systemy medialne na swiecie, Systemy medialne


Systemy medialne na świecie

Nowe podejście systemowe: D. Hallin, P. Mancini:

Modele systemów medialnych:

  1. Model liberalny

  2. Demokratyczny korporacjonizm

  3. Spolaryzowany pluralizm

Model liberalny:

Model demokratycznego korporacjonizmu

Spolaryzowany pluralizm

USA

Prasa:

1789 - 1 dziennik - „Evening post”

1833 - „The New York Sun”

1853 - “The New York Hevala (?)” sensacyjny

1851 - The New York Daily Times” - dziś - “NY Times”

Koniec XIX wieku - “Yellow Papers” - bulwarówka

Brak prasy centralnej

Radio:

1920 - 1 stacje radiowe

1926 - powstaje NBC - National Broadcasting Company -> 1 sieć radiowa -> dziś są tylko stacje regionalne

1927 - powstaje CBS - Columbia Broadcasting System

Lata 40-te - ABC - American Broadcasting Company

1934 - powołanie FCC - Federal Communication Commission - instytucji reglamentacyjnej, organu niezależnego.

Telewizja:

1927 - 1 audycja TV

  1. Największe stacje telewizyjne:

  1. Telewizja kablowa:

  1. Najwięksi nadawcy telewizyjni:

  1. Nadawca publiczny - PBC - Public Broadcasting System ( zrzeszenie kilkudziesięciu nadawców prywatnych

Wielka Brytania

Prasa:

1600 - 1 tytuły prasowe

1785 - „the Times” - do dziś niewiele się zmienił

1855 - 1 „penny paers” - „The Daily Telegraph”

  1. Gazety codzienne:

  1. Prasa niedzielna

  1. Tygodniki - “The economist.

Radio:

1920 - 1 emisje radiowe

BBC - British Broadcasting Company przekształcone w 1926 roku w nadawcę publicznego - British Broadcasting Corporation (John Reith - idea mediów publicznych - informować, edukować, bawić + abonament)

1933 - I program TV - 1 w Europie, 2 na Swiecie.

Lata 80-te - 3 koncesje - Classic FM, Capital Radio, Virgin.

Telewizja:

1954 - powstanie Independent Television Authority (ITV) - finansowana komercyjnie, 1 kanał ogólnokrajowy

1962/3 - powstaje BBC 2 - kanał rozrywkowy

1982 - Channel 4 - publiczny

Norwegia

3 największe koncerny medialne:

Prasa:

217 gazet

3 największe gazety:

Współczynnik czytelnictwa: 0.16 - 4 x więcej niż u nas.

Radio:

1933 - powstaje NRK - ogólnokrajowa korporacja radiowa

Nadawcy publiczni: NRK (3 stacje ogólnokrajowe: P1 -NRK, NRK Stafinget, NRK Autih nynefer(?)

Nadawcy komercyhniL

P4(najpopularniejsza), Kanal 24 (ze zobowiązaniami nadawcy publicznego)

Telewizja

1960 - król Norwegii oficjalnie ogłasza powstanie TV. Do 1992 - brak reklam.

Nadawcy publiczni: NRK (2 kanały ogólnokrajowe - NRK 1 i NRK 2)

Nadawcy komercyjni ze zobowiązaniami nadawców publicznych - TV 2 (od 1993)

Nadawcy komercyjni: TVB, TV Norge, TV Zebra.

Niemcy

Prasa:

1590 - 1 tytuły prasowe, wydawane stosunkowo długo

XIX w - wiosna ludów - prasa nie była bardzo elitarna.

-//- ustawa prasowa - wolność słowa itp.

1876 - tzw. Ustawa Stulecia - w niezmienionym kształcie przetrwała 100 lat.

XIX wiek - nowe tytuły prasowe - rozwój taniej prasy, do 4.5 tys. tytułów prasowych.

1934 - ograniczenie liczby tytułów do ok. 1 tys., pod wpływem NSDAP, 20 % prasy to prasa polityczna.

Zrzeszenia wydawców prasy - długoletnia tradycja.

