Funkcje prawa wykroczeń: f.ochronna- pr wykroczeń chroni stsos społeczny przed wykroczeniami, f.prewencyjna( wychowawcza)- znajduje wyraz w celach kary i środków karnych oraz przepisach regulujących zas ich wymierzania, f.gwarancyjna- pr wykroczeń daje gwarancje nie pociągnięcia do odpowiedzialności za czyny które nie są zabronione( nie są zawinione) Wsparciem zasady gwarancyjnej jest zasada domniemania niewinności f. represyjna - polega na tym, aby dolegliwości związanej z wymierzaniem kary była na tyle skuteczna, aby sprawca wiedział, że na przyszłość mu się to nie opłaci (kara ma boleć)

Pojęcie wykroczenia i jego el: wykr jest czyn społecznie szkodliwy zabroniony przez obowiązuj ustawę pod groźba kary(aresztu, ograniczenia wolności, grzywny do 5000, nagany) w czasie jej obowiązywania. Czyn musi być zawiniony. Czynem jest pewna aktywność dostrzegalna z zewnątrz. Na społeczna szkodliwość czynu składają się: rodz i char naruszonego dobra, rozmiar wyrządzonej szkody, spos i okoliczn popełnienia czynu, waga naruszonych przepisów lub obowiązków, postać zamiaru, motywacja sprawcy, rodz naruszonych reg ostrożności, bezprawność czynu. Wyróżniamy wykroczenia umyślne i nieumyślne. Umyślne- to popełnienie czynu zabronionego popełnione z 2 zamiarów bezposredn(sprawca chce popełnic czyn zabroniony) i ewentualnego (sprawca nie chce popełnic czynu zabronion ale godzi się na jego popełnienie) Nieumyślne- sprawca nie ma zamiaru popełnienia wykroczenia ale popełnia je wskutek nie zachowania należytej ostrożności w danych okolicznościach.

Ustawowe znamiona wykroczenia: 1.przedmiot ochrony: jest dobro chronione prawem.: a)rodzajowy przedmiot ochrony tj. tytuł rozdziału w kodeksie wykroczeń,b) bezpośredni przedmiot ochronny - konkretne dobro prawne, które stanowi przedmiot ochronny danego przepisu 2.str przedmiotowa: określa znamiona zewnętrznego zachowania się sprawcy i tu zaliczamy;1) sposób popełnienia wykroczenia ,2) skutek czynu, 3) przedmiot czynu, 4) związek przyczynowy. 3.podmiot wykroczenia podmiotem wykroczenia może być tylko i wyłącznie człowiek ( os, która ukończyła 17 lat, nie jest niepoczytalna) 4.str podmiotowa to psych nastawienie sprawcy do czynu( czy to wykrocz umyślne czy nieumyślne)

Formy stadialne popełnienia wykroczenia: 1. zamiar- nie jest karalny bo nie jest widoczny 2. przygotowanie- nie jest karalne polega ono m. in. Na wejściu w porozumienie z inna osoba, sporządzeniu planu, zbieraniu informacji. Odpowiedzialność na gruncie prawa wykroczeń rozpoczyna się dopiero od etapu usiłowania. 3. Usiłowanie- gdy sprawca w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zamierz do jego dokonania, które jednak nie następuje. Jest ono karalne tylko wtedy gdy ustawa tak stanowi. Nie podlega karze ten kto dobrowolnie odstępuje od popełnienia czynu. 4. Dokonanie- to realizacja wszystkich znamion czynu zabronionego(podmiot, przedmiot, str podmiotowa, str przedmiotowa)

Formy zjawiskowe popełnienia wykroczenia: 1.pomocnictwo- to umyślne ułatwianie innej osobie dokonania czynu zabronionego przez: np.rady, dostarczenie narzędzi, pojazdu, informacji. 2.podżeganie- chcąc aby inna osoba dokonała czynu zabronionego nakłania ją do tego. Podżegać mona tylko z zamiaru bezpośredniego. Jego celem jest wywołanie u sprawcy zamiaru popełnienia przestępstwa.

