Rozmowy indywidualne jako forma
współdziałania nauczycieli i rodziców.
mgr Beata Pokrywka
nauczyciel mianowany
Szkoła Podstawowa nr 63
w Bydgoszczy
Współdziałanie nauczycieli i rodziców jest wspólnym działaniem dla osiągnięcia dobra poszczególnych uczniów w procesie nauczania i wychowania. Jego głównym celem jest dążenie do usprawnienia pracy wychowawczej z uczniami, lepsze poznanie przez nauczyciela i rodziców poszczególnych uczniów zarówno w środowisku szkolnym, jak i domowym, uświadomienie rodzicom, że wielostronny rozwój dziecka zależy od wspólnie realizowanych działań przez szkołę i dom, sugerowanie rodzicom określonych form oddziaływań wychowawczych, za pomocą których mogliby pomóc swym dzieciom w nauce i zachowaniu, ułatwienie nauczycielom zrozumienia stosunku ucznia do rodziny oraz oczekiwań wobec niego.
Lepsze poznanie i rozumienie uczniów przez nauczycieli i rodziców ma istotne znaczenie dla prawidłowego procesu wychowawczego. Lepiej poznać i zrozumieć ucznia może nauczyciel podczas rozmów prowadzonych z rodzicami na jego temat. Przy tej okazji również rodzice dowiadują się dużo na ile ich dziecko dostosowało się do warunków pracy i życia w szkole. Wymiana tego rodzaju informacji ma ogromne znaczenie, gdyż zwiększa możliwość indywidualizowania stawianych uczniowi wymagań i okazywania wyrozumiałości dla niektórych jego potknięć.
Niejednokrotnie nauczyciel, który zapozna się z sytuacją rodzinną ucznia inaczej zareaguje np. na brak zadania, agresję itp. Podobnie rodzice często są zaskoczeni reakcjami i zachowaniami ich pociech w szkole.
Dlatego nawiązanie osobistych kontaktów na linii nauczyciel - rodzice za pośrednictwem rozmowy jest konieczne.
Poprawnie przebiegająca rozmowa między nauczycielem a rodzicem może pomóc w lepszym wzajemnym poznaniu się, pogłębić wzajemne zaufanie, łagodzić u rodziców napięcia psychiczne spowodowane trudnościami dziecka, przełamywać poczucie niepewności i osamotnienia u rodziców w pracy wychowawczej z dzieckiem, ograniczać błędy wychowawcze rodziców i nauczycieli.
Często rozmowa indywidualna rodzi u rodziców obawy co o dziecku powie im nauczyciel, czy to co o nim usłyszą nie będzie pośrednio wskazywać na ich własne słabości i niedomagania.
M. Łobocki uważa, że warto trzymać się pewnych zasad przeprowadzając rozmowę indywidualną z rodzicami:
Rozpoczynanie i prowadzenie rozmowy przez nauczyciela siedzącego np. przy biurku onieśmiela rodziców, nadaje rozmowie wyraźny charakter kontaktów czysto formalnych i nie zachęca do szczerości i otwartości.
Wstępna wymiana zdań powinna dotyczyć pozytywnych cech ucznia.
Spośród tematów wyłaniających się w trakcie rozmowy warto najpierw zająć się trudnościami w nauce (za to bowiem rodzic może obarczyć szkołę, a nie tylko siebie). Omawianie trudności w zachowaniu się dziecka jest często tematem wstydliwym dla rodziców, dlatego należy nawiązać kontakt psychiczny z rodzicami podczas rozważań problemów w nauce.
Należy uzyskać od rodziców informacje o tym, jak rodzice widzą swoje dziecko i jakimi uczuciami je darzą.
Poznawanie przyczyn trudności w nauce i zachowaniu uczniów odbywa się zwykle łącznie z omawianiem przejawów tych trudności.
W trakcie poszukiwania możliwości przezwyciężenia kłopotów dobrze jest tak pokierować rozmowę, by rodzice sami mogli znaleźć pewne środki zaradcze.
Nauczyciel nie powinien udzielać rad i wskazówek bezpośrednio, lecz sugerować je pośrednio.
