1. Czy jest prawoznawstwo i jakie są jego działy?
Prawoznawstwo jest nauką o państwie, prawie oraz poglądach na państwo i prawo. Wyróżnia się następujące działy prawoznawstwo: teorię państwa i prawa, historię państwa i prawa, historię doktryn politycznych i prawnych oraz dogmatykę prawa;
2. Czym jest państwo? Omów definicję.
Państwo jest organizacją polityczną, globalną, terytorialną, wyposażoną w swoisty aparat, klasowy, spełniający określone funkcje suwerenną; org. polityczna - osią zainteresowania jest rządzenie ludźmi, kierowanie społeczeństwem lub jego częścią; org. globalna - obejmuje całe społeczeństwo danego kraju; org. terytorialna - org. ludności osiadłej na określonym terytorium, zasadniczym kryterium przynależności do państwa jest znajdowanie się na jego terytorium; wyposażona w swoisty aparat - zespół ludzi, którzy są na usługach danej organizacji (policja, wojsko, więziennictwo, wywiad); org. klasowa - chroni określony porządek społeczny, stoi na straży określonego systemu społeczno-ekonomicznego; org. suwerenna - nie uznaje nad sobą żadnej innej władzy wyższej;
3. Co mamy na myśli, gdy mówimy o formie państwa?
Kiedy mówimy o formie państwa, mamy na myśli sposób rządzenia w państwie. Forma państwa jest więc stosunkowo luźno związana z jego treścią, z typem państwa. Dla rządzących najlepsza jest ta forma państwa, która najpełniej zabezpiecza ich władzę. Dla rządzących natomiast ta, która jest dla nich najłatwiejsza do zniesienia. Jest wątpliwe, by dało się znaleźć formę państwa, która byłaby optymalna dla wszystkich. Aby określić formę państwa, sposób rządzenia, należy zbadać, jakie w danym państwie działają naczelne organy i jak układają się stosunki między nimi; forma rządu - monarcha, republika (demokratyczna, arystokratyczna); reżim polityczny - nazywa się ogół metod, jakimi posługuje się aparat państwowy w stosunkach z ludnością państwa, zasady, jakimi on się kieruje w tych stosunkach (demokratyczny, autokratyczny, wojskowy, policyjny, totalitarny);
4. Jakie warunki muszą być spełnione, aby w danym kraju mogła się ukształtować demokracja?
wymogi - istnienie wolnych wyborów, wolność słowa, równość obywateli wobec prawa, wolność zrzeszania się, istnienie instytucji kontrolujących organy podejmujące decyzje w państwie, pewien poziom oświaty; sprzyja - zasoby państwa, stopień wykształcenia, wysoki poziom bezpieczeństwa socjalnego, typ walki politycznej, liczbowy udział ludności miejskiej, rozwój produkcji w niezależnych od siebie przedsiębiorstwach;
5. Czym jest suwerenność państwa? Dlaczego jest ona wysoko ceniona?
Suwerenność państwa jest ono samodzielne i nieograniczone, że jego władza nie jest pochodna od jakiejś innej władzy, że jego władza nie jest pochodna od jakiejś innej władzy, że na terytorium państwa wszelkie inne władze są podporządkowane władzy państwa. Nieograniczoność państwa polega na tym, że może ono podejmować, jakie chce decyzje. Jest ono ograniczone jedynie działaniem praw przyrody oraz troską o swój interes. To ostatnie ograniczenie państwo samo sobie narzuca. Suwerenność jednego państwa znajduje granice w suwerenności innych. Suwerenność nie oznacza więc samowolności państwa. G. Labuda „zwierzchność terytorialna, niepodległość i swobodny, wolny od ingerencji ustrój polityczny, społeczny i ekonomiczny oraz możność współżycia z innymi narodami na zasadach równości i obopólnej korzyści”. Prawo międzynarodowe każdemu państwu przyznaje suwerenność.