Podżeganie i pomocnictwo jest karalne gdy ustawa tak stanowi i tylko w razie popełnienia przez sprawce czynu zabronionego.

3. sprawstwo- to zrealizowanie wszystkich znamion czynu zabronionego

4. współsprawstwo- nastepuje tu porozumienie przed lub w trakcie popełnienia czynu.

Okoliczności wyłączające bezprawność: 1. stan wyższej konieczności(niebezpieczeństwo) Nie popełnia wykroczenia kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa .Dla ratowanego dobra można poświęcić inne dobra, ale wartość tego dobra poświęconego musi być mniejsza od ratowanego. Musi być oczywiste, że wartość przedmiotu ratowanego jest większa od poświęcanego 2. obrona konieczna- to bezpośredni, bezprawny , rzeczywisty- zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem, nie ma tu zasady proporcjonalności dóbr. Obrona konieczna powinna być taka, aby powstrzymać atak.

Niebezpieczeństwo jest poję szerszym bo może oprócz od człowieka również od przyrody. A zamach tylko od człowieka.

Okoliczności wyłączające winę:

1. błąd- musi być usprawiedliwiony okolicznościami

2. wiek- osoba żeby odpowiadac musi mieć skończone 17 lat, nie ma od tego odstępstwa. Poniżej 17 roku - ustawa o „postępowaniu dla nieletnich” 3. niepoczytalność- choroba psych, upośledzenie umysłowe, inne zakłocenia czynności psychicznej, sprawca nie mogł w chwili popełnienia czynu rozpoznac jego znaczenia lub pokierowac swoim postepowaniem

Kary: 1) kara aresztu- to nie jest kara pozb wolności (1m-ca - 15 lat), areszt trwa od 15 do 30 dni- wyk wymierzane są w dniach.

2) kara ogranicz wolności- polega na nieodpłatnej, dozorowanej pracy, zakazie zmiany miejsca zamieszk (bez zgody Sądu) ,obow udzielania wyjaśnień dot przebiegu wyk kary, jeśli ktoś pracuje, to część wynagrodzenia zabierana jest rzecz Skarbu Państwa. Wymierzając karę ogran wolności sąd zobow : *do naprawienia całości lub części szkody, *do przeproszenia poszkodowanego

3) kara grzywny -wynosi od 20 zł do 5 tyś zł, w kwocie przekracz 500zł można zamienić na pracę społeczno-użyteczną, ale skazany musi wyrazić na to zgodę, jeżeli się nie zgodzi na pracę to zamieniamy na zastępczą karę aresztu. Sąd wymierzając karę grzywny musi sprawdzić sytuację materialna skazanego 4) kara nagany - najłagodniejsza z kar, środek o char wychow sąd orzeka ,że ze względu na charakter i okol czynu, właściwości i warunki osobiste sprawcy jest ona wystarczająca do wdrożenia i poszanowania praw.

Środki karne: 1. zakaz prowadzenia pojazdów- wymierza się w miesiącach lub w latach 6 m-cy- 3 lat, określa się rodzaj pojazdu którego zakaz dotyczy, obowiązuje od uprawomocnienia się orzeczenia, nakazuje się tez obowiązek zwrotu dokumentów (wtedy rozpoczyna się bieg)jeżeli jeździmy na dokumencie , który powinno się oddać - to jest przestępstwo 2. przepadek przedmiotów- dot przedmiotów lub innych przedmiotów które służyły lub były przeznaczone do popełnienia wykroczenia. Następuje z chwila uprawomocnienia się orzeczenia. Przepadku nie orzeka się, jeżeli było by to niewspółmierne do popełnionego przestępstwa. Przedmioty objęte przypadkiem przechodzą na własność skarbu państwa, chyba że ustawna stanowi inaczej. Przypadek przedmiotów nie będących własnością sprawcy wykroczenia można orzec tylko wtedy gdy przepis szczególny tak stanowi 3. nawiązka- orzeka się na rzecz pokrzywdzonego. Zasadnicza różnica między grzywną- bo grzywnę orzeka się na rzecz Państwa. Przy wymierzaniu nawiązki bierze się pod uwagę inne okoliczności przy popełnianiu wykroczenia; bezprawna

