KULTURA FIZYCZNA W USA (1793-1918)
TŁO
· 4 lipca 1776 powstanie federalnego państwa o nazwie Stany Zjednoczone Ameryki Północnej (USA)
· Zgodnie z konstytucją z 1787 na czele tego państwa staje prezydent z władzą wykonawczą i dwuizbowy kongres z władzą ustawodawczą
· Prawa polityczne mają tylko biali.
· Państwo jest rozległe ma 4 mln mieszkańców z czego 950 tys. to murzyni (90% to niewolnicy).
· Prężnie rozwija się rolnictwo, przemysł i handel zamorski.
· Państwo jest bardzo zróżnicowane kulturowo, etnicznie i narodowościowo.
· Tworzy się nowa kultura i sztuka.
· Powoli rozwija się kultura fizyczna.
POCZĄTKI KULTURY FIZYCZNEJ
· Na początku kiedy panuje duch purytańsko-protestancki zaczerpnięty od pierwszych angielskich kolonistów, ma małe znaczenie. Jej brak zastępowała jednak cięzka praca fizyczna. Naturalny pociąg do zabawy i rozrywki sprawia jednak, że surowe zakazy są łamane i ludzie tańczyli, uprawiali skoki, wiosłowanie, biegi oraz boks. Podczas świąt organizowane były konkursy w ujeżdżaniu, ujarzmianiu bydła, strzelaniu, mocowaniu się i wspinaczce.
· W szkołach nie uwzględniono wychowania fizycznego. Wyjątkiem była szkoła w Massachusetts. Coraz częściej jednak były słyszane głosy o ważnej roli kultury fizycznej.
· W 1749 w swoich „ Propozycjach dotyczących kształcenia młodzieży w Pensylwanii” Beniamin Franklin podkreśla rolę ćwiczeń gimnastycznych w usprawnianiu organizmu.
· Tomasz Jefferson uważał, że gimnastyka wyrabia odwagę, inicjatywę i wolność umysłu.
· Jerzy Washington pierwszy prezydent USA zgłasza potrzebę wychowania fizycznego w szkołach i kolegiach jako element przysposobienia wojskowego, lecz spotyka się to z dezaprobatą parlamentu.
· Z upływem czasu głosów o potrzebie wychowania fizycznego jest coraz więcej i jest ono stopniowo wprowadzane do szkół i uniwersytetów.
PROPAGATORZY I TEORETYCY WYCHOWANIA FIZYCZNEGO
JOHN WARREN - inicjator budowy sali gimnastycznej w Harward.
CATHERIN BECHER - autorka „ Kursu lekkiej gimnastyki dla młodszych pań”„Podręcznika fizjologii lekkiej gimnastyki dla szkół i rodzin ”. Wprowadziła pojęcie kalistenii (łączenie piękna i siły) do wychowania fizycznego dziewcząt i kobiet. Proponowała użycie woreczków z kukurydzą jako przyborów do ćwiczeń. Opierała się na systemie Linga. Własne opracowania wzbogaciła o rysunki, które miały pomóc w ćwiczeniach bez demonstracji nauczyciela. Swe uwagi przedstawiła Amerykańskiemu Towarzystwu Rozwoju Nauki, podkreślając konieczność wprowadzenia gimnastyki do wszystkich szkół.
DIO LEWIS - działał w Bostonie. Interesowała go zdrowotna strona gimnastyki. W 1861 utworzył szkołę gimnastyczną dla mężczyzn, kobiet i dzieci oraz Instytut Wychowania Fizycznego, kształcący nauczyciel, który działał mimo wojny domowej. Modyfikował ćwiczenia turnerskie. Wprowadził do nich obręcze, kółka, laski, ciężarki, woreczki. Opierając się na książce Schreibera wprowadził również muzykę podczas ćwiczeń. Napisał „Podręcznik nowej gimnastyki”, który stał się bardzo popularny. Wprowadził swój system do kilku szkół.
WYCHOWANIE FIZYCZNE W SZKOŁĄCH I UNIWERSYTETACH
· Do roku 1850 prawie w ogóle nie poświęca mu się uwagi.
