FARMAKOLOGIA
Wykład 7
NADCIŚNIENIE
Patomechanizm nadciśnienia:
wrost tętniczego oporu obwodowego
przewaga procesów kurczliwych
osłabienie procesów rozkurczających
wzrost wrażliwości (alfa 1)-receptorów adrenergicznych
Na wielkość ciśnienia wpływają 3 czynniki:
opór - leki rozszerzające nacynia
pojemność minutowa serca - antagoniści kanałów wapniowych i leki beta adrenolityczne
objętość płynów krążących - leki moczopędne
Nadciśnienie: powyżej 140/90 mmHg
Prawidłowe: 120/80 mmHg
Podwyższone ciśnienie mniejszamy lekami o 20/10
Korzystne w tym wypadku obniżenie ciśnienia do 115/75
Wskazania:
zmiana stylu życia
spadek masy ciała, umiarkowany wysiłek
zmniejszenie spozywania soli
Uszkodzenie narządów przez nadciśnienie:
serce: przerost LK i choroba niedokrwienna (dusznica)
mózg: udar, demencja naczyniowa
nerki: przewlekła niewydolność nerek (mocznica)
naczynia krwionośne: tętniaki
oczy: retinopatia, ślepota
Leczenie:
różnica w cenie leków:
TAŃSZE
diuretyki tiazydowe = leki moczopędne = betablokery
DROŻSZE
blokery kanałów wapniowych
blokery dla receptora anigotensyny II
inhibitory konwertazy angiotensyny (hamulce przejścia A1 w A2)
GŁÓWNE KIERUNKI DZIAŁANIA LEKÓW PRZECIWNADCIŚNIENIOWYCH
Objętość płynów krążących zmniejszają leki moczopędne → odwodnienie pacjenta
Pojemność minutową serca obniżamy lekami beta-adrenolitycznymi
Na pojemność minutową serca działają też antagoniści kanału wapniowego. Skurcz mięśni gładkich naczyń, tętniczych zaley od napływu Ca. Jak jest duży napływ to duży skurcz. Hamowanie → rozkurcz → zmniejszanie pojemności minutowej
Opór obwodowy naczyniowy - zmniejszamy lekami rozszerzającymi naczynia krwionośne na zasadzie różnych mechanizmów, m.in.: antagoniści kanału wapniowego, inhibitory enzymów
GRUPY LEKÓW STOSOWANE W NADCIŚNIENIU
1. Leki działające ośrodkowo:
Alfa-metylodopa = aldomet
prazosyna
klonidyna
Działanie:
wpływ na ośrodkowy pień mózgu
regulacja napięcia naczyń tętniczych serca
zmniejszenie aktywności nerwów współczulnych
wzrost aktywności nerwu błędnego
2. Leki beta-adrenolityczne:
hamujące receptory beta
Propranolol
Oksprenolol
Metoprolol
Atenonol
3. Diuretyki (moczopędne) tiazydowe
Hydrochlorotiazyd
4. Leki rozszerzające naczynia
inhibitory (hamulce) enzymu konwertującego
Angiotensyne I → Angiotensyne II
Kaptopryl
Enalapryl
Lizynopryl
Ramipryl
Antagoniści angiotensyny → losartan
5. Leki blokujące kanały wapniowe → rozszerzenie tętniczego
Nifedypina
Amlodypina
Nikardypina
Działanie:
spada napięcie mięśni gładkich → uzależnione od stężenia Ca, więc leki blokujące wnikanie Ca do komórki prowadzą do rozluźnienia mięśni gładkich i spadku ciśnienia
6. Blokada receptorów (alfa 1)-adrenergicznych
Prazosyna
Minoksydil
Terazosyna
Doksazosyna
7. Leki ganglioplegiczne → działają na zwoje układu współczulnego
8. Leki wpływające na pozazwojowe neurony adrenergiczne
Rezerpina
Guanetydyna
Betanidyna
Działanie:
powodują rozszerzenie naczyń
zmniejszają objętość wyrzutową
