Turystyka-obejmuje ogol dzialan ludzi,którzy podruzoja i przebywaja
Dla wypoczynku, w interseach i w innych celach przez nie wiecej niż 1 rok
Bez przerwy w miejscach nie znajdujacych się poza ich zwyklym otoczeniem.
Cechy charakterystyczne turystyki: jest zjawiskiem wielodyscyplinowym obejmujacym rozne formy dzialalnosci, nie wiaze się z elementami zarobkowania, nie jest oplacalna, nie wiaze się ze stalym miejscem zamieszkania- pobyt czasowy, dotyczy wyjazdow do miejsc znajdujacych się poza ich codizennym otoczeniem. Cele wyjazdow turytstycznych: wypoczynek, rekreacja,odiwdziny u krewynych i znajomych, sprawy zawodowe, interesy, cele zdrowotne,cele religijne.
Formy turystki: 1) karjowa- po wlasnym kraju. 2) przyjazdowa-przyjad do karju osob ktore mieszkaja na stale gdzie inedziej 3) wyjazdowa- wyjady mieszkancow danego kraju za granice. Podrozny-os podruzojaca miedzy 2 lub kilkoma krajami lub miedzy 2 lub kilkoma miejscowosciami w obrebie kraju w którym stale mieszka. Podrozny miedzynarodowy- kazda os podrozujaca poza karajem stalego zamieszkania. Odwiedzajacy- kazda os podrozujaca do miejscowosci znajdujacej się poza jej codziennym otoczeniem na czas nie dluzszy niż 12 miesciecy, jeśli podstawowym celem podrozy nie jest podjecie dzialalnosci zarobkowej wynagradzanej w odwiedzanej miesjcowosci. Odwiedzajacy miedzynarodowy- kazda osoba, która podrozuje do kraju nie bedacego miejscem jej stalego pobytu na okres nie przekraczajacych 12 miesiecy przy czym głownym celem wizyty nie jest podjecie dzialalnosci zarobkowej w odwiedzanym kraju. Turysta- odwiedzajacy który spedza co najmniej 1 noc w publicznych lub prywatnych obiktach nocelgowych w odwiedzanym kraju. Produkt turystyczny- komplet przedmiotow materialnych i uslug które turysta podczas podrozy wykorzystuje lub konsumuje. Ruch turystyczny- rozumiany jako zjawisko spoleczne polegajace na przemieszczaniu się osob lub rzesz ludzkich z miejsca stalego zamieszkania w inne miejsca; ogol roznorodnych form podrozy wynika z indywidualnych potrzeb nie zwiazabych z celami zarobkowymi. Popyt-ruch turystyczny jako forma uzewnietrzniania się okreslonej potrzeby spolecznej. Odkrycia geograficzne z konca sredniowiecza: K. kolumb(1452-1506) V. Da gama(1469-1512) A.vespuciego(1454-1524) F. Magellan(1480-1524). I okresy: prekursorski ( do 1873) II okres: ksztaltowania się podstaw turystyki i karjoznastwa (1873-1918) III okres: dzialolnosci turystycznej w polsce miedzywojennej (1918-1939) IV okres: wspolczesnrgo rozwoju turystyki(od 1939 do teraz) 1841- pierwsza wycieczka org przez thomasa cooka. 1857- powst 1 org skupiajacej turystow angielskiego lkubu alpinistycznego. 1873- GTT(galicyjskie towarzysto tatrzanskie) 1874- TT(tow. Tatrzanskie , powst 1 s chronisko nad morskim okiem) 1906- PTK( polskie tow karajowe) 1909-(M. zrauski zakalda TOPR) 1920- PTT( polskie tow tutystyczne) 1929- powst LOT 1950- PTTK( polskie tow turystyczno-krajoznawcze) 1951-53- turystyka kawlifikowana 1975- powstaje WTO( world turism organisation) 2000- powstaje POT(polska org turystyczna) Dysfunkcje turystyki: spoloczno-gospodarcza, przyrodnicza, gospodarcza. Czynniki rozwoju wspolczesnej turystyki: 1. roznorodnosc potrzeb ludzkich. 2. wzrost ilosci czasu wolnego poprzez skrocenie czasu pracy. 3.szybki rozwoj roznych drog informacji, intensywna promocja produktu turystycznego. 4. postep rynkowo-techniczny, modernizacja transportu i infrastruktury turystycznej. 5. wzrost swiadomosci prozdrowotnego spedzania czasu. 6. wzrost sily nabywczej ludnosci. 7. postepujaca urbanizacja- ekonomiczna, demograficzna, techniczna, spoleczna. 8. powst zorganizowanych, profesjonalnych form ruchu turystycznego. 9. stabilna sytuacja polityczna na swiecie. 10. staly wzrost liczby ludnosci miejskiej. 11. konkurencja miedzy organizatorami turystyki. 