1930+ - podporządkowanie prasy interesom propagandy (Goebbels)

1944 - przywrócenie wolności słowa (ale w obecności propagandy)

4 strefy okupacyjne:

1949 - alianci wprowadzili ustawy prasowe (w ramach ustawy federalnej) - wolność słowa, poszczególne landy musiały samodzielnie rządzić prasą.

1950 - ok. 300 tys. tytułów prasowych

Lata 60-te - proces koncentracji kapitału.

Powołanie specjalnych komisji do walki z koncentracją kap. I do kontroli majątku.

Lata 70/80 - telewizja, prasa - własność prywatna, radio i TV - własność publiczna.

Strefa radziecka - centralizacja mediów, własność partii - do dziś został tylko „Junge Welt”. Rynek limitowany odgórnie (limity papieru). Kontrola treści, ostra cenzura.

1990 - zmiany i szczególnie w części wschodniej - znikają tytuły partyjne, zalew prasy zachodnioniemieckiej (ARD, Axel Springer, Bauer itd.)

Dziś - wolność słowa, „cenzura nie istnieje” - dosłowny zapis.

Radio i TV:

Alianci dbali o rozwój mediów elektronicznych, na początku głównie prywatnie.

Powołanie ARD - zniesienie nadawców lokalnych, wspólne nadawanie radia i TV.

Dziś ARD tworzy 9 spółek lokalnych reprezentujących interes wielu podmiotów.

1 kanał ogólnokrajowy - dziś.

1961 - powołanie ZDF.

ARD i ZDF utrzymują się z abonamentu (ZDF 30 % abonamentu, ARD - 70%), mają też swoje programy radiowe.

Kontrola mediów niemieckich - na czele stoją Rada Radiowo-Telewizyjna z Radą Administracyjną.

Lata 80-te - powstaje wiele stacji komercyjnych.

Grupy medialne:

Leo Kirch - PRO 7 Sat (Prosieben Sat 1)

Butelsmamn

Prasa: Axel Springer

Dziś - 400 tytułów gazet codziennych

Bild - największa gazeta, bulwarówka, założona w 1952 roku w Hamburgu, nakład 3,8 mln egzemplarzy.

Suddeutsche Zeitug, Fraukfuter Hlgneire Zeitug, Dieweit, Die Zeit -> od 1946 pisze dużo o Polsce.

Prosieben Sat -> N24, Pro7

RTL group - należy do Bertelsmana, RTL itd.

Austria

Prowizoryczna ustawa prasowa - cesarz - 1848

20 lat później - ustawa gwarancją wolności słowa

1922 - ustawa, która reguluje funkcjonowanie wydawców prasy.

Po 2 wojnie światowej - prasa partyjna(mimo działań aliantów), duży rozwój prasy brukowej, brak prasy opiniotwórczej.

Lata 60-te - telewizja, funkcja opiniotwórcza.

Połowa lat 70-tych - właściwy rozwój prasy, tendencje koncentracyjne.

Dziś - 7 tytułów ogólnokrajowych, największe - Newe Kronen Zeitung, Keiner, Toguck Alles.

90 % wpływów prasy - prasa regionalna/lokalna

Struktura własności - 3 główne wydawnictwa, m.in. Kuner AG.

1977 - ORF - publiczny nadawca radiowo-telewizyjny

Od 1974 mogły pojawiać się nadawcy prywatni, ale dopiero w 1993 r. powstał pierwszy z nich.

System reglamentacyjny - Rada Prasowa, Federalny Senat Komunikacji.

Rynek nie jest zbyt duży, więc nie ma za bardzo czego nadzorować

Szwajcaria

Kraj wielojęzyczny, wielonarodowościowy, bogaty. Języki: niemiecki, Francuski, włoski i szwajcarski.

Prasa:

Wielojęzyczna - duża różnorodność - w każdym kantonie inny tytuł.

Dzienniki:

  1. niemieckojęzyczne

  1. Francuskojęzyczne

  1. Włoskojęzyczne

Ringen -firma dominująca na rynku szwajcarskim.

Od 2000 roku popularny dziennik bezpłatny - 20 minut.

Szwajcarska organizacja radiowo-TV (od 1931) - SRG-SSPr

1958 - nadaje 4 programy w 4 językach.