zmniejszają pojemność minutową serca
zwalniają rytm serca
obniżają ciśnienie
OBJAWY UBOCZNE STOSOWANIA POWYŻSZYCH LEKÓW
Leki blokujące receptory beta: tachykardia, skurcz oskrzeli, pogorszenie istniejącej niewydolności krążenia, oszołomienie, męczliwość, koszmary
Leki blokująće receptory alfa 1: zapaść ortostatyczna (stosować od najmniejszej dawki), zawroty/bóle głowy, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, tachykardia
Leki rozszerzające tętniczki: tachykardia, wywołanie dławicy piersiowej, bóle/zawroty głowy
Antagoniści Ca: powodują również odruchową tachykardię, zawroty głowy, zaparcia
Antagoniści inhibitorów konwertazy: powodują HIPOTONIĘ = spadek ciśnienia (rozpoczynać od najmniejszej dawki)
LEKI STOSOWANE W CHOROBACH OBWODOWYCH NACZYŃ KRWIONOŚNYCH
*Leczenie farmakologiczne: niedokrwienia naczyń - trudne i niepewne
Warunek postępu:
zaprzestanie palenia tytoniu
zwalczanie czynników ryzyka miażdżycy (otyłość, stres, nadciśnienie)
aktywność ruchowa
*Leki rozszerzające naczynia: powodują wątpliwą poprawę przy zapaleniu zakrzepowo - zarostowym nacyń krwionośnych (choroba Buergera), natomiast przy skurczu naczyń obwodowych (choroba Raynauda) te leki przynoszą dużą poprawę. Należy stosować leki blokujące kanały wapniowe, np. NIFEDYPINA oraz antagoniści receptorów alfa 1, PRAZOSYNA
*Leki → obniżają ciśnienie tętnicze, pogarszają przepływ a zwiększają przepływ w tkankach zdrowych (zjawisko podkradania)
Wyróżniamy 3 grupy:
1. Poprzez rceptory adrenergiczne
blokujące receptory alfa
pobudzające beta w układzie naczyniowym
2. Leki o różnych działaniach błonowych
blokujące kanały wapniowe
działające na kanały potasowe
3. Leki mające bezpośredni wpływ na procesy komórkowe
ad 1
TOLAZOLINA (PRIDAZOL) - rozszerza obwodowe naczynia krwionośne, poraża zakończenia alfa, silnie rozszerza małe tętnice, żyły
ALKALOIDY SPORYSZU (ERGOKRYPTYNA, ERGOKRYSTYNA) - powodują wzrost przepływu krwi
Pochodne metyloksantyn → PENTOKSYFILINA - teofiliny, kofeiny → zwięksają przepływ krwi, zapobiegają tworzeniu zakrzepów bo hamują lepkość płytek krwi
Pochodne kwasu nikotynowego → PROVASAN, KW. NIKOTYNOWY - przeciwmiażdżycowo, obniżają ciśnienie
NICERGOLINA (ADAVIN) - leki w chorobach naczyń mózgowych (miażdżyca, udary = zaburzenia ukrwienia)
ad 2
CINNARIZYNA = antagonista kanałów wapniowych - rozszerza naczynia mózgowe, obwodowe, działa przeciwhistaminowo
LEKI W CHOROBACH KOŃCZYN DOLNYCH → naczynia żylne, żylaki goleni kończyn dolnych, leki roślinne: wyciągi z kasztanowca, rutyna, rutozyd, alkaloidy sporyszu, związki owoców cytrusowych.
FITOVEN (wyciąg z kasztanowca)
VENESCIN (rutozyd + wyciąg z kasztanowca)
VENACORN - zmniejsza przepuszczalność naczyń (zawiera rutynę)
GLIVENOL - zaburzenia krążenia żylnego kończyn, owrzodzenia goleni, stany zapalne, przeciwzakrzepowe
LEKI W ŻYLAKACH ODBYTU (HEMOROIDY)
Hemorektal
Hemorol
Venescin
Detralex
Aesculan (wyciąg z rumianku)
Działanie:
przeciwzapalne
ściągające
antyseptyczne