Patrycja Domaradzka, Sandra Kurzac, grupa FLN 1

RYNEK KREDYTOWY W POLSCE:POJĘCIA, FUNKCJE,STAN OBECNY.

1.Rynek kredytowy:

1.1. Rynek kredytowy jest segmentem systemu finansowego, na którym zawierane są transakcje finansowe pomiędzy instytucjami finansowymi, a osobami fizycznymi lub podmiotami gospodarczymi.

1.2. Rynek kredytowy określa się mianem rynku zindywidualizowanych transakcji finansowych. Indywidualny charakter wynika z możliwości negocjowania warunków umowy pomiędzy kredytobiorcą, a kredytodawcą.

W rezultacie szczegółowe zapisy umowy znane są tylko obydwu stronom transakcji.

2.Funkcje rynku kredytowego:

2.1. Głównym celem funkcjonowania rynku kredytowego jest udostępnienie źródeł kapitału ubiegającym się o nie podmiotom.

3.Instrumenty rynku kredytowego:

3.1. Do podstawowych instrumentów finansowych pojawiających się na rynku kredytowym należą wszelkie kredyty bankowe jak i pożyczki pieniężne.

3.2. Instrumenty te mogą być zarówno krótko jak i długoterminowe. Należy, więc wspomnieć, że do rynku krótkoterminowego zalicza się kredyty i pożyczki o terminie zapadalności spłaty do 1 roku. Do rynku kapitału zaś należą kredyty i pożyczki długoterminowe o dłuższym niż jeden rok okresie spłaty.

4. Uczestnicy rynku kredytowego:

4.1. Kredytobiorców rynku kredytowego stanowią osoby prawne, podmioty gospodarcze nieposiadające osobowości prawnej, a także osoby fizyczne, w tym również prowadzące działalność gospodarczą.

4.2. Wśród kredytodawców znaleźć można przede wszystkim banki komercyjne, w tym banki uniwersalne i specjalistyczne jak np. banki hipoteczne, instytucje pośrednictwa kredytowego, kasy oszczędnościowo-budowlane, banki spółdzielcze oraz spółdzielne kasy oszczędnościowo-kredytowe.

4.3. Kolejnym uczestnikiem rynku kredytowego są pośrednicy kredytowi, którzy działają przede wszystkim w obszarze kredytów ratalnych na zakup towarów i w zamian za prowizję doliczoną do kosztów kredytu biorą na siebie odpowiedzialność za przygotowanie i realizację oraz późniejszą egzekucję spłaty kredytu.

5. Doradztwo kredytowe:

5.1. Wśród instytucji operujących w segmencie osób fizycznych rynku kredytowego należy zwrócić także uwagę na rosnące znaczenie usług doradztwa kredytowego dostarczanych przez takie instytucje polskiego systemu finansowego jak:

1. Open Finance

2. Expander

3. Gulden Egg

4. Notus

5. Xelion

Ich rola polega przede wszystkim na świadczeniu usługi doradztwa w zakresie wyboru rodzaju kredytu, pożyczki lub innego rodzaju produktu finansowego. Instytucje te współpracują z wieloma bankami jednocześnie, co pozwala na przedstawienie szerokiej palety instrumentów oraz dobranie odpowiedniego rozwiązania do potrzeb i sytuacji finansowej klienta.

5.2. Doradcy kredytowi działają w imieniu klienta, często, więc nie pobierają od niego prowizji i innych opłat, lecz wynagradzane są przez banki po zawarciu umowy kredytowej. W porównaniu z usługą pośrednictwa finansowego, doradcy finansowi nie zajmują się udzielaniem kredytu we własnym imieniu, również nie przygotowują tekstów umów i nie zajmują się egzekwowanieniem spłat od kredytobiorców. Instytucje te są bardzo dobrze zorientowane w szczegółowych zapisach umów kredytowych oraz wynikających z nich obciążeń finansowych

i prawnych. W przypadku pomyślnej współpracy z danym bankiem mogą mieć pierwszeństwo w rozpatrywaniu wniosków kredytowych.

5.3. Do głównych korzyści wynikających ze skorzystania z usługi doradztwa kredytowego należą:

1. Możliwość zapoznania się z ofertą wielu banków w jednym miejscu.

2. Wstępne badanie zdolności kredytowej bez konieczności wizyty w banku.

3. Dobranie odpowiedniej usługi do preferencji i możliwości finansowych klienta.

4.Otrzymanie pomocy w zakresie przygotowania niezbędnych dokumentów do zawarcia umowy kredytowej.

5. Stała opieka doradcy kredytowego podczas całego procesu zawierania umowy kredytowej.

6. Elementy umowy kredytowej:

6.1. Umowa kredytu bankowego została uregulowana w ustawie Prawo bankowe. Zgodnie z art. 69 ustawy, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy kwotę środków pieniężnych na czas oznaczony w umowie i z przeznaczeniem na określony cel.

Kredytobiorca natomiast zobowiązuje się do zapłaty prowizji od udzielonego kredytu, korzystania z przeznaczonych środków zgodnie z ich przeznaczeniem oraz do zwrotu wraz z odsetkami w uzgodnionych terminach spłaty.

