Zarządzanie ryzykiem 19.02.2010
Red. K. Jajuga “Zarządzanie Ryzykiem” PWN Warszawa 2008
Zaliczenie egzamin pytania testowe być może przykłady liczbowe
Niepewność - nie da się jej oszacować
Biuro informacji gospodarczej (BIG) - instytucja gromadząca dane o nierzetelnych dłużnikach. Informacje do BIG mogą przekazywać przedsiębiorcy, którzy mają zawartą z biurem stosowną umowę. Umieszczenie w BIG stanowi dla nierzetelnego dłużnika dolegliwość, gdyż w przypadku np. ubiegania się o kredyt, dostanie decyzję odmowną lub otrzyma kredyt na znacznie gorszych warunkach. Na dzień 31 grudnia 2007 r. działają w Polsce trzy BIG. BIG zobowiązany jest zawrzeć umowę ubezpieczenia OC. Podstawy funkcjonowania regulowane ustawą z dnia 9 kwietnia 2010r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. z 2010 r. Nr 81, poz. 530).
Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej S.A. - pierwsze polskie biuro informacji gospodarczej (jedno z trzech w Polsce) działające od 4 sierpnia 2003. Zostało powołane na podstawie ustawy z dnia 14 lutego 2003 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych (Dz. U. z 2003 r. Nr 50, poz. 424).
Funkcjonuje pod nadzorem Ministerstwa Gospodarki. Do jego zadań należy gromadzenie, przechowywanie i udostępnianie informacji o dłużnikach. Zgodnie z najnowszą ustawą z dnia 9 kwietnia 2010 r. (Dz. U. z 2010 r. Nr 81, poz. 530) mogą je przekazywać i pobierać osoby fizyczne i przedsiębiorcy, którzy podpiszą z KRD umowę. Celem uchwalenia ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i powołania Krajowego Rejestru Długów była chęć ograniczenia szkodliwego dla gospodarki zjawiska zatorów płatniczych.
Od czasu powołania KRD, działalność gospodarczą w tym sektorze podjęły konkurencyjne spółki, działające pod tym samym nadzorem.
Aby dostać się do KRD suma nieuregulowanych zaległości musi wynieść 500 zł w przypadku przedsiębiorcy lub 200 zł klient indywidualny i musi minąć przynajmniej 60 dni od nieopłacenia wierzytelności i miesiąc od upomnienia wysłanego listem poleconym.
Centrum Prawa Bankowego i Informacji jest firmą o ugruntowanej pozycji w obszarze wymiany informacji, doradztwa prawnego, szkoleń i działalności wydawniczej. Pracujemy dla Państwa od 1992 roku - przez cały ten okres byliśmy zapleczem wspierającym sektor bankowy, sukcesywnie rozwijając nowe sfery działalności.
Główna działalność:
* sporządzanie specjalistycznych ekspertyz i opinii prawnych, w szczególności z zakresu szeroko rozumianego rynku finansowego, a także przygotowywanie projektów stanowisk do nowych aktów prawnych,
* organizacja szkoleń, seminariów i konferencji, przede wszystkim w dziedzinach związanych z działalnością banków i innych instytucji finansowych oraz w zakresie podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej,
* obsługa i rozwijanie Systemów Wymiany Informacji ZBP podnoszących bezpieczeństwo systemu płatniczego,
* prowadzenie wydawnictwa szeregu specjalistycznych pism branżowych,
* prowadzenie ogólnopolskiej sieci Centrów Informacji Gospodarczej.
Misją Biura Informacji Kredytowej jest utrzymanie pozycji lidera rynku wymiany informacji wspierającej bezpieczny obrót gospodarczy.
BIK jest infrastrukturalną firmą sektora bankowego, działającą na rzecz instytucji ponoszących ryzyko finansowe - w szczególności banków - a także ich klientów, poprzez wypełnianie funkcji integratora danych o zobowiązaniach, jak również innych informacji pochodzących z dostępnych zbiorów publicznych i prywatnych.
Wypełniając swą misję Biuro Informacji Kredytowej przykłada szczególną wagę do upowszechniania wiedzy o znaczeniu informacji dla rzetelności obrotu gospodarczego oraz o potrzebie budowania pozytywnej historii kredytowej dla dobra każdego klienta banku. Najbliższymi sojusznikami BIK w naturalny sposób są banki i Związek Banków Polskich, a współpraca rozwijana jest także z innymi podmiotami sektora finansowego, organizacjami konsumenckimi, samorządowymi oraz organami administracji państwowej.
