Nadczynność tarczycy, hipertyreoza (łac. hyperthyreosis lub hyperthyreoidismus) - to stan chorobowy powstały wskutek nadmiernej produkcji hormonów tarczycy.Przyczyny: nadczynność w przebiegu wole Hashimoto,guzy przysadki mózgowej wydzielające TSH,guzy trofoblastu,nadczynność tarczycy spowodowana spożywaniem,nadmiernych ilości jodu, hormonów tarczycy. OBJAWY: Są różnorakie i mogą przyjmować poniższą postać jako izolowany objaw, bądź grupa objawów:wzmożona pobudliwość nerwowa (nadpobudliwość),zwiększona potliwość, nietolerancja gorąca, kołatania serca i tachykardia,duszność, uczucie osłabienia (często uczucie zmęczenia podczas chodzenia po schodach), ogólna niechęć do wysiłków fizycznych i intelektualnych, utrata masy ciała, wzmożony apetyt, drżenie rąk, wytrzeszcz oczu, ciepła i wilgotna skóra, nieregularne miesiączkowanie, bezsenność, zahamowanie wzrostu, powiększenie tarczycy (wole tarczycy), u dzieci - przyspieszenie wzrostu. LECZENIE: Ma na celu doprowadzenie, a następnie utrzymania prawidłowych wartości hormonów tarczycy (eutyreozy). W zależności od sytuacji, ale również w przypadku niepowodzenia danej metody, można stosować:-tyreostatyki, początkowo stosowane w dużych dawkach, następnie w dawkach podtrzymujących, propylotiouracyl, metizol, leczenie jodem radioaktywnym (izotop ^131>J), leczenie chirurgiczne: częściowe usunięcie tarczycy (subtotalna tyreidektomia), leczenie wspomagające celem opanowania objawów ze strony układu krążenia: beta-blokery najczęściej propranolol

Niedoczynność tarczycy - choroba ludzi i zwierząt spowodowana niedoborem hormonów tarczycy, prowadzącym do spowolnienia procesów metabolicznych. ETIOLOGIA: niedoczynność pierwotna - spowodowana uszkodzeniem gruczołu tarczowego,-wycięciem gruczołu, leczeniem jodem,wrodzona niedoczynność wtórna - będąca skutkiem niedoboru TSH (hormon tyreotropowy) wydzielanego przez przysadkę; rzadko jako choroba izolowana, zwykle jako element zespołu niedoczynności przysadki, Leczenie:obowiązuje suplementacja L-tyroksyny (L-T₄) w indywidualnie dobranej dawce dobowej, rozpoczynając od dawek małych. Leczenie jest długotrwałe, zwykle dożywotnie.

KREW-MORFOLOGIA:

Skrót nazwy (ang.)	Składniki krwi	Norma u kobiet	Norma u mężczyzn
WBC	krwinki białe (leukocyty)	4,8-10,8 x 10^9/l	4,8-10,8 x 10^9/l
RBC	krwinki czerwone (erytrocyty)	4,2-5,4 x 10^12/l	4,7-6,1 x 10^9/l
OB	szybkość opadania krwinek czerwonych	do 12 mm/godz.	do 8 mm/godz.
HGB lub Hb	hemoglobina	12-16 g/dl	14-18g/dl
MCV lub ŚOK	średnia objętość krwinki czerwonej	81-99 fl	80-94 fl
RDW	rozkład objętości krwinek czerwonych	11,5-14,5%	11,5-14,5%
PLT	płytki krwi (trombocyty)	140-440 x 10^9/l	140-440 x 10^9/l
BASO	bazocyty - granulocyty zasadochłonne	0-0,2 x 10^9/l	0-0,2 x 10^9/l
EOS	eozynocyty - granulocyty kwasochłonne	0-0,45 x 10^9/l	0-0,45 x 10^9/l
MONO	monocyty	0-0,8 x 10^9/l	0-0,8 x 10^9/l
NEUT	neutrocyty - granulocyty obojętnochłonne	1,8-7,7 x 10^9/l	1,8-7,7 x 10^9/l
LYMPH	limfocyty	1,0-4,5 x 10^9/l	1,0-4,5 x 10^9/l