6. Co mamy na myśli, gdy mówimy o funkcji państwa? Według jakich kryteriów wyróżnia się funkcję państwa?
Celem państwa jest określony przez dane osoby stan rzeczy, którego osiągnięcie ma być dziełem państwa. Funkcją państwa nazywa się całokształt jego działalności w określonej sferze życia społecznego; kryteria wyodrębniania funkcji państwa: zakres aktywności w danej sferze życia społeczeństwa, znaczenie działalności państwa w danej sferze zarówno z pkt. widzenia zaspokojenia potrzeb społecznych, jaki i z pkt. widzenia interesów i potrzeb klas dominujących w danym państwie; specyficzne cechy działalności państwa w danej sferze życia;
7. Podaj określenie organu państwa. Jakie wyróżnia się rodzaje organów państwa?
Organem państwa jest osoba lub grupa osób, która wg. obowiązującego prawa podejmuje działania władcze uważane za działania państwa (np. prezydent, sejm, prokurator, ambasador); podział wg. liczby osób stanowiących dany organ: jednoosobowe (prezydent, minister); kolegialne (sejm, senat, sąd - min 3 osoby); podział wg. kompetencji rzeczowej: kompetencja ogólna (sejm, prezydent, rada min.), kompetencja branżowa (minister, komendant policji); podział ze względu na zakres kompetencji terytorialnych: centralne, terenowe; podział ze względu na sposób powoływania z: wyboru, kooptacji, nominacji, losowania, dziedzictwa;
8. Czym cechuje się kierownictwo jednoosobowe, a czym kolegialne?
Organy jednoosobowe podejmują decyzję jednoosobowo, a wieloosobowe kolegialnie; kierownictwo jednoosobowe: możliwość podejmowania decyzji natychmiast, odpowiedzialność za decyzję, łatwość zachowania decyzji w tajemnicy, decyzji a może być niedostatecznie przemyślana, może być podjęta pod wpływem szantażu; kierownictwo kolegialne: decyzja bardziej dojrzała, przemyślana, bezstronna, wymaga dużo czasu, trudno ustalić odpowiedzialność za decyzję, trudno zachować tajemnice:
9. Czym jest samorząd, jakie wyróżniamy rodzaje samorządów?
Samorząd to wszelkie formy udziału poszczególnych grup ludności w realizacji zadań publicznych, które nie są realizowane przez aparat publiczny; samorząd terytorialny: działa w dołowych jednostkach samorządu terytorialnego państwa, do niego należy realizacja zadań lokalnych w interesie mieszkańców danej jednostki podziału terytorialnego państwa; samorząd zawodowy: organizują ludzie wykonywujący określony zawód, organy tego samorządu realizują określone zadania publiczne, wspólne dla ludzi danego zawodu;
10. Czym jest partia polityczna i jakie funkcje spełnia ona w państwie współczesnym?
Partia polityczna to dobrowolna organizacja ludzi, którzy mają wspólny interes do spraw podstawowych, program kierowania społeczeństwem i zmierzają do realizacji tego programu drogą opanowania aparatu państwowego lub wywierania na niego wpływ w kierunku dla siebie pożądanym, partia dąży do kierowania społeczeństwem samodzielnie lub w koalicji z innymi partiami; funkcje partii: wypracowują i propagują określone programy polityczne, wyłaniają tzw. elity rządzące państwem, kształtują opinię publiczną, pośredniczą między jednostkami a państwem;