Rodzice bardziej potrzebują moralnego wsparcia i zrozumienia niż gotowych rad i wskazówek.
Spotkanie nie powinno trwać dłużej niż 20 - 30 minut.
Rozmowy nie powinny zakłócać żadne czynniki zewnętrzne.
Oto dobre rady dotyczące indywidualnych rozmów z rodzicami Cindy J. Christopher, wieloletniej, doświadczonej nauczycielki.
Nie porównuj dzieci i nie mów o innych uczniach. Rodzice przyszli po to, żeby rozmawiać o swoim dziecku. Pamiętaj, że jesteś w pracy, cały czas zachowuj się profesjonalnie.
Trzymaj się tematu. Przygotuj się do rozmowy. Dzięki temu nie zapomnisz o czymś ważnym.
Pilnuj czasu! Rozmowa nie powinna trwać dłużej niż piętnaście minut.
Z rodzicami, którzy nie mogą przyjść do szkoły, porozmawiaj przez telefon. Nie obrażaj się na nich tylko dlatego, że w dniu, kiedy ty masz dla nich czas oni go nie mają.
Przed wejściem do klasy rozłóż prace uczniów. Rodzice, którzy będą musieli chwilę zaczekać, będą mieli zajęcie.
Na powitanie zawsze wyciągnij rękę, uśmiechnij się, nawiąż kontakt wzrokowy.
Nie mów o sobie.
Niektórzy rodzice przyjdą z małymi dziećmi. Przygotuj dla nich kartki, kredki.
Nie poruszaj zbyt wielu tematów podczas jednego spotkania, by rodzice nie zapomnieli, co jest najważniejsze.
Nie mów tylko o złych rzeczach. Zacznij od czegoś miłego i zaskocz też sympatycznym akcentem. Warto pamiętać o zasadzie, że należy powiedzieć o dwóch miłych rzeczach, zanim powie się o jednej przykrej.
Porozmawiaj z rodzicami przez telefon, jeśli problem jest mniejszej wagi.
Nie daj się przyprzeć do muru. Nie chcesz przecież powiedzieć czegoś, czego później musiałbyś żałować. Jeśli rodzice pytają o coś, czego nie wiesz, przyznaj się do tego, obiecaj, że się dowiesz i porozmawiacie o tym później.
Nie pouczaj rodziców. Im nie mniej niż tobie zależy na tym, żeby dziecko dobrze się uczyło. Jesteście sojusznikami!
Podczas spotkania z rodzicami należy:
Powitać ich.
Powiedzieć, jaki jest cel spotkania i przekazać informacje.
Podsumować spotkanie.
Zapisać, co zostało ustalone.
Zakończyć pozytywnym akcentem.
Według A. Faber i E. Mazlish, by spotkanie rodziców z nauczycielem było idealne nauczyciel powinien:
Zaczynać od tego, co dobre.
Wskazywać co dziecko powinno zrobić (np. nadrobić zaległy materiał).
Przekazać informacje mające związek ze sprawą.
Opisać, co dzieje się w szkole.
Ustalić wspólny plan działania.
Zakończyć spotkanie jakimś pozytywnym stwierdzeniem, które można powtórzyć dziecku.
Postępować po spotkaniu zgodnie z planem.
Analizując spojrzenia różnych autorów na temat udanych spotkań indywidualnych rodziców z nauczycielem można dojść do wniosku, że zarówno rodzice, jak i nauczyciele potrzebują wzajemnej akceptacji, informacji i zrozumienia. Obie strony wymagają, aby ich starania zostały docenione, potrzebują wzajemnego szacunku, a co najważniejsze muszą ze sobą współpracować i wspierać się wzajemnie, szukać w sobie tego, co najlepsze, by móc to zaofiarować dzieciom.
Bibliografia:
Cindy J. Christopher. “Nauczyciel - rodzic. Skuteczne porozumiewanie się”.
Mieczysław Łobocki. „Współdziałanie nauczycieli i rodziców w procesie wychowania”.
Adele Faber, Elaine Mazlish. “Jak mówić, żeby dzieci się uczyły w domu i w szkole”.
2