korzyść majątkowa, recydywa, chuligański char wykroczenia (umyślne godzenie w porządek publiczny, umyślne niszczenie lub uszkodzenie mienia, sprawca musi działać publicznie oraz w rozumieniu powszechnym, bez powodu lub z oczywiście błahego powodu okazując przez to rażące lekceważenie podstawowej zasady porządku prawnego. 4. obowiązek naprawienia szkody- orzeka się gdy w szczególnym przepisie taki obowiązek jest zaznaczony

5. podanie orzeczenia do publ wiadom.

6. inne np. zakaz wstepu na stadion

Warunkowe zawieszenia kary aresztu:

Wyk kary aresztu można war. zawiesić, jeżeli ze względu na okol popeł wykr, właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz jego zach się po pop. wykroczenia należy przypuszczać, że pomimo niewykonania kary nie pop on nowego podobnego przestępstwa lub wyk. Następuje ono na okres próby, który nie może być krótszy niż 6 m-cy i nie może przekroczyć roku, biegnie od uprawomocnienia się orzecz. Jeżeli wykr została wyrządzona szkoda w mieniu, warunkowe zawiesz wyk kary może być orzeczone tylko wtedy, gdy szkoda została w całości naprawiona. War zawiesz wyk kary nie stosuje się do sprawcy, który: 1.w ciągu 2 lat przed pop wyk był już karany za podobne przestępstwo lub wyk albo 2. popełnił wyk o char chulig- chyba że ze względu na wyjątkowe okol organ orzekający uzna zawieszenie wyk kary za celowe.

Sąd zarządza wyk kary, jeżeli ukarany w okresie próby popełnił podobne do poprzedniego przestępstwo lub wykr, może zarządzić wykonanie kary, jeżeli ukarany w okresie próby popełnił inne przestępstwo lub wykroczenie jeżeli w okresie próby i w ciągu dalszych 2 miesięcy nie zarządzono wykonania kary, ukaranie uważa się za niebyłe.

Przedawnienie orzekania. Karalność wykroczenia ustaje jeżeli od czasu jego dokonania upłynął rok. jeżeli w tym okresie wszczęto postępowanie, karalność wykroczenia ustaje z upływem 2 lat od popełnienia czynu.

Przedawnienie wykonywania kary. Orzeczona kara lub środek karny nie podlega wykonaniu, jeżeli od daty uprawomocnienia się rozstrzygnięcia upłynęły 3 lata.

Zatarcie skazania. Ukaranie uważa się za niebyłe po upływie 2 lat od wykonania, darowania lub przedawnienia wykonanej kary.

Jeżeli ukarany przed upływem 2 lat popełnił nowe wykroczenie, za które wymierzono mu karę aresztu, ogran woln lub grzywny, ukaranie za oba wykroczenia uważa się za niebyłe po upływie 2 lat od wyk, darowania albo od przedaw wyk kary za nowe wykrocz. Jeżeli orzeczono środ karny, uznanie ukarania za niebyłe nie może nastąpić przed jego wyk, darowaniem albo

przedawnieniem wykonania.

