n
naftalen - najprostszy węglowodór aromatyczny; substancja krystaliczna (cienkie, lekkie blaszki) o charakterystycznym przenikliwym zapachu; sublimuje; jej techniczny produkt nosi nazwę naftaliny, która znajduje zastosowanie w zwalczaniu →[Author ID1: at Sun Dec 5 12:10:00 2010
]wszolinki pszczelej, inwazji [Author ID1: at Sun Dec 5 12:10:00 2010
]→[Author ID1: at Sun Dec 5 12:11:00 2010
]trójpazurkowców, [Author ID1: at Sun Dec 5 12:10:00 2010
]odstraszaniu →[Author ID1: at Sun Dec 5 12:11:00 2010
]mrówek i →[Author ID1: at Sun Dec 5 12:11:00 2010
]barciaków oraz jako [Author ID1: at Sun Dec 5 12:07:00 2010
]środek przeciw Warronie ?[Author ID1: at Sun Dec 5 12:07:00 2010
]; umieszczana zazwyczaj na noc w ulu przez kolejne trzy noce, w ilości 10-15 g, owinięta w gazę, powoduje obezwładnianie i osypanie wszolinki, którą każdego ranka należy usuwać (wkładka papierowa) i niszczyć; zastosowanie przeciw warrozie: w dawce 0,5 g na uliczkę podaje się przez wylot co 5 dni lub w dawce 4-6 g na wierzch ramek na 3 dni; zabieg powtórzyć po tygodniu; w odstraszaniu barciaków: około 12 g na 10 plastrów w zapasach suszu; wpływa niekorzystnie na czerwienie matek
naftalina [Author ID1: at Sun Dec 5 12:09:00 2010 ]→naftalen[Author ID1: at Sun Dec 5 12:10:00 2010 ]
nanogram (skrót ng) - w systemie metrycznym miar jednostka wtórna względem jednostki głównej masy, równa jednej miliardowej części grama (1 ng = 0,000 000 001 g)
nanometr (skrót nm) - w systemie metrycznym jednostka wtórna względem jednostki głównej miary długości, równa jednej miliardowej części metra (1 nm = 0,000 000 001 m)
naparstnica Digitalis - rodzaj z rodziny trędownikowatych Scrophulariaceae, rośliny zielne, przeważnie wieloletnie, zawierające glikozydy; liście pojedyncze, osadzone skrętolegle; kwiaty duże, zebrane w szczytowe grona lub kłos; kielich 5-dzielny; korona dzwonkowata, 2-wargowa; pręciki 4 w tym 2 dłuższe; owoc - torebka jajowata; w Polsce występują w stanie dzikim 3 gatunki i jeden uprawiany w celach leczniczych, [Author ID1: at Sun Dec 5 12:21:00 2010 ]→ [Author ID1: at Wed Feb 29 18:36:00 2012 ]pyłek trujący dla pszczół[Author ID1: at Sun Dec 5 12:21:00 2010 ]
nektar trujący dla pszczół - nektar roślin niektórych gatunków zawierający związki chemiczne (alkaloidy, glukozydy, saponiny) szkodliwie działające na organizm pszczoły miodnej, spożywany może wywoływać zatrucia (→ zatrucia nektarem); do takich gatunków roślin są zaliczane: różanecznik żółty Rhododendron flavum, różanecznik wschodniokarpacki Rhododendron Kotschyi, bagno zwyczajne Ledum palustre, ciemiężyca biała Veratrum album, wilczomlecz Euphorbia, ostróżka polna Consolida regalis, psianka czarna Solanum nigrum, wawrzynek pontyjski Daphnae pontica, kasztanowiec zwyczajny Aesculus hippocastanum, starzec strzałkowy Senetio saggitattus, modrzewica zwyczajna Andromeda polifolia, tytoń szlachetny Nicotiana tabacum, lipa srebrzysta Tilia tomentosa, lipa szerokolistna Tilia platyphylios, tojad Aconitum, tulipan Tulipa, wawrzyn szlachetny Laurus nobilis