A+A=AA czyli grupa krwi A
A+0=A0 czyli grupa krwi A
B+B=BB czyli grupa krwi B
B+0=B0 czyli grupa krwi B
A+B=AB czyli grupa krwi AB
AB+0=AB czyli grupa krwi AB
A+ AB=AB czyli grupa krwi AB lub A+AB=AA czyli grupa krwi A
B+AB=AB czyli grupa krwi AB lub B+AB=BB czyli grupa krwi B
0+0=0 czyli grupa krwi 0

Niedokrwistością, czyli anemią nazywamy zmniejszenie stężenia hemoglobiny, hematokrytu lub liczby erytrocytów poniżej wartości prawidłowych, czyli poniżej ustalonego poziomu normy. Biorąc pod uwagę najczęściej używany parametr, czyli stężenie hemoglobiny, niedokrwistość (anemię) rozpoznaje się przy wartości tego stężenia poniżej 13,5 g/dl (gram na decylitr) u mężczyzn i poniżej 12,0 g/dl u kobiet.

Erytrocyt, czyli krwinka czerwona: głównym zadaniem erytrocytów jest przenoszenie tlenu i dwutlenku węgla, co jest możliwe dzięki obecności w nim czerwonego barwnika hemoglobiny. Zdrowy młody mężczyzna ma około 5,4 mln/mm3 erytrocytów w krwi obwodowej, kobieta około 4,5 mln/mm3. O niedokrwistości mówi się przy liczbie mniejszej niż 4,3 mln/mm3 dla mężczyzn i 3,9 mln/mm3 dla kobiet. Hemoglobina: czerwony barwnik krwi zawarty w erytrocytach; dzięki atomom żelaza zawartym w hemoglobinie ma ona zdolność do nietrwałego wiązania tlenu. Do budowy hemoglobiny niezbędne jest żelazo. Hematokryt: stosunek objętości krwinek czerwonych do objętości pełnej krwi. Krew oprócz erytrocytów zawiera też inne komórki (płytki krwi - odpowiedzialne za krzepniecie; krwinki białe - odpowiedzialne za odporność) oraz osocze. Osocze składa się przede wszystkim z wody, transportuje elektrolity, białka, składniki odżywcze, produkty przemiany materii, ma zdolność krzepnięcia. Prawidłowy hematokryt wynosi dla kobiet 37 - 47% a dla mężczyzn 42 - 52%. U dzieci obowiązują inne normy, zależne od wieku dziecka. Prosty i przejrzysty jest poniższy podział: Niedokrwistości spowodowane utratą krwi (organizm traci erytrocyty). Są to niedokrwistości pokrwotoczne. Niedokrwistości będące wynikiem upośledzonego wytwarzania erytrocytów (np. w chorobach szpiku, ale też przy braku niezbędnych do tworzenia erytrocytów substancji takich jak żelazo, witamina B12 czy też kwas foliowy). Są to niedokrwistości niedoborowe oraz aplastyczne. Niedokrwistości związane ze skróconym czasem życia erytrocytów (przy zwiększonym niszczeniu erytrocytów przez organizm - np. nieprawidłowych erytrocytów). Są to niedokrwistości hemolityczne (hemoliza - rozpad krwinek).