Obecnie - 2000-2001 SRG-SSPr ->reorganizacja

Reglamentacja - wolność prasy, radia i TV zagwarantowana jest w konstytucji.

Francja

1791 - Deklaracja praw - gwarancją wolności słowa.

1881 - ustawa o prasie

2 wojna światowa - podporządkowanie prasy wpływom niemieckim, zamknięcie większości tytułów, działały tylko gazety partyjne.

Prasa drugiego obiegu: powstały wtedy działające do dziś: L. Humanite, Liberation - od 1940 - ruch oporu - 7 egz., koniec wojny - 50 tys. egzemplarzy.

Narodowa rada prasowa - regulowała prasę podziemną, koordynowała kolportaż, wymianę informacji itp.

1944 - gen. De Gaulle - rozwój prasy podziemnej.

1945 - zniesienie cenzury, ale nie autoryzacji tekstów - ograniczenie wolności publikacji.

Ustawa - propozycja walki z prasą kolaboracyjną - likwidacja tytułów, możliwość wpływania rządu na prasę.

1946 - ustawa, która zabroniła funkcjonowania prasy kolaboracyjnej - brutalne posunięcie - zamknięto masę tytułów, które czasem były apolityczne.

Gen. De Gaulle nie wspierał prasy informacyjnej, tylko polityczną.

1947 - nie ma de Gaulle'a - zniesienie autoryzacji - rozkwit prasy; odrodzenie tytułów sprzed 2 wojny światowej, np. Le Figano, nowe tytuły, np. Le Made.

Ale prasa nadal była kontrolowana przez mało liberalne ustawy - wymuszenie pewnych pozycji politycznych. Bezrobocie + zniszczenie wojenne - brak społecznego zainteresowania prasą.

1951 - trudna sytuacja prasy - strajk dziennikarzy Le Monde - powstało 1 stowarzyszenie dziennikarzy, które miało wspierać niezależność dziennikarzy. Powstało Le Press, dziennikarze byli właścicielami Le Monde.

Po 2 wojnie światowej - monopol na nadawanie radiowe i TV

1945 - 1 państwowa instytucja nadawcza - RTF.

1 korporacja publiczna - dysponowała ogromnym budżetem, ale nie mogła im zarządzać - robiło to ministerstwo i tylko nadawała - sprzęt też do niej nie należał. -> duża ingerencja państwa.

Rząd Francji wspierał nadawców Francuskich(prywatnych) nadających z-za granicy.

Lata 60-te - powrót De Gaulle'a do polityki. Konstytucja - wolność słowa, gwarantuje prezydentowi możliwość zamykania tytułów prasowych w sytuacjach zagrożenia państwa. Próby łagodzenie spięć na linii rząd - prasa, ale brak reform.

1967 - De Gaulle odchodzi z życia politycznego na dobre - próby reform.

RTF - zarządzanie własnymi finansami z dobrym zapleczem technologicznym

Pocz. lat 70 - RTF - 2 kanały ogólnokrajowe: France 1, France 2nadawane w kolorze.

Radio: Fance Juter, France Kultura, itp.

1972 - ustawa -> polityka nadawcy RTF - otwarta polityka pluralizmu politycznego i zróżnicowanej opinii publicznej. Odpolitycznienie i demonopolizacja RTF TV

1982 - demokratyzacja mediów, powołanie Rady Narodowej Komunikacji Wizualnej, ORTF - podzielony na stowarzyszenia niezależnych nadawców publicznych.

Dywersyfikacja źródeł finansowania nadawców publicznych - abonament, reklamy + ewentualnie, państwo.

1983 - 1 ustawa reglamentacyjna HACA (hasa) - w 1988 r. w jej miejsce powstaje nowa instytucja reglamentacyjna - CSA - komisja nadzwyczajna do spraw audiowizualnych (składała się z 9 członków). Powstał demokratyczny system medialny, podobny dziś do niemieckiego.

Dziś:

Francuskie koncerny prasowe:

Dzienniki/gazety:

Ponad 100 czasopism sportowych.

