NARRACJA

● Cechy

- Opowiadanie o przeszłych zdarzeniach

- Ukazywanie transformacji rzeczy, osób

- Bohaterami są ludzie, zwierzęta lub ożywione przedmioty

- Posiada specyficzną strukturę

- Typowe charakterystyki formalne (wyrażenia wartościujące, szczegółowość opisu, mowa zależna, formuły otwierające i kończące opowiadanie

- Jest formą dyskursu czyli układem słów, zdań służącym do wyrażania myśli

● Funkcje

- Poznawcza, dydaktyczna, emocjonalna

- Referencyjna (odniesienie do układu zdarzeń

- Wartościująca (indywidualne zainteresowanie przez bodźce społeczne w kontekście, którego dotyczy narracja

- Komunikacyjna (zorientowana na mówcę- wynurzenie się; na odbiorcę- informacyjna, zabawianie; na kontekst- dowodzenie, wyjaśnianie) + interakcyjna

● Koncepcje interpretacji narracji

- Teoria makrostruktury (T.Van Dijka i Kintscha)

- N. jest opisem działania

- Tekst posiada:

■ Plan semantyczny, czyli makrostrukturę wewnętrzny model narracji ma charakter formalny, zgodny z superstrukturą konwencjonalną

Główne kategorie struktury: ekspozycja: opis msca, zdarzeń, warunków, bohaterów; komplikacja: ciąg zdarzeń; rozwiązanie; ocena, morał

■ Mikrostrukturę opis w 1 lub 3 os; komplikacje opisywane przy użyciu odpowiednich słów, formuły wstępne na zakończenie

Gramatyka opowiadania Rumelharta struktura opowiadania jest hierarchiczna. Można przedstawić ją w postaci drzewka derywacyjnego

Postać między rozwojem myślenia a umiejętnością opowiadania

Etapy rozwoju myślenia (Wygotski)	Etapy rozwoju opowiadania (Applebee)
Myślenie synkretyczne (dziecko połączy obrus i stół)	Zlepki niepowiązanych zdarzeń, dziecko mówi o tym, co aktualnie zwraca jego uwagę
Kompleks skojarzeniowy (dziecko wiąże ze sobą coś na pdst zewnętrznych cech)	Ciąg skojarzeń opartych na podobieństwie bohaterów, msca lub czasu akcji
Kompleks kolekcja (dziecko dobiera obiekty na zasadzie dopełniania się)	Prymitywna narracja, rdzeniem opowiadania jest bohater, zdarzenie różne
Kompleks łańcuchowy (dziecko dobiera nie do wzorca, ale do kolejnego elementu)	Niespójne ogniwa, zdarzenia niepowiązane, zmienia się temat opowiadania
Kompleks dyfuzyjny (dobiera do kolejnego elementu, ale ulega pewnej modyfikacji)	Spoiste ogniwa, powiązanie bohatera i sekwencji, brak celu
Kompleks pseudopojęcie (powiązanie zakończenia z początkiem)	Narracja właściwa

• Badania nad narracją w ontogenezie

• Nad strukturą narracji zwiększa się liczba epizodów

• Nad treścią narracji małe dzieci opowiadają o zdarzeniach konkretnych, często mówią o różnych wypadkach (przykre zdarzenia są zauważalne). Koniec wieku przedszkolnego- opowiadania fikcyjne, budując włączają swoją wiedzę społeczną

• Nad relacjami przyczynowo-skutkowymi. dzieci mówią o trzech rodzajach konfliktów

1. Interpersonalny

2. Środowiskowy

3. Wewnątrz osobowy

• Nad tworzeniem opowiadania dzieci dokonują najczęściej transformacji znanych opowiadań.

---