neomycyna - antybiotyk, cechuje się szerokim zasięgiem działania przeciwbakteryjnego (bakterie gram dodatnie i gram ujemne), szczególnie skuteczny w stosunku do bakterii z rodziny Enterobacteriaceae; niektóre szczepy Bacillus [Author ID1: at Tue Dec 7 11:07:00 2010
]/a/vae[Author ID1: at Tue Dec 7 11:07:00 2010
] i Streptococcus pluton[Author ID1: at Tue Dec 7 11:07:00 2010
] są oporne na jego działanie; niektórzy stosują go w kombinacji z → chlorotetracykliną działanie jego polega na hamowaniu syntezy białka w komórce drobnoustrojów; jest trudno wchłaniany z przewodu pokarmowego, znajduje zastosowanie w leczeniu chorób zakaźnych przebiegających z objawami jelitowymi (nie stosuje się w [Author ID1: at Tue Dec 7 12:39:00 2010
]UE)[Author ID1: at Tue Dec 7 12:39:00 2010
]
Nephridiophaga apis - grzyb[Author ID1: at Tue Dec 7 12:50:00 2010
]pierwotniak[Author ID1: at Tue Dec 7 12:50:00 2010
] z rzędu[Author ID1: at Thu Dec 9 13:34:00 2010
]klasy [Author ID1: at Thu Dec 9 13:34:00 2010
]M[Author ID1: at Tue Dec 7 12:50:00 2010
]a[Author ID1: at Tue Dec 7 12:51:00 2010
]crosporidia [Author ID1: at Thu Dec 9 13:34:00 2010
](podklasa[Author ID1: at Thu Dec 9 13:34:00 2010
] Haplosporidia [Author ID1: at Thu Dec 9 13:34:00 2010
]a)[Author ID1: at Thu Dec 9 13:34:00 2010
] patogenny dla owadów, wywołuje u pszczoły → haplosporidozę; przebieg jego rozwoju mało zbadany, końcowym stadium jest spora owalna, o wymiarach 1 -3x3-6 μm, spłaszczona na jednym końcu; za jej pośrednictwem zarażają się pszczoły
nicienie Nematoda - gromada z typu obleńców Nemathelminthes; ciało obłe, wydłużone, często nitkowate, w przekroju poprzecznym prawie koliste, składa się z wora skórno-mięśniowego otaczającego jamę ciała wypełnioną płynem i narządami wewnętrznymi; przewód pokarmowy w zasadzie ma postać rurki, układów krążenia i oddychania brakuje; w większości są rozdzielnopłciowe; z jaja wykluwa się larwa, która liniejąc parokrotnie przechodzi w osobnika dojrzałego; u wielu gatunków występuje zjawisko anabiozy; liczne gatunki są pasożytami roślinnymi i zwierzęcymi, z rodzaju → struniec Mermis także pszczoły miodnej
nimfa nympha - stadium larwalne niektórych owadów odznaczające się obecnością zawiązków skrzydeł lub typ larwy z wyglądu podobny do postaci dorosłej; w rozwoju poszczególnych gatunków owadów może występować różna liczba stadiów nimfalnych; u owadów z przeobrażeniem zupełnym Holometabola tylko jedno stadium jest tak określane, a u owadów z niezupełnym przeobrażeniem - zazwyczaj dwa (protonimfa i deutonimfa), natomiast u pluskwiaków Hemiptera zwykle ostatnie stadium nimfalne; u roztoczy Acarina występuje ich 1-3 → protonimfa, → deutonimfa i → tritonimfa; tę nazwę nadaje się też ostatniemu stadium larwalnemu wszystkich owadów z przeobrażeniem niezupełnym Hemimetabola lub poczwarkom Holometabola
