wyżarzonych, żeliw, miedzi i jej stopów, ołowiu ich stopów, topów aluminium, cynku i cyny; wady: stosunkowo mały zakres pomiarowy ,duże rozmiary odcisku; Twardość Brinella niektórych stopów jest proporcjonalna do ich wytrzymałości na rozciąganie.
Rockwella: wykonuje się przy użyciu jako wgłębnika a)stożka diamentowego b) kulki stalowej; Dwustopniowe wciskanie w badana próbkę wgłębnika przy określonych w normie warunkach i pomiarze trwałego przyrostu głębokości odcisku po odciążeniu. Wielkość jest wyrażona w jednostkach odkształcenia trwałego wynoszącego 0,002mm jest podstawą do wyznaczenia twardości wg Rockwella; zalety szybkość wykonywania pomiarów, szerszy niż przy sposobie Brinella zakres pomiarowy
Vickersa: wciśnięciu diamentowego wgłębnika w metal przy wybranym obciążeniu; foremny ostrosłup diamentowy. Odciążenia i liczenie przekątnych d1 i d2 odcisku. Twardość Vickersa HV wyznacza się stosunkiem siły F do powierzchni pobocznicy odcisku; zalety: duża dokładność, szeroki zakres pomiarowy, stosunkowo małe obciążenie wgłębnika. Metoda ta łączy w sobie cechy metody Brinella i Rockwella. Używana jest jedna skala, uniwersalna dla wszystkich klas materiałów jak w metodzie Brinella, lecz możliwe jest badania próbek bardzo cienkich jak w metodzie Rockwella. Podobnie także jak w tej ostatniej jest mało inwazyjna i nadaje się do stosowania przy badaniu gotowych wyrobów. Pomiar metoda Vickersa obdarzony jest także najmniejsza niepewnością pomiarowa, mimo to odciśnięty ślad jest zazwyczaj niesymetryczny, co jest związane z anizotropowymi właściwościami metali
6. Def udarność, rodzaje obróbek
Udarność- odpornośc materiału na obciążenia dynamiczne. Udarnośc określa się jako stosunek pracy L potrzebnej na złamanie znormalizowanej próbki z karbem do przekroju pola A poprzecznego tej próbki w miejscu karbu: U=L/A; Udarność materiałów kruchych jest mała, a ciągliwych duża
Rodzaj próbek: a) karb w kształcie litery U b) karb w kształcie litery V
7. Cykl obciążenia zmęczeniowego, narysować wykres Wohlera…
Cykl obciążeniowy- cykl zmian obciążenia i analogicznie do niego cykl zmian naprężeń. Szczególny cykl jest sinusoidalnie zmienny.[SZ] Podstawe wyznaczania właściwości zmęczeniowych materiałów i elementow konstrukcji. SZ Jest opisany przez parametry: naprężenie max, Ϭmax, naprężenie min, Ϭmin, okres T, częstotliwość f
Wykres WOHLERA - wykres zależności pomiędzy wartością naprężeń niszczących próbkę danego materiału i ilością cykli zmian obciążenia tej próbki.Naprężenie odłożono w skali proporcjonalnej, natomiast liczbę cykli w skali logarytmicznej. Kółko ze strzałką oznacza próbkę nie złamaną. Kółko bez strzałki próbkę złamaną.
Wpływ środowiska korozyjnego - zmienne naprężenia w środowisku korozyjnym powodują powstanie ostrych wżerów wypełnionych produktami korozji. Korozja zmęczeniowa prowadzi do znacznego obniżenia wytrzymałości zmęczeniowej. Dla stali i agresywnego środowiska ciekłego wytrzymałość zmęczeniowa maleje 1,5 do 10x
RYSUNEK
8. Cechy stanu metalicznego materii.
-nieprzezroczystosc i polysk metaliczny
-dobre przewodnictwo cieplne
-dobre przewodnictwo elektryczne
-zdolnosc do odkształceń plastycznych (trwałych) w stanie stalym
-budowa krystaliczna (siec krystaliczna)
-wiązania metaliczne
9.Budowa krystaliczna metali i stopów: rodzaje sieci i jej defektów, wpływ defektów na własności, ziarna i ich granice.
