 | Pobierz cały dokument 2.osoby.zdolnosc.prawo.rzymskie.skrypty.prawo.i.doc Rozmiar 33 KB |
OSOBY
Status civitatis
Zasada personalności prawa- tylko obywatele mieli prawa i ochronę wynikającą z ius civile. Początkowo nadania obywatelstwa w drodze uchwał zgromadzeń ludowych całym społecznościom, b. rzadko osobom fizycznym. Obok obywateli;
- Latini veteres - mieszkańcy Lacium: otrzymywali obywatelstwo przez osiedlenie się w Rzymie, mieli ius conubii i ius commercii, podlegali prawu latyńskiemu
- Latini coloniari-mieszkańcy kolonii na prawie latyńskim, mieli tylko ius conubii
Peregrini - podlegali prawu swojej społeczności i ius gentium, mogli mieć nadane w drodze przywileju ius conubii i ius commercii
Wrogowie wojenni pozbawieni praw.
około 90 r. p.n.e. na mocy Lex Iulia et Plautia Papiria nadano obywatelstwo wszystkim mieszkańcom Italii w zamian za złożenie broni
212 r. n.e. Constitutio Antoniniana - edykt cesarza Karakalli nadający obywatelstwo wszystkim mieszkańcom imperium
Status famialiae
Głową rodziny był pater familias. Mógł mieć on pod swoją władzą zarówno niewolników (domenica potestas), jak i dzieci (patria potestas) i żonę (manus). Osoby wolne będące pod władzą określane jako alieni iuris w odróżnieniu od osób sui iuris, które nie podlegały niczyjemu zwierzchnictwu.
Pokrewieństwo oparte na więzi podległości władzy wspólnego pater familias to pokrewieństwo agnacyjne, mogło powstać naturalnie lub sztucznie (adopcja, przysposobienie). Kobiety nie mogły stać na czele rodziny, nie przekazywała się też poprzez nie więź agnacyjna.
Wyjście z rodziny agnacyjnej mogło nastąpić w sposób naturalny (śmierć) lub poprzez emancipatio.
Stopniowo pokrewieństwo agnacyjne ustępuje w prawie pokrewieństwu kognacyjnemu opartemu na rzeczywistym pokrewieństwie krwi.
ZDOLNOŚĆ PRAWNA
Była to możność bycia podmiotem praw i obowiązków. W prawie prywatnym zależała od
status libertatis
status civitatis
status familiae
Pełną zdolność prawną miał wolny, obywatel, sui iuris, ograniczoną zdolność prawna mogły mieć osoby alieni iuris w ramach przyznanego im przez pater familias peculium.
Zdolność prawną miał też nasciturus od momentu poczęcia, ale:
warunkowo „o ile urodzi się żywy”, jeżeli urodził się martwy zakładano, ze nigdy tej zdolności nie miał
tylko w zakresie korzyści (nasciturus pro iam nato habetur quotiens de commodiis eius agitur)
Utrata zdolności prawnej
śmierć
capitis deminutio (uszczuplenie praw):
maxima - utrata wolności i obywatelstwa (wyrok w procesie karnym, popadnięcie w niewole)
media - utrata obywatelstwa (deportacja na wyspę)
minima - zmiana status familiae (adoptio, conventio in manu)
 | Pobierz cały dokument 2.osoby.zdolnosc.prawo.rzymskie.skrypty.prawo.i.doc rozmiar 33 KB |