12. dostrzeganie korzysci ekonomicznych rozwoju turystyki. J. Dietl- tworca polskiej ballneologii, odkrywca polskich miejscowosci kuracyjnych ( naleczow, ciechocinek, szczawnica) T. Chalbinski- popularyzator zakopanego jako miescowosci wypoczynkowej i osordkow tutystyki gorskiej i narciarskiej. S. Staszic- czlonek i prezes TPN, pionier taternictwa, po smierci nazwany ojcem polskiego karjoznastwa. J. Ursyn Niemcewicz- po smierci staszica prezes TPN. W.Pol- stworzyl teorie fizycznej odrebnosci ziem polskich. O. Kolberg- autor wilotomowego dziela folklorystycznego. Na program wycieczki sklada się: teren, czas trwania stopien zaawansowania turystycznego, zainteresowania, uwarunkowania socjodemograficzne, wielkosc grupy, potrzeby spoleczne , cel wyjazdu. Impreza turystyczna- atrakcja przygotowana przez organizatora turystyki w celu sparwdzenia stopnia przygotowania uczestnikow z danej dyscypliny turystyki. Podzial imprez turystycznych: 1) ze wzg. Na zasieg terytorialny: centralne, ogolnokrajowe, lokalne, wojewodzkie. 2) ze wzg na rodzaj uprawienej turystyki: piesze, gorskie, narciarskie nizinne, narciarskie gorskie, kolarskie, motorowe, zeglarskie, kajakowe, na orintacje, wielodyscyplinowe. 3) ze wzg na skale trudnosci: popularne, kwalifikowane, sprawnosciowe. 4) ze wzg na liczbe uczestnikow: kameralne (do 50 so na 1 lub 2 trasach), male( 50-300 os na 5-3 trasach), srednie ( 300-800 na 8-10 trasach) duze (800 i wiecej na kilkunastu trasach). Rodzaje imprez turystycznych: biwak, pielgrzymka, zlazy, rozlazy, obozy, splywy, rajdy, rejsy, zloty, wedrowki. Zlaz- impreza masowa-piewsza w ktorej biora udzial grupy zorganizowane jak i indywidualni uczestnicy. Ich start zaplanowany jest z roznych miejsc po drodze realizuje się wyznaczone zadania. Trwa zwykle 1 lub 2 dni a miejsce mety przypomina festyn rekreayjny na którym nastepuje rozstrzygniecie konkurencji. Rozlaz- najpierw organizuje się wspolne spodkanie, gry, zabawy, konkursy a potem uczestnicy rozchodza się na trasy do domow. Rajd- impreza kwalifikowana polegajaca na wedrowce kilku grup turystycznych po okreslonym terenie w trakcie ktorej caly zespol realizuje zadanie wyszczegolnione w regulaminie rajdu. Zespoly uczestniczace objete sa wspolzawodnictwem a ocenie punktowej podlegaja: punktualnosc, uprawianie technik turystycznych, wiedza krajoznawcza, sprzet i ubior, udzielanie 1 pomocy itp. Uczestnicy rajdu podzieleni sa na grupy rajdowe i zmierzaja do celu 1 lub kilkoma trasami. Ich pokonywanmie może odbywac się w 1 lub tez kilku formach przypisanym grupom rajdowym. Zlot- wielki zlaz, impreza wielodyscyplinowa o rzobudowanym programie rozrywkowo- rekreacyjnym. Czescia zlotu sa zwykle rajdy turystow 1 lub kilku specjalnosci do których dolaczaja wycieczkowice przybywajacej na miejsce mety roznymi srodkami lokomocji. Konczy się najczesciej kilkudniowym pobytem w miejscu docelowym gdzie wsyszyscy biora udzial w konkursach w charakterze sprawnosciowym, rozrywkowym lub turystyczno-krajoznawczym. Splyw- sa to wedrowki kajakiem odbywane nba tej samej zasdadzie co rajdy. Rejs- wedrowki zeglarskie odbywane wg ustalonego regulaminu. Wedrowki- imprezy najszczesciej piesze kilkinastodniowe polegajace na wedrowaniu z 1 bazy noclegowej do 2 w przypadku których czasto korezysta się z pomocy transportujacej bagaze w uprzednio umowione miejsca. Biwaki- to postoje pod golym niebem dla odpoczynku, rzadziej noclegu; najczesciej wycieczka 2 dniowa z nocowaniem w terenie, przyzadzaniem posilkow o organizowaniem zajec terenowych. Obozy wedrowne- wedrowki po terenie naturalnym pieszo lub przy pomocy lekkich srodkow lokomocji takich jak rower kajak czy zaglowka z lekkim sprzetem biwakowym. Uczestnicy obozu sami przyzadzaja posilki, zakladaja biwak (codziennie w innym mijescu), organizuja zwiedzanie. Etapy org obozu wedrownego; planowanie, programowanie, przeprowadzenie obozu, podumowanie obozu. Wycieczka- krotka przechadzka, przejazdzka lub dluzszy wypad lulku lub lilkunastu os z miejsca zamieszkania w celach poznawczych i wypoczynkowych. Kryteria podzialy wycieczek: 1) ze wzg na teren: teren sztuczny, teren anturalny. 