11. Czym jest prawo i jaką rolę spełnia ono w życiu społeczeństwa?
Prawo jakiegoś państwa to zespół, całokształt ogólnych norm postępowania ustanowionych lub uznanych przez państwo, regulujących zachowania doniosłe z punktu widzenia państwa, których przestrzeganie jest zagwarantowane przez państwo; rola państwa: wprowadza w życie społeczne porządek, zapewnia przewidywalność zachowania się mieszkańców kraju, daje poczucie bezpieczeństwa tym którzy postępują zgodnie z prawem;
12. Jak reaguje państwo na nieprzestrzeganie prawa?
państwo stosuje tzw. sankcje: karną (kara polega na zadaniu przez państwo osobie, która naruszyła normę prawną, pewnej przykrości, zła które jest większe od tego, którego dana osoba by doznała przestrzegając prawa, kara jest wymierzana aby miała miejsce tzw. PREWENCJA OGÓLNA - działanie odstraszające na społeczeństwo poprzez wymierzenie kary, PREWENCJA SZCZEGÓLNA - aby danego przestępcę zniechęcić do popełniana dalszych przestępstw); egzekucji (państwo może zmusić do przestrzegania norm prawnych); nieważności - (dotyczy tylko działaniu skonstruowanemu poprzez normy prawa - działaniu umownemu - np. testament nie sporządzony zgodnie z regulaminami); rozsiana - (negatywna opinia wyrażana przez społeczeństwo);
13. Czym są obyczaje? Podaj przykłady norm obyczajowych.
Obyczaje jakiegoś społeczeństwa, to całokształt norm obyczajowych uznawanych i przestrzeganych w danym społeczeństwie; norma obyczajowa - reguła postępowania która ukształtowała się w świadomości ludzi pod wpływem nawyku, w rezultacie wielokrotnego powtarzania , w określonych okolicznościach, tych samych zachowań, w wyniku ukształtowania się przeświadczenia, że tak właśnie należy postępować . Uzasadnieniem tej powinności jest tradycja. Na straży ich przestrzegania stoi opinia publiczna danego środowiska; przykłady: choinka, dyngus, swaty;
14. Jakie zależności występują między prawem a moralnością?
Normy moralne mają na ogół ogólnikowy charakter. Nie są zbyt ściśle i dokładnie sprecyzowane ani skodyfikowane. Normy prawne są bardziej precyzyjne niż normy moralne, są bardziej precyzyjnymi wskaźnikami postępowania niż normy moralne. Normy prawne na ogół nie regulują postawy wewnętrznej człowieka i stosunku człowieka do przyrody, czynią to normy moralne. Cechą wspólną prawa i moralności jest to, że regulują w dużej części te same zachowania ludzi, często mają taką samą treść. Wiele norm prawnych jest jednocześnie normami moralnymi.
15. Czy prawo międzynarodowe publiczne różni się prawa krajowego?
prawo krajowe jest jedno dla danego kraju, ale jest ich tyle ile państw; prawo międzynarodowe jest jedno; normy prawa krajowego tworzone są przez jedno państwo; normy prawa międzynarodowego tworzone są przez kilka państw; prawo krajowe tworzone jest za wolą danego kraju; prawo międzynarodowe - kompromis co najmniej dwóch państw; prawo krajowe reguluje stosunki danego wewnątrz państwa; prawo międzynarodowe reguluje stosunku między państwami; prawo krajowe jeśli zostanie naruszone powoduje wyciągnięcie wniosków - sankcje;
16. Czym jest świadomość prawa? Jakie są jego główne elementy?
Świadomość prawa jest częścią świadomości społecznej. Na świadomość społeczną danego społeczeństwa składa się całokształt występujących w nim poglądów filozoficznych, politycznych, religijnych, estetycznych, występujących w nim poglądów filozoficznych, politycznych, religijnych, dotyczących historii itp. Świadomość prawa pozostaje w bliskim związku ze świadomością moralną; główne elementy: znajomość prawa i jego zasad, ocena prawa i zachowań przez nie regulowanych, postulaty co do tego jakim powinno być prawo;
17. Czym prawa człowieka odróżniają się od pozostałych praw.
Dokumenty uchwalone przez Narody Zjednoczone ustanawiają indywidualne prawa człowieka przysługujące jednostce oraz kolektywne prawa człowieka. Nakazują one traktować ludzi bez względu na ich rasę, kolor skóry, płeć, język, religię, poglądy polityczne i in. pochodzenie narodowe lub społeczne, majątek, majątek bądź inny status. Zakazuje więc dyskryminacji ludzi ze względu na wymienione cechy. Rozróżnianie ludzi ze względu na inne cechy nie jest uważane za dyskryminacje.