· W 1853 pojawia się ono w programie szkół w Bostonie
· Za jego przykładem idą w latach 60-tych Toledo, Brooklyn, Hartford, Cincinnati, Baltimore i Filadelfia. Dzieje się tak za sprawą Becher i Lewisa.
· Nie ma tu jednak mowy o żadnym jednolitym systemie.
· Brakuje boisk i sal gimnastycznych, a jeżeli są to skromnie wyposażone. Lecz zaczyna się to zmieniać powstają sale i boiska w Harwardzie, Yale, Amherst, Dortmouth, Princeton, Miami, Springfield i Oberlin.
· Obok gimnastyki zaczyna pojawiać się baseball i wioślarstwo.
· Z początkiem lat 60-tych zajęcia stają się obowiązkowe.
· Wprowadził je w Ameherst dr Edward Hitchcock, absolwent Szkoły Medycznej w Harwardzie zostaje profesorem higieny i wychowania fizycznego, a jego program obowiązuje przez około 20 lat i stanowi podstawę również w innych uczelniach. Według tego programu studenci byli zobowiązani do udziału w zajęciach 4 razy w tygodniu, co najmniej po 30 min. Ćwiczenia te to gimnastyka przy muzyce, ćwiczenia z drewnianymi ciężarkami, woreczkami, biegi i chody.
· Dr Hitchcock stosuje jako pierwszy pomiary antropometryczne wzrostu, wagi, obwodu klatki i kończyn.
WPŁYWY EUROPEJSKIE
NIEMIECKI
· W 1825 Karl Beck zakłada pierwsze boisko i wprowadza ćwiczenia w szkole w Northampton.
· Dr Karl Follen na uniwersytecie w Harvard czyni to samo, a gimnastyka niemiecka jest tam bardzo popularna.
· Niemiec Francis Lieber zakłada szkołę pływania w Harvard.
· W Cincinnati powstaje wśród emigrantów niemieckich pierwsze towarzystwo turnerskie.
· W latach 1848-1849 wraz z falą nowych emigrantów turnerstwo w USA przeżywa swój renesans.
SZWEDZKI
· Norweg Hartvig Nilsen propaguje go w szkole Franklina w Waszyngtonie i na uniwersytecie w Baltimore.
· Nils Pose, absolwent Centralnego Instytutu w Sztokholmie zakłada w Bostonie Szkołę Gimnastyki Kobiet. Za jego przyczyną system ten wprowadzono do szkół bostońskich.
ANGIELSKI
· W związku z walką o niepodległość był mało popularny.
· Nielicznym jego elementem było wioślarstwo, które cieszyło się dużą popularnością.
· Z gier przyjmuje się Rugby po demonstracji ucznia szkoły w Rugby Weeb'a Eliss'a z owalną piłką. Z czasem zmodyfikowano przepisy i powstał futbol amerykański.
REKREACJA FIZYCZNA
· Najbardziej popularną formą był taniec, oprócz niego strzelectwo, myślistwo, sporty ludowe, konkursy siłowe, dni wojskowe i gry tawerniane.
· Urbanizacja przyczyniła się do rekreacji o charakterze widowiskowo-dochodowym.
· Powstały kluby sportowe i kluby YMCA dostępne dla ogółu.
· W 1850 w Nowym Jorku zaczęły się tworzyć drużyny futbolowe i lekkoatletyczne.
· Do najaktywniejszych należały niemieckie kluby gimnastyczne.
· W 1850 powstaje Narodowy Związek Gimnastyczny.
ZANIK WPŁYWÓW EUROPEJSKICH PO WOJNIE DOMOWEJ. AMERYKAŃSKIE KONCEPCJE WYCHOWANIA FIZYCZNEGO
· William Skarstrom, w swojej książce podchodzi w sposób naukowy do sytemu Linga.
· Koncepcje amerykańskie oparte są teraz częściej na angielskich.
