Panować nad dyskami - Dariusz Hałas

Już kilkakrotnie na naszych łamach poruszaliśmy zagadnienie instalacji, obsługi i możliwości pracy w systemie operacyjnym BeOS. Tym razem zajmiemy się nieco dokładniej możliwościami zarządzania dyskami.

BeOS udostępnia bardzo wygodne narzędzie do zarządzania, edycji i tworzenia partycji na zainstalowanych w komputerze dyskach twardych. Mowa tu o dostępnym poprzez menu "Preferences" programie DriveSetup.
Po uruchomieniu tej aplikacji na ekranie pojawi się okno główne programu, w którym wyświetlone zostaną wszystkie wykryte przez BeOS-a napędy w komputerze: dyski twarde, napędy dyskietek, CD, DVD itp. Na wstępie chciałbym jednak przestrzec przed nieuważnym korzystaniem z programu DriveSetup. Jak w przypadku każdego narzędzia do edycji, formatowania i partycjonowania dysków twardych, nieuwaga może nas kosztować utratę danych. Dostęp do opcji konfiguracyjnych danego dysku twardego uzyskujemy, wybierając urządzenie z listy, a następnie klikając prawym klawiszem myszki. Opcje montowania i odmontowywania dysku na razie pomińmy. Menu "Setup" udostępnia nam wszystkie potrzebne do formatowania i partycjonowania dysku opcje. Prześledźmy działanie tej aplikacji na przykładzie.
Załóżmy, że jesteśmy posiadaczami nowego, świeżo zainstalowanego w komputerze dysku twardego. Dysk ten powinien być widoczny na liście dostępnych napędów w oknie głównym. Jeżeli był to fabrycznie nowy dysk, rozpoznamy go na liście po braku wpisu nazwy systemu plików w polu "File system".
Dla ułatwienia dodam jeszcze, że dyski określane są przez numer kanału interfejsu IDE, do którego są podłączone (0 lub 1) oraz tryb, w jakim działają (master lub slave). Zatem przykładowo, jeżeli podłączyliśmy nowy dysk jako urządzenie slave, na pierwszym kanale IDE, to w polu "Device" powinien on być oznaczony jako "/dev/disk/ide/ata/0/slave...".
Pierwszą czynnością, którą powinno się wykonać na nowym dysku twardym jest jego podział na partycje. Dokonujemy tego po zaznaczeniu naszego dysku myszką i wyborze z menu kontekstowego (pod prawym klawiszem myszki) kolejno opcji "Setup", "Partition" oraz "intel..." (opcja "apple..." dotyczy komputerów spod znaku jabłuszka). Pojawi się nowe okienko pozwalające na ustawienie maksymalnie czterech partycji. Określenia typu partycji dokonujemy za pomocą rozwijalnej listy-przycisku - jak widać na ilustracji (poniżej), jest z czego wybierać. Przykładowo chcąc utworzyć na dysku partycję dla Windows 98, należy wybrać typ "DOS 32-bit FAT", opcją "DOS 32-bit FAT LBA" należy się posłużyć, gdy dysk ma pojemność większą niż 8,4 GB. Oczywiście jeżeli chcemy przeznaczyć nowy dysk tylko na pliki BeOS-a, wybieramy adekwatną do nazwy systemu opcję.
Ustawianie rozmiaru partycji jest banalne, najprościej można posłużyć się suwakami widocznymi w dolnej części okna, ewentualnie, jeżeli zależy nam na ustawieniu kilku partycji o równej pojemności, wystarczy skorzystać z przycisku-listy "Layout" i wybrać interesującą nas opcję. Funkcja "Active" umożliwia ustawienie danej partycji jako aktywnej. Dokonane zmiany potwierdzamy przyciskiem OK.

Formatowanie, inicjalizacja?
Aby dysk/partycja był widoczny w systemie, konieczne jest jego zainicjowanie bądź sformatowanie. W systemach DOS/Windows praktycznie oba wyrażenia oznaczają to samo, a tymczasem nie jest to do końca słuszne. Proces inicjalizacji dysku przygotowuje główne obszary dysku (te odczytywane przez BIOS i dany system operacyjny), tworząc na nim system plików. Natomiast formatowanie to zapisanie wszystkich sektorów dysku określoną sekwencją (najczęściej zerami), a tym samym całkowite wyczyszczenie jego powierzchni.

Różnica pomiędzy tymi operacjami jest oczywista. Przy inicjalizacji dysku zmieniane są jedynie początkowe sektory dysku odpowiadające za system plików, pozostała zawartość (a więc np. dane) jest nienaruszana. Dzięki temu istnieje możliwość odzyskania danych z dysku, nawet po jego ponownej inicjalizacji. Formatowanie bezpowrotnie czyści całą zawartość dysku, zapisując go zgodnie z ustawionym podczas inicjalizacji systemem plików.
W przypadku nowego dysku nie musimy oczywiście obawiać się formatowania. Za pomocą menu wywoływanego prawym klawiszem myszki wybieramy kolejno: "Setup", "Initialize", wybraną partycję i na koniec system plików. Po zakończeniu inicjalizacji możemy sformatować świeżutką partycję (polecenia "Setup" i "Format" z menu kontekstowego).

DriveSetup a fdisk
Jeśli mamy BeOS-a Personal Edition, na naszym dysku zapewne znajduje się także Windows. Niestety, program do partycjonowania - fdisk - jaki oferowany jest w Windows 9x, ma dość ubogie możliwości. Podczas długiego wykorzystywania komputera z pewnością będziemy zmuszeni kiedyś do repartycjonowania dysku twardego, jego formatowania itp. Dlaczego więc nie użyć znacznie lepszego narzędzia, jakim jest DriveSetup?

---