Zasady postepowania w sprawach o wykrocznia:

1. zas. skargowości- sad nie wstrzyna postep z urzędu, wniosek o ukaranie może złożyć: oskarżyciel publ(policja), pokrzywdzony 2. zas kontroli rozstrzygniec- uruchomiona jest gdy strony postepowania składaja srodki odwoławcze(apelacje, zażalenia) 3. zas kontradyktoryjnosci- strony postep(czynna i bierna) prowadza spór procesowy, przejawia się tez w tym ze można składac wnioski dowodowe, a także w prawie do zaskarżenia zapadłych rozstrzygniec 4. zas domniemania niewinności- za winnego uwaza się osobe która została ukarana prawomocnym wyrokiem sądu. Gdy zaistnieją wątpliwości których nie da się wyjaśnić wtedy wszystkie okoliczności nalezy rozpoznawac na korzysc obwinionego 5. prawo do obrony-

a)materialnej- str postepowania mogą składac wnioski dowodowe i dowody na swoja niewinność)

b)formalnej- każdy obwiniony może mieć jednego obronce

6. zas jawności- a) zew- każdy obywatel RP może wejść na salę rozpraw i obserwować sprawę

b) wew- kazda ze str post ma prawo pzregladać akta, zapoznac się z aktami sprawy, robic odpiy, kserokopie by przygotowac się do rozprawy. 7. zas prawdy materialnej

Przesłanki procesowe:

O okoliczniścu które decydują o przebiegu postepowania.

Wyróżniamy: dodatnie( muszą wystąpić wszystkie razem by proces mógł się toczyc) ujemne (gdy choc jedna wystąpi to proces się toczy się) względne( te których brak można uzupełnic) bezwzględne( nie można uzupełnic ich braku) Dodatnie: 1. istnienie znamion wykroczenia w czynie zarzuconym 2. podległość sprawy orzecznictwu sadu 3. właściwość sadu 4. złożenie wniosku o ukaranie przez właściwy podmiot

Ujemne: 1. ustawowa okolicznośc uchylająca karalność za wykroczenia np. immunitet 2. przedawnienie orzekania 3. śmierc obwinionego 4. prawomocne rozstrzygnięcie 5. zawisłość sprawy( w 2 roznych sadach prowadzone jest postępowanie przeciw jednej osobie o to samo) 6. brak skargi uprawnionego oskarżyciela

Sąd i jego właściwość:

Sądem właściwym do orzekania w 1 instancji jest sąd rejonowy. Może być on również sadem odwoławczym, gdy rozpoznaje zażalenia na postanowienie i zarządzenie nie

zamykające drogi do wydania wyroku. Sąd okręgowy jest sądem odwoławczym gdy rozpoznaje apelacje od wyroków, ale tez i zazalenia zamykające drogę do wydania wyroku( odmowa wstrzecia, odmowa przywrócenia terminu zawitego)

Właściwość: a) rzeczowa- określa jaki sad uprawniony jest do orzekania w I instancji. b) miejscowa- rozstrzyga o tym który z sadow funkcjonalnie właściwych jest uprawniony do rozpoznania sprawy. Zasadą jest ze własciw miejscowo jest ten sąd w którego okręgu zostało popełnione przestępstwo c) funkcjonalna- wskazuje na zakres czynności należących do poszczególnych sadów.

Strony postępowania w sprawach o wykroczenia i ich reprezentanci

1. obwiniony- to os fiz przeciwko której skierowano wniosek o ukaranie. Nie ma on obowiązku dowodzenia swojej niewinności (oskarżyciel ma udowodnić co obwiniony zrobił), ma on prawo do odmowy składania wyjaśnień. Może również kłamać dlatego, że obwiniony składa wyjaśnienia, a świadek zeznania [świadek musi mówić prawdę i jest uprzedzony o odpowiedzialności składanie fałszywych zeznań]. Obwiniony może mieć tylko jednego obrońcę [w przestępstwach 3 ]

Uprawnienia obwinionego: prawo do obrony materialnej i formalnej, prawo do składania wyjaśnien, prawo do przeglądania akt sprawy.

