PYTANIA NA EGZAMIN
Wymień kontratypy - kontratyp- konstrukcja prawna, która wyłącza bezprawność danego czynu i z tego powodu czyn ten nie może zostać uznany za przestępstwo :
- obrona konieczna - art. 25 kk- nie popełnia przestępstwa , kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem.
Okoliczność wyłączająca bezprawność czynu zabronionego. Dokonanie czynu w sytuacji obrony koniecznej oznacza, że sprawca nie będzie za to ścigany.
Zezwala obywatelowi i umożliwia obronę siebie oraz swojego mienia przed przestępcą i bez pociągania broniącego się do konsekwencji prawnych za tą obronę.
Przykład :
Osoba napadnięta przez chuligana , który usiłował zabrać portfel, używając w tym celu noża, ma prawo bronić się przy użyciu wszystkich dostępnych metod. Jeżeli ofiara uzna, że jej życie jest zagrożone, obrona konieczna jest uzasadniona i oczywista.
Małżeństwo wracało wieczorem do domu. Pod blokiem zostali zaczepieni przez nietrzeźwego i agresywnego napastnika- wielokrotnego przestępcę . Zażądał pieniędzy. Odmówili. Napastnik wyciągnął nóż i skierował go w stronę kobiety. Mąż zareagował silnym odepchnięciem napastnika, który upadł na krawędź chodnika i śmiertelnie się zranił.
- stan wyższej konieczności - art. 26§1 kk- nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia wartość niższa od dobra ratowanego.
Przykład :
Lekarz, który musi podjąć decyzje, czy w wypadku komplikacji i zagrożenia zdrowia i życia , musi podjęć decyzję, czy ratować dziecko, czy konającą matkę.
Ratując życie , rozbijamy szybę w sklepie.
- dozwolone ryzyko nowatorskie - art. 27 kk - nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu przeprowadzenia eksperymentu poznawczego, medycznego, technicznego lub ekonomicznego, jeżeli spodziewana korzyść ma istotne znaczenie poznawcze, medyczne lub gospodarcze , a oczekiwanie jej osiągnięcia , celowość oraz sposób przeprowadzenia eksperymentu są zasadne w świetle aktualnego stanu wiedzy.
Eksperyment poznawczy - załogowy lot na Marsa ;
Eksperyment medyczny - testowanie nowego leku, szczepionki.
Eksperyment techniczny - testowanie nowego urządzenia.
Eksperyment ekonomiczny - nowatorskie reformy gospodarcze.
Lekarz musi poinformować uczestnika eksperymentu o niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia . Osoba przeprowadzająca eksperyment musi posiadać odpowiednie kwalifikacje , a eksperyment musi przebiegać zgodnie z opracowanymi regułami, z użyciem odpowiednich materiałów , sprzętu i aparatury.
- błąd co do znamion czynu zabronionego - art. 28§1 kk- nie popełnia umyślnie czynu zabronionego, kto pozostaje w błędzie co do okoliczności stanowiącej jego znamiona.
Niezgodność pomiędzy procesami zachodzącymi w świadomości człowieka a stanem rzeczywistym.
Przykład :
Myśliwy strzela do zarośli, błędnie myśląc , że jest to dzik, tymczasem w zaroślach znajdował się człowiek- inny myśliwy , który uczestniczył w innym polowaniu.
- błąd co do bezprawności czynu zabronionego - art. 29 kk - nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność wyłączająca bezprawność albo wine, jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony , sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.
Urojenie sobie innych okoliczności lub stanu rzeczy, który faktycznie istnieje
Przykład :
Policjant widzi gangstera , który sięga do wewnętrznej kieszeni kurtki myśląc, że wyciąga broń, policjant strzela do niego, a okazuje się , że sięgał po papierosa.
- usprawiedliwiona nieświadomość bezprawna - art. 30 kk - nie popełnia przestępstwa , kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego bezprawności , jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.
Sprawce jest nieświadomy, że czyn jest sprzeczny z prawem.
Przykład :
Przywłaszczenie rzeczy znalezionej, wykonanie rozkazu.
2- Kiedy mamy do czynienia z obroną konieczną ? ( patrz wyżej )
3-Czy błąd co do znamion czynu zabronionego wyłącza odpowiedzialność karną ?
Tak, wyłącza odpowiedzialność, gdyż jest to przestępstwo popełnione nieumyślnie.
4- Czy ustawa karna działa wstecz ?
Zgodnie z art. 1 §1 kk odpowiedzialności karnej podlega tylko ten, kto popełnia czyn zabroniony pod groźba kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. Ustawa karna nie działa w zasadzie wstecz. Chyba że ustawa wyjątkowo to przewiduje np. zbrodnia hitlerowska, stalinowska.