Cukrzyca (łac. diabetes mellitus) to, zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia, grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się hiperglikemią wynikającą z defektu wydzielania lub działania insuliny. Przewlekła hiperglikemia wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów, szczególnie oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych,

Najczęstsze postacie cukrzycy wynikają ze zmniejszonej wrażliwości tkanek na insulinę (insulinooporność) oraz upośledzenia wydzielania insuliny (w cukrzycy typu 2), niedoboru insuliny związanego z niszczeniem komórek β wysp trzustki (w cukrzycy typu 1) bądź zmian hormonalnych związanych z okresem ciąży (cukrzyca ciężarnych). Ostatecznie wszystkie postacie cukrzycy wynikają z niezdolności komórek beta do produkcji wystarczającej ilości insuliny, która mogłaby zapobiec hiperglikemii

Cukrzyca nie jest chorobą jednolitą. Wyróżnia się kilka postaci choroby, z których najpowszechniejsze to typ 2 i typ 1.

Cukrzyca typu 1 (dawniej nazywana insulinozależną, IDDM (Insulin Dependent Diabetes Mellitus) lub typu dziecięcego) - jest spowodowana rzeczywistym brakiem insuliny na skutek uszkodzenia komórek Beta wysp Langerhansa trzustki. Jedynie te komórki mogą wytwarzać insulinę. Choroba pojawia się najczęściej u dzieci i osób młodych, choć może się rozpocząć nawet po 80. roku życia. Leczenie wymaga stałego podawania insuliny. Zwykle przyczyną choroby jest uszkodzenie komórek β przez własny układ odpornościowy (autoagresja, stąd również nazwa: cukrzyca autoimmunologiczna). Tempo niszczenia komórek może być szybkie lub wolne. Postać szybko postępująca zwykle występuje u dzieci. Wolno postępująca postać cukrzycy występująca u dorosłych nosi nazwę utajonej cukrzycy autoimmunologicznej dorosłych,

Cukrzyca typu 2 (dawniej nazywana insulinoniezależną, NIDDM (Non-Insulin Dependent Diabetes Mellitus)) - to najczęstsza postać cukrzycy. U chorych zaburzone jest zarówno działanie, jak i wydzielanie insuliny, przy czym dominującą rolę może odgrywać jedna lub druga nieprawidłowość. Chorzy są mało wrażliwi na działanie insuliny (insulinooporność). Zwykle w początkowej fazie choroby insulina jest wydzielana w większej ilości - ale niewystarczająco do zwiększonych insulinoopornością potrzeb organizmu. Po pewnym czasie jej wydzielanie spada wskutek zniszczenia nadmiernie obciążonych komórek β wysepek Langerhansa. Dokładne przyczyny rozwoju tych zaburzeń nie są jeszcze poznane. Leczenie polega zazwyczaj na redukcji masy ciała, stosowaniu diety, wysiłku fizycznego oraz doustnych leków przeciwcukrzycowych, u części chorych po pewnym czasie trwania choroby konieczna jest insulinoterapia. Ta postać cukrzycy niejednokrotnie umyka przez wiele lat rozpoznaniu, gdyż hiperglikemia nie jest na tyle wysoka, by wywołać klasyczne objawy cukrzycy. Niemniej jednak u chorych w tym czasie mogą już powstawać powikłania cukrzycy. Cukrzyca typu 2 występuje najczęściej u osób starszych, z otyłością lub innymi zaburzeniami metabolicznymi. Otyłość, zwłaszcza nadmiar tkanki tłuszczowej w okolicy brzusznej, powoduje oporność na insulinę.

Cukrzyca ciężarnych - przejściowe zaburzenie, rozpoznawane na podstawie podwyższonego stężenia glukozy we krwi (któremu może towarzyszyć obecność glukozy w moczu), pojawiające się u zdrowych dotąd kobiet i ustępujące całkowicie po zakończeniu ciąży. Niemniej stanowi ono zagrożenie dla płodu i kobiety, a ponadto u 30-50% kobiet, u których stwierdzano cukrzycę ciężarnych, w ciągu najbliższych 15 lat rozwija się cukrzyca typu 2. Uważa się, że przyczyną cukrzycy ciężarnych są zmiany fizjologiczne związane z ciążą: insulinooporność wywołana przez hormony łożyskowe (laktogen, hormon wzrostu), zaburzenia wydzielania insuliny i zwiększone wydzielanie glukozy przez wątrobę. U 3-8% kobiet trzustka nie jest w stanie zaspokoić zwiększonego zapotrzebowania na insulinę. Cukrzyca ciężarnych przejawia się głównie w 3 trymestrze, gdy najsilniej działają te hormony.