2) ze wzg na cel glowny: wycieczki o charakterze sportowym .wycieczki przyrodnicze, historyczne,spoleczno-socjologiczne, etnograficzne, gospodarcze, rozrywkowe. 3) ze wzg na czas trwania: kilkugodzinne; jedniodniowe, jednoidniowe z noclegiem poza miejscem zamieszkania, kilkudniowe. 4) ze wzg na wiek uczestnikow: dziciece, modziezowe, dla doroslych, dla os w wieku 3. 5) ze wzg na srodek transportu: piesze, rowerowe, autokarowe, kolejowe, narciarskie, kajakowe itp. 6) ze wzg na stopien trudnosci: piesze nizinne, piesze podgorskie( do 600m.n.p.m.), wysokogorskie (pow 1000 m.n.p.m.), kolarskie, kajakowa, zeglarskie, narciarskie. 7) ze wzg na liczbe uczestnikow: 30 os na 2 opikunow. Rodzaje turystyki kawlifikownej: piesza(nizinna,gorska), kolarska/rowerowa, motorowa, jezdziectwo, speleologiczna, kajakowa, zeglarska(zeglarstwo jachtowe i deskowe), motorowa, podwodna, narciarska, specjalistyczna. Cechy turystyki kwal: charakteryzuje ja systematycznosc, wymaga odpowiedniego przygotowanmia psychicznego, wymaga specjalistycznego sprzetu i umijetnosci korzystania z niego, wymaga posiadanioa odpowiednich uprawnien, wymaga doswiadczrenia, wiaze się z kajoznastwem, wymaga kultury osobistej. Turystyka aktywna: wymaga aktywnosci ruchowej; hobbystyczna, stanowi przedsionek dla tur kwal. Turystyka przygodowa- zawarta w tur aktywnej i zblizona do tur kwal. Plenerowa rekreacja przygodowa- niekosnumpcyjna forma rekreacyjan odbywa sied w plenerze, ktorej towarzysza ewlementy ryzyka realnego bądź tez uswiadomionego na która wplyw ma zarówno uczestnik jak i warunki srodowiska, a wynik jej jest nieznany. Turystyka kwalifikowana: forma aktywnosci która zaspokokja poza miejscem stalego zamieszkania potrzeby oraz odnowy sil fizycznych i psychicznych a tkaze potrzeby informacyjno-poznawcze. Czasowa wymagajaca dobrowolna, wymagajaca przygotowania kondycyjnego, zawodowo turystycznego z miana miejsca w przestrzeni, polaczone ze zmiana codziennego trybu zycia. Turystyka zdrowotna: swiadome i dobrowone udanie się na pewien okres poza miejsce zamiszkania w czasie wolnym od pracy w celu regenareacji ustroju dzieki aktywnemu wypoczynkowi fizycznemu i psychicznemu. Turystyka motywacyjna: `podroz nagroda' wykorzystanie wyjatkowych podrozy w celu zmotywowania lub nagradzania pracownikow za ich prace wykraczajaca poza obowiazkii zblizajaca do osiagniecia celow firmy. Podroz oplaca pracodawca i ma to na celu zachecenia pracownika do realizacji ambitnych zadan. Turystyka biznesowa; podroz w celach handlowych, podroz sluzbowa, indywidualne, spodkania grypowe np. seminaria, szkolenia, uczestnictwo w targach. Turystyka kongresowa: podporzadkowana biznesowej jednak krag podroznych zaweza się do tych których celami sa: uczestnictwa w sympozjach, seminariach, zgromadzeniach, kongresach i komferencjach. Turysci ci to : naukowcy, politycy. Turystyka morska: trwale zjawisko spoleczne obejmuje podorze oraz wypoczynek turystow karjowych i zagranicznych statkami, promami, jachtami. Turystyka etniczna: obejmuje glownie turystyke miedzynarodowa, zwizana z miejscerm pochodzenia, urodzenia. Turystyka polonijna: odmiana turystyki etnicznej, polonia to zbiorowosc ludzi o polskim rodowodzie rozproszonych po roznych krajach i osiedlach poza polska w sposób trwaly, zdolnych do okreslenia swego pochodzenia w przeszlosci jako polskiego. Turystyka socjalna: forma turystyki w ktorej biora udzial warstwy spooleczne niskich dochodach przy czym udzial ten umizliwiaja swiadczenia socjalne wnoszone przez panstwo, organizacje. Turystyka religijno-pilgrzymkowa: poswiecaja czas na zwiedzanie i modlitwe. Formy turystyki: krajowa( podroze mieszkancow we wlasnym kraju), przygodowa( przyjady do kraju osob mieszkajacych na stale gdzie indziej) wyjazdowa( wyjazdy z danego kraju za granice), wewnatrz krajowa( krajowa, przyjazdowa), narodowa(krajowa, wyjazdowa), miedzynarodowa( przyjazdowa, wyjazdowa).