JOHN DEWEY - amerykański filozof, psycholog i pedagog, przedstawiciel pragmatyzmu, twórca instrumentalizmu. Głosi funkcjonalną koncepcję myślenia. Przeciwstawia się europejskim prądom myślowym. Zwolennik nowych metod nauczania i wychowania. Twórca szkoły społecznej, zwanej szkołą pracy.
THOMAS DENISEN WOOD - dyrektor wychowania fizycznego i lekarz w Stamford University. Głosił hasła Dewey'a. Kład nacisk na gry i sporty oraz naturalne ćwiczenia zwinnościowe, wolne i na przyrządach. Stworzył program ćwiczeń na świeżym powietrzu, Propagował nauczanie higieny.
· Charakterystyczny jest rozwój sportu przy szkołach i uniwersytetach, gdzie jego rzecznikami byli lekarze.
DULLEY SARGENT - nauczyciel wychowania fizycznego w Harwardzie, twórca pierwszych testów sprawnościowych Wprowadził wiele przyrządów gimnastycznych i leczniczych do zajęć.Promował ćwiczenia wszechstronne, podnoszące zdrowie i wytrzymałość. Na podstawie starannej diagnozy wprowadzał ćwiczenia odpowiedniej grupy mięśniowej.
SZKOLNE I UNIWERSYTECKIE WYCHOWANIE FIZYCZNE. ROZWÓJ FORM SPORTOWYCH
· Wychowanie fizyczne ustawowo wprowadzono po raz pierwszy w 1866 w Kalifornii,, następnie w 1892 w Ohio i w 1899 w Północnej Dakocie
· Na uniwersytetach budowano sale gimnastyczne i urządzenia terenowe. Uprawiano wioślarstwo, baseball, piłkę nożną, boks, zapasy, lekką atletykę oraz koszykówkę,której twórcą był James Naismith.
· Z czasem narodził się sport akademicki ze zwyczajem subsydiowania studentów-sportowców.
STOWARZYSZENIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO
· 1885 Amerykańskie Stowarzyszeni dla Krzewienia Wychowania Fizycznego, które choć zmieniało nazwę istnieje do dziś AAHPER i stworzyło własne wydawnictwo „ Physical Education Review” dziś „Johper”
· 1897 Towarzystwo Dyrektorów Wychowania Fizycznego w Kolegiach.
· Duży wpływ miała YMCA
RUCH BOISKOWO-REKREACYJNY
· 1906 stowarzyszenie boisk dzieci i młodzieży pod patronatem prezydenta Roosevelta
· Wraz z urbanizacją rozwija się rekreacja widowiskowo-dochodowa
· Dr Luther Gulick stał się przywódcą ruchu boiskowo-rekreacyjnego i założył w 1913 roku w Nowym Jorku sportową ligę szkolną.
UDZIAŁ W OLIMPIADACH
· W Atenach 10 osobowa ekipa zdobywa 9 pierwszych miejsc 100m, 400m, 110m ppł, skok wzwyż, skok w dal tyczka, trójskok, pchnięcie kulą, rzut dyskiem.
· W Paryżu znów dominacja w lekkiej atletyce znów złota w tamtych konkurencjach oprócz dysku oraz w nowych 60m, 200m, 400m ppł, młot. F. Jervis popisuje się fenomenalnym jak na owe czasy wynikiem na 100m 10,8s. Wyróżnia się również A. Krenzlein zwycięzca 60m, 110m ppl i skoku w dal
· St. Luis Amerykanie potwierdzili swą hegemonię w nowoczesnym sporcie a zwycięstwa inych ekip były nieliczne.
· W Londynie 11 złotych medali choć porażki w biegach sprinterskich
· Igrzyska w Sztokholmie to zapowiedź generalnych sukcesów amerykańskich sportowców nowożytnych olimpiadach.
WPŁYW NA INNE KRAJE AMERYKI
· Był spory poprzez wzbudzenie zainteresowania w Argentynie i w Chile ukształtował się uniwersytecki system.
· Wyraźne wpływy można dostrzec również w Kanadzie przede wszystkim hokej na lodzie.
· Promowanie przez YMCA koszykówki.