nitkowce (drucieńce) Gordiacea - gromada z typu obleńców Nemathelminthes, ciało długie, nitkowate; z reguły są pasożytami przewodu pokarmowego różnych zwierząt i przechodzą swój rozwój za pośrednictwem żywicieli pośrednich, część życia spędzają zaś w otwartych wodach, źródliskach, kałużach, płytkich zbiornikach wodnych; pszczołom zagrażają tylko sporadycznie; opisano pasożytujące na pszczole larwy pasożytów z rodzaju Gordius (rodzina Gordiaceae), ciało ich jest długie (7,5 mm), poskręcane i sztywne; zarażenie następuje doustnie jajami lub cystami pasożyta za pośrednictwem wody i najprawdopodobniej nektaru
niżbik Dasypogon teutonus - gatunek muchówki z rodzaju → łowikowatych, pospolity u nas na łąkach, drapieżny; długość ciała 17-20 mm, odwłok stosunkowo długi i smukły, o złotawym połysku po bokach; przyczajony poluje na owady, chwyta je w locie za pomocą długich nóg, zabija kłującym aparatem gębowym i jadem, który zawiera ślina, wysysa; najczęściej jego ofiarami jest pszczoła miodna; zwany jest także łowikiem niemieckim lub żbiczkiem pozłacanym
Nosema - wysoko wyspecjalizowane jednokomórkowe grzyby zwane mikrosporydiami ([Author ID1: at Wed Feb 29 18:42:00 2012
]gromada[Author ID1: at Wed Feb 29 18:51:00 2012
] [Author ID1: at Wed Feb 29 18:44:00 2012
]Microsporea[Author ID1: at Wed Feb 29 18:42:00 2012
], rodzina Nosematidae[Author ID1: at Wed Feb 29 18:48:00 2012
])[Author ID1: at Wed Feb 29 18:53:00 2012
]rodzaj z rodziny [Author ID1: at Wed Feb 29 18:53:00 2012
]Nosematidae [Author ID1: at Wed Feb 29 18:53:00 2012
](typ [Author ID1: at Wed Feb 29 18:53:00 2012
] [Author ID1: at Thu Dec 9 13:36:00 2010
]Microspora [Author ID1: at Wed Feb 29 18:53:00 2012
]z podkrólestwa [Author ID1: at Wed Feb 29 18:53:00 2012
]Protozoa)[Author ID1: at Wed Feb 29 18:53:00 2012
], obejmujące[Author ID1: at Wed Feb 29 18:54:00 2012
]y[Author ID1: at Wed Feb 29 18:54:00 2012
] gatunki pasożytów wewnątrzkomórkowych; charakteryzują się one wytwarzaniem owalnych spo[Author ID1: at Wed Feb 29 18:47:00 2012
]ó[Author ID1: at Wed Feb 29 18:47:00 2012
]r, okrytych mocną otoczką chitynową wypełnionych wewnątrz sporoplazmą z jednym lub kilku jądrami i spiralnie poskręcaną drożną wicią biegunową przez którą przeciska się sporoplazmą po wbiciu się wici do komórki żywiciela; w komórce następuje rozwój pasożyta, kończący się wytwarzaniem spór; do tego rodzaju należą gatunki; →[Author ID1: at Wed Feb 29 16:15:00 2012
]N. apis i →[Author ID1: at Wed Feb 29 16:15:00 2012
]N. ceranae, wywołujące u → pszczoły miodnej → chorobę sporowcową oraz N. bombycis żerujący w larwach jedwabników; niektóre gatunki spełniają pożyteczną rolę pod względem gospodarczym i ekologicznym, np. N. aparii pasożyt szkodnika sadów niestrzębca głogowca Aporia crateagi i N. carpocapsae - pasożyta motyla owocówki jabłkóweczki Cydia pomonella[Author ID1: at Wed Feb 29 16:15:00 2012
]