Czasopisma:

L'Expres, Le noyvel observateur, Le Point

Media elektroniczne:

1700 nadawców radiowych - dużo mniejszości, stacje tematyczne.

Radio France - nadawca publiczny, 3 programy, 60 % słuchaczy.

Reszta - lokalne i regionalne stacje prywatne.

TV

Lata 80 - Canal+ - 1 nadawca komercyjny.

France 2, France 3, France 1 - sprywatyzowana do 2000 r., nazywa się TF1

Poza tym, N6, 5.

Włochy

Prasa:

Nakład gazet bezpłatnych stanowi 48 % całkowitego nakładu wszystkich gazet. Zaś 67 % Włochów czyta gazety płatne.

Radio i TV:

RAI - Radio Audizioni Italia - od 1944.

Ustawa z 1974 r. o działalności nadawczej działalnością publiczną.

Podział kanałów - RAI 1 - chrześcijańscy demokraci, RAI 2 - socjaliści, RAI 3 - partia komunistyczna. Aktualnie system charakteryzowany jest jako mieszany, nadawca publiczny musi onkurować z prywatnym.

Organ reglamentujący - Gwaranta ds. Radia, Telewizji i Wydawnictw, kadencja 3 letnia, powołuje prezydent.

Obecnie media są zdominowane przez Berlusconiego, właściciela 3 kanałów TV(MEDIASET) z oglądalnością 45 %, oraz największego we Włoszech wydawnictwa prasowego Mondadori.

Hiszpania

Duży podział na regiony i różnorodność językowa.

Prasa:

Rynek słabo rozwinięty, dzienny nakład o zaledwie nieco ponad 4 mln. Model trójgłowy - prasa narodowa, regionalna i lokalna.

1661 - Gazeta Madrycka - raz w miesiącu

1732 - Dziennik Historyczny (ale nie codziennie)

1093 - 1 wydanie dziennika ABC (do dziś)

1966 - dziennik Madryt.

Najważniejsze dzienniki o zasięgu krajowym, to:

Dzienniki regionalne, ale o zasięgu krajowym:

Dzienniki sportowe, np. Marca

Dzienniki regionalne - Katalonia, kraj Basków, itd.

Prasa bezpłatna - 20 minutos

Grupy medialne:

Tygodniki

Rynek mediów elektronicznych - dominacja nad prasą.

Model Dualny, nadawca publiczny i prywatny.

Brak instytucji regulującej działanie mediów, częściowo tym się zajmuje komisja Rynku Telekomunikacyjnego (od 1996) oraz Główny sekretariat ds. Telekomunikacji, działający w ramach Ministerstwa Przemysłu, Turystyki i Handlu.

1978 - konstytucja

1980 - statut RTVE

1988 - prawo telewizji prywatnej

1992 - prawo telewizji satelitarnej

1995 - prawo telewizji lokalnej i kablowej

1997 - prawo telewizji cyfrowej

1-szy nadawca - TVE (Television Espanola) - część RTVE(Radiotelevision Espanola)

Stacje prywatne - Antena 3, Telecinco, Canal Plus.

TVE 1 i TVE 2 - stacje publiczne, ogólnokrajowe.

Stacje regionalne - ETB, TV3

Radio:

1924 - powstaje Radio Barcelona.

Obecnie - Radio1, Radio Calssica, Radio3, Radio4, Radio Exterior, Radio5.

Ukraina

Czasy komunizmu - brak mediów niezależnych, przymusowe prenumeraty prasy partyjnej.

1990 - Rada Najwyższa ZSRR znosi Ustawę o Prasie - zniesienie cenzury, wzrost zainteresowania mediami. Powstają nowe tytuły - Uriadowyj Kurijer (rządowy), Kijewskije wiedomosti, Wsieukrainskije Wiedomosti, Finansowa Ukraina, Nowosti, Zierkadło Niedeli.

Konstytucja Ukrainy z 28 czerwca 1996 r. gwarantem wolności słowa, myśli, poglądów i przekonań itd., itp.