System Analiz i Monitorowania Rynku Obrotu Nieruchomościami (AMRON) to efektywne połączenie bazy danych o nieruchomościach z terenu całego kraju z modułami raportującymi i analitycznymi, co umożliwia efektywne monitorowanie zjawisk zachodzących na rynku nieruchomości. Baza zawiera dane dotyczące charakterystyki nieruchomości, ich lokalizacji oraz informacje dotyczące cen transakcyjnych z aktów notarialnych, wartości z wycen, ofert lub innych wiarygodnych źródeł. Narzędzia statystyczne i analityczne umożliwiają generowanie raportów o nieruchomościach oraz wielopoziomowe analizy rynku, zarówno w skali ogólnopolskiej, jak również lokalnej.
Informacja o audycie informatycznym Systemu AMRON
Baza danych AMRON
Dane gromadzone w bazie w ponad 90% pochodzą z aktów notarialnych kupna-sprzedaży nieruchomości na rynku pierwotnym i wtórnym (w tym również umów przedwstępnych) oraz z operatów szacunkowych. Pozostałe to dane z innych źródeł, takich jak umowa darowizny, przetarg, czy transakcje wymuszone. AMRON gromadzi i przetwarza dane o wszystkich typach nieruchomości:
* nieruchomości gruntowe (grunt leśny, grunt pod zabudowę, grunt rolny)
* nieruchomości mieszkalne (budynek mieszkalny jednorodzinny/ rezydencja, budynek mieszkalny wielorodzinny/kamienica)
* nieruchomości lokalowe (lokal mieszkalny, lokal użytkowy)
* nieruchomości komercyjne (biurowe/ handlowe/ usługowe)
* obiekty użyteczności publicznej (szpitale/ ZOZ, szkoły/ przedszkola, obiekty sportowo - rekreacyjne)
* nieruchomości rolnicze i zaplecza rolniczego - oferujemy pełen przegląd transakcji zawieranych od początku 2004 roku na rynku gruntów rolnych, dzięki bardzo dobrej współpracy z Agencją Nieruchomości Rolnych)
* nieruchomości komunalne (stacje uzdatniania wody, wysypiska śmieci, oczyszczalnie ścieków)
* nieruchomości przemysłowe (magazyny/ centra logistyczne, stacje paliw, obiekty zaplecza motoryzacji)
Pełen opis każdego typu nieruchomości zawiera średnio ok. 30 atrybutów, co pozwala na przeprowadzanie szczegółowych analiz rynku. Większość atrybutów jest słownikowana, co eliminuje zapisywanie błędnych informacji i standaryzuje opis nieruchomości.
Klasyfikacja ryzyka
- ryzyko systematyczne i specyficzne
- statyczne i dynamiczne
- osobowe i majątkowe
- finansowe i niefinansowe
- inwestycyjne
Ryzyko Systematyczne - (podstawowe ryzyko) odnosi się do całości społeczeństwa lub pewnych grup ludzi nie może być kontrolowane przez pojedynczą osobę, wynika z warunków ekonomicznych danego rynku, siły natury. Zjawiska wywierają wpływ na indywidualne osoby ale nie są od nich zależne.
Ryzyko Specyficzne - (indywidualne niesystemowe) wiążą się z przyszłymi zdarzeniami które możemy częściowo kontrolować lub przewidywać. Przyczyną może być konkurencja dostęp do surowców, rodzaj zarządzani firmą.
Ryzyko czyste - opiera się na wyodrębnieniu alternatyw nie możemy nic zrobić aby je zmniejszyć
Ryzyko spekulacyjne - jeżeli przyszłe zdarzenia mogą spowodować straty ale również zyski
Ryzyko Statyczne - istnieje niezależnie od postępu technicznego (sztormy, cyklony, tornada, wybuchy wulkanów)
Ryzyko Dynamiczne - związane z wszelkimi zmianami
Ryzyko Osobowe - powoduje uszczerbek w dobrach osobistych
Ryzyko Majątkowe - zagrożenie dóbr majątkowych
Ryzyko finansowe
- ryzyko rynkowe
- stopy procentowe
- ryzyko walutowe
- ryzyko kredytowe
- ryzyko utraty płynności
- ryzyko handlowe - można je przewidywać podmiot ma na nie wpływ
Ryzyko niefinansowe
- ryzyko kraju
- ryzyko społeczne - można je monitorować ale nie mamy na nie wpływu
- ryzyko wystąpienia zdarzeń losowych
Ryzyko inwestycji - ryzyko nieosiągnięcia zakładanego efektu inwestycji wszystkie rodzaje papierów wartościowych, działalność kredytowa, wartości niematerialne i prawne
- ryzyko działalności gospodarczej
- ryzyko finansowe
- ryzyko płynności
- ryzyko walutowe
- ryzyka kraju
- ryzyko transferowe
- ryzyko stopy procentowej
05.03.2011
Bazylea II (Nowa Umowa Kapitałowa) - opublikowany przez Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego zbiór najlepszych praktyk rynkowych w zakresie zarządzania ryzykiem finansowym w sektorze bankowym oraz utrzymywania bezpiecznego poziomu kapitałów przez banki.