Rodzaj sieci: sciennie centrowana, przestrzennie centrowana, Heksagonalna
Defekty: a)pozycja defektu: punktowe [wakanse], liniowe, powierzchniowe. b) termodynamicznie: trwałe, nietrwałe. c) defekty elektronowe: dziury, wolne elektrony przewodnictwa d) fonony - kwanty drgań sieci krystaliczne
Wpływ defektów: - ogólnie niższa wytrzymałość- wzrost błędów - wyższa wytrzymałość
Istnienie defektów sieci krystalicznej metali ma istotny wpływ na własności tych ciał.
a) Przewodnictwo i nadprzewodnictwo metali
b) Fonony [temperatura] - własności mechaniczne metali, przemiany fazowe i strukturalne
c) Wakanse - procesach dyfuzji wewnątrz kryształów.
d) Dyslokacje - procesy odkształcania plastycznego.
e) Napromieniowanie metali może polepszyć lub pogorszyć własności metali.
Ziarno:zwane kryształem, który ma jednakowo ukierunkowaną konfigurację atomów. Zetknięcie ziaren to granica ziaren. Wielkość - dziesiątki mikrometrów.
Ziarna i ich granice: a)niskokątowe b) wysokokątowe
10. Mechanizm odkształceń sprężystych i plastycznych.
SPRĘŻYSTE«odkształcenie zanikające po odjęciu sił zewnętrznych»
Naprężenie - odkształcenie atomów z pozycji równowagi - > wzrost E potencjalnej atomów -> powrót do pozycji równowagi po zaniku siły
PLASTYCZNE «odkształcenie nieznikające po odjęciu sił zewnętrznych»
Większe naprężenie - > przemieszczenie się części kryształu wobec siebie -> Brak powrotu do pozycji wyjściowej
11. Co to jest wykres równowagi fazowej+ faza, eutektyka i eutektoid.
Wykres równowagi - graficzna zależność między zawartością % składników, temperaturą a budową fazową stopu
FAZA - jednorodna część układu, mająca jednakowy
a) skład chemiczny b) budowę krystaliczną c) własności można ją oddzielić od reszty wykresu granicą fazową
EUTEKTYKAKA Mieszanina (najczęściej bardzo drobnoziarnista) dwóch lub więcej faz [dwa metale, dwa roztwory] powstała wskutek krzepnięcia fazy ciekłej co zachodzi przy stałej temperaturze
EUTEKTOID Mieszania najczęściej bardzo drobnoziarnista) dwóch lub więcej faz [dwa metale, dwa roztwory] powstała wskutek chłodzenia roztworu stałego co zachodzi przy stałej temperaturze
RYSUNEK
12. Układ równowagi żelazno cementyt… fazy
Fazy:
1)Roztwór ciekły węgla w żelazie
2)Ferryt- międzywęzłowy stały roztwór węgla w żelazie α a sieci RPC. Należy rozróżnić tzw. ferryt niskotemperaturowy o rozpuszczalności do 0,025%*C oraz wysokotemperaturowy do 0,1%*C. Właściwości zależą od ilości rozpuszczonego w nim węgla.
3)Austenit- międzywęglowy roztwór stały węgla w żelazie γ wynosi 2,116%*C. Atomy rozmieszczone są w środku sieci oraz w miejscach błędów budowy.
4)Cementyt- faza międzymetaliczna Fe3C. Zawiera teoretycznie 6,67% węgla. Cementyt krystalizuje w złożonej rombowej sieci o zwartym ułożeniu atomów. Temperatura topnienia cementytu 1252*C. Do temp. 230*C cementyt jest ferromagnetyczny, a powyżej granicy jest paramagnetyczny. Cecha fazy: wysoka trwałość (700-750HB) oraz bardzo niska plastyczność. Jest fazą metastabilną, pod wpływem temp. może przemienić się w żelazo i grafit. Rodz. cementytu: pierwotny, wtórny i trzeciorzędny.
5)Grafit- odmiana alotropowa czystego węgla, krystalizuje w sieci heksagonalnej. Odznacza się małą trwałością oraz wytrzymałością.
6)Perlit- eutoktoidalna mieszanina na przemian ułożonych płytek ferryt i cementytu zawierająca 0.77% C, która powstaje wskutek rozpadu austenitu w 727C. Wymiary płytek cementytu zmieniają się pod wpływem wzrostu szybkości chłodzenia austenitu.
7) eutektyka zw. ledeburytem-> ledeburyt przemieniony.
13. Co to jest obróbka cieplna, wymienić jej rodzaje
Obróbka cieplna: Proces technologiczny stosowany w praktyce przemysłowej. Cel: Zmiana właściwości mechanicznych.
