V KK 231/07 - wyrok z dnia 1 lutego 2008 r.
1. Ponowne przesłuchanie pokrzywdzonego dziecka w trybie określonym w art. 185a § 1 in fine k.p.k. nie jest uzależnione od opinii psychologa co do możliwości uzyskania od dziecka określonych informacji oraz wpływu takiego przesłuchania na jego psychikę. Samo zgłoszenie żądania przez oskarżonego lub jego obrońcę, także bez podania powodów takiego wniosku, zobowiązuje sąd do ponownego przesłuchania dziecka, jeżeli tylko spełniony jest warunek określony w tym przepisie.
2. Wniosek oskarżonego, określony w art. 185a § 1 in fine k.p.k., może być skutecznie cofnięty zanim dojdzie do ponownego przesłuchania małoletniego.
3. Biegły psycholog, opiniujący w kwestii rozwoju psychicznego pokrzywdzonego dziecka, jego relacji emocjonalnych, zdolności postrzegania i odtwarzania postrzeżeń, powinien wskazać także na to, co usłyszał od dziecka w trakcie badania i ustosunkować się do tego (art. 185a § 2 k.p.k., art. 185b § 1 k.p.k. i art. 192 § 2 k.p.k.). Odwołanie się przez biegłego, do treści zeznań badanego jest jednak dopuszczalne tylko wtedy, gdy samo to zeznanie nie jest dotknięte uchybieniem, które nie pozwala traktować je jako dowód.
Wyrok SN z dnia 5 października 2010 r., IV KK 61/10 (BPK 5/10)
Normy (określone w art. 185a § 1 i art. 185b § 1 k.p.k.) są o charakterze gwarancyjnym zabezpieczającym nie interesy procesowe oskarżonego (podejrzanego), ale przede wszystkim małoletnich świadków.
Przekroczenie granic swobody ocen i wkroczenie w sferę dowolności tychże ocen nie może być wiązane z warunkami przesłuchania świadka, a jedynie ze sposobem oceny tychże zeznań, dokonanej przez sąd.
Właściwym miejscem do wskazywania powodów oddalenia wniosków dowodowych jest, bez wątpienia, uzasadnienie postanowienia wydawanego na podstawie art. 170 k.p.k. (art. 170 § 3 k.p.k. w zw. z art. 94 § 1 pkt 5 k.p.k.), a nie uzasadnienie wyroku, niezależnie od tego, czy wniosek został przedstawiony sadowi a quo, czy sadowi ad quem.
Na przeszkodzie złożeniu wniosku dowodowego w postępowaniu odwoławczym nie stoi żaden termin prekluzyjny. Wniosku dowodowego nie można więc zignorować na tej tylko podstawie, że zgłoszono go dopiero w postępowaniu przed drugą instancją.
Jeśli strona zgłasza dowód w apelacji, w innym piśmie procesowym złożonym w toku tzw. postępowania międzyinstancyjnego lub nawet dopiero na rozprawie odwoławczej, to sąd drugiej instancji powinien - jeśli nie dostrzega potrzeby jego uwzględnienia - oddalić ten dowód według podobnych zasad co sąd meriti, a więc tylko w wypadkach wskazanych w art. 170 § 1 k.p.k. ewentualnie także w wyniku rozumowania a contrario z art. 193 § 1 i art. 201 k.p.k., gdy chodzi o dowód z opinii biegłych (…). Nie stanowi bowiem przekroczenia granic zarzutu rozpoznanie tego samego uchybienia, które podnosi i kontestuje autor kasacji, tyle tylko, że wskazując mniej adekwatny dla oceny tego uchybienia przepis prawa. Proces karny, nawet w fazie kasacyjnej, nie może bowiem przybierać postaci skrajnego, nieżyciowego wręcz formalizmu.
Prawo składania wniosków dowodowych i towarzyszące mu uprawnienie do poznania stanowiska organu procesowego co do wniosków o takim charakterze, jest jednym z najistotniejszych elementów materialnego prawa do obrony oraz gwarancji kontradyktoryjnej formy rzetelnego procesu.
Przepisy procedury karnej nie przewidują „domniemanej” formy cofnięcia wniosku dowodowego.
Oskarżonemu przypisano usiłowanie dokonania zabójstwa, i to z zamiarem bezpośrednim, w sytuacji, gdy realnie doznane przez pokrzywdzoną naruszenie czynności narządu ciała nie trwało dłużej niż 7 dni (art. 157 § 2 k.k.). Jest to, rzecz jasna, konstrukcja, której nie sposób wykluczyć nie tylko w teorii, ale także i w praktyce. Wymaga ona jednak wyjątkowo starannego wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy, za pomocą wszystkich dostępnych środków dowodowych.
I KZP 21/10 - postanowienie składu 7 sędziów z dnia 24 listopada 2010 r. (Biuletyn SN Nr 12/10)
W art. 185a k.p.k. ustawodawca jednoznacznie określił zarówno zasady ochrony świadka pokrzywdzonego przestępstwami wymienionymi w tym przepisie, który w chwili przesłuchania nie ukończył 15 lat - przed powtórną wiktymizacją, jak i jej granice, uwzględniając przy tym obowiązek dotarcia do prawdy oraz konieczność zapewnienia podstawowych uprawnień do realizowania obrony przez oskarżonego. Temu ostatniemu stworzono możliwość skutecznego domagania się ponownego przesłuchania pokrzywdzonego o jakim mowa w powołanym przepisie - i to bez dodatkowych warunków - o ile nie miał obrońcy w czasie, gdy przeprowadzano pierwsze przesłuchanie takiego pokrzywdzonego.
Wyrok z dnia 16 marca 2011 r., III KK 278/10 (Biuletyn Prawa Karnego nr 9/11)
Wniosek o ponowne przesłuchanie świadka, który złożył już zeznania w trybie art. 185a k.p.k. można (…) oddalić wówczas, gdy nie wyjdą na jaw w trakcie postępowania prowadzonego po takim przesłuchaniu, istotne okoliczności, które wyjaśnić można tylko poprzez ponowne przesłuchanie pokrzywdzonego. Nie można zatem przesłuchiwać ponownie pokrzywdzonego, gdy nie wyjdą na jaw istotne okoliczności, albo gdy wprawdzie okoliczności takie wyjdą na jaw, ale mogą one zostać wyjaśnione za pomocą innych dowodów.
III KK 278/10 - wyrok z dnia 16 marca 2011 r. (Biuletyn SN Nr 8/11)
Wniosek o ponowne przesłuchanie świadka, który złożył już zeznania w trybie art. 185a k.p.k. można oddalić wówczas, gdy nie wyjdą na jaw, w trakcie postępowania prowadzonego po takim przesłuchaniu, istotne okoliczności, które wyjaśnić można tylko poprzez ponowne przesłuchanie pokrzywdzonego.
2
ART. 185a K.P.K.