2. oskarżyciel publ- to os która nie we własnym imieniu ale w interesie publicznym, społecznym składa wniosek o ukaranie do sadu Ma obowiązek uwzględniać okol przemawiające zarówno za jak i przeciw oskarżonemu.[ np.jak sad orzeknie karę za wysoką to obowiązkiem jest zareagowanie i napisanie zażalenia na korzyść oskarżonego].W spr o wykroczenia takim oskarżycielem jest policja. Magą być nimi tez inne organy np. państwowa inspekcja ochrony środowiska, w spr o prawa pracownika oskarz publ jest tylko rzecznik pracy. może być również prokurator, jego przystąpienie do procesu sprawia, że tylko on jest tym oskarżycielem. W rozprawie sądowej może brać udział tylko l oskarżyciel publ, jeżeli ktoś inny złożył wniosek to ma pierwszeństwo nad policją.

3. oskarż. posiłkowy: jest nim pokrzywdzony, który w odpowiednim czasie przystąpił do procesu jako oskarżyciel posiłkowy.

Pokrzywdzony to podmiot którego dobro prawne zostało bezpośrednio zagrozone lub naruszone przez wykroczenia.

Dowody i postępowanie dowodwe:

Dowód to każdy dopuszczony przez pr procesowe środ służący do dokonania ustaleń faktycznych w postę, czyli do ustalenia okol mających znaczenie dla rozstrzygnięcia. Najważniejsze srodki dowodowe: zeznania obwinionego, zeznania świadków, opinie biegłych, oględziny miejsca rzeczy lub osoby, dokumenty, eksperyment procesowy.

Oddalenie środka dowodowego jest możliwe jeżeli: przeprowadzenie dowodu jest niedopuszczalne, dowód jest nieprzydatny dla stwierdzenia okoliczności, dowodu nie da się przeprowadzic, okolicznośc która ma być udowodniona nie ma znaczenia dla rozstrzygniecia.

Postępowanie nakazowe:

Jest post uproszczonym co jest uzasadnione char czynów,sąd na posiedzeniu może wydać wyrok nakazowy w sprawach, w których wystarczające jest wymierzenie: nagany, grzywny albo ograniczenia wolności. Sąd orzeka bez udziału stron co upraszcza procesowanie.

Przesł dod post nakazowego:

1. złoż wniosku o ukaranie przez policję lub inne organy uprawnione do wyst w char oskarżyciela publ 2. brak wątpliwości co do tego że popełniono wykr 3. uznanie przez sąd że wystarczające jest wymierzenie kary, nagany, grzywny, ogran wolności lub dowolnego środka karnego.

Przesł ujemne:1. kwestionowanie przez obwinionego okol popeł czynu zarzuconego mu we wniosku o ukaranie 2. wyst syt, gdy obwiniony musi korzystać z pomocy obrońcy.

Zaistnienie jakiejkolwiek przesłanki ujemnej uniemożliwia wszczęcie postępowania nakazowego a w przyp wszczętego już post powoduje jego umorzenie.

Post nakaz toczy się na posiedzeniach: - strony i przedst ustawowi nie biorą udz w posiedzeniu, - odpis wyroku nakazowego doręcza się oskarżycielowi, obwinionemu i jego obrońcy. Oskarżonemu i oskarżycielowi przysług pr wniesienia sprzeciwu do sądu, który wydał wyrok nakazowy w term 7 dni od doręczenia tego wyroku. W razie wniesienia sprzeciwu wyrok nakazowy traci moc, sprzeciw to jedyny środek zaskarżenia wyroku nakazowego. Wyrok, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub sprzeciw cofnięto staje się prawomocny.

Postępowanie mandatowe:

Jest najbardziej uproszczonym trybem post w spr o wykrocz. W post mand muszą być spełnione ogólne przesł dopuszczalności postęp i orzekania w spr o wykroczenia.