Rodzaje:* hartowanie (tylko dla stali) * przesycanie * odpuszczanie (cieplna zwykła) * ulepszanie (cieplno - chemiczna) * wyżarzanie (cieplno - plastyczna) * stabilizowanie (cieplno - magnetyczna)
14. Na czym polega i jaki ma cel: hartowanie, odpuszczanie, ulepszanie cieplne
hartowanie: nagrzewaniu przedmiotów do temp., w której zachodzą przemiany fazowe, wygrzaniu i szybkim chłodzeniu; Cel: większa wytrzymałość i twardość, mniejsza plastyczność
Odpuszczanie: obróbka cieplna po hartowaniu, polegająca na nagrzaniu stali do temperatury niższej od temperatury przemiany eutektoidalnej (poniżej 700°C) i ochłodzeniu z określoną prędkością; poprawia Cel: poprawia właściwości plast., usuwa naprężenia hartownicze.
Ulepszanie cieplne: połączenie hartowania z wysokim odpuszczaniem Cel: uzyskanie optymalnych dla danego celu właściwości mechanicznych.
15. Na czym polega wyżarzanie norma…?
Wyżarzanie normalizujące: Zastosowanie: stal, staliwa Cel: Polepszenie własności mechanicznych
Droga: - wytworzenie jednolitej drobnoziarnistej struktury. Proces: - nagrzaniu przedmiotu do temperatury 30-50 stopni powyżej Ac3 lub Accm, - krótkim wygrzaniu, - następnie studzeniu w spokojnym powietrzu. - Przemiana perlitu w austenit, rozdrobnienie ziarna
Wyżarzanie zupełne: Zastosowanie: bainit, martenzyt Cel: Nadanie stali stanu najbardziej zbliżonego do stanu równowagi o jednolitej drobnoziarnistej strukturze. Proces: - nagrzaniu przedmiotu do temperatury 30-50 stopni powyżej Ac3 lub Accm, - krótkim wygrzaniu ,- bardzo powolnym studzeniu razem z piecem.
Wyżarzanie odprężające Zastosowanie: - przeróbka plastyczna na zimno, - odlewanie, - spawanie - hartowanie. Cel: zmniejszenie naprężeń, prawie bez zmian struktury.
Droga:- nagrzaniu wyrobu do temp poniżej 650 stopni - wygrzaniu do kilku godzin - powolnym studzeniu.
16. Na czym polega i jaki ma cel: nawęglanie, azotowanie
NAWĘGLANIE: Zabieg cieplny. Dyfuzyjne nasycenie węglem warstwy powierzchniowej Cel: Odporna na ścieranie powłoka, miękki rdzeń
AZOTOWANIE: Zabieg cieplny. Dyfuzyjny nasycenie azotem warstwy powierzchniowej. Taki azot łączy się z metalami tworząc azotki. Cel: odporność na ścieranie, wytrzymałość na rozciąganie, twardość, właściwości przeciwkorozyjne (nierdzewność)
W przeciwieństwie do nawęglania przy azotowaniu strefa powierzchniowa utwardza się bez dodatkowej obróbki cieplnej.
17. Pokazac na wykresie żelazno- cementyt zakres…
Przemiana martenzytyczna- przemiana przesyconej austenitu jaka zachodzi w czasie jego szybkiego schaldzania (haftowania stali)
RYSUNEK
18. Co to są wykresy CTP
Wykresy CTP [czas, temperatura, przemiana] - zależność struktury i własności od szybkości chłodzenia materiału
19. Definicja stali
STAL - plastycznie przerobiony i cieplnie obrabialny stop żelaza z weglem (praktycznie do ok. 1,3%C) oraz innymi pierwiastkami przechodzącymi z przerobu hutniczego których ilość jest ograniczona i okreslona w normach. W procesie metalurgicznym pierwiastki mogą być wprowadzone do stalo przypadkowo -jako domieszki lub zanieczyszczenia albo celowo - jako dodatki stopowe
20. Kryteria podziału stali, znakowanie wg PN-EN…
KRYTERIA PODZIAŁU STALI:
a) skład chemiczny [stale węglowe, stopowe] b) podstawowe zastosowanie [stale konstrukcyjne, narzędziowe, o szczególnych właściwościach] c) stopień czystości [zwyklej. jakości -Pmax=Smax=0,05%, wyż. jakości [Pmax=Smax=0,04%] d) szczegółowe przeznaczenie e) inne kryteria podziału [sposób wytwarzania, sposób odtleniania, grupy użytkowników] f) postać stali [laną, kutą, walcowaną, ciągnioną] g) stan klasyfikacyjny stali
Znakowanie wg PN-EN w oparciu o mechaniczne właściwości:
1. Znak literowy (S, P, L, E, B, Y) 2. Min. wytrzymałość/min. granica plastyczności 3. Litera oznaczająca pierwiastek stopowy 4. Cyfra oznaczająca zawartość pierwiastka stopowego 5. Litera(+cyfra) udarność dla temp (20-60C) 6. M, N, Q oznacza stałe drobnoziarniste 7. Warunki dostawy 8. Dodatkowe wymagania
21. Wpływ zawartości węgla na własności stali nies…
Stal jest stopem żelaza z węglem o zawartości do 2% węgla. Do zasadniczych domieszek zawsze występujących w stalach węglowych w mniejszej lub większej ilości należą mangan, krzem, fosfor i siarka. Zawartość tych pierwiastków w stalach węglowych nie przekracza zwykle następujących wartości: manganu 0,8%, krzemu 0,4%, fosforu 0,05%, siarki 0,05%. Ponadto stal węglowa może jeszcze zawierać małe ilości miedzi, chromu i niklu pochodzące ze złomu stalowego oraz rozpuszczone gazy, jak wodór, tlen i azot.