Jaka jest różnica pomiędzy czynem zabronionym a przestępstwem ?
Czyn zabroniony - zachowanie wypełniające ustawowe znamiona.
Czynem zabronionym są przede wszystkim przestępstwa i wykroczenia .
Przestępstwo - czyn zabroniony , zagrożony groźba kary przez ustawę obowiązująca w czasie jego popełnienia , zawiniony, którego społeczna szkodliwość jest wyższa niż znikoma.
Każde przestępstwo jest czynem zabronionym, ale nie każdy czyn zabroniony jest przestępstwem ( wystarczy, że brakuje jednego z elementów : bezprawność, wina lub społeczna szkodliwość ). Tylko wtedy, gdy jakiś czyn zabroniony zostanie uznany za przestępstwo , można rozważać odpowiedzialność karną człowieka.
Proszę zdefiniować czyn ciągły .
Dwa lub więcej zachowań podjętych w krótkich odstępach w wykonaniu z góry powziętego zamiaru , co uważa się za jeden czyn zabroniony . W wypadku naruszenia dóbr osobistych dochodzi jeszcze jeden warunek tj. tożsamość pokrzywdzonego . Nie ma czynu ciągłego, jeżeli naruszono dobra osobiste różnych osób, wtedy mamy do czynienia z realnym zbiegiem przestępstw.
Przestępstwo na „ raty „ , mówiąc inaczej- sprawca już na wstępie zakłada , iż popełni przestępstwo składające się z kilku zachowań.
Przykład :
Włamanie do mieszkania, kradzież biżuterii, zniszczenie mienia ( uszkodzenie zamka i drzwi).
7-Na czym polega ryzyko nowatorskie medyczne ?
Testowanie nowej szczepionki, leku, sprzętu medycznego .
8-Jakie są skutki stwierdzenia znikomej szkodliwości czynu ?
Jeżeli stwierdzono znikomą szkodliwość czynu, czyn ten nie jest przestępstwem
9- czy nieświadomość bezprawności wyłącza odpowiedzialność karną ?
Wyłącza odpowiedzialność karną, ale tylko nieświadomość usprawiedliwiona.
10- czy przekroczenie granic obrony koniecznej jest karane ?
Jest karane, ale z możliwością nadzwyczajnego złagodzenia kary, a nawet odstąpienia od wymierzenia kary.
Jaka ustawę stosuje się , jeżeli w czasie orzekania obowiązuje inna niż ta, która obowiązywała w czasie popełnienia czyny zabronionego ?
Stosuje się ustawę nową, chyba że stara ustawa jest łagodniejsza.
Jaka ustawę stosuje się wobec cudzoziemca , który popełnił przestępstwo na terytorium RP ?
Stosuje się ustawę polską.
jaką karą zagrożona jest zbrodnia ?
Zbrodnia jest zagrożona karą pozbawienia wolności nie krótsza niż 3 lata, albo karą surowszą . ( art.7 kk )
Kara pozbawienia wolności jako środek ostateczny.
Jeśli chodzi o zbrodnię lub ciężki występek- kara pozbawienia wolności jest podstawowym i niezbędnym środkiem reakcji prawokarnej.
Jaką karą zagrożony jest występek ?
Art. 7 §3 kk - występek to czyn zabroniony zagrożony karą grzywny powyżej 30 stawek dziennych , karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekraczającą 1 miesiąc.
Czy zbrodnię można popełnić nieumyślnie ?
Nie , zbrodnię można popełnić tylko umyślnie .
Zbrodnią określamy : ludobójstwo, prowadzenie wojny napastniczej , zamach stanu, zabójstwo, zgwałcenie małoletniej lub krewnego, handel ludźmi, zamach na prezydenta RP.
Na czym polega umyślne popełnienie czynu zabronionego ?
Umyślne popełnienie czynu zabronionego jest wtedy, gdy sprawce ma zamiar jego popełnienia , tj. chce go popełnić - zamiar bezpośredni
lub zamiar ewentualny- sprawca przewiduje możliwość popełnienia czynu zabronionego, na to się godzi.
Na czym polega nieumyślne popełnienie czynu zabronionego ?
Nieumyślne popełnienie czynu zabronionego - sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia , popełnia go jednak na skutek nie zachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach , mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał albo mógł przewidzieć.
Kto odpowiada na zasadach określonych w kodeksie karnym ?
Art. 10 § 1 kk - odpowiada ten, kto popełnia czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat.
Czy nieletni może odpowiadać jak dorosły ?
Wyjątkowo tak, jeżeli po ukończeniu 15 lat dopuszcza się czynu zabronionego : zamach na prezydenta RP, zabójstwo, ciężki uszczerbek na zdrowiu, gwałt.