Nosema apis - [Author ID1: at Wed Feb 29 16:15:00 2012 ]gatunek pasożyta z rodzaju [Author ID1: at Wed Feb 29 16:15:00 2012 ]Nosema[Author ID1: at Wed Feb 29 16:15:00 2012 ], który namnażajac się[Author ID1: at Wed Feb 29 16:34:00 2012 ] w komórkach jelita środkowego[Author ID1: at Wed Feb 29 16:29:00 2012 ] → [Author ID1: at Wed Feb 29 16:31:00 2012 ]pszcz[Author ID1: at Wed Feb 29 16:29:00 2012 ]oły miodnej[Author ID1: at Wed Feb 29 16:30:00 2012 ], powoduje ich zwyrodnienie i martwicę[Author ID1: at Wed Feb 29 16:32:00 2012 ];[Author ID1: at Wed Feb 29 17:11:00 2012 ] [Author ID1: at Wed Feb 29 17:01:00 2012 ]cykl rozwojowy trwa około 5 dni[Author ID1: at Wed Feb 29 16:32:00 2012 ]; [Author ID1: at Wed Feb 29 16:40:00 2012 ]postacią zak[Author ID1: at Wed Feb 29 16:58:00 2012 ]a[Author ID1: at Wed Feb 29 16:59:00 2012 ]źną są [Author ID1: at Wed Feb 29 16:58:00 2012 ]→ spory[Author ID1: at Wed Feb 29 16:58:00 2012 ] oraz[Author ID1: at Wed Feb 29 16:59:00 2012 ] →merozoity[Author ID1: at Wed Feb 29 16:59:00 2012 ]; przy silnej inwazji skraca życie robotnicy o połowę[Author ID1: at Wed Feb 29 17:48:00 2012 ];[Author ID1: at Thu Mar 8 12:45:00 2012 ] [Author ID1: at Thu Mar 8 12:45:00 2012 ]w treści przewodu pokarmowego występuje pod postacią owalnych spór o wymiarach 2-4x4-6 [Author ID1: at Thu Mar 8 12:45:00 2012 ]μm[Author ID1: at Thu Mar 8 12:45:00 2012 ], okrywających mocną chitynową otoczką sporoplazmę z 5 jądrami i poskręcaną drożną wić długości 230-400 [Author ID1: at Thu Mar 8 12:45:00 2012 ]μm[Author ID1: at Thu Mar 8 12:45:00 2012 ]; z przedostaniem się spór do jelita środkowego pszczoły zaczyna się cykl rozwojowy pasożyta: wić wnika do komórki nabłonka i wprowadza do niej sporoplazmę; rozwój kończy się wytworzeniem spór, spory są bardzo odporne na działanie czynników środowiska[Author ID1: at Thu Mar 8 12:45:00 2012 ]
Nosema --> ceranae[Author:UN] - gatunek [Author ID1: at Wed Feb 29 16:13:00 2012 ]pasożyta [Author ID1: at Wed Feb 29 16:14:00 2012 ]z rodzaju Nosema[Author ID1: at Wed Feb 29 16:13:00 2012 ], [Author ID1: at Wed Feb 29 16:38:00 2012 ]którego pierwotnym [Author ID1: at Wed Feb 29 17:24:00 2012 ]gospodarzem [Author ID1: at Wed Feb 29 17:24:00 2012 ]jest[Author ID1: at Wed Feb 29 17:38:00 2012 ] pszczoła [Author ID1: at Wed Feb 29 17:24:00 2012 ]wschodnia[Author ID1: at Wed Feb 29 17:25:00 2012 ]; w [Author ID1: at Wed Feb 29 17:24:00 2012 ]2004 roku po raz pierwszy został stwierdzony w pszczole miodnej na Tajwanie, a w [Author ID1: at Wed Feb 29 17:25:00 2012 ]2005 roku w Europie; obecn[Author ID1: at Wed Feb 29 17:26:00 2012 ]ie [Author ID1: at Wed Feb 29 17:34:00 2012 ]częściej stwierdzany w Polsce[Author ID1: at Wed Feb 29 17:43:00 2012 ] niż[Author ID1: at Wed Feb 29 17:35:00 2012 ] → N. apis; [Author ID1: at Wed Feb 29 17:35:00 2012 ]cykl rozwojowy trwa około [Author ID1: at Wed Feb 29 17:36:00 2012 ]3[Author ID1: at Wed Feb 29 17:39:00 2012 ] dni[Author ID1: at Wed Feb 29 17:36:00 2012 ] [Author ID1: at Wed Feb 29 17:26:00 2012 ]i odbywa [Author ID1: at Wed Feb 29 17:39:00 2012 ]się w komórkach jelita środkowego[Author ID1: at Wed Feb 29 17:37:00 2012 ] → [Author ID1: at Wed Feb 29 17:37:00 2012 ]pszczoły miodnej[Author ID1: at Wed Feb 29 17:37:00 2012 ], [Author ID1: at