18. Co składa się na światowy kanon praw człowieka?
Światowy kanon praw człowieka i podstawowych wolności jest zawarty w czterech dokumentach uchwalonych przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych, są nimi: Powszechna Deklaracja Praw Człowieka; Międzynarodowy Pakt Praw Ekonomicznych, Socjalnych i Kulturowych; Międzynarodowy Pakt Praw Cywilnych i Politycznych, Protokół Fakultatywny do Międzynarodowego Paktu Praw Cywilnych i Politycznych.
19. Jakie prawa człowieka gwarantuje obowiązująca konstytucja RP?
ochronę życia; nikt nie może być poddany eksperymentom naukowym bez własnej zgody, nikt nie może być poddany torturom, nieludzkiemu traktowaniu i karaniu; każdemu zapewnia się wolność osobistą; prawo do obrony; każdy jest niewinny do czasu udowodnienia winy; zbrodnie wojenne i przeciwko ludzkości nie ulegają przedawnieniu; prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrywania sprawy przez niezależny sąd; rodzice mają prawo do wychowywania dzieci zgonie z własnym przekonaniem; wolność i ochrona tajemnicy komunikowania się; nienaruszalność mieszkania;
20. Czym różni się stanowienie norm prawnych od uznania jakichś norm prawem?
Stanowienie jest aktem woli, a więc przeżyciem różnym od myśli, wzruszenia czy dążenia. Stanowienie jest decyzją, w wyniku której powstaje norma postępowania. Stanowić normy postępowania mogą zarówno organy jednoosobowe, jak i kolegialne. Uznanie przez państwo jakiejś istniejącej normy za normę prawa składa się z dwóch elementów: aktu aprobaty danej normy i aktu jej przyjęcia do zespołu norm prawnych. Akt aprobaty nie wystarczy. Państwo aprobuje olbrzymią większość norm społecznych obowiązujących w społeczeństwie. Ale tylko niektóre z nich włącza do zespołu norm prawnych.
21. Jak przedstawia się system źródeł prawa w Polsce?
W skład systemu źródeł prawa w Polsce wchodzą zarówno źródła prawa stanowionego, jak i prawa uznanego, w tym w znikomym zakresie prawa zwyczajowego. Źródła prawa stanowionego i ich hierarchia są określone w konstytucji. Ogół źródeł prawa RP jest podzielony na źródła powszechnie obowiązującego prawa i źródła prawa mające charakter wewnętrzny, obowiązujące tylko jednostki organizacyjne podległe organowi, od którego dane źródło prawa pochodzi.
22. Przedstaw zasady obowiązywania prawa w czasie.
Aby ustalić, czy zdarzenie, które nastąpiło w określonym czasie, stosować określone normy prawne, trzeba stwierdzić, czy normy te już obowiązywały, bądź - czy jeszcze obowiązywały, gdy miało miejsce dane zdarzenie. Istotne dla stosowania prawa jest ustalenie momentu początkowego i momentu końcowego obowiązywania danej normy prawnej.
23. Jakimi metodami ustala się fakty doniosłe prawne?
W procesie stosowania prawa ogromne znaczenie ma ustalenie faktów, stanów faktycznych doniosłych dla danego aktu stosowania prawa. W każdym przypadku stosowania prawa jest niezbędne ustalenie określonego stanu rzeczy. Organy stosujące prawo dokonują tych ustaleń w zasadzie według wymogów, jakie stawia każdy proces poznawczy.