Kiedy stosuje się kumulatywną kwalifikację prawną czynu ?
Czyn sprawcy jest kwalifikowany ze wszystkich przepisów , pod które podpada. Kara wymierzana jest na podstawie przepisu przewidującego najsurowsza karę.
Ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo. Skazanie następuje za jedno przestępstwo, ale w kwalifikacji prawnej czynu wymienia się wszystkie naruszone przepisy .
Przykład :
Gwałciciel włamuje się do mieszkania, w którym mieszka samotna kobieta. Dotkliwie ją bije, następnie przywiązuje do krzesła i wielokrotnie gwałci.
21- Na podstawie jakiego przepisu wymierza się karę, jeżeli zastosowano kumulatywną kwalifikacje czynu ?
Karę wymierza się na podstawie przepisu przewidującego karę najsurowszą ( art. 11§3 kk )
Na czym polega czyn ciągły ?
Dwa lub więcej zachowań, podjętych w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, , uważa się za jeden czyn zabroniony, jeżeli przedmiotem zamachu jest dobro osobiste , warunkiem uznania wielkości zachowań za jeden czyn zabroniony jest tożsamość pokrzywdzonego. ( pytanie 8 )
kiedy mamy do czynienia z usiłowaniem nieudolnym ?
Jeżeli dokonanie przestępstwa jest niemożliwe ze względu na brak przedmiotu nadając się do popełnienia na nim czynu zabronionego .
Art. 13 § 2 kk - Sprawca nie uświadamia sobie, że dokonanie jest niemożliwe ze względu na brak przedmiotu nadającego się do popełnienia na nim czynu zabronionego lub ze względu na użycie środka nadającego się do popełnienia czynu zabronionego.
Przykład :
Strzelam do zwłok, gdyż chciałem zabić człowieka , ale zmarł wcześniej na zawał serca.
na czym polega czynny żal ?
art. 15 §1 kk- nie podlega karze za usiłowanie ten, kto dobrowolnie odstąpił od dokonania lub zapobiegł skutkowi stanowiącemu znamię czynu zabronionego.
Art. 23§1 kk- nie podlega karze współdziałający , który dobrowolnie zapobiegł dokonaniu czynu zabronionego.
Czy czynności przygotowawcze są karalne ?
Przygotowanie jest karalne tylko wtedy , gdy ustawa tak stanowi ( art. 16§2 kk )
Kiedy mamy do czynienia z niepoczytalnością .
Gdy z powodu choroby psychicznej , upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych sprawca nie mógł w trakcie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem. ( art. 31§1 kk )
czy sprawca podlega karze, jeżeli w znacznym stopniu miał ograniczoną poczytalność ?
Jeżeli w czasie popełnienia przestępstwa zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona , sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary. ( art. 31§2 kk )
28 - czy sprawca ponosi odpowiedzialność , jeżeli poczytalność została wyłączona z powodu urojenia alkoholowego ?
Gdy sprawca wprawił się w stan nietrzeźwości lub odurzenia powodujący wyłączenie lub ograniczenie poczytalności, które przewidywał albo mógł przewidzieć, wtedy odpowiedzialność jest wyłączona ( art. 31 §3 kk ).
Proszę wymienić rodzaje kar :
a- grzywna ;
b- ograniczenie wolności ;
c- pozbawienie wolności ;
d- 25 lat pozbawienia wolności ;
e- dożywotnie pozbawienie wolności
kara d i e kary wyjątkowe za zbrodnie
W jaki sposób wymierza się karę grzywny w stawkach dziennych ?
Karę grzywny orzeka się w 2 etapach. W pierwszym orzeka się liczbe stawek dziennych wg. ciężaru przestępstwa tj. społecznej szkodliwości czynu i winy sprawcy . W drugim - ustala się wysokość jednej stawki dziennej stosownie do indywidualnych możliwości uiszczenia grzywny przez skazanego.
Dolna granica stawek to 10 , a górna - 360 . W przypadku nadzwyczajnego zaostrzenia kary grzywny oraz orzekania kary łącznej , wymiar kary grzywny może przekroczyć 540 stawek dziennych.
31- Jakie są granice kwotowe stawki dziennej ?
Wysokość stawki dziennej nie może być niższa niż 10 zł. , ani przekroczyć 2.000 zł.
Kiedy sąd może wymierzyć grzywnę obok kary pozbawienia wolności ?
Jeżeli sprawca dopuścił się czynu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub korzyść taką osiągnął ( art. 33 §2 kk )
33- w jakich granicach orzeka się karę ograniczenia wolności ?
Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej , kara ograniczenia wolności trwa najkrócej 1 miesiąc, najdłużej 12 miesięcy - wymierza się ją w miesiącach..
W jakich granicach wymierza się karę pozbawienia wolności ?
