ZWIĄZEK AKTYWNY (NIKOTYNA; Nicotiana tabacum; (S)-3-[2-(N-metylopirolidyno)]pirydyna)
ORGANIZM (Tytoń szlachetny (Nicotiana tabacum))
Rok odkrycia
- pierwszy raz wyizolowana w 1828, jej chemiczna budowa odkryta w 1843, a otrzymana została po raz pierwszy w 1904 roku.
Występowanie organizmu na świecie (sposób pozyskiwania substancji aktywnej).
-występuje w liściach i korzeniach tytoniu (Nicotiana tabacum), można ją dość prosto wyodrębnić, z liści tytoniu, poprzez ekstrakcję wodną i destylację próżniową.
Właściwości fizyko-chemiczne substancji aktywnej.
-po przyłączeniu do receptora N-acetylocholinowego powoduje jego pobudzenie. W przeciwieństwie do acetylocholiny nie ulega szybkiemu rozkładowi, co prowadzi do uniewrażliwienia receptorów N-cholinergicznych na działanie acetylocholiny. W praktyce prowadzi to do krótkiego pobudzenia zwojów, a następnie ich porażenia. Łatwo wchłania się przez drogi oddechowe, śluzówki i skórę. W formie czystej jest bezbarwną i bezwonną cieczą, szybko utleniającą się na powietrzu do brunatnego kwasu nikotynowego.
Działanie na organizm żywy:
Działanie ogólnoustrojowe (na poziomie fizjologicznym, biochemicznym).
- działa destruktywnie na organizm ludzki, w szczególności na: ośrodkowy układ nerwowy (pobudza, uspokaja, prowadzi do uzależnienia), układ krążenia (podnosi ciśnienie tętnicze krwi, przyspiesza czynności pracy serca, zwiększa opory naczyń obwodowych, powoduje upośledzenie ukrwienia wszystkich narządów), układ oddechowy (zwiększa intensywność - częstość i głębokość oddechów), układ pokarmowy (negatywnie wpływa na perystaltykę przewodu pokarmowego).
Działanie na poziomie molekularnym (mechanizm molekularny).
-wpływa na uwalnianie trzech neuroprzekaźników: noradrenaliny, serotoniny i dopaminy oraz acetylocholiny i glutaminianu sodu.
Możliwe zastosowanie w medycynie:
Wskazania do zastosowania (dawka lecznicza).
- może wywierać korzystny wpływ na pracę mózgu, powoduje poprawę koncentracji - lecznicze zastosowanie przy demencji czy chorobie Alzheimera. Nad uzgodnieniem optymalnej dawki leczniczej wciąż trwają badania. [Rose D., Iskry polskości, 2008]
Przeciwwskazania do stosowania.
-uszkodzenia układu nerwowego, oddechowego, krążenia, pokarmowego; uzależnienie; śmierć.
Dostępne leki.
-Nicorette, Niquitin, Tabex, Finicotin, Zyban.
Objawy zatrucia (dawka letalna)i sposoby odtruwania.
-Objawy zatrucia: ślinotok, nudności, wymioty, drżenie kończyn, drgawki lub przykurcze mięśniowe, bladość skory, pocenie się, biegunka, kolka jelit, zaburzenia widzenia, rytmu serca, świadomości, utrata przytomności, zapaść, porażenie oddechu. Ostre zatrucie może zakończyć się śmiercią.
-Sposoby odtruwania: podawanie leków zawierających prokseroninę i kseroninę w odpowiednich dawkach.
Inne zastosowania (w nauce, przemyśle).
-był stosowany przez rolników jako środek owadobójczy,
Ciekawostki.
-Śmiertelna dawka (LDL50) nikotyny dla przeciętnej osoby to około 50mg.
-Dawniej niektóre plemiona zakrapliały nos sokiem z liści. Tytoniu używali także w celu ochrony i odstraszania duchów przy różnego rodzaju ceremoniach i medytacjach.
-Badania Philipa Dennisa i jego współpracowników z US National Cancer Institute w Bethesda (analizowali skutki działania nikotyny i nitrozaminy NKK na nabłonek płuc) ukazały, że pod wpływem stężeń tych substancji doszło do aktywacji szlaku metabolicznego zwanego "Akt", który sprzyja rozrostowi i przeżyciu komórek. Ten sam szlak metaboliczny był aktywny w komórkach raka u palaczy. Aktywacja "Akt" to jeden ze sposobów, w jaki komórki nowotworowe unikają apoptozy, czyli "zaprogramowanego samobójstwa" - mechanizmu chroniącego organizm przed nieprawidłowym rozwojem tkanek.[Biernat M., „Wiedza i życie”, 2000]
Piśmiennictwo (źródła internetowe)
~www.sila-wiedzy.pl; ~www.newchemistry.eu; ~www.repka.pl/zdrowie/zdrowy-styl-zycia/czy-wiesz-po-co-palisz/
~www.bioinfo.mol.uj.edu.pl; ~www.wiz.pl; ~www.noni.com.pl; ~www.iskry.pl
27 lutego 2012r - Janiszewska Paulina - grupa IV.
C10H14N2
Foto organizmu.