Podział ryzyka kredytowego
- Aktywne (niespłacenia zobowiązania przez dłużnika) można nim sterować
- Pasywa (ryzyko pozyskania środków na niekorzystnych warunkach)
- Pojedyncze - wynika z pojedynczej umowy
- Portfelowe - łączne
- Akceptowalne - niski poziom, dobre prognozy, intratne zabezpieczenie
- Nieakceptowane - wysoki poziom ryzyka
Ryzyko rynkowe (cenowe) - prawdopodobieństwo poniesienia straty w wyniku zachodzących zmian warunków cenowych związanych z podjętą operacją.
Zmiana warunków finansowych może mieć postać zmiany stóp procentowych zmian kursów walutowych czy zmian cen towarów, papierów wartościowych.
Ryzyko stopy procentowej - negatywny wpływ zmian stopy procentowej na wynik finansowy banku.
* Ryzyko niedopasowania terminów - niedopasowanie terminów stóp oprocentowania aktywów i pasywów
* Ryzyko bazowe - niepoprawna korelacja stóp procentowych o tych samych okresach przeszacowania
* krzywej dochodowości - w przypadku niekorzystnych zmian powiązanych ze sobą stóp procentowych dotyczących tego samego rynku, indeksu ale również terminów
* opcji klienta - wiąże się z prawem klienta do wcześniejszego wycofania środków z podmiotu w którym je ulokował.
Ryzyko Walutowe - przypisane do wszystkich pozycji denominowanych w walutach obcych zmiana kursu walutowego może istotnie wpłynąć na osiągane przez podmiot wyniki.
* ryzyko konwersji walut - występuje w przypadku konsolidacji sprawozdań finansowych podmiotów tworzących grupę kapitałową .
* ryzyko niedopasowania - niedopasowanie aktywów do pasywów wyróżnionych w danej walucie obcej
* transakcyjne ryzyko walutowe - ryzyko zmiany kursu transakcji występujące w postaci różnicy kursu waluty z dnia zawarcia transakcji i dnia płatności.
* ryzyko zmiany ceny instrumentów finansowych - niekorzystne wahania papierów wartościowych i innych czynników w przypadku niekorzystnych czynników gospodarczych
Ryzyko utraty płynności - niezdolność podmiotu do obsługi bieżących zobowiązań
* pierwotne - wynika ze sposobu gospodarowania aktywami i pasywami
* wtórne - niekorzystne zmiany na rynku finansowym powodują kłopoty z kapitałem
* niedopasowanie terminów aktywów i pasywów
* pasywne ryzyko płynności brak możliwości szybkiego uruchomienia zastępczego finansowania
* aktywne ryzyko płynności nieplanowane wydłużanie się spłaty naszych należności
Ryzyko Operacyjne - wiąże się z prawdopodobieństwem wystąpienia strat w wyniku nieprawidłowo działających systemów np.. informatycznych, w wyniku nieefektownie sprawowanej kontroli wewnętrznej, w wyniku popełnionych błędów przez personel czy w wyniku niesprawnego zarządzania podmiotem.
* ryzyko awarii generowane przez wadliwie działające systemy
* ryzyko generowane przez czynniki zewnętrzne
Instrument Pochodny jest to złożony instrument finansowy którego wartość zależy od wartości instrumentu podstawowego instrument ten może istnieć fizycznie lub nie. (ćw.)
Dwie strony instrumentu pochodnego
- strona długa i krótka i dwa typy instrumentów instrumenty symetryczne i niesymetryczne.
W przypadku instrumentów niesymetrycznych (opcje) strona długa nabywa prawa a strona krótka przyjmuje zobowiązanie.
Instrumenty symetryczne - obie strony przyjmują pewne zobowiązania
Długa pozycja to znaczy podmiot na ma zobowiązanie do nabycia walorów bazowych w przyszłości
Pozycja krótka podmiot zobowiązuje się do dostarczenia określonych walorów bazowych w przyszłości.
Derywaty ( instrumenty pochodne) występują na giełdach ( opcje finansowe) i na rynku pozagiełdowym oferty banków (opcje, farłordy, swapy)
26.03.2011
Rodzaje ograniczania ryzyka płynności
1. Strategia magazynowania płynności polega na utrzymaniu w aktywach bilansu odpowiednich rezerw gotówki bądź innych płynnych aktywów.(ponosimy wtedy koszty magazynowania)
2. Strategia zarządzania pożyczaną płynnością czyli finansowanie wymaganego przez podmiot popytu na płynność ze środków obcych (czyli od innych uczestników rynku finansowego) ta strategia może być bardzo kosztowna.