1992 - ustawy o informacji oraz o drukowanych środkach masowego przekazu

1993 - ustawa o telewizji i radiofonii oraz o prawie autorskim i prawach pokrewnych

1995 - ustawa o agencjach informacyjnych

1997 - ustawa o ochronie socjalnej dziennikarzy.

Ustawa o informacji:

Media elektroniczne

3 kanały TV o zasięgu krajowym, 1 rozgłośnia radiowa

Regionalne: 7 kanałów, 7 rozgłośni, 2 firmy radiowo-TV.

TV:

Państwowe: UT-1 - Narodowa Kompania Telewizyjna Ukrainy

Prywatne: UT-2 - firma, studio 1+1; UT-3 Juter - udział kapitału rosyjskiego (69%)

W strefach przygranicznych kanały rosyjskie: ORT, RTR i NTV

Radio:

Państwowe: UR1 - Narodowa Kompania Radiofonii Ukrainy; UR2 -//-; Radiomus - -//- kultura.

Prywatne: Kijów - radio UTAR, Lwów - Radio Luks, Odessa - Prosto Radio o. + Gala Radio i 101 FM; rosyjskie - Russkoje Radio, Europa Plus.

Czechy

1991 - ustawa o działalności radiowej i telewizyjnej, komercjalizacja mediów.

1989-1990 - uchylenie cenzury, okres entuzjazmu, szybkiego rozwoju prasy

1991-1992 - uchwalenie federalnej ustawy medialnej, powstanie instytucji regulujących.

1993 - koncesja dla TV Nova - 1 prywatna ogólnokrajowa stacja

1994-95 - nowelizacja ustawodawstwa medialnego

95-97 - wewnętrzne reformy w telewizji państwowej, problemy itp.

98-00 - konflikty wokół TV Nova i Telewizji Czeskiej (wpływy polityczne i kwestie pluralizmu)

2001- - strajki dziennikarzy, zmiany ustawy o telewizji

Prasa:

1990, 28.03. - nowelizacja prawa masowego z 1966 - zakaz cenzury, otwarcie rynku dla prywatnej własności

1990 - 1100 gazet i czasopism, łączny nakład 32 mln. egz.

1991 - już 2500 tytułów - boom prasowy, wprowadzenie 22% podatku na prasę - ograniczenie rozwoju.

Dzienniki:

Zagraniczne koncerny w Czechach:

Media elektroniczne:

System dualny, ale państwo ma możliwość wpływania na media za pomocą instytucji regulacyjnych (władza dysponuje posadami w tych instytucjach)

30.11. 1991 - ustawa o podstawie działań mediów elektronicznych: Koniec monopolu państwa, wprowadzenie systemu dualistycznego - równoległe funkcjonowanie mediów publicznych i prywatnych, wprowadzenie Federalnej Rady Radiofonii i Telewizji, odpowiedzialnej za licencjonowanie radia i telewizji oraz nadzorującej działalnoś nadawczą.

Koncesje: podmioty ubiegające się muszą mieć siedzibę na terenie kraju, stacje radiowe otrzymują ją na 6 lat i muszą zacząć nadawanie w ciągu 180 dni od jej uzyskania, stacje telewizyjne - 12 lat i 360 dni (pod groźbą utraty).

1992 - ustawa powołująca Czeską Radę Radiowo-Telewizyjną, która decyduje o polityce medialnej. Czas reklamowy - w TV prywatnych - 10%, radio 20%; w publicznych - TV - 3%, radio - 5% dziennego czasu nadawania.

1.01.1992 - formalne powstanie czeskiej telewizji publicznej - jej celem było oferowanie zróżnicowanej i wyważonej informacji ważnej dla procesu tworzenia się wolnej opinii, wspieranie narodowej tożsamości narodu czeskiego itp.

Dziś TV czeska utrzymuje się z abonamentu i działalności produkcyjnej. Brak państwowego finansowania.

Stacje:

TV Nova, Premiera, Galaxie ->TV3

Najwięcej stacji regionalnych jest w Pradze.

2001- nowa ustawa o Telewizji Czeskiej, ale brak żądanych zmian.

Słowacja

1989 - demokratyzacja kraju

1993 - kontynuacja zmian w Republice Słowackiej

To be continued…


Wyszukiwarka