Przesłanki dod: 1. popełnienie wykroczenia, które ust obejmuje tym trybem postepow

2. brak wątpliwości, co do faktu wykroczenia i osoby sprawcy 3. uznanie za wystarczające orzeczenie grzywny w wysokości do 500 zł ze względu na niewielka wagę wykroczenia. Przesł ujem (wyłączają one możliwość orzekania w trybie mand): 1 zach potrzeba orzeczenia srod karnego np. zakaz prowadzenia pojazdów. 2. syt, gdy wykrocz wypełnia zarazem znamiona przestęp.

Odmowa przyjęcia mandatu skutkuje skierow wniosku do sądu grodzkiego.

Rodzaje mandatów: gotówkowy, kredytowy, kredytowy zaoczny -

Postępowanie przyśpieszone:

Jest szczeg rodz post przed sądem. Charakter się dążeniem do znacznego przyśpieszenia post i wyk wydanych rozstrzygnięć. Zasadniczym celem jest zapewnienie skut zwalczania wykroczeń szerzących się na danym trenie.

Przestanki podmiotowe: post to stosuje się wobec sprawców wykr, którzy: nie mają stałego miejsca pobytu lub stałego miejsca zamieszkania przybywają jedynie czasowo w Pl, Post przyśpieszone stosuje się wył wobec os. ujętych na gorącym uczynku lub bezp potem (np. w pościgu) i niezwłocznie doprowadza się do sądu Zadanie to spoczywa na funk policji lub innych organach do tego upoważnionych tj. Straż Graniczna, Straż Miejska itd. Po zatrzymaniu sprawcę należy niezwłocznie doprowadzić do sądu. Policja lub inny organ stos post przyśpieszone może odstąpić od zatrzymania i przymusowego doprowadzenia obwinionego do sądu zobowiązując go do stawiennictwa w sądzie w wyznaczonym czasie i miejscu, pouczając o możliwości przepr rozprawy pod nieobecność obwinionego, przy czym wydanego wyroku nie uważa się za zaoczny. Termin wniesienia śr odwoławczego (apelacji) do sądu okręg jest skracany do 3 dni od ogł wyroku. Sąd odwoł powinien rozpoznać spr w terminie l m-ca od daty jej wpływu do sądu. Odrębny char ma przesłanka natury przedmiotowej. Post przyśpieszone można stos bez ograniczeń podm wobec sprawców wykrocz przeciwko mieniu i urz użytku publ oraz przeciwko porząd i spokojowi publ, popełnionych w związku z imprezami masowymi.

Zażalenie jest środ odwoł od post i rozporządzeń zamykających drogę do wyd wyroku a także od innych postanowień zarządzeń i czynności, jeżeli przewiduje to ustawa. Sądem właściwym do rozpoznania zażaleń na postanowienia i zażalenia zamykające drogę do wyd wyroku jest sąd okręgowy a na pozostałe postanowienia lub rozporządzenia podlegające zaskarżeniu jest sąd rejonowy. Zas jest to, że zażalenie wnosi się na piśmie w terminie 7 dni od ogłoszenia orzecz. Jest ono względne dewolutywnie, i względna suspensywne.

Dewolutywość oznacza, że wniesienie środ odwoławczego powoduje wywołanie kontroli przez wyższą instancję sadu organem, który wydal rozstrzygnięcie.

Supensywność oznacza, że wniesienie przez osobę uprawnioną środka odwoławczego w ustawowym terminie powoduje wstrzymanie wykonania zaskarżonego orzecz

Apelacja jest środ odwoławczym od wyroku sądu I Instancji powodującym kontrolę

wyroku przez instancję wyższą. W spr o wykrocz przysługuje ona od wyroku sądu rejonowego do sądu okręgowego, który jest sądem odwoławczym w tych sprawach. Apelacja jest środ zaskarżenia o cechach suspensywności i dewolutywności.

Dewolutywość oznacza, że wniesienie środ odwoławczego powoduje wywołanie kontroli przez wyższą instancję sadu organem, który wydal rozstrzygnięcie.

