Globalny podział rozwoju wg Wallona

Stadium	Charakterystyka
(1 r.ż) Stadium impulsywnych reakcji odruchowych i pierwotnych emocji	dochodzi do równowagi w napięciu mięśniowym 6mc silna potrzeba kontaktu emocjonalnego z matką osmoza emocjonalna - od niej jest uzależniony dalszy rozwój charakteru
(1-3 r.ż) Stadium zmysłowo - ruchowej działalności i projekcji	ukierunkowanie się dziecka na świat przedmiotów naśladownictwo (projekcja) pierwsze przejawy czynności fikcyjnej zastąpienie przedmiotów słowami
(3-6 r.ż) Stadium personalizmu	Etapy: opozycji (oporów) - dziecko żąda autonomii wdzięku i narcyzmu - pierwsze sympatie intencjonalnego naśladownictwa ulubionych osób - silna potrzeba identyfikacji
(6-11 r.ż) Stadium kategorii i konformizmu	obiektywizacja poznania coraz lepsze poznanie rzeczywistości zdyscyplinowanie umysłowe latencja sfery emocjonalnej i seksualnej
(11-15 r.ż) Stadium adolescencji	okres narodzin nowej świadomości częste zaburzenia równowagi emocjonalnej ujawnienie sprzecznych postaw i poglądów
(16 r.ż) Stadium młodzieńcze	kształtowanie się światopoglądu i koncepcji własnego życia równowaga między emocjonalną i intelektualną strona osobowości

Stadium	Charakterystyka
(do 6 r.ż) Niemowlęctwo i wczesne dzieciństwo	Uczenie się chodzenia, przyjmowania stałego pokarmu, mówienia, kontroli nad wydalaniem, różnic płci, skromności seksualnej
(6-12) Średnie dzieciństwo	- uczenie się zdolności potrzebnych w zabawach, przebywania z rówieśnikami - uczenie się ról właściwych M i K - rozwijanie czytania, liczenia, świadomości, moralności - osiąganie niezależności osobistej
(12-18) Adolescencja	- osiąganie dojrzałości więzi z innymi - ukształtowanie roli M i K - akceptacja siebie - osiąganie niezależności uczuciowej - przygotowanie do małżeństwa i życia w rodzinie - przygotowanie do kariery zawodowej - rozwijanie ideologii
(18-35) Wczesna dorosłość	- wybór małżonka - uczenie się współżycia z małżonkiem - założenie rodziny - wychowanie dzieci - prowadzenie domu - rozpoczęcie pracy zawodowej - znalezienie pokrewnej grupy towarzyskiej
(35-60) Wiek średni	- wspomaganie dzieci - osiągnięcie dojrzałości społecznej oraz obywatelskiej - osiąganie i utrzymywanie pewnego poziomu sprawności zawodowej - wypełnianie wolnego czasu czynnościami charakterystycznymi dla danego wieku - zaakceptowanie zmian fizjologicznych - przystosowanie się do starzenia się rodziców
(po 60 r.ż) Późna dojrzałość	- przystosowanie się do spadku sił fizycznych - przyst. się do emerytury i spadku miesięcznych dochodów - przyst. się do śmierci współmałżonka - utrzymywanie stosunków towarzyskich z ludźmi w swoim wieku - urządzenie fizycznych warunków bytu

Piaget:

Wiek	Okres	Opis
0-2	Sensoryczno-motoryczny	Niemowlęta rozumieją świat poprzez oddziaływanie na niego. Te działania odzwierciedlają schematy sensoryczno-motoryczne. W miarę rozwoju schematy stają się stopniowo bardziej złożone i powiązane. Następuje decentracja i dziecko dochodzi do zrozumienia stałości przedmiotu.
2-6	Przedoperacyjny	Dziecko może już posługiwać się przy rozwiązywaniu problemów reprezentacjami, a nie tylko zewnętrznymi działaniami. Myślenie jest więc szybsze, skuteczniejsze, bardziej mobilne i możliwe do społecznej wymiany. Początkowe funkcjonowanie na poziomie reprezentacyjnym ma także ograniczenia, do których należy egocentryzm i centracja.
6-12	Operacji konkretnych	Pojawienie się operacji pozwala dziecku przezwyciężyć ograniczenia myślenia przedoperacyjnego. Operacje to system wewnętrznych działań umysłowych, który stanowi podłoże logicznego rozwiązywania problemu. Dziecko dochodzi do rozumienia różnych postaci pojęcia stałości, ilości oraz do klasyfikacji i rozumowania relacyjnego.
pow.12	Operacji formalnych	Dalszy rozwój operacji prowadzi do powstania umiejętności rozumowania hipotetyczno-dedukcyjnego. W myśleniu punktem wyjścia stają się możliwości, przy czym przechodzi ono systematycznie i logicznie z powrotem do rzeczywistości. Prototypem tego rodzaju logicznego rozumowania jest rozwiązywanie problemów naukowych.

---