24. Co to jest domniemywanie prawne, jakie są rodzaje domniemywań prawnych?
Domniemywania prawne to normy formułujące dyrektywy dowodzenia określonych stanów faktycznych, których ustalenie jest bardzo trudne, a czasami nawet niemożliwe w toku naukowego procesu poznawczego. A równocześnie są to stany faktyczne, których ustalenie dla danego aktu stosowania prawa jest konieczne.
25. Czym jest wykładnia prawa, jakie są rodzaje wykładni?
Wykładnia prawa albo inaczej interpretacja prawa jest to proces myślowy, zmierzającym do ustalenia, że dany przepis bądź zespół przepisów ma takie to a takie znaczenie, taki a taki zakres. Wykładnia prowadzi do właściwego rozumienia danych przepisów od ustalenia, jakie zawierają one normy.
26. Na czym polega analogia w prawie, jakie są jej rodzaje?
Analogia w prawie występuje wtedy, gdy rozstrzyga się jakąś sprawę nie uregulowaną prawie nie na podstawie określonych norm prawa regulujących stan rzeczy najbardziej podobnych, bo ich bark, lecz na podstawie zasad systemu prawa bądź zasad danej gałęzi prawa, a nawet czasami tylko na podstawie fundamentalnych ocen uznawanych w obowiązującym prawie.
27. Na czym polega zdolność prawa a na czym zdolność do działań prawnych?
Zdolność prawna polega na tym że, że osoba ta może być podmiotem praw i obowiązków, może nabyć prawa i obowiązki, może zmienić swoją sytuację prawną. Zdolność prawną każda osoba posiada od początku swego istnienia aż do jego ustania. Zdolność do działań prawnych polega ona na tym że dana osoba przez swoje działanie może nabywać, modyfikować i zbywać prawa i obowiązki, może modyfikować swoją sytuację prawną.
28. Czym jest system prawa, na jakich założeniach się opiera?
Normy prawne obowiązujące w danym państwie tworzą system. Są uporządkowane wg. przyjętych zasad. Istnieje wśród nich określona hierarchia. Wszystkie one mają cechy wspólne. Ale istnieje wśród nich zróżnicowanie, mają swe źródło w tym że regulują różnorakie stosunki społeczne. Na system prawa danego państwa w danym momencie historycznym składają się obowiązujące w nim normy prawne w ich wzajemnym powiązaniu, z punktu widzenia cech wspólnych i cech je rozróżniających. Zasady systemu prawa - normy prawne o szczególnie doniosłym znaczeniu dla tego systemu oraz podstawowe postulaty prawne właściwe temu systemowi niezależnie od tego, czy i w jakiej mierze zostały sformułowane w przepisach prawnych należących do danego systemu;
29. Według jakiego kryterium dzieli się prawo na publiczne i prywatne. Czy podział ten jest aktualny obecnie w Polsce?
Do prawa publicznego należą te normy, które mają na uwadze interesy państwa, natomiast do prawa prywatnego należą te normy, które mają na uwadze głownie interes jednostki. Kryterium podziału jest interes. Obecnie w Polsce tworzą się warunki uzasadniające powrót do podziału prawa na publiczne i prywatne. Prawo prywatne związane jest z pozycją własności prywatnej środków produkcji i ze swobodą dysponowania nimi przez jednostki;
30. Co mamy na myśli, gdy mówimy o gałęzi prawa, a co gdy mówimy o instytucji prawnej?
gałąź prawa - całokształt norm prawnych regulujących pewną kategorię stosunków społecznych, stosunki te narastają historycznie, gałęzie prawa są więc historycznie uwarunkowane, gałęzie prawa różnią się od siebie metodą regulacji prawnej właściwą dla danej kategorii stosunków społecznych; instytucja prawa - ogół norm regulujących pewien typowy dla danej gałęzi prawa, stosunek społeczny;