INNE:

Próg nerkowy dla cukru 180mgl/dl, POZIOM CUKRU W SUROWICY-prawidłowy 112-126 mgl/dl, PH=4- odczyn kwaśny(upały,gorąco),PH=6 prawidłowy, PH9-zasadowy (diet wedet.,mlecznej), ERYTROPROPEINA-stymuluje szpik do produkcji czer. Krwinek, BIOPSJA-nerki: nie wykonujemy u osób z 1 nerką, pobudzonych psychoruchowo, nie zaszczepionych przec. WZW.,

MOCZ:

Poliuria czyli wielomocz - to medyczny termin określający wydalanie moczu w ilości powyżej 3 litrów na dobę, co zwykle wiąże się z polidypsją. Występuje fizjologicznie przy nadmiernym spożywaniu płynów, kofeiny, alkoholu, w ciąży oraz w stanach chorobowych, takich jak cukrzyca, moczówka prosta, niewydolność nerek, zespół Conna.) jest to zmniejszenie ilości moczu dobowego poniżej 400-500 ml u dorosłych. Odpowiednio u niemowląt poniżej 1 ml/kg/h oraz u większych dzieci 0,5 ml/kg/h. Spadek ilości moczu poniżej 100 ml/dobę określa się mianem bezmoczu (anuria).

Zmniejszenie diurezy występuje:u osób gorączkujących, w przypadkach nadmiernej utraty wody w wyniku uporczywych biegunek, wymiotów, zlewnych potów, w ostrej niewydolności nerek, w ostrym kłębuszkowym zapaleniu nerek, w schyłkowej mocznicy, w wodonerczu i innych przypadkach znacznego utrudnienia odpływu z dróg moczowych. Bezmocz (anuria) - dobowa ilość moczu mniejsza od 100 ml.Bezmocz jest niebezpiecznym dla zdrowia i życia stanem patologicznym, spowodowanym np. przez uszkodzenie lub chorobę nerki, ucisk, zatkanie kanalików nerkowych czy zaburzenie krążenia nerkowego krwi. Bezmocz, zależnie od stanu, może być leczony farmakologicznie lub, w skrajnych przypadkach, może wymagać dializy zewnątrzustrojowej lub przeszczepu nerki.

DYZULIA- utrud, oddaw. Moczu. Jeśli w moczu: bakterie, leukocyty,białko=ZAPALENIE UKŁADU. KREATYNINA- 0,7-1,2 mg/dl-prawidłowa, 1 nerka to 1 mln. nefronów, kreatyna wzrasta gdy połowa nef. Zostaje zniszczona, OSTRA NIEWY, NEREK: powstaje szybko ,gwałtownie, jest odwracalna w 80% przycz. jest ostra niew. przednerkowa nerek. PRZEWL. NIEWYD. NEREK: powstaje wolno, przewlekle, nigdy nie powraca do pierwotnego stanu. LECZENIE NERKOZASTĘPCZE: dializa otrzewna, hemodializa, przeszczep nerki.

ZESPÓŁ NACZYNIOWY- białkomocz, hipoproteinemia, hipoalbuminemia, zaburzenia lipidowe, obrzeki w 70-80% wywołuje ESCHERICHA COLI a zwykle bytuje w jelicie grubym, BAKTERIURIE leczymy tylko u kobiet w ciąży.

Endokrynologia - dziedzina medycyny zajmująca się zaburzeniami funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego (zaburzenia wydzielania hormonów), np.: przysadki mózgowej, tarczycy, nadnerczy, jajników

---