Charakterystyka
Pierwiastek decydujący o wl. Mechanicznych- zawartość wegl, 6 podstawowych gatunkow stali, mniejsza ilość wegla- stale spawane, normalna jakość i wyzsza jakość, typy- nieuspokojone, polusp,uspoko,uspok drobnoziarniste
Podział
Ze względu na ilość węgla: niskowęglowe, średniowęglowe, wysokowęglowe,
Ze względu na zawartość zanieczyszczeń P i S: zwykłej jakości, wyższej jakości, najwyższej jakości
Ze względu na stopień odtlenienia: nieuspokojone, półuspokojone, uspokojone (najczęściej wyższej i najwyższej jakości; odmianą tej stali jest stal uspokojona nie starzejąca się)
Ze względu na zastosowanie: stale konstrukcyjne, stale narzędziowe, stale o szczególnych właściwościach fizycznych i chemicznych
Zawartość węgla:
Rośnie: twardość, wytrzymałość na rozciąganie, granica plastyczności (do pewnego miejsca)
Maleje: procent wzrostu długości po zerwaniu, przewężenie po zerwaniu
22. Definicja staliwa, znakowanie, charak…
Staliwo — stop żelaza z węglem i innymi dodatkami stopowymi, zawierający do ok. 2% węgla, otrzymany w procesach stalowniczych i przeznaczony na odlewy.
Staliwo niestopowe — cieplnie obrabialny stop żelaza z węglem i innymi pierwiastkami pochodzącymi z przerobu hutniczego, przeznaczony do wykonywania elementów maszyn i urządzeń na drodze odlewania, o masie od kilku kg do kilkuset ton. Teoretycznie może zawierać do 2%
węgla, w praktyce zawiera około 0,1-0,6% C.
Znakowanie:
a) litera L b) średnia zawartość węgla w setnych procenta c) litery oznaczające pierwiastki stopowe (F-wanad, G-mangan, S-krzem, H-chrom, N-nikiel) d) numer normy L21HMF wg PN-89/H-83157
ewentualnie e) dopuszczalne: staliwo odporne na korozję f) Liczbę 0 - zawartość C=<0.08%
g) liczby określające zawartości procentowe pierwiastków
Wpływ zawartości węgla: Rośnie twardość, kruchość, wytrzymałość na rozciąganie i plastyczność
23. Definicja żeliwa, rodzaje żeliwa w ….
Żeliwo - stop odlewniczy żelaza z C (2,11-4%) i inne pierwiastki (Mn,Si) i zanieczyszczeniami (P,S), niekiedy z innymi dodatkami stopowymi (np. Cr); otrzymywany (w żeliwiakach) z surówki wielkopiecowej; przeznaczone do wykonywania maszyn technologią odlewania do formy; ze wzgl. na swe własności mech. nie nadają się do obróbki plastycznej ani na zimno, ani gorąco; niektóre można obrabiać cieplnie.
Rodzaje a szybkość: białe - szybkie chłodzenie, połowiczne (pstre) - pomiędzy, szare - wolne chłodzenie podczas krzepnięcia.