31. Czym jest konstytucja? Jakie konstytucje dotychczas miała Polska?
Jest najważniejszym prawem RP. Jej przepisy stosuje się bezpośrednio, chyba że sama konstytucja stanowi inaczej. Nie została przyjęta propozycja, aby za źródło prawa wyższe od konstytucji przyjąć tzw. prawo natury. Wszystkie organy władzy publicznej, państwowej i samorządowej działają na podstawie i w granicach prawa. Obowiązuje zasada, że organy te mogą czynić tylko to, na co im prawo pozwala. konstytucja: 3 maja 1791r., 17 marca 1921r., 23 kwietnia 1935r., 22 lipca 1952r., tzw. mała konstytucja, która reguluje tylko niektóre materie konstytucyjne i była aktem tymczasowym; 2 kwietnia 1997 roku;
32. Jakie znasz teorie powstania państwa?
koncepcja teistyczna - zakłada, ze powstanie państwa jest dziełem Boga, sił nadprzyrodzonych; koncepcja umowy społecznej - przyjmuje, że u podstaw genezy państwa leży szczególnego rodzaju umowa, która miała zostać zawarta między członkami społeczeństwa, a następnie między społeczeństwem a władzą; koncepcja prawa natury - prawa istniejącego niezależnie od państwa, prawo to powinno być szanowane przez każde państwo; koncepcja przemocy i podboju - państwo jest owocem podboju jednych ludów przez inne; historyczna koncepcja powstania państwa - nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi, muszą być szukane dla każdego państwa oddzielnie, gdyż w czasie wieków granice terytoriów uległy przeobrażeniom;
33. Czy może istnieć prawo bez państwa i państwo bez prawa?
Państwo nie może istnieć bez prawa i na wzajem.
34. Czym różni się od siebie: państwo proste, federacyjne, konferencyjne?
proste: Państwo, którego jednostki podziału terytorialnego nie mają charakteru organizmów państwowych, nazwa się państwem prostym.; federacyjne: Jeżeli zakres samodzielności poszczególnych jednostek podziału terytorialnego jest tak szeroki, że organy tych jednostek korzystają niemal z pełni władzy państwowej, mówi się, że państwo to jest zorganizowanie na zasadach federacji. Wtedy dane państwo określa się jako federacyjne.; konfederacyjne: Bywają również państwa, w którym więzi między władzą centralą a poszczególnymi jego częściami składowymi są tak luźne i ograniczone, że nazywa się związkami państw albo konfederacjami.
35. Czy w ustroju demokratycznym wszystkie ważne decyzje należy podejmować większością głosów?
By uniknąć niewłaściwych decyzji, należy w niektórych wypadkach powstrzymywać się od decydowania większością głosów np. w sprawach religii lub przekonań światopoglądowych, języka prawdy naukowej, gustów estetycznych. Ważne jest aby ludzie należący w jednej sprawie do mniejszości mieli szansę należeć do większości w innej. W niektórych wypadkach odstąpienie od zasady, że decyduje większość, wzmacnia demokrację.
36. Jakie funkcje spełnia państwo?
funkcje: wewnętrzna, zewnętrzna, gospodarczo-organizatorska, kulturowo-wychowawcza, socjalna państwa;
37. Co głosi koncepcja podziału władz? przed czym ma chronić jej realizacja?
Różne władze powinny wyrażać inne, a nawet przeciwstawne sobie interesy polityczne i klasowe. Tam gdzie władza jest skupiona w jednych rękach, nadużywa się jej, a tam gdzie jest władza nadużywana nie ma wolności. By wiedzy nie można było nadużywać, konieczny jest jej podział. Każda władza ma robić swoje i patrzyć na ręce pozostałym władzą, aby nie sięgały po moc, która im nie przysługuje.