Supensywność oznacza, że wniesienie przez osobę uprawnioną środka odwoławczego w ustawowym terminie powoduje wstrzymanie wykonania zaskarżonego orzecz

Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej apelację wnosi się na piśmie w ter 7 dni od otrzym wyroku wraz z uzasadnieniem. Obowiązuje tutaj też skład orzekający 1 os. Po rozpoznaniu apelacji od wyroku sąd I instancji sąd odwoławczy orzeka wyr o utrzymaniu w mocy uchylenia lub zmianie zaskarżonego wyr.

Przyczyny odwoławcze:

1.wzg przy odwoł -to te,które jeśli wyst to sąd każdorazowo bada czy miały wpływ na rozstrzygnięcia,są to: a. obraza przepisów pr mater b. obraza przep post, jeżeli mogła mieć wpływ na treść orzeczenia c. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia d. rażąca niewspólmiemość kary lub niesłuszne zastosowanie albo niezastosowanie środ karnego - wydanie orz przez os nieuprawnioną- nienależyta obsada sądu lub nie podpisanie orz

2. bezwzględne przyczyny odwoławcze: po rozpoi środ sąd orzeka o utrzymaniu w mocy zmianie lub uchyleniu orzecz. Sąd może zmienić orzecz tylko gdy zebrane dowody pozwalają mu na odmienne, co do istoty rozstrzygnięcia, są to: a. wyd orz przez os nieuprawnioną albo sędziego podlegającego wyłączeniu, b. nienależyta obsada sadu lub niep odpisanie orzecz, c. wyd orzecz przez sąd powszechny w spr należących do sadu wojskowego lub odwrotnie, d. orzeczenie przez sąd niższego rzędu w spr należących do własności sądu wyższego rzędu, e. orzecz kary lub środka karnego nieznanego ustawie, f. sprzeczności w treści orzeczenia uniemożliwiające jego wyk

g. brak obrońcy w syt gdy obrona jest obowiazkowa.

Wznowienie postępowania: jest drugim obok kasacji nadz środ wzruszania prawomocnych orzeczeń. Nieodzownym warunkiem wznowienia post jest wniosek strony. Jeżeli wniosek o wznowienie post nie poch od prokuratora musi być sporz i podpisany przez adwokata. Jest to przymus adwokacki.

Istnieją 4 podstawy wznowienia postępowania: 1. stwierdzenie, że w związku z postępowaniem dopuszczono się przest 2. ujawnienie się po wyd orzecz nowych faktów lub dowodów nieznanych przedtem sądowi 3. na podstawie orzeczenia Tryb Konstyt stracił moc pr lub uległ zmianie przep prawny, na którym oparto orzeczenie o ukaraniu 4. potrzeba wzn post wynika z rozstrzygnięcia organu międzynarodowego. Sądem właściwym do orzekania w spr o wznowienie post jest sąd okręgowy a w sprawie zak orzecz tego sądu sąd apelacyjny. Wymienione sądy orzekają 1 os w tych spr bez udziału stron.

Kasacja jest nadzwycz środ zaskarżenia prawomocnych orzeczeń kończ post z powodu uchybień stanowiących bezwzględną postawę uchylania orzeczenia lub innego rażącego naruszenia prawa. Przy kasacji zas jest, iż może dojść jedynie do uchylenia orzeczenia i przek spr do ponownego rozpoz do tej instancji, w której doszło do naruszenia prawa. Pr wniesienia kasacji nie przysługuje stronom a jedynie Prokuratorowi Generalnemu i rzecznika praw obyw. Na korzyść obwinionego kasacja może być wniesiona i rozpoznana niezależnie od wykonania kar); Natomiast kasacja na niekorzyść obwinionego ogran jest ter a mianowicie nie można jej uwzględnić, jeżeli została wniesiona po upływie 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia.Kasację rozpoznaje 1 osob sąd najwyższy.

---