Wed Feb 29 17:37:00 2012 ]co [Author ID1: at Wed Feb 29 17:47:00 2012 ]powoduj[Author ID1: at Wed Feb 29 17:37:00 2012 ]e[Author ID1: at Wed Feb 29 17:47:00 2012 ] ich zwyrodnienie i martwicę[Author ID1: at Wed Feb 29 17:37:00 2012 ]; uszkadza też krypty regeneracyjne odpowiedzialne za odnowę zniszczonych komórek nabłonka jelita srodkowego[Author ID1: at Wed Feb 29 17:40:00 2012 ]; [Author ID1: at Wed Feb 29 17:45:00 2012 ]wywołuje [Author ID1: at Wed Feb 29 17:46:00 2012 ]śmierć [Author ID1: at Wed Feb 29 17:45:00 2012 ]robotnicy [Author ID1: at Wed Feb 29 17:46:00 2012 ]po 8 dniach od momentu zarażenia[Author ID1: at Wed Feb 29 17:45:00 2012 ]
Nosemack[Author ID1: at Wed Feb 29 19:22:00 2012 ] - preparat weterynaryjny oparty na związkach rtęci, działający przeciwbakteryjnie oraz pasożytobójczo na → zarodnikowca pszczelego [Author ID1: at Wed Feb 29 19:22:00 2012 ]Nosema apis, [Author ID1: at Wed Feb 29 19:22:00 2012 ]nie niszczy on jednak jego form przetrwalnikowych (spór); [Author ID1: at Wed Feb 29 19:22:00 2012 ]był[Author ID1: at Wed Feb 29 19:23:00 2012 ] stosowany w leczeniu → choroby zarodnikowcowej w dawce 0,25-0,5 g na 1 l syropu i rodzinę; [Author ID1: at Wed Feb 29 19:22:00 2012 ]
Nosemoza (ch. sporowcowa, nosemoza, nozemoza, nosematoza, choroba zarodnikowcowa) nosematosis apium (nosemosis apium) - zaraźliwa choroba pasożytnicza przewodu pokarmowego robotnic, trutni i matek pszczoły miodnej, wywołana przez → sporowca pszczelego [Author ID1: at Wed Feb 29 17:56:00 2012
]z rodzaju Nosema;[Author ID1: at Wed Feb 29 18:03:00 2012
] ([Author ID1: at Wed Feb 29 18:03:00 2012
]Nosema apis, Nosema
-->
ceranae[Author ID1: at Wed Feb 29 18:03:00 2012
][Author:UN]
[Author ID1: at Wed Feb 29 18:03:00 2012
]) [Author ID1: at Wed Feb 29 18:03:00 2012
]bjaw[Author ID1: at Wed Feb 29 17:58:00 2012
]y[Author ID1: at Wed Feb 29 18:00:00 2012
] zale[Author ID1: at Wed Feb 29 17:58:00 2012
]żą[Author ID1: at Wed Feb 29 18:01:00 2012
] od gatunku[Author ID1: at Wed Feb 29 17:58:00 2012
] pasożyta, który ją wywołuje[Author ID1: at Wed Feb 29 18:01:00 2012
]; [Author ID1: at Wed Feb 29 18:06:00 2012
]inwazja [Author ID1: at Wed Feb 29 18:04:00 2012
]N. apis[Author ID1: at Wed Feb 29 18:01:00 2012
] powoduje [Author ID1: at Wed Feb 29 18:01:00 2012
]zaburzenia w trawieniu i wchłanianiu, osłabienie pszczół i niedorozwój gruczołów gardzielowych, woskowych i [Author ID1: at Wed Feb 29 18:04:00 2012
]ci[Author ID1: at Wed Feb 29 18:06:00 2012
]a[Author ID1: at Wed Feb 29 18:09:00 2012
]ła tłuszczowego, [Author ID1: at Wed Feb 29 18:06:00 2012
]przy czym objawy choroby nasilone [Author ID1: at Wed Feb 29 18:10:00 2012
]są[Author ID1: at Wed Feb 29 18:12:00 2012
] wiosną [Author ID1: at Wed Feb 29 18:10:00 2012
]i [Author ID1: at Wed Feb 29 18:12:00 2012
]wystepują tylko w rodzinach silnie porażonych pasożytem[Author ID1: at Wed Feb 29 18:13:00 2012
], często występuje biegunka[Author ID1: at Wed Feb 29 18:16:00 2012
]; inwazja [Author ID1: at Wed Feb 29 18:14:00 2012
