WSTRZAS, Ratownictwo medyczne


Wstrząs (shok)

Wstrząs spowodowany jest zaburzeniem krążenia na poziomie komórkowym i niewystarczającym natlenieniem tkanek w wyniku obniżonej perfuzji.

Wstrząs anafilaktyczny (anafilaksja)

Jest gwałtownym i najgroźniejszym klinicznie alergenem o charakterze ogólnoustrojowym.

Zależą od reakcji przeciwciała typu IgE alergenem, którym jest najczęściej lek, lub wstrzyknięte białko.

W jej wyniku uwolnione zostają silne mediatory chemiczne działające głównie na mięśnie gładkie i układ naczyniowy.


Cechy wstrząsu anafilaktycznego:

Przyczyny wstrząsu anafilaktycznego

Reakcje anafilaktyczne najczęściej mają podłoże alergiczne, mogą wystąpić w wyniku:

Objawy wstrząsu anafilaktycznego

Objawy występują w kontakcie z antygenem mają przebieg gwałtowny i równie gwałtownie mijają (samoistnie lub pod wpływem leczenia). Zespół pełnoobjawowy może prowadzić do śmierci i obejmuje:

Zespół pełno objawowy należy do rzadkości. Zwykle nasilenie objawów jest mniejsze tj.:

Leczenie wstrząsu anafilaktycznego

Rozpoznanie wstrząsu anafilaktycznego ustala się na podstawie wywiadu, który wskazuje na ścisły związek czasowy między wstrzyknięciem leku/ukąszeniem a wystąpieniem objawów wstrząsu.

Leczenie wstrząsu anafilaktycznego powinno być natychmiastowe.

Jeżeli u chorego po ukąszeniu lub zastrzyku pojawią się objawy reakcji anafilaktycznej, wówczas zakłada się opaskę uciskową powyżej miejsca ukłucia/ukąszenia.

Równocześnie podaje się hydrokortyzon i wapń.

W rozwiniętym wstrząsie podaje się adrenalinę (podskórnie) i leki przeciwhistaminowe (domięśniowo).

Wstrząs hipowolemiczny

Objętość krwi krążącej u dorosłego człowieka wynosi około 7% masy ciała wyrażającej się w kilogramach (tj. około 5 l u osoby ważącej 70 kg), a u dzieci ocenia się na 8-9% masy ciała albo w przybliżeniu 80 ml/kg.

Wstrząs spowodowany jest pierwotnym zmniejszeniem objętości krwi krążącej i może być spowodowany również krwawieniem osocza (oparzenia, zapalenie trzustki, zapalenie otrzewnej, niedrożność jelit).

Krwawienie jest klasyfikowane zgodnie z następującymi wskazówkami (ATLS):

klasa I krwawienia

(utrata do 15% objętości krwi krążącej). W stopniu tym może pojawić się minimalna tachykardia i nie stwierdza się zmian w ciśnieniu krwi ani w prędkości oddychania. Czas wypełnienia włośniczek jest krótszy niż 2 s.

klasa II krwawienia

(utrata 15-30% krwi krążącej około 800-1500 ml).

Objawy obejmują przyspieszoną akację serca, przyspieszony oddech, niepokój, wydłużony czas wypełniania kapilarnego, diureza godzinowa wynosi 20-30 ml.

klasa III krwawienia

(utrata 30-40% krwi krążącej około 2000 ml). Objawami są: wyraźna tachykardia i tachypnoe, czas nawrotu kapilarnego przekraczający 2s, zmieniony ogół wrażeń zmysłowych i spadek ciśnienia skurczowego krwi.

klasa IV krwawienia

(utrata powyżej 40% krwi krążącej). Objawy to znaczna tachykardia, wyraźny spadek ciśnienia krwi, brak diurezy, obniżony poziom świadomości, zimna lepka skóra i wygląd jawnego wstrząsu, utrata świadomości.

Wstrząs kardiogenny.


Istotą wstrząsu jest pierwotne zmniejszenie objętości wyrzutowej i minutowej krwi przy prawidłowej ilości krwi krążącej.

Do rozwoju wstrząsu dochodzi wtedy, gdy serce nie jest w stanie zapewnić perfuzji odpowiadającej potrzebom metabolicznym tkanek.

Przyczyny wstrząsu kardiogennego

Przyczyną wstrząsu kardiogennego najczęściej jest:

U chorych z mniejszym obszarem zawału do wywołania wstrząsu mogą przyczynić się powikłania ostrego zawału serca, takie jak:

Do innych przyczyn należą:


U większość chorych nie jest możliwe uzyskanie danych z wywiadu, ale należy się starać uzyskać informacje od rodziny.

Objawami jest

Wstrząs septyczny

Posocznica, uogólniony zespół odczynu zapalnego, zespół układowej odpowiedzi zapalnej.

Nieformalna nazwa to sepsa (łac. Sepsis)

To rodzaj patologicznej, ciężko przebiegającej i o wysokiej śmiertelności uogólnionej reakcji organizmu na zakażenie.
Często wiąże się to z zakażeniem uogólnionym i obecnością drobnoustrojów i ich toksycznych produktów we krwi.

Czynniki ryzyka

Czynniki zakaźne

Do drobnoustrojów, które najczęściej są odpowiedzialne za wystąpienie sepsy, należą:

Fazy wstrząsu septycznego

  1. Wstrząs ciepły ( faza hiperdynamiczna) cechuje się: