Rehabilitacja w angiochirurgii
Leczenie operacyjne chorób układu tętniczego - służą do tego metody operacyjne: udrożnienie tętnic, wytworzenie pomostów, odnerwieni współczulne. Najstarsza metodą jest udrożnienie tętnic - najczęściej dotyczy kończyn, usuwa się złogi miażdżycowo - zakrzepowe przez nacięcia tętnic. Tętnice zszywa się szwem naczyniowym, a w przypadku zwężenia w miejscu nacięcia wszywa się łatę żylną lub z tworzywa sztucznego. Obecnie najczęstszą metodą jest protezowanie - zastępuje niedrożne tętnice lub omija miejsca niedrożności, można wykorzystać jako materiał zastępczy żyły własne pacjenta tj. żyła odpiszczelowa czy udowa powierzchowna. Zabiegi wykonywane są na dużych naczyniach: aorcie, tętnicach biodrowych, udowych i podkolanowych, rzadko na tętnicach podudzia. W obrębie kkg: tętnicy podobojczykowej, ramiennej i przedramienia. Inne tętnice to szyjne, kręgowe, krezkowe, nerkowe, wątrobowe. W daleko zaawansowanych zmianach zabiegiem operacyjnym jest amputacja.
Leczenie operacyjne chorób układu żylnego - są to operacje żylaków kkd polegające na usunięciu głównego pnia żyły odpiszczelowej za pomocą metalowej sondy zakończonej kulką o różnej wielkości. Zabieg polega na odsłonięciu żyły w okolicy pachwiny, nad kostką przyśrodkową, podwiązaniu jej i odcięciu w części bliższej. Do jej światła od strony dalszej zakłada się metalową sondę z kulką, jest to tzw. sliping. Inne zabiegi jak kriostriping, operacje plastyczne zastawek żylnych wykonywane są bardzo rzadko. Nieodłącznym elementem leczenia jest kompresjoterapia czyli pończochy lub rajstopy o określonej sile ucisku i stosowanie leków flebotropowych.
W rechabilitacji w angiochirurgii wyróżnia się 2 podstawowe okresy:
przedoperacyjny
pooperacyjny wczesny i późny
Składowe kompleksowej rehabilitacji:
a). ocena stanu klinicznego chorego
b). optymalizacja leczenia farmakologicznego
c). rehabilitacja medyczna
d). rehabilitacja psychospołeczna
e). diagnostyka i zwalczanie czynników ryzyka
f). modyfikacja stylu życia
g). edukacja pacjentów i ich rodzin
h). monitorowanie efektów
Rehabilitacja po operacyjnym leczeniu chorób tętnic
rehabilitacja przedoperacyjna
celem jej jest:
zmniejszenie ryzyka powikłań zatorowo - zakrzepowych
zmniejszenie powikłań ze strony ukł. oddechowego
nauka ćwiczeń
poprawa ukrwienia kończyn
poprawa siły mm kkd i sprawności
w przypadku amputacji zwiększenie siły i sprawności kkg i kkd oraz nauka chodu o kulach
ćwiczenia stosowane:
przeciwzakrzepowe
oddechowe
efektywnego kaszlu
nasilonego wydechu i oporowanego wydechu
relaksacyjne
pozycje wskazane i przeciwwskazane po operacji
rehabilitacja w okresie pooperacyjnym
celem rehabilitacji jest:
zapobieganie powikłaniom zakrzepowo - zatorowym, oddechowym i innym
utrzymanie i poprawa wydolności ogólnej, wieńcowej, ukrwienia obwodowego
poprawa sprawności fizycznej warunkującą pionizację i ekonomikę chodu
hartowanie kikuta i przygotowanie do zaprotegowania
korekta postawy ciała i chodu
psychoedukacja pacjenta i jego rodziny
rehabilitacja w okresie szpitalnym
zalecone są ćwiczenia:
przeciwzakrzepowe
oddechowe wszystkimi torami oddechowymi
efektywnego kaszlu
nasilonego wydechu i oporowanego wydechu
relaksacyjne
ogólnousprawniające
korekcyjne
pionizacja, nauka obciążania kończyny, kikuta, nauka chodu 4-7 doba
pozycje złożeniowe kończyn
rehabilitacja pooperacyjna późna - jest to dalsza współpraca pacjenta z zespołem leczącym. Celem poprawy ukrwienia kończyny chorej oraz ubytków czynnościowych i masy mm. Zalecany jest trening fizyczny w prewencji wtórnej by poprawić kształtowanie się prawidłowych nawyków chodzenia i dbałość o kończynę, czy usuwanie czynników ryzyka oraz poprawę jakości życia.
Rehabilitacja po operacyjnym leczeniu chorób żył
Rehabilitacja powinna być stosowana przed leczeniem operacyjnym, w trakcie oraz po zakończeniu! Obejmuje ona ćwiczenia fizyczne i kompresoterapię.
W leczeniu żył stosujemy ćwiczenia:
czynne kkd
izometryczne mm kkd i obręczy miednicznej
oddechowe
Duże znaczenie ma wczesne uruchamianie i spacery mobilizujące pompę mm.
Kompresoterapia jest to stosowanie różnego rodzaju bandażowania oraz rajstop, pończoch i podkolanówek.
Po operacyjnym leczeniu żylaków chory powinien jak najszybciej chodzić! Jeżeli nie jest to możliwe co 2 godziny wykonywać ćwiczenia czynne kkd. Wskazane są także wyższe ułożenia kończyn dolnych. W późniejszym okresie chorzy powinni uprawiać sporty aktywizujące pompę mm, tj. narciarstwo biegowe, rekreacyjna jazda na rowerze i pływanie.
Opracowała Kinga Czech
Studia niestacjonarne fizjoterapia gr. A