38. Jakie znasz systemy partyjne?
System partyjny danego kraju stanowią wszystkie legalne w nim działające partie polityczne, współdziałające lub rywalizujące między sobą w walce o władzę państwową albo w jej sprawowaniu; systemy partyjne dzielmy na: jednopartyjne (np. Kuba, Korea Pn.); dwupartyjne (np. USA); wielopartyjne (np. Polska, Włochy, Niemcy);
39. Kto jest lobbistą?
Lobbista to człowiek, który stara się skłonić członków parlamentu lub jakiegoś innego cała do podjęcia decyzji w określonej sprawie, korzystnej dla jego grupy nacisku;
40. Określ czym jest norma postępowania?
Norma prawna jest wypowiedzią, o tym jak określone powinny się zachować w określonych okolicznościach, normy prawne są zawarte w aktach prawnych, umowach, lub tylko w świadomości np. normy prawa zwyczajowego; norma prawa składa się z: hipotezy, która powinna udzielać odpowiedzi na pytanie kto i w jakich okolicznościach ma się zachować w porządny sposób; dyspozycji, która mówi jak ma się zachować adresat normy, gdy znajdzie się określonych okolicznościach; sankcji, która mówi o tym jak zareaguje państwo, jeżeli adresat nie zachowa się w sposób wskazany w normie;
41. Jak zbudowana jest norma prawna?
Normy prawne są bardziej precyzyjne niż normy moralne, zawsze uchwytne i przeważnie skodyfikowane. Słowem, są znacznie bardziej precyzyjnymi wskaźnikami postępowania ludzi niż normy moralne.
42. Czym różnią się od siebie: moralność, doktryna moralna i etyka?
Moralność jest historycznie ukształtowanym zespołem norm postępowania, wg. których ocenia się zachowania ludzi wobec siebie, społeczeństwa, państwa i innych organizacji społecznych jako dobre i złe; doktryna moralna jest to usystematyzowany wykład zasad postępowania, które jakiś zespół ludzi, a nawet jednostka uważa za normy moralne; etyka to nauka o moralności, opisuje różne systemy norm moralnych, doktryny moralne, stara się ustalić prawidłowości rządzące kształtowaniem i rozwojem moralności, traktuje moralność i doktryny moralne jako przedmiot badań;
43. Jak przedstawiają się stosunki między prawem polskim a prawem kanonicznym Kościoła Katolickiego w Polsce?
Konstytucja RP stanowi, że Kościół i inne związki wyznaniowe są równouprawnione. Władze publiczne w RP zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym. Stosunki między państwem a kościołem są kształtowane na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezależności każdego w swoim zakresie, jak również współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego. Stosunki między RP a Kościołem katolickim określa Konkordat.
44. Wymień źródła prawa międzynarodowego publicznego.
Umowa międzynarodowa jest to zgodne oświadczenie woli przynajmniej dwóch państw, którego celem i rezultatem jest ustanowienie norm prawnych: umowy dwustronne, umowy wielostronne. Zwyczaj międzynarodowy jest rezultatem wspólnego postępowania państw tworzących normy prawa.
45. Dlaczego współczesnemu państwu zależy, aby ludzie znali prawo?
Dzięki temu że społeczeństwo posiada świadomość społeczną rozumie kolejne posunięcia rządu.
46. Czy nieznajomość prawa zwalnia od odpowiedzialności za nie przestrzeganie go?
Nieznajomość prawa nie zwalnia jednak od obowiązku jego przestrzegania.
47. Wymień regionalne systemy promocji i ochrony praw człowieka.
System Europejski stworzony na mocy Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, podpisanej w Rzymie w 1950r. i protokołów dodanych do niej; System amerykański utworzony na mocy Konwencji z 1969r. podpisanej w San Jose; System afrykański utworzony na mocy Afrykańskiej Karty Praw Człowieka i Ludów uchwalonej w Nairobi w 1981r.; System arabski utworzony na mocy Arabskiej Karty Praw Człowieka uchwalonej 1994r. przez Ligę Państw Arabskich. Karta ta nie weszła jeszcze w życie; Funkcjonuje również ogólnoeuropejski mechanizm promocji praw człowieka w ramach Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.
