Pałac Potockich w Międzyrzecu Podlaskim - pałac wybudowany dla hr. Aleksandry Potockiej właścicielki Ordynacji Międzyrzeckiej w 1852 przez architekta Franciszka Marię Lanciego. Uległ on spaleniu w 1918, został odbudowany w latach 1922-28. Obecnie jest siedzibą Zamiejscowego Ośrodka Dydaktycznego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Wcześniej znajdował się tam Dom Dziecka
Pierwszym znanym Potockim był Żyrosław z Potoka. Dzieci jego syna, Aleksandra, były protoplastami nowych rodów takich jak Moskorzewscy, Stanisławowscy, Tworowscy, Borowscy i Stosłowscy.
Potoccy herbu Pilawa to jeden z najmożniejszych i najpotężniejszych rodów magnackich w Polsce, występuje od końca XIV. w., wybitną rolę począł odgrywać od początku XVII. w., dał Rzeczypospolitej szereg dzielnych wodzów, w XVIII. w. stał na czele obozu antyrosyjskiego „republikantów”, w osobach najwybitniejszych swych przedstawicieli, Ignacego i Stanisława Kostki zaznaczył się mocno w wielkim dziele odrodzenia narodu w dobie stanisławowskiej i organizacji oświaty w Księstwie Warszawskiem i Królestwie Kongresowym, członkowie jego zajmowali wybitne stanowiska w życiu politycznym b. zaboru austriackiego. Dokładna genealogia rodu P. w „Złotej księdze szlachty polskiej” Żychlińskiego.
Protoplastą linii żyjącej do teraz jest Jakub Potocki (ok. 1481-1551). Ród podzielił się na trzy główne linie:
wielkopolską (uważaną za najstarszą) zwaną "Żelazna Pilawa".
Najwcześniejsze wzmianki:
Protoplastą rodu Pilawitów miał być rycerz Żyrosław z Potoka (Potok lub Patok, miejscowość na szlaku z Węgier do Polski). Żyrosław miał brać udział w wyprawie księcia Bolesława Kędzierzawego przeciwko Prusom. Miał tam zabić nieznanego z imienia wodza pruskiego w pojedynku pod Piławą, co spowodowało paniczną ucieczkę wroga. W 1166 książę Bolesław dla upamiętnienia tego zwycięstwa nadał mu herb nawiązujący nazwą do miejsca bitwy. Ostateczny kształt uzyskał w końcu XIV wieku. Znane są opisy tego herbu z 1387, 1388, 1389, który wtedy przedstawiał srebrną literę Z i półtrzeciakrzyż (pół krzyża w prawo) w polu błękitnym.
Pałac Potockich w Krzeszowicach- zbudowany w stylu włoskiego renesansu o kubaturze 43 tysięcy m³, składający się z 228 różnych pomieszczeń, według projektu Franciczka Lanci w latach 1850-1857, ze zmianami w 1871 roku. W okresie do 1944 był letnią rezydencją Hansa Franka, Generalnego Gubernatora, szefa niemieckich władz okupacyjnych. Warty uwagi jest również ogród otaczający pałac. Obecnie rezydencja jak i ogród pałacowy jest skrajnie zaniedbany (lipiec 2007).
pałac wzniesiony został w latach 1850-1857. Już rok później Adam Potocki zamówił plan przebudowy pałacu (u Filipa Pokutyńskiego), nie został on jednak zrealizowany, a wkrótce potem ukończono budowę według planów Lanciego.
Pałac był niewielką rezydencją w stylu renesansu włoskiego. Zbudowany został na wzniesieniu. W jego skład wszedł dwupiętrowy budynek główny z czterema narożnymi wieżami oraz dodatkowe skrzydła zamykające dziedziniec. Od wschodu wzniesiono ośmioboczną oranżerię połączoną z pałacem galeryjką, a przed główną fasadą - południową - obszerny taras widokowy.
We wnętrzach cenny był zwłaszcza gabinet umeblowany meblami gdańskimi połączony schodami wykonanymi w tym samym stylu z częścią mieszkalną - obecnie schody te znajdują się w budynku Collegium Maius UJ w Krakowie. Piękna była również sala balowa, w której do dziś zachowała się cenna dekoracja stiukowa.
Potoccy przeprowadzili się tutaj w 1862 i w ich posiadaniu pałac znajdował się aż do II wojny światowej - tu znajdowało się centrum rodowe tzw. 'krzeszowickiej' linii Potockich. W 1940 pałac stał się letnią rezydencją generalnego gubernatora Hansa Franka. Na jego polecenie dokonano przebudowy pałacu, dodając m.in. środkową klatkę schodową.
Po zakończeniu wojny w pałac swoje siedziby miały państwowe instytucje związane z gospodarką leśną, a potem szkoła z internatem. Wówczas rozpoczął się proces jego destrukcji. W latach 70. i 80. XX w. planowano utworzenie tutaj centrum rehabilitacyjnego, lecz zamierzenia tego nie zrealizowano - pałac stopniowo niszczał, cierpiąc szczególnie wskutek braku ogrzewania i wilgoci. Obecnie pałac jest praktycznie nieużywany.
Pałac jest otoczony przez park założony przez Adama Potockiego w 1849. Zajmuje teren 12 hektarów i mimo, iż jest zaniedbany od II wojny światowej, wciąż stanowi atrakcję Krzeszowic.