KLONOWANIE
Metoda uzyskiwania dowolnej ilości identycznych genetycznie komórek, zarodków, organizmów roślinnych lub zwierzęcych; klonowanie DNA polega na powielaniu wyizolowanych odcinków DNA za pomocą różnych wektorów (plazmidów, wirusów, sztucznych chromosomów) mających zdolność do samodzielnej replikacji; klonowanie drobnoustrojów polega na rozmnażaniu komórek bakteryjnych w odpowiednich pożywkach; klonowanie roślin polega na wyprodukowaniu nowych organizmów z pojedynczych komórek, które pobiera się z rośliny i przenosi do sztucznej hodowli; klonowanie zwierząt polega na pobieraniu jądra komórkowego z komórki dojrzałego organizmu i przeniesieniu do komórki jajowej lub do zygoty pozbawionej własnego jądra; taka komórka lub zygota rozwija się w zarodek , a później w dojrzały organizm; pierwszą udaną próbę sklonowania ssaka podjęto 1997 pod kier. I. Wilmuta w Institute of Animal Physiology and Genetic Research k. Edynburga: z komórki sutka owcy pobrano jądro komórkowe, które zostało wprowadzone do komórki jajowej, (z której usunięto wcześniej jądro) innej samicy, która urodziła owcę Dolly, identyczną genetycznie z dorosłym osobnikiem (dawcą jądra); klonowanie człowieka napotyka na szereg oporów natury etycznej i w większości państw jest prawnie zakazane; 186 państw-członków UNESCO w 1997 zobowiązało się nie stosować praktyk genetycznych mogących deformować gat. ludzki i poszczególne jednostki z osobna; 1998 - konwencja z Oviedo zakazuje klonowania ludzi; 2001 amerykańska prywatna firma Advanced Cell Technology Inc. Poinformowała oficjalnie o sklonowaniu ludzkiego zarodka; wykorzystano komórki ludzkiej skóry, z której przeniesiono DNA do komórki jajowej; rozwój został wstrzymany na b. wczesnym etapie (6 komórek); celem eksperymentu jest zaprogramowanie rozwoju dowolnego rodzaju komórek (nie w celu sklonowania człowieka; "stworzyliśmy życie komórkowe, a nie życie ludzkie"), które mogłyby być wykorzystane do leczenia schorzeń w rodzaju AIDS, choroby Pakinsona lub Alzheimera, cukrzycy, nowotworów.
DOLLY
Imię owcy rasy Scottish Blackface, pierwszego ssaka urodzonego (5 VIII 1996) w wyniku klonowania; autorami eksperymentu byli Ian Wilmut i Keith Campbell z instytutu hodowlanego w szkockim miasteczku Roslin urodziła kilka jagniąt (z trykiem Davidem); uśpiona II 2003 w wyniku przewlekłej choroby płuc; życie Dolly Zdaje się wskazywać, że klonowanie nie cofa biologicznego zegara i nowy organizm w momencie narodzin ma tyle "biologicznych" lat, ile miał organizm klonowany.
Co to jest inżynieria genetyczna?
Słowo inżynieria oznacza, że dochodzi do skonstruowania czegoś całkiem nowego. W przypadku inżynierii genetycznej, naukowcy wykorzystują części żywych organizmów, jako podstawowy materiał budulcowy do tworzenia nowych lub zmian już istniejących organizmów żywych.
Wiemy, że DNA (kwas dezoksyrybonukleinowy) zawiera instrukcję wszystkich działań żywej komórki. Gen stanowi część składową DNA. Każdy gen zawiera informację zakodowaną w jego chemicznej strukturze, w taki sposób, że cały zestaw genów w komórce determinuje wszystkie cechy organizmu. Geny zawierają w sobie pełną instrukcję chemiczną potrzebną organizmowi do funkcjonowania a ponieważ informacja ta jest przekazywana z pokolenia na pokolenie, potomstwo przejmuje cechy swoich rodziców.
Obecnie naukowcy używają enzymów do "rozrywania" struktur DNA w konkretnych miejscach, wkładają w nie nowe kawałki i na powrót je "sklejają". Mogą oni w ten sposób "wyciąć i wkleić" geny z jednego do drugiego organizmu - zmieniając w ten sposób strukturę DNA a zatem także naturalne cechy organizmu. Manipulacja tych cech ma oczywiście ukierunkowany charakter.
Niebezpieczeństwo stanowi fakt, że w takich eksperymentach dochodzi do zmieszania genów całkowicie niespokrewnionych gatunków - geny zwierząt trafiają do roślin, geny bakterii - do zbóż a geny ludzkie - do zwierząt. Przemysł genetyczny nie okazuje respektu dla granic wyznaczonych przez naturę - granic ustanowionych dla ochrony charakterystycznej unikalności poszczególnych gatunków. W rezultacie przemysł przejmuje kontrolę na procesem ewolucji.
Ponieważ coraz więcej genów udaje się wyizolować z ich naturalnych źródeł - "dawców" - naukowcy są w stanie kontrolować coraz to nowe aspekty życia. Mogą budować własne zwierzęta, drzewa, zboża... Ten zakres kontroli to jednak za mało dla przemysłu genetycznego. Następnym krokiem jest podejmowanie wysiłków dla opatentowania genów, których przemysł genetyczny używa do produkcji nowych organizmów. Poprzez podejmowanie prób zdobycia prawa własności do genów, przemysł stopniowo przejmuje kontrolę nad samym życiem. W ten sposób wszystkie istoty żywe mogą stać się jedynie produktami tworzącymi zyski a wielonarodowe korporacje - wiele z nich to chemiczne giganty - będą rządzić podstawami istnienia społeczeństwa - rolnictwem, produkcją oraz składem żywności, którą konsumujemy.