]→ [Author ID1: at Wed Feb 29 18:33:00 2012
]N. ceranae[Author ID1: at Wed Feb 29 18:14:00 2012
] powoduje silne zaburzenia w trawieniu i wchłanianiu[Author ID1: at Wed Feb 29 18:14:00 2012
] [Author ID1: at Wed Feb 29 18:15:00 2012
]oraz[Author ID1: at Wed Feb 29 18:16:00 2012
] szybką śmierć zarażonych pszczół w wyniku głodu[Author ID1: at Wed Feb 29 18:15:00 2012
], przebiega w czterech fazach[Author ID1: at Wed Feb 29 18:16:00 2012
] ([Author ID1: at Wed Feb 29 18:17:00 2012
]I [Author ID1: at Wed Feb 29 18:17:00 2012
]faza [Author ID1: at Wed Feb 29 18:18:00 2012
]- bezobjawowa[Author ID1: at Wed Feb 29 18:17:00 2012
],[Author ID1: at Wed Feb 29 18:17:00 2012
] [Author ID1: at Wed Feb 29 18:18:00 2012
]II [Author ID1: at Wed Feb 29 18:17:00 2012
]faza[Author ID1: at Wed Feb 29 18:18:00 2012
]- wyrównywania siły rodziny[Author ID1: at Wed Feb 29 18:17:00 2012
], [Author ID1: at Wed Feb 29 18:17:00 2012
]III [Author ID1: at Wed Feb 29 18:17:00 2012
]faza[Author ID1: at Wed Feb 29 18:18:00 2012
]- fałszywe ozdrowienie[Author ID1: at Wed Feb 29 18:17:00 2012
], [Author ID1: at Wed Feb 29 18:17:00 2012
]IV [Author ID1: at Wed Feb 29 18:18:00 2012
]faza-[Author ID1: at Wed Feb 29 18:18:00 2012
] depopulacja[Author ID1: at Wed Feb 29 18:18:00 2012
])[Author ID1: at Wed Feb 29 18:18:00 2012
] [Author ID1: at Wed Feb 29 18:19:00 2012
]i prowadzi[Author ID1: at Wed Feb 29 18:31:00 2012
] do zaniku rodziny pszczelej[Author ID1: at Wed Feb 29 18:19:00 2012
] w ciągu dwóch lat[Author ID1: at Wed Feb 29 18:32:00 2012
][Author ID1: at Wed Feb 29 18:17:00 2012
]
Nosemack[Author ID1: at Wed Feb 29 19:22:00 2012
] - preparat weterynaryjny oparty na związkach rtęci, działający przeciwbakteryjnie oraz pasożytobójczo na [Author ID1: at Wed Feb 29 19:22:00 2012
]→[Author ID1: at Wed Feb 29 19:22:00 2012
] zarodnikowca pszczelego [Author ID1: at Wed Feb 29 19:22:00 2012
]Nosema apis, [Author ID1: at Wed Feb 29 19:22:00 2012
]nie niszczy on jednak jego form przetrwalnikowych (spór); jest stosowany w leczeniu [Author ID1: at Wed Feb 29 19:22:00 2012
]→[Author ID1: at Wed Feb 29 19:22:00 2012
] choroby zarodnikowcowej w dawce 0,25-0,5 g na 1 l syropu i rodzinę; w wyższym stężeniu może niekiedy szkodzić pszczołom[Author ID1: at Wed Feb 29 19:22:00 2012
]
nystatyna - antybiotyk przeciwgrzybiczny, powodujący zaburzenia w czynności błon komórkowych grzybów; działa wyłącznie miejscowo, gdyż słabo rozpuszcza się w wodzie i praktycznie nie jest wchłaniany z przewodu pokarmowego; stosuje się go w leczeniu grzybicy otorbielakowej i kropidlakowej w dawce 500 tys. j m. (jedna drażetka) na 0,5 l syropu cukrowego, poprzez opryskiwanie pszczół i plastrów syropem leczniczym 4-5-krotnie w odstępach 4 dni; przed dodaniem do syropu antybiotyk rozpuszcza się w niewielkiej ilości alkoholu etylowego (10 ml), uprzednio zeskrobując polewę drażetki (w EU nie wolno leczyć pszczół antybiotykami)
uzupełnić według aktualnego stanu wiedzy
Uzupełnić zgodnie z z obecnym stanem wiedzy