Kara pozbawienia wolności trwa najkrócej miesiąc, najdłużej 15 lat, wymierza się ją w miesiącach i latach.
Proszę wymienić kary wyjątkowe , określone w kodeksie karnym .
25 lat pozbawienia wolności - gdy niewystarczające jest orzeczenie kary 15 lat pozbawienia wolności . Skazany na tę karę może być warunkowo zwolniony dopiero po 15 latach.
Dożywotnie pozbawienie wolności - są nią zagrożone zbrodnie przeciwko pokojowi, ludzkości i wojenne, zamach na niepodległość , zamach na prezydenta RP, zabójstwo. Skazanego można warunkowo zwolnić dopiero po 25 latach . Kary tej nie orzeka się wobec sprawcy, który w chwili popełnienia przestępstwa nie ukończył 18 lat.
Czy zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych jest karą ?
To nie jest kara, tylko środek karny.
Środek karny to dodatkowa dolegliwość wymierzana sprawcy obok lub niekiedy zamiast kary. Orzeka się na czas określony lub wyjątkowo dożywotnio.
Zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych- środek karny orzekany wobec sprawców przestępstw lub wykroczeń skierowanych przeciw bezpieczeństwu w komunikacji. Zakaz może obejmować wszystkie kategorie lub poszczególne ich rodzaje. Orzeka się go na okres od 1 roku do 10 lat bądź dożywotnie.
Czy przepadek mienia jest karą ?
Przepadek mienia - polega na przejściu własności określonych przedmiotów powiązanych w pewien sposób z popełnionym przestępstwem na rzecz Skarbu Państwa.
„ Fanty „- przepadek obowiązkowy ;
„ Narzędzia „ - przepadek fakultatywny , mała wartość- Skarb Państwa ;
„ Broń , amunicja, fałszywe pieniądze „ - przepadek fakultatywny.
38- Kiedy orzeka sąd naprawienie szkody ?
Naprawienie szkody - zobowiązanie sprawcy do wynagrodzenia w całości lub części szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu umyślnym lub nieumyślnym przestępstwem spowodowania śmierci lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu , rozstroju zdrowia lub naruszenia czynności ciała, a także przestępstwem skierowanym przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji , środowisku, mieniu. - na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej.
Proszę wymienić ogólne dyrektywy wymiaru kary
- stopień winy ;
- stopień społecznej szkodliwości ;
- cele zapobiegawcze i wychowawcze kary wobec skazanego ;
- potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa .
Czym kieruje się sąd wymierzając karę nieletniemu albo młodocianemu ?
Wymierzając karę nieletniemu lub młodocianemu sad kieruje się przede wszystkim tym, aby sprawcę wychować.
na czym polega zaostrzenie kary za przestępstwo chuligańskie ?
zaostrzenie polega na wymierzeniu kary w wysokości nie niższej od dolnej granicy zagrożenia ustawowego, zwiększonego o połowę
- na orzeczeniu nawiązki ;
- na zakazie warunkowego zawieszenia kary ( wyjątek art. 57a, art. 69§4 kk ).
na czym polega nadzwyczajne złagodzenie kary.?
Wymierzenie kary poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia albo kary łagodniejszego rodzaju wg. następujących zasad :
- jeżeli czyn stanowi zbrodnię zagrożona co najmniej kara 25 lat pozbawienia wolności , sąd wymierza karę pozbawienia wolności nie niższą od 8 lat;
- jeżeli czyn stanowi inną zbrodnię , sąd wymierza karę pozbawienia wolności nie niższą od 1/3 dolnej granicy ustawowego zagrożenia ;
- jeżeli czyn stanowi występek zagrożony kara pozbawienia wolności, przy czym dolna granicą ustawowego zagrożenia jest kara pozbawienia wolności nie niższa niż 1 rok , sąd wymierza grzywnę , karę ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności ;
- jeżeli czyn stanowi występek , przy czym dolna granicą ustawowego zagrożenia jest kara pozbawienia wolności niższa od 1 roku, sąd wymierza grzywnę albo karę ograniczenia wolności . ( art.60§6 kk )
Czy można warunkowo zawiesić wykonanie grzywny lub kary ograniczenia wolności ?
Sąd może warunkowo zawiesić wykonanie orzeczonej kary grzywny, kary ograniczenia wolności lub grzywny samoistnej, jeżeli jest to wystarczające dla osiągnięcia dla sprawcy celów kary , a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. ( art. 69 §1 kk )
czy można warunkowo zawiesić karę pozbawienia wolności w wymiarze 3 lat ?
Nie , nie można . Sąd może warunkowo zawiesić karę pozbawienia wolności ale nie przekraczającej 2 lat. ( art. 69§ 1 kk )
9