3. Strategia zrównoważonego zarządzania płynnością jest to połączenie wcześniej wymienionych strategii.
Inne rodzaje ryzyka
* Ryzyko prawne dot. zmian legislacyjnych które negatywnie wpływają na wybrane obszary aktywności operacyjnej podmiotu (np.. podatek belki)
* Ryzyko utraty reputacji - niewłaściwe relacje, awarie systemów informatycznych, błędy w korespondencji.
* Ryzyko kapitałowe ryzyko wycofania części kapitału własnego przez właścicieli podmiotu
* Ryzyko transferowe - ograniczenie swobody obrotu aktywami w skutek niekorzystnych uwarunkowań zewnętrznych.
* Ryzyko warunków skrajnych prawdopodobieństwo wystąpienia niekorzystnego wpływu na sytuacje finansową podmiotu bardzo rzadko zachodzących zmian w poszczególnych czynnikach ryzyka na które narażony jest podmiot w swojej działalności \.
* Ryzyko Strategiczne prawdopodobieństwo niepowodzenia rozpoczynanej przez podmiot działalności lub prawdopodobieństwo niepowodzenia podjętych działań restrukturyzacyjnych.
* Ryzyko Sekurytyzacji - czyli niebezpieczeństwo niewykupienia wyemitowanych na bazie wierzytelności dłużnych papierów wartościowych od inwestorów z powodu nie spłacenia w terminie zobowiązań przez dłużników wynikających z tych wierzytelności.
* Ryzyko makroekonomiczne - powodem wystąpienia ryzyka jest stan koniunktury na świecie lub w danym kraju (rosnące stopy, podatki)
* Ryzyko modeli czyli niewłaściwy dobór zewnętrznych modeli analitycznych niedostosowanych do wewnętrznej specyfiki działania podmiotu.
Konglomerat finansowy - grupa podmiotów gospodarczych pochodzących niekoniecznie z jednego kraju których działalność podstawowa dot. co najmniej 2 segmentów sektora finansowego.
Jeżeli przeważającym rodzajem działalności konglomeratu finansowego jest działalność bankowa wówczas można mówić że jest to grupa bankowa.
Przesłanki powstawania konglomeratów.
- globalizacja
- liberalizacja - proces dążenia do zmniejszenia uprawnień elit na korzyść wolnego rynku
- deregulacja - zmniejszenie oddziaływania państwa na ekonomiczną sferę państwa np.. zniesienie zakazu posiadania zagranicznych kont bankowych
- dążenie do korzystania z efektu synergii
- dywersyfikacja przychodów
Konglomeraty występują jako
- spółki holdingowe
- dominująca spółka matka
Główne ryzyka które są typowe dla konglomeratów
1 grupa ryzyka typowe dla wszystkich segmentów rynku finansowego inaczej dla wszystkich sfer działań sektora finansowego
W każdym Selmęcie występuje
- ryzyko rynkowe - stóp procentowych, zmian cen towarów lub papierów wartościowych
- ryzyko operacyjne
2 grupa ryzyka typowe dla poszczególnych sfer działalności wyróżnionych na rynku finansowym
(np. dla systemów bankowego - kredytowe w ubezpieczeniach - katastroficzne, osobowe majątkowe dla systemów papierów wartościowych ryzyko inwestycyjne - cenowe)
3 grupa ryzyko charakterystyczne dla konglomeratu jako całość
- ryzyko arbitrażu regulacyjnego
- ryzyko zarażenia
- ryzyko nadużyć
- ryzyko sprzeczności interesów
1. Ryzyko arbitrażu dotyczy sytuacji w których konglomerat spełnia formalne wymagania regulacyjne (np. nadzorcze) ale obchodzi je jednocześnie dzięki możliwości wykorzystania transakcji wewnętrznych przeprowadzonych w ramach grupy.
2. Ryzyko zarażenia - ekonomiczne powiązanie powoduje że kłopoty jednego podmiotu z grupy mogą przenieść się na pozostałe lub nawet na cały konglomerat i odwrotnie
3. Ryzyko nadużyć - ulega się pokusie aby wykorzystać swoją pozycje podejmując wzmożone ryzyko wedle sloganu “zbyt duży aby upaść” Podjecie prób zdobycia kontroli dominacji nad ryzykiem.
4. Ryzyko konfliktu interesów - dot. poszczególnych podmiotów tworzących grupę wystąpi wtedy gdy poszczególni członkowie grupy zaczną dążyć do zaspokojenia ich indywidualnych interesów.
Konieczność objęcia nadzorem konglomeratu
Nadzór skonsolidowany jeżeli w grupie kapitałowej działają podmioty z tego samego sektora rynkowego (doktryna 2006 /48/WE)
Nadzór uzupełniający - dotyczy tych konglomeratów finansowych które złożone są z podmiotów pochodzących z różnych sektorów rynku finansowego ( doktryna 2002/87/WE)
Nadzór ten sprawuje władza tego kraju z którego pochodzi najwięcej podmiotów danego konglomeratu.