6.2. Według prawa bankowego umowa kredytowa powinna być zawarta w formie pisemnej i określać przede wszystkim takie elementy jak:

1. Strony umowy:

Ścisłego określenia wymaga osoba kredytobiorcy, bądź podmiotu gospodarczego w przypadku, gdy to firma ubiega się o kredyt. W jednej umowie kredytowej może występować więcej kredytobiorców, którzy razem będą odpowiadać za spłatę zobowiązania.

2. Kwota i waluta kredytu:

W umowie konieczne jest wymienienie pełnej kwoty kredytu jak i waluty, w której jest udzielony. W przypadku kredytów walutowych należy określić

w jakiej walucie będzie występowała wypłata kredytu, gdyż bardzo istotny jest moment przeliczenia kredytu walutowego. Najczęściej stosowane są przeliczenia po kursie walutowym z dnia złożenia wniosku oraz z dnia wypłaty kredytu.

3. Cel kredytu:

Zapis przeznaczenia kredytu w umowie skutkuje zobowiązaniem kredytobiorcy do jego wykorzystania zgodnie z ustaleniami.

4. Zasady i termin spłaty kredytu:

Bardzo istotny jest także sposób spłaty kredytu. Do najczęściej stosowanych rozwiązań zalicza się: jednorazową spłatę, równe raty kapitałowe, równe raty łączne.

5. Oprocentowanie:

W umowie kredytowej może być zapisana stała lub zmienna stopa procentowa w okresie trwania umowy. W drugim przypadku konieczne jest ustalenie warunków zmiany oprocentowania. Bank może uzależnić zmianę oprocentowania od zmiany wysokości stosowanej przez bank stopy referencyjnej np. WIGOR, LIBOR. Zmiana oprocentowania może być również uzależniona od decyzji zarządu banku. Obecnie oprocentowanie kredytu nie może przekraczać czterokrotności stopy lombardowej, która na dzień dzisiejszy wynosi 5,75%, tak, więc maksymalne oprocentowanie obliczyć można w sposób następujący:

5.75% * 4 = 23%

6. Zabezpieczenie kredytu:

W każdej umowie kredytowej bank zabezpiecza własne ryzyko wpisując zabezpieczenie zwrotności kredytu. W przypadku problemów ze spłatą bank będzie realizować swoje prawa wynikające z umowy.

7. Monitoring kredytowy:

W trakcie trwania umowy kredytowej bank ma prawo do kontrolowania sposobu wykorzystania kredytu. W tym przypadku kredytobiorca jest zobowiązany do przedstawienia na żądanie banku dokumentów niezbędnych do jego oceny jego sytuacji gospodarczej i finansowej. W przypadku stwierdzenie odstępstw od przedstawionych dokumentów, bank ma prawo odroczyć wypłatę kolejnej transzy kredytu, zmniejszyć jego kwotę lub też wypowiedzieć umowę.

8.Prowizja:

Umowa kredytu bankowego jest umową odpłatną, nie wszystkie jednak banki pobierają prowizję od udzielonego kredytu. Jednocześnie jest to najczęściej negocjowany parametr kredytowy, a jej wysokość jest ustalana jako procent wielkości kredytu.

Banki komercyjne pełnią w gospodarce rynkowej rolę wyspecjalizowanych pośredników finansowych. Jednocześnie działają na rynku ryzyka, konkurując ze sobą zwłaszcza w dziedzinie udzielania kredytów. Dlatego też niejednokrotnie decydują się na negocjację warunków umowy kredytowej, a zwłaszcza oprocentowania i prowizji kredytu w celu pozyskania nowego klienta, bądź zatrzymania stałego.

Literatura:

1. Derejczyk M., Kudłaszyk A. (2000), Poradnik kredytobiorcy, Oficyna Wydawnicza, Bydgoszcz.

2. Fedorowicz Z., (2002), Rynki finansowe, Bankowość. Podręcznik akademicki, red. Jaworski W.L., Zawadzka Z., Poltext, Warszawa.

3. Pietrzak E. (1992), Rozwój rynku kapitałowego w procesie transformacji polskiej gospodarki do systemu rynkowego. Okres 1989-1991, Transformacja Gospodarki nr 20, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk.

4. Pietrzak E., Markiewicz M., (2010), Finanse, bankowość i rynki finansowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.

5. Prawo Bankowe, Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. z późniejszymi zmianami art. 69.

E. Pietrzak, Rozwój rynku kapitałowego w procesie transformacji polskiej gospodarki do systemu rynkowego. Okres 1989-1991, Transformacja Gospodarki nr 20, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową,Gdańsk 1992, s. 8-9.

E. Pietrzak, M. Markiewicz, Finanse, bankowość i rynki finansowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2010, s. 379.

E. Pietrzak, M. Markiewicz, Finanse, bankowość i rynki finansowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2010, s. 379.

Z. Fedorowicz, Rynki finansowe, Bankowość. Podręcznik akademicki, red. W. L. Jaworski, Z. Zawadzka, Poltext, Warszawa 2002, s. 191.

E. Pietrzak, M. Markiewicz, Finanse, bankowość i rynki finansowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2010, s. 380.

Prawo Bankowe, Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. z późniejszymi zmianami art. 69.

E. Pietrzak, M. Markiewicz, Finanse, bankowość i rynki finansowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2010, s. 381-383.

M. Derejczyk, A. Kudłaszyk, Poradnik kredytobiorcy, Oficyna Wydawnicza, Bydgoszcz 2000, s. 9-13.

---