Wpływ grafitu: Zależy od: - ilości grafitu - wielkości i kształtu wydzieleń
Obniża wytrzymałość i plastyczność, polepsza wlasnosci techno(odlewnicze i skrawalność), użytkowe (tłumienie drgan, tarcie)
Charakterystyka żeliw - wpływanie na przebieg krystalizacji kształtuje następujące:
a) zwykłe - dobre tłumienie drgań, mała wrażliwość na działanie karbu, dobre właściwości przeciwcierne, słabe na rozciąganie b)modyfikowane - mała rozszerzalność cieplna, podwyższona odp. na korozję c)sferoidalna - dobre własności wytrzymałościowe, słabe tłumienie drgań
odporne na ściskanie, zginanie, wysokie ciśnienia
24. metale lekkie to potocznie nazwa metali z I i II grupy ukladu okresowego pierwiastkow czyli laczna nazwa dla metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych. Ponadto metali lekkich zalicza się tez niektóre metale z inny grup układu okresowego: skand, tytan, itr, glin
25. Charakterystyka stopów aluminium
Miedź [Cu]: Polepsza właściwości wytrzymałościowe, pogorszenie właściwości plastycznych, wybitnie zmniejsza odp. na korozję
Krzem [Si]: Nie obrobiona cieplnie nieznacznie wpływa na wzrost wł. plastycznych. Z manganem po obróbce wzrasta wytrzymałość i twardość. Drobnoziarnisty zwiększa odp. na korozję.
Magnez (1-9%) [Mg]: Wyraźnie zwiększa wytrzymałość i twardość. Związek odporny na korozję wody morskiej [kiedy jest roztwór stały z aluminium. Dla 6-7% jest dobrze spawalny. Najczęściej stosowany stop w okrętownictwie. Gdy za dużo - słabo z korozją
Mangan [Mn]: Polepsza wł. mechaniczne. Wzrost odp. na korozję
26. Charakterystyka stopów niklu
Żarowytrzymały, ferromagnetyk <350C, odporny na korozje oprócz w kwasie azotowym fosforowym i zw. Siarki Stopy konstrukcyjne - [elektryczny, elektroniczny, chemiczny] Stopy oporowe - duża rezystywność, żaroodporność -wytrzymałość
O szczególnych właściwościach - np. niezależne od temp wsp. rozsz. liniowe, module sprężystości, wielkiej przenikalności magnetycznej
27. Charakterystyka stopów miedzi
a) stopy wstępne miedzi, b) miedź stopową, c) mosiądze, d) miedzionikle, e) brązy,
f) stopy oporowe miedzi. Cechy :, duża oporność, dobra przewodność elektryczna, przewodnictwo cieplne i odp. na korozji
Stopy miedzi - stopy metali, w których głównym składnikiem jest miedź.
Chyba, że srebro i złoto <10%. Zależnie od przeznaczenia stopy miedzi odlewnicze i do przeróbki plastycznej. Brązy główny składnikiem stopowym <2%: cyna, aluminium, krzem, beryl, ołów i inne. np. brąz krzemowy, brąz ołowiowy itp. Mosiądze cynk 2%. Dzielą się na mosiądze odlewnicze i do przeróbki plastycznej. Te drugie dzielą się na dwuskładnikowe zawierające 0.4 - 40,5% cynku i wieloskładnikowe które dzielą się na ołowiowe i bezołowiowe.
Miedzionikle przerabiane plastycznie stopami miedzi, składnikiem stopowym jest nikiel w ilości powyżej 2%. Cechą szczególną jest odporność na ścieranie i korozje oraz dobra plastyczność która umożliwia wytwarzanie w nich np. monet (MN25). Stopy oporowe miedzi są stopami z niklem (do 41%), cynkiem (do 28%), manganem (do 13%), aluminium (do 3,6%) i żelazem (do 1,5%). Charakteryzują się stosunkowo wysokim oporem elektrycznym (rezystywnością) i małym współczynnikiem cieplnym oporu. Miedź stopowa jest to główna grupa stopowa miedzi, zawierająca nie więcej niż 2% głównego dodatku stopowego. Znormalizowane gatunki obejmują miedź arsenową, chromową, cynową, kadmową, manganową, niklową, siarkową, srebrową, tellurową i cyrkonową.
28. Tworzywa sztuczne i ich podział
a) Na bazie polimerów syntetycznych lub przez modulowanie produktów naturalnych.
Budowa: makrocząsteczki (liniowe, rozgałęzione lub trójwymiarowe) złożone z monomerów (ugrupowań atomów) Struktura: całkowicie bezpostaciowa / częściowo krystaliczna Występują: elastomery / plastomery
b) Klasyfikacja: *główny składnik polimerowy tworzywa, *zastosowanie, *właściwości, *sposób otrzymania polimeru, *stopień krystaliczności