49. Czym jest precedens w prawie?
Precedensem jest decyzja organu państwowego w konkretnej sprawie, która jest przyjmowana jako wzorzec przy rozstrzyganiu innych analogicznych spraw.
50. Czym różnią się od siebie kodyfikacja i inkorporacja?
Inkorporacja jest prostą, prymitywną postacią systematyzacji prawa. Polega ono na zebraniu w jedną całość obowiązujących w jakiejś dziedzinie norm prawnych oraz na ich uporządkowaniu według treści. Jest to działalność porządkująca, w której toku i wyniku prawo obowiązujące nie ulega zmianie.; Działalność kodyfikacyjna, w wyniku której powstaje kodeks. Tę działalność prowadzi tylko państwo. Kodeks jest aktem prawotwórczym, regulującym w jaki sposób stosunkowo pełny określoną sferę stosunków społecznych.
51. Co decyduje o miejscu danego źródła prawa w systemie źródeł prawa?
Pozycja poszczególnych rodzajów źródeł prawa w systemie jest zależna od rodzaju organu państwowego, od którego dane źródło pochodzi, od jego miejsca w systemie organów państwa; od treści danego źródła prawa, od wagi społecznej i politycznej materii, której ono dotyczy i od trybu, w jakim dane źródło prawa powstaje.
53. Co głosi statyczna a co dynamiczna teoria wykładni prawa?
Teorie statyczne widza cel wykładni w zachowaniu niezmienności prawa i pewności prawnej. Wychodzą z założenia, że normy prawne raz wyartykułowane w określonych przepisach nie ulegają zmianie; Teorie dynamiczne widzą cel wykładni w zapewnieniu tzw. zgodności prawa z życiem. Uważają, że mimo iż nie uległ zmianie tekst prawny, zmieniają się normy prawne w nim wysłowione; W Polsce jest uznana dynamiczna teoria wykładni.
54. Jaką wykładnię nazywamy wykładnią autentyczną?
Wykładnia legalna może być dokonana przez ten sam organ, który ustanowił interpretowane przepisy. Wtedy mówimy o wykładni autentycznej. Ma ona taki sam zakres jak interpretowany przepis.
55. Czym stosowanie prawa różni się od jego stanowienia?
Prawo stosuje tylko państwo, jego organy. Nie w każdym jednak przypadku, w którym organ państwowy postępuje zgodnie z prawem, mamy do czynienia ze stosowaniem prawa. Stanowienie jest aktem woli, a więc przeżyciem różnym od myśli, wzruszenia czy dążenia. Stanowienie jest decyzją, w wyniku której powstaje norma postępowania. Stanowić normy postępowania mogą zarówno organy jednoosobowe, jak i kolegialne.
56. Czy każda osoba fizyczna ma zdolność do czynności prawnych?
Każda osoba fizyczna czy prawna ma zdolność prawną. Polega ona na tym, że osoba ta może być podmiotowym prawem i obowiązującym prawem. Zdolność prawną każda osoba posiada od początku swojego istnienia aż do jego ustania.
57. W jaki sposób osoba realizuje swoją zdolność do czynności prawnych?
Realizuje ona poprzez swoje własne działanie może nabywać, modyfikować i zbywać prawa i obowiązki, może modyfikować swoją sytuację prawną.
58. Według jakiego kryterium dzieli się prawo na materialne i formalne?
Na prawo materialne składają się wszystkie te normy, które regulują pierwotne uprawnienia i obowiązki ludzi oraz osób prawnych, ich zachowanie się w życiu społecznym. Na prawo formalne natomiast składają się te normy prawne, które służą urzeczywistnieniu tych pierwszych norm.
59. Wymień gałęzie prawa istniejącego w Polsce.
prawo: konstytucyjne, administracyjne, finansowe, cywilne, rodzinne i opiekuńcze, pracy, karne, rolne, międzynarodowe prywatne, procesowe karne, procesowe cywilne;